So I was trained to become a gymnast for two years in Hunan, China in the 1970s. When I was in the first grade, the government wanted to transfer me to a school for athletes, all expenses paid. But my tiger mother said, "No." My parents wanted me to become an engineer like them. After surviving the Cultural Revolution, they firmly believed there's only one sure way to happiness: a safe and well-paid job. It is not important if I like the job or not.
Tôi đã được huấn luyện để trở thành một vận động viên thể dục trong vòng 2 năm ở Hunan, Trung Quốc vào những năm 1970. Khi tôi còn học lớp 1, chính phủ muốn chuyển tôi đến một trường dành cho vận động viên, chịu tất cả chi phí. Nhưng mẹ tôi nói, "Không" Bố mẹ tôi muốn tôi trở thành một kỹ sư như họ. Sau khi sống sót qua cuộc Cách mạng văn hóa, họ chắc chắn rằng chỉ có một con đường duy nhất dẫn đến hạnh phúc: một công việc an toàn và lương cao. Việc tôi thích hay không thích công việc đó không quan trọng.
But my dream was to become a Chinese opera singer. That is me playing my imaginary piano. An opera singer must start training young to learn acrobatics, so I tried everything I could to go to opera school. I even wrote to the school principal and the host of a radio show. But no adults liked the idea. No adults believed I was serious. Only my friends supported me, but they were kids, just as powerless as I was. So at age 15, I knew I was too old to be trained. My dream would never come true. I was afraid that for the rest of my life some second-class happiness would be the best I could hope for.
Nhưng ước mơ của tôi là trở thành một ca sĩ opera. Đây là hình ảnh tôi chơi đàn piano trong tưởng tượng. Một ca sĩ opera phải được tập luyện từ sớm để học cách điều chỉnh tông giọng, thế nên tôi đã thử làm mọi thứ có thể để được đi học tại trường opera. Tôi thậm chí còn viết thư cho hiệu trưởng trường và chủ một chương trình radio. Nhưng người lớn không thích ý tưởng đó. Không ai tin rằng tôi nghiêm túc. Chỉ có bạn bè ủng hộ tôi, nhưng họ cũng chỉ là những đứa trẻ, cũng bất lực như tôi. Khi tôi 15 tuổi, tôi biết tôi đã quá già để được tập luyện. Ước mơ của tôi sẽ không bao giờ trở thành hiện thực. Tôi lo ngại rằng trong suốt quãng đời còn lại của mình một hạnh phúc hạng hai nào đó sẽ là điều duy nhất tôi có thể hy vọng.
But that's so unfair. So I was determined to find another calling. Nobody around to teach me? Fine. I turned to books.
Nhưng điều đó thật không công bằng. Nên tôi đã quyết tâm để tìm một cái nghiệp khác. Không ai bên cạnh để dạy tôi? Không sao. Tôi tìm đến sách.
I satisfied my hunger for parental advice from this book by a family of writers and musicians.["Correspondence in the Family of Fou Lei"]
Tôi thỏa mãn sự thèm khát những lời khuyên sâu sắc bằng cách đọc cuốn sách này, được viết bởi các nhà văn và nhạc sĩ ["Nét tương đồng trong gia đình Fou Lei"] ["Thư từ trong gia đình nhà Fou Lei"]
I found my role model of an independent woman when Confucian tradition requires obedience.["Jane Eyre"]
Tôi tìm thấy hình mẫu của một người phụ nữ độc lập khi truyền thống Khổng Tử đòi hỏi sự vâng lời ["Jane Eyre"]
And I learned to be efficient from this book.["Cheaper by the Dozen"]
Và tôi đã học được cách làm việc hiệu quả từ cuốn sách này ["Nhà có một tá con"]
And I was inspired to study abroad after reading these.
Và tôi cũng được truyền cảm hứng đi học nước ngoài sau khi đọc chúng.
