Аз обичам изучаването на чужди езици. И то толкова много, че гледам да научавам по един нов език на всеки две години. В момента работя върху осмия си език. Когато хората разберат това за мен, те винаги ме питат: "Как го правиш? Каква е тайната ти? Да ви призная, много години отговорът ми беше: "Не знам. Просто обичам да уча нови езици." На хората обаче никога не им стигаше този отговор. Искаха да знаят защо прекарват години, опитвайки се да научат само един език, без да го овладеят, а пък аз се появявам и усвоявам език след език. Те искаха да разберат тайната на полиглотите, т.е. хората, говорещи много езици. Така започнах и аз да се питам: "Как всъщност другите полиглоти успяват?" "Какво общо имаме?" "Какво ни позволява да научаваме езиците толкова по-бързо от другите хора?" Реших да се срещна с други хора като мен и да разбера как се случва това.
I love learning foreign languages. In fact, I love it so much that I like to learn a new language every two years, currently working on my eighth one. When people find that out about me, they always ask me, "How do you do that? What's your secret?" And to be honest, for many years, my answer would be, "I don't know. I simply love learning languages." But people were never happy with that answer. They wanted to know why they are spending years trying to learn even one language, never achieving fluency, and here I come, learning one language after another. They wanted to know the secret of polyglots, people who speak a lot of languages. And that made me wonder, too, how do actually other polyglots do it? What do we have in common? And what is it that enables us to learn languages so much faster than other people? I decided to meet other people like me and find that out.
Най-доброто място да срещнеш много полиглоти е събитие, където стотици любители на езиците се събират на едно място, за да практикуват своите езици. Има няколко такива събития, които се организират из цял свят, така че аз реших да ги посетя и да разпитам полиглотите за методите, които използват.
The best place to meet a lot of polyglots is an event where hundreds of language lovers meet in one place to practice their languages. There are several such polyglot events organized all around the world, and so I decided to go there and ask polyglots about the methods that they use.
Така срещнах Бени от Ирландия. Той ми каза, че неговият метод е да започне да говори от ден първи. Той заучава няколко фрази от разговорник за пътувания, отива да се срещне с носители на езика и започва да разговаря с тях веднага. Не се притеснява да сбърка дори 200 пъти на ден, защото така той се учи, с помощта на поправките отсреща. А най-хубавото нещо е, че днес дори не трябва да пътува много, защото можем лесно и удобно да разговаряме с носители на езика от нашата всекидневна, използвайки интенет.
And so I met Benny from Ireland, who told me that his method is to start speaking from day one. He learns a few phrases from a travel phrasebook and goes to meet native speakers and starts having conversations with them right away. He doesn't mind making even 200 mistakes a day, because that's how he learns, based on the feedback. And the best thing is, he doesn't even need to travel a lot today, because you can easily have conversations with native speakers from the comfort of your living room, using websites.
Запознах се и с Лукас от Бразилия. Той имаше много интересен подход за научаване на руски. Просто добавил в Скайп сто случайни рускоговорящи, после, това е истина, отворил чат-прозорец с един от тях и написал "Здрасти" на руски. Човекът отговорил: "Здрасти, как си?" Лукас копирал това и го пратил на друг човек. Този път му отговорили: "Добре съм, благодаря! А ти как си?" Лукас препратил това на първия човек, като по този начин имал двама непознати, които разговаряли помежду си, без те да подозират това.
I also met Lucas from Brazil who had a really interesting method to learn Russian. He simply added a hundred random Russian speakers on Skype as friends, and then he opened a chat window with one of them and wrote "Hi" in Russian. And the person replied, "Hi, how are you?" Lucas copied this and put it into a text window with another person, and the person replied, "I'm fine, thank you, and how are you?" Lucas copied this back to the first person, and in this way, he had two strangers have a conversation with each other without knowing about it.
(смях)
(Laughter)
Скоро, започнал да пише сам, тъй като вече имал толкова много такива разговори, че се досетил как руснаците обикновено започват разговор. Какъв изобретателен подход, не мислите ли?
And soon he would start typing himself, because he had so many of these conversations that he figured out how the Russian conversation usually starts. What an ingenious method, right?
Срещнах и полиглоти, които все започват с имитиране на звукове от езика, както и такива, които научават 500-те най-използвани думи в езика. Други пък винаги започват с граматиката. Ако питах сто различни полиглота, то чух сто различни начини за овладяването на езици. Изглежда, че всеки учи език по свой уникален метод, но всички ние постигаме същия резултат, говорим свободно няколко езици.
