It's great being here at TED. You know, I think there might be some presentations that will go over my head, but the most amazing concepts are the ones that go right under my feet. The little things in life, sometimes that we forget about, like pollination, that we take for granted. And you can't tell the story about pollinators -- bees, bats, hummingbirds, butterflies -- without telling the story about the invention of flowers and how they co-evolved over 50 million years.
Është kënaqësi për mua të jem sot këtu në TED. Ju e dini, mendoj që disa prezantime mund të kalojnë mbi kokën time por konceptet më mbresëlënëse janë ata që kalojnë nën këmbëve të mia. Këto janë gjëra të vogla në jetë, që ne nganjëherë i harrojmë, si pjalmimi, që ne e marrim për të dhënë. Dhe është e pamundur të tregosh historinë e pjalmëtarëve - bletët, lakuriqët e natës, kolibrit, fluturat - pa folur mbi lindjen e luleve dhe si ato evoluan sëbashku për gjatë 50 milion vjetë.
I've been filming time-lapse flowers 24 hours a day, seven days a week, for over 35 years. To watch them move is a dance I'm never going to get tired of. It fills me with wonder, and it opens my heart. Beauty and seduction, I believe, is nature's tool for survival, because we will protect what we fall in love with. Their relationship is a love story that feeds the Earth. It reminds us that we are a part of nature, and we're not separate from it.
Unë kam bërë një xhirim të përshpejtuar të luleve 24 orë në ditë, për shtatë ditë në javë, për 35 vjetë rresht. Të shohësh ato në levizje është një vallezim që nuk të lodh kurrë. Vallja e tyre më mrekullon dhe më prek në zemër. Bukuria dhe joshja, unë mendoj, janë mjetet e natyrës për të mbijetuar, pasi ne mbrojmë atë me të cilën biem në dashuri. Marrëdhënia e tyre është një histori dashurie që ushqen botën. Na kujton ne që jemi pjesë e natyrës, dhe që nuk jemi të ndarë nga ajo.
When I heard about the vanishing bees, Colony Collapse Disorder, it motivated me to take action. We depend on pollinators for over a third of the fruits and vegetables we eat. And many scientists believe it's the most serious issue facing mankind. It's like the canary in the coalmine. If they disappear, so do we. It reminds us that we are a part of nature and we need to take care of it.
Kur dëgjova për zhdukjen e bletëve, Sindroma e kolapsit të kolonive të bletëve, vendosa të reagoja. Ne varemi nga pjalmëtarët për rreth një të tretën e frutave dhe perimeve që hamë. Dhe shumë shkencëtarë mendojnë se kjo është çështja më serioze që po përballet njerëzimi. Është si kanarina në një minierë qymyri. Nëse ato zhuken, zhdukemi edhe ne. Kjo na kujton që ne jemi pjesë e natyrës dhe duhet të kujdesemi për të.
What motivated me to film their behavior was something that I asked my scientific advisers: "What motivates the pollinators?" Well, their answer was, "It's all about risk and reward." Like a wide-eyed kid, I'd say, "Why is that?" And they'd say, "Well, because they want to survive." I go, "Why?" "Well, in order to reproduce." "Well, why?" And I thought that they'd probably say, "Well, it's all about sex." And Chip Taylor, our monarch butterfly expert, he replied, "Nothing lasts forever. Everything in the universe wears out."
Ajo që më motivoi të xhiroj sjelljen e tyre qe një pyetje që u bëra këshilltarëve të mi shkencorë: "Çfarë motivon pjalmëtarët?" Ata u përgjigjën, "Është një çështje rrezikimi dhe shpërblimi." Si një fëmijë kurioz, u them, "Ç'do të thotë?" Dhe ata përgjigjen, "Pasi ata duan të mbijetojnë." Unë vazhdoj, "Pse?" "Mirë pra, në mënyrë që të riprodhohen." "Mirë, po pse?" Dhe mendova që ata duan të më thonë, "Është gjithçka e lidhur me seksin." Dhe Chip Taylor, specialisti ynë i fluturave monark, ai u përgjigj, "Asgjë nuk është përjetë. Gjithçka në univers konsumohet."
And that blew my mind. Because I realized that nature had invented reproduction as a mechanism for life to move forward, as a life force that passes right through us and makes us a link in the evolution of life. Rarely seen by the naked eye, this intersection between the animal world and the plant world is truly a magic moment. It's the mystical moment where life regenerates itself, over and over again.
Dhe kjo më mahniti. Pasi kuptova që natyra ka shpikur riprodhimin si një mekanizëm që jeta të ecë përpara, si një forcë e jetës që kalon nëpër ne dhe na kthen një hallkë në evolucionin e jetës. E parë rallëherë me sy të lirë kjo ndërlidhje midis botës shtazore dhe botës bimore është me të vërtetë një çast magjik është një moment mistik ku jeta rigjeneron vetëveten, përsëri e përsëri.
So here is some nectar from my film. I hope you'll drink, tweet and plant some seeds to pollinate a friendly garden. And always take time to smell the flowers, and let it fill you with beauty, and rediscover that sense of wonder. Here are some images from the film.
Pra këtu ka pak nektar nga filmi im. Shpresoj ju do të pini, do të cicëroni dhe mbillni disa fara për të pjalmuar një kopësht mirëpritës. Dhe gjithnjë gjeni pak kohë ti merni erë luleve, dhe lini ato t'ju mbushin me bukuri, dhe rizbuloni ndjenjat e mahnitjes. Këtu janë disa imazhe nga filmi.
(Music)
(Muzikë)
(Applause)
(Duartrokitje)
Thank you. Thank you very much.
Faleminderit. Ju falenderoj shumë.
(Applause)
(Duartrokitje)
Thank you.
Faleminderit
(Applause)
(Duartrokitje)