["Complete Works of Sanmao" (aka Echo Chan)] ["Lessons From History" by Nan Huaijin]
["Các tác phẩm hoàn chỉnh của Snmao (Echo Chan)] ["Những bài học từ lịch sử" bởi Nan Huaijin]
I came to the U.S. in 1995, so which books did I read here first? Books banned in China, of course. "The Good Earth" is about Chinese peasant life. That's just not convenient for propaganda. Got it. The Bible is interesting, but strange. (Laughter) That's a topic for a different day. But the fifth commandment gave me an epiphany: "You shall honor your father and mother." "Honor," I said. "That's so different, and better, than obey." So it becomes my tool to climb out of this Confucian guilt trap and to restart my relationship with my parents.
Tôi đến Mỹ vào năm 1995, thế đầu tiên tôi đã đọc những cuốn nào? Những cuốn sách bị cấm ở Trung Quốc, tất nhiên. "Đất Lành" là một cuốn sách kể về đời sống nông dân Trung Quốc. Cuốn sách không chỉ thuận tiện trong việc tuyên truyền. Kinh thánh rất thú vị, nhưng lạ lùng. (Cười) Nó là chủ đề cho một ngày khác. Nhưng lời răn dạy thứ 5 đã mang lại cho tôi một sự hiển linh: "Người sẽ tôn kính cha và mẹ." "Tôn kính," tôi tự nhủ. "Thật khác lạ, và tốt hơn, là vâng lời." Thế nên nó trở thành một công cụ giúp tôi thoát khỏi cái bẫy tội lỗi của đạo Khổng và để bắt đầu lại mối quan hệ của tôi với cha mẹ.
Encountering a new culture also started my habit of comparative reading. It offers many insights. For example, I found this map out of place at first because this is what Chinese students grew up with. It had never occurred to me, China doesn't have to be at the center of the world. A map actually carries somebody's view. Comparative reading actually is nothing new. It's a standard practice in the academic world. There are even research fields such as comparative religion and comparative literature.
Trải nghiệm một nền văn hóa mới cũng khiến tôi bắt đầu thói quen đọc theo lối so sánh. Nó giúp tôi có những cái nhìn sâu sắc hơn. Ví dụ, đầu tiên tôi thấy cái bản đồ này chẳng phù hợp bởi vì đây là những gì học sinh Trung Quốc lớn lên cùng. Chưa bao giờ tôi nhận thức được, Trung Quốc không cần phải là trung tâm của thế giới. Một tấm bản đồ thực sự thể hiện cái nhìn của người thể hiện nó. Đọc so sánh thực sự không phải là điều gì mới mẻ. Nó là một tiêu chuẩn trong thế giới học thuật. Thậm chí có cả những lĩnh vực nghiên cứu ví dụ như tôn giáo so sánh và văn học so sánh.
Compare and contrast gives scholars a more complete understanding of a topic. So I thought, well, if comparative reading works for research, why not do it in daily life too? So I started reading books in pairs. So they can be about people -- ["Benjamin Franklin" by Walter Isaacson]["John Adams" by David McCullough] -- who are involved in the same event, or friends with shared experiences. ["Personal History" by Katharine Graham]["The Snowball: Warren Buffett and the Business of Life," by Alice Schroeder] I also compare the same stories in different genres -- (Laughter) [Holy Bible: King James Version]["Lamb" by Chrisopher Moore] -- or similar stories from different cultures, as Joseph Campbell did in his wonderful book.["The Power of Myth" by Joseph Campbell] For example, both the Christ and the Buddha went through three temptations. For the Christ, the temptations are economic, political and spiritual. For the Buddha, they are all psychological: lust, fear and social duty -- interesting.
