Chris Anderson: This is such a strange thing. Your software, Linux, is in millions of computers, it probably powers much of the Internet. And I think that there are, like, a billion and a half active Android devices out there. Your software is in every single one of them. It's kind of amazing. You must have some amazing software headquarters driving all this. That's what I thought -- and I was shocked when I saw a picture of it. I mean, this is -- this is the Linux world headquarters.
Chris Anderson: E atât de ciudat. Software-ul tău, Linux, e în milioane de computere, probabil susține o mare parte a Internetului și cred că există cam un miliard și jumătate de dispozitive Android. Software-ul tău e în fiecare dintre ele. E într-adevăr uimitor. Trebuie să ai un sediu extraordinar să coordonezi toate astea. Așa am crezut -- am fost șocat când am văzut o fotografie a acestuia. Vreau să spun, ăsta e -- ăsta e cartierul general al Linux.
(Laughter)
(Râsete)
(Applause)
(Aplauze)
Linus Torvalds: It really doesn't look like much. And I have to say, the most interesting part in this picture, that people mostly react to, is the walking desk. It is the most interesting part in my office and I'm not actually using it anymore. And I think the two things are related.
Linus Torvalds: Nu arată cine știe ce. Trebuie să spun, cea mai interesantă parte din această imagine, la care majoritatea reacționează, e biroul cu bandă de alergare. E cea mai interesantă piesă a biroului meu și de fapt, nu o mai folosesc. Cred că cele două lucruri sunt legate.
The way I work is ... I want to not have external stimulation. You can kind of see, on the walls are this light green. I'm told that at mental institutions they use that on the walls.
Modul meu de lucru e... Vreau să nu am stimuli externi. Puteți vedea: pereții sunt verde pal. Mi s-a spus că această culoare se folosește în ospicii.
(Laughter)
(Râsete)
It's like a calming color, it's not something that really stimulates you.
E o culoare liniștitoare, nu e ceva care te stimulează.
What you can't see is the computer here, you only see the screen, but the main thing I worry about in my computer is -- it doesn't have to be big and powerful, although I like that -- it really has to be completely silent. I know people who work for Google and they have their own small data center at home, and I don't do that. My office is the most boring office you'll ever see. And I sit there alone in the quiet. If the cat comes up, it sits in my lap. And I want to hear the cat purring, not the sound of the fans in the computer.
Ce nu puteți vedea e computerul, puteți vedea numai monitorul, dar principalul lucru care mă interesează la computerul meu e -- nu trebuie să fie mare și puternic, deși mi-ar plăcea asta -- trebuie să fie complet silențios. Cunosc oameni care lucrează pentru Google, care au propriul lor mic server acasă, dar eu nu fac asta. Biroul meu e cel mai plictisitor birou pe care-l veți vedea vreodată. Stau singur acolo în liniște. Dacă vine pisica și mi se așează în poală, vreau să aud pisica torcând, nu sunetul ventilatoarelor din computer.
CA: So this is astonishing, because working this way, you're able to run this vast technology empire -- it is an empire -- so that's an amazing testament to the power of open source.
CA: Asta e uimitor, pentru că lucrând în acest fel, ești capabil să conduci acest vast imperiu tehnologic— e un imperiu— asta e o mărturie uimitoare a puterii pe care open source o are.
Tell us how you got to understand open source and how it lead to the development of Linux.
Spune-ne cum ai ajuns să înțelegi ce înseamnă open source și cum asta a condus la dezvoltarea Linux-ului.
LT: I mean, I still work alone. Really -- I work alone in my house, often in my bathrobe. When a photographer shows up, I dress up, so I have clothes on.
LT: Încă lucrez singur. Serios -- lucrez singur în casa mea, deseori în halatul de baie. Când apare vreun fotograf, mă îmbrac frumos, așa că am haine pe mine.
(Laughter)
(Râsete)
And that's how I've always worked. I mean, this was how I started Linux, too. I did not start Linux as a collaborative project. I started it as one in a series of many projects I had done at the time for myself, partly because I needed the end result, but even more because I just enjoyed programming. So it was about the end of the journey, which, 25 years later, we still have not reached. But it was really about the fact that I was looking for a project on my own and there was no open source, really, on my radar at all.