And then I met polyglots who always start by imitating sounds of the language, and others who always learn the 500 most frequent words of the language, and yet others who always start by reading about the grammar. If I asked a hundred different polyglots, I heard a hundred different approaches to learning languages. Everybody seems to have a unique way they learn a language, and yet we all come to the same result of speaking several languages fluently.
Както си слушах тези полиглоти, които ми разказваха за методите си, внезапно ме осени мисълта: Нещото, което споделяме, е това, че намираме начини да се наслаждаваме на процеса. Всички тези полиглоти говореха за изучаването на нов език, като за нещо много забавно. Трябваше да им видите лицата, когато ми показваха цветните си таблици с граматика, внимателно направените ръчно флаш-карти, своите статистики от приложенията за научаване на лексика, или пък дори колко обичат да готвят, следвайки рецепти на чужд език. Всички те използват различни методи, но винаги се уверяват, че това е нещо, което на тях им е приятно.
And as I was listening to these polyglots telling me about their methods, it suddenly dawned on me: the one thing we all have in common is that we simply found ways to enjoy the language-learning process. All of these polyglots were talking about language learning as if it was great fun. You should have seen their faces when they were showing me their colorful grammar charts and their carefully handmade flash cards, and their statistics about learning vocabulary using apps, or even how they love to cook based on recipes in a foreign language. All of them use different methods, but they always make sure it's something that they personally enjoy.
Осъзнах, че така всъщност и аз уча езици. Когато се занимавах с испански, текстът в учебника ми беше скучен. Кой би искал да чете за Хосе, който моли да го насочат към гарата. Никой, нали? Вместо това аз исках да чета "Хари Потър", защото това бе любимата ми книга, когато бях дете, и я бях чела много пъти. Затова взех испанския превод на книгата и започнах да я чета. Разбира се, в началото не разбирах почти нищо, но продължих да чета, защото обичах книгата, и още преди края ѝ, вече можех да я разбирам без проблем. Същото се случи, когато учех немски. Реших да гледам "Приятели", любимия ми сериал, на немски, и отново, в началото всичко беше неразбираемо. Не разбирах къде свършва едната дума и откъде започва другата, но продължих да гледам всеки ден, защото това бяха "Приятели" Мога да ги гледам на всеки език. Обичам ги толкова много. Така след втория или третия сезон, наистина, диалозите започнаха да имат смисъл.
I realized that this is actually how I learn languages myself. When I was learning Spanish, I was bored with the text in the textbook. I mean, who wants to read about Jose asking about the directions to the train station. Right? I wanted to read "Harry Potter" instead, because that was my favorite book as a child, and I have read it many times. So I got the Spanish translation of "Harry Potter" and started reading, and sure enough, I didn't understand almost anything at the beginning, but I kept on reading because I loved the book, and by the end of the book, I was able to follow it almost without any problems. And the same thing happened when I was learning German. I decided to watch "Friends," my favorite sitcom, in German, and again, at the beginning it was all just gibberish. I didn't know where one word finished and another one started, but I kept on watching every day because it's "Friends." I can watch it in any language. I love it so much. And after the second or third season, seriously, the dialogue started to make sense.
Осъзнах това едва след като се срещнах с други полиглоти. Не сме гении и нямаме преки пътища за научаването на езици. Ние просто сме намерили начини как да се наслаждаваме на процеса, как да превърнем ученето на език от скучен училищен предмет в приятно занимание, което бихме правили всеки ден. Ако не ви харесва да пишете думи на лист хартия, винаги може да ги запишете в приложение. Ако не ви харесва да слушате скучни материали от учебник, намерете интересно съдържание в Ютюб или в аудио записи на всякакъв език. Ако сте по-интровертни, и не може да си представите да говорите с носители на езика от самото начало, може да приложите метода на монолога. Можете да говорите на себе си в уютната си стая, където да описвате плановете си за уикенда, как е минал денят ви или дори може да вземете случайна снимка от телефона си и да я опишете на въображаем приятел. Ето така полиглотите научават езици, и най-добрите новини са, че това е достъпно за всеки, който желае да вземе ученето в своите собствени ръце.