So sánh và đối chiếu khiến cho nhiều học giả có một cái nhìn toàn diện hơn về một chủ đề. Nên tôi cho rằng, nếu đọc so sánh hiệu quả với việc nghiên cứu, tại sao lại không hiệu quả trong cuộc sống thường ngày? Vì thế tôi bắt đầu đọc sách theo cặp. Chúng có thể nói về con người -- ["Benjamin Franklin" bởi Walter Isaacson] ["John Adams" bởi David McCullough] -- những người liên quan đến cùng một sự kiện, hoặc những người bạn với cùng trải nghiệm. [Lịch sử cá nhân" bởi Katharine Graham] ["Quả cầu tuyết: Warren Buffett và sự nghiệp," bởi Alice Schroeder] Tôi cũng so sánh những câu chuyện giống nhau theo những thể loại khác nhau (Cười) [Kinh thánh: Phiên bản King James] ["Con cừu" bởi Chrisopher Moore] -- hoặc những câu chuyện tương đương nhau từ những nền văn hóa khác nhau, như Joseph Campbell đã làm trong cuốn sách tuyệt vời của ông. ["Sức mạnh của sự hoang đường" bởi Joseph Campbell] Ví dụ, cả chúa Kito và Phật đều trải qua 3 sự cám dỗ. Đối với Kito, những sự cám dỗ đều thuộc về kinh tế, chính trị và linh hồn. Đối với Phật, chúng đều là tâm lý: dục vọng, sự sợ hãi và trách nhiệm xã hội -- rất thú vị.
So if you know a foreign language, it's also fun to read your favorite books in two languages. ["The Way of Chuang Tzu" Thomas Merton]["Tao: The Watercourse Way" Alan Watts] Instead of lost in translation, I found there is much to gain. For example, it's through translation that I realized "happiness" in Chinese literally means "fast joy." Huh! "Bride" in Chinese literally means "new mother." Uh-oh. (Laughter)
Nên nếu bạn biết một ngôn ngữ nước ngoài, sẽ rất thú vị khi đọc những cuốn sách yêu thích của bạn qua 2 ngôn ngữ. ["Con đường của Trang Tử" bởi Thomas Merton] ["Dòng chảy của Đạo" Alan Watts] Thay vì đắm chìm trong việc dịch, tôi thấy có rất nhiều thứ mình học được. Ví dụ, qua việc dịch tôi mới thấy rằng "hạnh phúc" trong tiếng Trung nghĩa đen là "niềm vui nhanh chóng" "Cô dâu" trong tiếng Trung nghĩa là "người mẹ mới" (Cười)
Books have given me a magic portal to connect with people of the past and the present. I know I shall never feel lonely or powerless again. Having a dream shattered really is nothing compared to what many others have suffered. I have come to believe that coming true is not the only purpose of a dream. Its most important purpose is to get us in touch with where dreams come from, where passion comes from, where happiness comes from. Even a shattered dream can do that for you.
Những cuốn sách như một cổng thông tin kỳ diệu giúp tôi kết nối với con người của quá khứ và hiện tại. Tôi biết tôi sẽ không bao giờ cảm thấy cô đơn hay bất lực nữa. Một giấc mơ tan vỡ không là gì cả so với những gì mà nhiều người đang phải chịu đựng. Tôi dần tin rằng một giấc mơ không nhất thiết phải trở thành hiện thực. Mục đích quan trọng nhất là mang chúng ta đến gần hơn với nơi khởi nguồn của giấc mơ đó, nơi bắt đầu của niềm đam mê, của hạnh phúc. Thậm chí một giấc mơ tan vỡ có thể mang điều đó cho bạn.
So because of books, I'm here today, happy, living again with a purpose and a clarity, most of the time. So may books be always with you.
Nhờ có những cuốn sách, mà tôi được đứng tại đây hôm nay, hạnh phúc, sống lại với mục tiêu và sự rõ ràng, hầu hết mọi lúc. Mong là những cuốn sách luôn ở bên các bạn.
Thank you.
Cảm ơn.
(Applause)
(vỗ tay)
Thank you. (Applause)
Cảm ơn. (Vỗ tay)
Thank you. (Applause)
Cảm ơn. (Vỗ tay)