Așa am lucrat mereu. Așa am început și Linux-ul. Nu am început Linux ca un proiect de echipă. L-am început ca pe unul dintr-o serie de mai multe proiecte pe care le-am făcut în perioada aceea pentru uz personal, în parte, aveam nevoie de un rezultat dar mai mult, pentru că îmi plăcea să programez. Deci era vorba despre sfârșitul călătoriei, pe care, după 25 de ani, încă nu l-am atins. A fost, de fapt, vorba despre a avea un proiect al meu și nu eram deloc interesat de open source.
And what happened is ... the project grows and becomes something you want to show off to people. Really, this is more of a, "Wow, look at what I did!" And trust me -- it was not that great back then. I made it publicly available, and it wasn't even open source at that point. At that point it was source that was open, but there was no intention behind using the kind of open-source methodology that we think of today to improve it. It was more like, "Look, I've been working on this for half a year, I'd love to have comments."
Ce s-a întâmplat e... proiectul se dezvoltă și devine ceva cu care vrei să te lauzi. Chiar așa e: mai mult un fel de „Uau, uite ce am făcut!” Şi credeți-mă -- nu era atât de grozav pe atunci. L-am pus la dispoziția tuturor chiar dacă nu era nici măcar open source. Atunci era sursă deschisă, dar nu exista nicio intenție de a folosi genul de metodologie open-source la care ne gândim azi pentru a o îmbunătăți. Mai degrabă era cam așa: „Uite, am lucrat la asta jumătate de an, mi-ar plăcea să vă știu părerea.”
And other people approached me. At the University of Helsinki, I had a friend who was one of the open source -- it was called mainly "free software" back then -- and he actually introduced me to the notion that, hey, you can use these open-source licenses that had been around. And I thought about it for a while. I was actually worried about the whole commercial interests coming in. I mean, that's one of the worries I think most people who start out have, is that they worry about somebody taking advantage of their work, right? And I decided, "What the hell?" And --
Și m-au abordat alți oameni. La Universitatea din Helsinki, aveam un prieten implicat în open source -- pe atunci i se spunea „soft gratuit” -- și mi-a vorbit despre această noțiune: „Știi, poți folosi aceste licențe open-source.” M-am gândit la asta un timp. Eram chiar îngrijorat în privința intereselor comerciale ce apăruseră. Cred că asta-i una din temerile pe care le au mai toți întreprinzătorii, se tem că cineva ar putea profita de pe urma lor, nu-i așa? Și m-am decis: „Ce dacă?” Și...
CA: And then at some point, someone contributed some code that you thought, "Wow, that really is interesting, I would not have thought of that. This could actually improve this."
CA: Și la un moment dat, cineva a contribuit cu un cod despre care ai gândit: „Uau, chiar e interesant, nu m-aș fi gândit la asta. Ar putea îmbunătăți proiectul.”
LT: It didn't even start by people contributing code, it was more that people started contributing ideas. And just the fact that somebody else takes a look at your project -- and I'm sure it's true of other things, too, but it's definitely true in code -- is that somebody else takes an interest in your code, looks at it enough to actually give you feedback and give you ideas. That was a huge thing for me.
LT: Nu a început cu contribuții ale oamenilor la cod, mai degrabă oamenii au început să vină cu idei. Simplul fapt că altcineva se uită la proiectul tău -- sunt sigur că așa se întâmplă și în alte domenii, dar sigur așa e în programare -- e că altcineva e interesat de software-ul tău, îl analizează suficient ca să îți dea sugestii și să îți dea idei. Asta a însemnat enorm pentru mine.
I was 21 at the time, so I was young, but I had already programmed for half my life, basically. And every project before that had been completely personal and it was a revelation when people just started commenting, started giving feedback on your code. And even before they started giving code back, that was, I think, one of the big moments where I said, "I love other people!" Don't get me wrong -- I'm actually not a people person.