I only realized this after meeting other polyglots. We are no geniuses and we have no shortcut to learning languages. We simply found ways how to enjoy the process, how to turn language learning from a boring school subject into a pleasant activity which you don't mind doing every day. If you don't like writing words down on paper, you can always type them in an app. If you don't like listening to boring textbook material, find interesting content on YouTube or in podcasts for any language. If you're a more introverted person and you can't imagine speaking to native speakers right away, you can apply the method of self-talk. You can talk to yourself in the comfort of your room, describing your plans for the weekend, how your day has been, or even take a random picture from your phone and describe the picture to your imaginary friend. This is how polyglots learn languages, and the best news is, it's available to anyone who is willing to take the learning into their own hands.
Да обобщим, другите полиглоти ми помогнаха да осъзная, че е изключително важно да намираме удоволствие в процеса по изучаване на езици, но не само това, тъй като само удоволствието не е достатъчно. Ако искате да постигнете свобода в използването на чуждия език, трябва да приложите още три принципа.
So meeting other polyglots helped me realize that it is really crucial to find enjoyment in the process of learning languages, but also that joy in itself is not enough. If you want to achieve fluency in a foreign language, you'll also need to apply three more principles.
Първо, трябва да имате ефективни методи. Ако се опитате да запомните списък с думи за някакъв тест утре, думите ще влязат в краткосрочната ви памет и ще ги забравите след няколко дни. Обаче ако искате да помните думите в дългосрочен план, трябва многократно да ги преговаряте в продължение на няколко дни, използвайки така наречените "интервални повторения". Може да използвате приложения, базирани на тази система, като Anki или Memrise. Може да напишете списък с думи в тетрадка, използвайки Goldlist метода, който е много популярен при голям брой полиглоти. Ако не сте сигурни кои методи действат и какви са опциите ви, просто проверете Ютюб канали и сайтове на полиглоти, и почерпете вдъхновение от тях. Ако действа за тях, най-вероятно ще подейства и за вас.
First of all, you'll need effective methods. If you try to memorize a list of words for a test tomorrow, the words will be stored in your short-term memory and you'll forget them after a few days. If you, however, want to keep words long term, you need to revise them in the course of a few days repeatedly using the so-called space repetition. You can use apps which are based on this system such as Anki or Memrise, or you can write lists of word in a notebook using the Goldlist method, which is also very popular with many polyglots. If you're not sure which methods are effective and what is available out there, just check out polyglots' YouTube channels and websites and get inspiration from them. If it works for them, it will most probably work for you too.
Третият принцип, който да следвате, е да си създадете система за учене. Всички ние сме твърде заети и никой няма много време, за да учи език. Все пак можем да отделим време за това, ако го планираме предварително. Можете ли да се събудите 15 минути по-рано от обикновено? Това би било перфектното време за преговаряне на лексиката ви. Можете ли да слушате някакъв запис на път за работа, докато шофирате? Ами, това би било чудесен начин за подобряване на слушането ви. Има много неща, които да правим, без дори да отделяме допълнително време, като слушането на радио записи по пътя ни за работа или докато вършим домакинската си работа. Важното нещо е да създадете план за ученето. "Ще упражнявам говорене всеки вторник и четвъртък по 20 минути с приятел. Ще слушам Ютюб видеа, докато закусвам Ако си създадете система за учене, няма да ви е нужно допълнително време, защото то ще бъде част от ежедневието ви.
The third principle to follow is to create a system in your learning. We're all very busy and no one really has time to learn a language today. But we can create that time if we just plan a bit ahead. Can you wake up 15 minutes earlier than you normally do? That would be the perfect time to revise some vocabulary. Can you listen to a podcast on your way to work while driving? Well, that would be great to get some listening experience. There are so many things we can do without even planning that extra time, such as listening to podcasts on our way to work or doing our household chores. The important thing is to create a plan in the learning. "I will practice speaking every Tuesday and Thursday with a friend for 20 minutes. I will listen to a YouTube video while having breakfast." If you create a system in your learning, you don't need to find that extra time, because it will become a part of your everyday life.
И за финал, ако искате да се научите да говорите някой език свободно, ви трябва и малко търпение. Невъзможно е да научите език за два месеца, но е напълно възможно видимо да напреднете за тези два месеца, ако учите на малки порции всеки ден по начин, който ви е приятен. Няма нищо, което да ни мотивира повече, от нашия собствен успех.
And finally, if you want to learn a language fluently, you need also a bit of patience. It's not possible to learn a language within two months, but it's definitely possible to make a visible improvement in two months, if you learn in small chunks every day in a way that you enjoy. And there is nothing that motivates us more than our own success.
