Έχετε ανήσυχο ύπνο, είστε ευερέθιστος ή κακόκεφος, ξεχνάτε μικροπράγματα, και αισθάνεστε καταβεβλημένος και απομονωμένος; Μην ανησυχείτε. Το έχουμε περάσει όλοι. Πιθανόν είστε απλώς αγχωμένοι. Το άγχος δεν είναι πάντα κακό. Ίσως είναι χρήσιμο για μια έκρηξη επιπλέον ενέργειας και συγκέντρωσης, όπως όταν παίζετε ένα ανταγωνιστικό άθλημα, ή πρέπει να μιλήσετε δημόσια. Αλλά όταν είναι συνεχόμενο, του είδους που οι περισσότεροι από εμάς αντιμετωπίζουμε καθημερινά, στην πραγματικότητα αρχίζει να αλλάζει το μυαλό σας. Το χρόνιο στρες, όπως το να είστε καταπονημένοι ή να καβγαδίζετε στο σπίτι, μπορεί να επηρεάσει το μέγεθος του εγκεφάλου τη δομή του, και το πώς λειτουργεί, ακόμη και σε επίπεδο γονιδίων. Το άγχος ξεκινάει με κάτι που ονομάζεται άξονας υποθαλάμου-υπόφυσης-επινεφριδίων, μια σειρά διαδράσεων ανάμεσα σε ενδοκρινείς αδένες στον εγκέφαλο και στο νεφρό, που ελέγχει την αντίδραση του σώματός σας στο άγχος. Όταν το μυαλό σας ανιχνεύει μια αγχώδη κατάσταση, ο άξονας ενεργοποιείται άμεσα και ελευθερώνει μία ορμόνη, την κορτιζόλη, που ετοιμάζει το σώμα σας για άμεση δράση. Όμως υψηλά επίπεδα κορτιζόλης για μεγάλες χρονικές περιόδους σπέρνουν τον όλεθρο στο μυαλό σας. Για παράδειγμα, το χρόνιο στρες αυξάνει το επίπεδο δραστηριότητας και τον αριθμό των νευρικών συνάψεων στην αμυγδαλή, το κέντρο φόβου του εγκεφάλου σας. Και καθώς τα επίπεδα κορτιζόλης αυξάνονται, τα ηλεκτρικά σήματα στον ιππόκαμπό σας, το τμήμα του εγκεφάλου που συνδέεται με τη μάθηση, τις αναμνήσεις, και τον έλεγχο του στρες, εκφυλίζονται. Ο ιππόκαμπος επίσης αναστέλλει την δραστηριότητα του άξονα HPA, έτσι όταν αυτός εξασθενεί, επίσης εξασθενεί και η ικανότητά σας να ελέγχετε το άγχος. Δεν είναι μόνο αυτό, όμως. Η κορτιζόλη μπορεί κυριολεκτικά να κάνει τον εγκέφαλό σας να συρρικνωθεί. Η υπερβολική συρρίκνωση οδηγεί σε απώλεια συνάψεων μεταξύ των νευρώνων, και συρρίκνωση του προμετωπιαίου σας φλοιού, το τμήμα του εγκεφάλου σας που ρυθμίζει συμπεριφορές όπως η συγκέντρωση, η λήψη αποφάσεων, η κρίση, και η κοινωνική αλληλεπίδραση. Επίσης οδηγεί σε μικρότερη παραγωγή εγκεφαλικών κυττάρων στον ιππόκαμπο. Αυτό σημαίνει ότι το χρόνιο στρες μπορεί να δυσκολέψει την εκμάθηση και την απομνημόνευση πραγμάτων, και επίσης να θέσει τα θεμέλια για πιο σοβαρά ψυχικά προβλήματα, όπως η κατάθλιψη και τελικά η νόσος Αλτζχάιμερ. Οι συνέπειες του άγχους μπορεί να διεισδύσουν στο DNA του εγκεφάλου σας. Ένα πείραμα έδειξε ότι το ποσοστό φροντίδας που παρέχει η μητέρα αρουραίος στο νεογέννητό της παίζει ρόλο στον καθορισμό της αντίδρασης του μωρού στο στρες, αργότερα στη ζωή του. Τα μωρά που οι μαμάδες τους τα φρόντιζαν αποδείχτηκαν λιγότερο ευαίσθητα στο άγχος γιατί οι εγκέφαλοί τους ανάπτυσσαν περισσότερους υποδοχείς κορτιζόλης, οι οποίοι κολλάνε στην κορτιζόλη και μετριάζουν την αντίδραση του στρες. Τα μωρά των αμελών μαμάδων είχαν το αντίθετο αποτέλεσμα, και έτσι γίνονταν πιο ευαίσθητα στο άγχος κατά τη διάρκεια της ζωής. Αυτές θεωρούνται επιγενετικές αλλαγές, που σημαίνει ότι επηρεάζουν ποια γονίδια εκφράζονται χωρίς να αλλάζουν άμεσα τον γενετικό κώδικα. Και αυτές οι αλλαγές μπορούν να αναιρεθούν αν οι μαμάδες ανταλλαχθούν. Αλλά υπάρχει ένα εκπληκτικό αποτέλεσμα. Οι επιγενετικές αλλαγές που προκλήθηκαν από μία μόνο μητέρα αρουραίο πέρασαν σε πολλές γενιές αρουραίων μετά από αυτήν. Με άλλα λόγια, τα αποτελέσματα αυτών των ενεργειών ήταν κληρονομικά. Δεν υπάρχουν μόνο κακά νέα όμως. Υπάρχουν πολλοί τρόποι να αναιρέσετε τη δράση της κορτιζόλης στο αγχωμένο μυαλό σας. Τα πιο ισχυρά όπλα είναι η άσκηση και ο διαλογισμός που σχετίζεται με βαθιές αναπνοές, και το να αντιλαμβάνεστε και να συγκεντρώνεστε στο περιβάλλον σας. Και οι δύο αυτές δραστηριότητες μειώνουν το στρες και αυξάνουν το μέγεθος του ιππόκαμπου, βελτιώνοντας έτσι τη μνήμη σας. Γι' αυτό μην αισθάνεστε ηττημένοι από τις πιέσεις της καθημερινής ζωής. Πάρτε τον έλεγχο του άγχους σας πριν σας ελέγξει αυτό.