Ясно си спомням момента, когато разбрах първата шега на немски, докато гледах "Приятели". Бях щастлива и мотивирана, че изгледах още два епизода в същия ден. Докато гледах, имах все повече моменти на разбиране, малки победи. Така стъпка по стъпка достигнах ниво, което ми позволяваше да изполвам езика свободно, за да изразявам каквото пожелая. Това е великолепно чувство. Не мога да му се наситя и затова уча по един език на всеки две години.
I vividly remember the moment when I understood the first joke in German when watching "Friends." I was so happy and motivated that I just kept on watching that day two more episodes, and as I kept watching, I had more and more of those moments of understanding, these little victories, and step by step, I got to a level where I could use the language freely and fluently to express anything. This is a wonderful feeling. I can't get enough of that feeling, and that's why I learn a language every two years.
Ето това е цялата тайна на полиглота. Намерете ефективни методи, които да използвате систематично за определен период от време, по начин, който ви е приятен. Така полиглотите учат езици за месеци, а не години.
So this is the whole polyglot secret. Find effective methods which you can use systematically over the period of some time in a way which you enjoy, and this is how polyglots learn languages within months, not years.
Някои от вас може да си мислят: "Всичко това за удоволствието от ученето е много хубаво, но истинската тайна не е ли в това, че вие полиглотите сте свръх надарени, а повече от нас не са?"
Now, some of you may be thinking, "That's all very nice to enjoy language learning, but isn't the real secret that you polyglots are just super talented and most of us aren't?"
Е, има едно нещо, което не ви казах за Бени и Лукас. Бени е имал 11 години уроци по ирландски и 5 години по немски в училище. Изобщо не е могъл да ги говори, когато завършил обучението си. До 21 годишна възраст той мислил, че няма езиковия ген и не може да говори втори език. После започнал да търси своя начин за учене на езици, който включвал говорене с носители на езика и учене от грешките си. Днес Бени може без проблем да говори на 10 езици. Лукас се опитвал да научи английски цели 10 години в училище. Бил един от най-слабите ученици в класа. Приятелите му дори му се подигравали и му дали на шега учебник по руски, защото мислили, че той никога няма да научи този език или който и да е друг. Тогава Лукас започнал да експериментира с методи, търсейки своя начин за учене, като това да чати в скайп с непознати. Само след 10 години Лукас може да говори свободно 11 езици.
Well, there's one thing I haven't told you about Benny and Lucas. Benny had 11 years of Irish Gaelic and five years of German at school. He couldn't speak them at all when graduating. Up to the age of 21, he thought he didn't have the language gene and he could not speak another language. Then he started to look for his way of learning languages, which was speaking to native speakers and getting feedback from them, and today Benny can easily have a conversation in 10 languages. Lucas tried to learn English at school for 10 years. He was one of the worst students in class. His friends even made fun of him and gave him a Russian textbook as a joke because they thought he would never learn that language, or any language. And then Lucas started to experiment with methods, looking for his own way to learn, for example, by having Skype chat conversations with strangers. And after just 10 years, Lucas is able to speak 11 languages fluently.
Звучи ли ви като чудо? Виждам такива чудеса всеки божи ден. Като езиков ментор, аз помагам на хората да научават езици сами, и виждам това всеки ден. Хората се мъчат да научат език в продължение на пет, 10, дори 20 години и после внезапно вземат ученето в своите собствени ръце, използват материали, които им харесват, по-ефективни методи, или пък започват да следят резултатите си, за да могат да видят и оценят напредъка си. По този начин изведнъж те успяват магически да открият липсващата им с години дарба за езици.
Does that sound like a miracle? Well, I see such miracles every single day. As a language mentor, I help people learn languages by themselves, and I see this every day. People struggle with language learning for five, 10, even 20 years, and then they suddenly take their learning into their own hands, start using materials which they enjoy, more effective methods, or they start tracking their learning so that they can appreciate their own progress, and that's when suddenly they magically find the language talent that they were missing all their lives.
Така че, ако сте се опитвали да научите някакъв език и сте се отказали, мислейки че е прекалено трудно или пък че нямате дарба за това, дайти си още един шанс. Може би вие също сте на един приятен метод разстояние от това да научите езика свободно. Може бе сте само на един приятен метод разстояние от това да станете полиглот.
So if you've also tried to learn a language and you gave up, thinking it's too difficult or you don't have the language talent, give it another try. Maybe you're also just one enjoyable method away from learning that language fluently. Maybe you're just one method away from becoming a polyglot.
Благодаря.
Thank you.
(Аплодисменти)
(Applause)