Are you sleeping restlessly, feeling irritable or moody, forgetting little things, and feeling overwhelmed and isolated? Don't worry. We've all been there. You're probably just stressed out. Stress isn't always a bad thing. It can be handy for a burst of extra energy and focus, like when you're playing a competitive sport, or have to speak in public. But when its continuous, the kind most of us face day in and day out, it actually begins to change your brain. Chronic stress, like being overworked or having arguments at home, can affect brain size, its structure, and how it functions, right down to the level of your genes. Stress begins with something called the hypothalamus pituitary adrenal axis, a series of interactions between endocrine glands in the brain and on the kidney, which controls your body's reaction to stress. When your brain detects a stressful situation, your HPA axis is instantly activated and releases a hormone called cortisol, which primes your body for instant action. But high levels of cortisol over long periods of time wreak havoc on your brain. For example, chronic stress increases the activity level and number of neural connections in the amygdala, your brain's fear center. And as levels of cortisol rise, electric signals in your hippocampus, the part of the brain associated with learning, memories, and stress control, deteriorate. The hippocampus also inhibits the activity of the HPA axis, so when it weakens, so does your ability to control your stress. That's not all, though. Cortisol can literally cause your brain to shrink in size. Too much of it results in the loss of synaptic connections between neurons and the shrinking of your prefrontal cortex, the part of your brain the regulates behaviors like concentration, decision-making, judgement, and social interaction. It also leads to fewer new brain cells being made in the hippocampus. This means chronic stress might make it harder for you to learn and remember things, and also set the stage for more serious mental problems, like depression and eventually Alzheimer's disease. The effects of stress may filter right down to your brain's DNA. An experiment showed that the amount of nurturing a mother rat provides its newborn baby plays a part in determining how that baby responds to stress later in life. The pups of nurturing moms turned out less sensitive to stress because their brains developed more cortisol receptors, which stick to cortisol and dampen the stress response. The pups of negligent moms had the opposite outcome, and so became more sensitive to stress throughout life. These are considered epigenetic changes, meaning that they effect which genes are expressed without directly changing the genetic code. And these changes can be reversed if the moms are swapped. But there's a surprising result. The epigenetic changes caused by one single mother rat were passed down to many generations of rats after her. In other words, the results of these actions were inheritable. It's not all bad news, though. There are many ways to reverse what cortisol does to your stressed brain. The most powerful weapons are exercise and meditation, which involves breathing deeply and being aware and focused on your surroundings. Both of these activities decrease your stress and increase the size of the hippocampus, thereby improving your memory. So don't feel defeated by the pressures of daily life. Get in control of your stress before it takes control of you.