Aveam 21 de ani pe atunci, eram tânăr, dar programasem deja jumătate din viață. Fiecare proiect de până atunci fusese strict personal și a fost o revelație când oamenii au început să comenteze, au început să îmi trimită feedback privind codul. Chiar înainte ca ei să înceapă să contribuie la cod, cred că unul din momentele mărețe a fost când am zis: „Iubesc oamenii!” Nu mă înțelegeți greșit - nu sunt un om prea sociabil.
(Laughter)
(Râsete)
I don't really love other people --
De fapt nu prea iubesc oamenii --
(Laughter)
(Râsete)
But I love computers, I love interacting with other people on email, because it kind of gives you that buffer. But I do love other people who comment and get involved in my project. And it made it so much more.
Dar iubesc computerele, iubesc să interacționez cu alți oameni pe mail, pentru că asta oferă un fel de protecție. Dar îmi plac oamenii care comentează și se implică în proiect. Așa s-a dezvoltat atât de mult.
CA: So was there a moment when you saw what was being built and it suddenly started taking off, and you thought, "Wait a sec, this actually could be something huge, not just a personal project that I'm getting nice feedback on, but a kind of explosive development in the whole technology world"?
CA: A fost un moment când ai realizat ce se „construia”, iar proiectul a început brusc să ia amploare și ți-ai spus: „Stai puțin, asta chiar ar putea fi ceva grandios, nu doar un proiect personal cu sugestii drăguțe, ci un fel de dezvoltare explozivă în întreaga lume tehnologică”?
LT: Not really. I mean, the big point for me, really, was not when it was becoming huge, it was when it was becoming little. The big point for me was not being alone and having 10, maybe 100 people being involved -- that was a big point. Then everything else was very gradual. Going from 100 people to a million people is not a big deal -- to me. Well, I mean, maybe it is if you're --
LT: Nu chiar. Vreau să spun că pentru mine nu a fost mare lucru când devenea enorm, ci când devenea mic. Pentru mine, a fost mare lucru că nu mai eram singur și că implicasem 10, poate 100 de oameni -- aceea a fost o mare realizare. Apoi toate celelalte au venit treptat. Să treci de la 100 la un milion de oameni nu e mare lucru -- pentru mine. Bine, poate este dacă ești --
(Laughter)
(Râsete)
If you want to sell your result then it's a huge deal -- don't get me wrong. But if you're interested in the technology and you're interested in the project, the big part was getting the community. Then the community grew gradually. And there's actually not a single point where I went like, "Wow, that just took off!" because it -- I mean -- it took a long time, relatively.
Dacă vrei să vinzi produsul final da, e un lucru enorm— nu mă înțelegeți greșit. Dar dacă ești interesat de tehnologie și ești interesat de proiect, important a fost să creez comunitatea, apoi aceasta a crescut treptat. Nu e un singur moment în care să-mi fi spus: „Uau, și-a luat zborul!” pentru că -- vreau să spun -- a durat destul de mult.
CA: So all the technologists that I talk to really credit you with massively changing their work. And it's not just Linux, it's this thing called Git, which is this management system for software development. Tell us briefly about that and your role in that.
CA: Toți specialiștii cu care am discutat consideră că le-ai influențat puternic munca. Nu e vorba doar despre Linux, e și chestia asta numită Git, acest sistem de management pentru dezvoltarea sofware-ului. Vorbește-ne pe scurt despre asta și despre rolul tău.
LT: So one of the issues we had, and this took a while to start to appear, is when you ... When you grow from having 10 people or 100 people working on a project to having 10,000 people, which -- I mean, right now we're in the situation where just on the kernel, we have 1,000 people involved in every single release and that's every two months, roughly two or three months. Some of those people don't do a lot. There's a lot of people who make small, small changes.
LT: Una din problemele ce le-am avut, a trecut ceva timp până a început să apară, este când tu... când crești de la 10 sau 100 de oameni care lucrează la un proiect și ajungi la 10.000 de oameni, care -- vreau să spun că acum suntem în situația ca numai la nucleu să fie implicați 1.000 de oameni la fiecare versiune și asta la fiecare 2 luni, cam la 2 sau 3 luni. O parte din acei oameni nu fac foarte multe. Sunt mulți oameni care fac schimbări mărunte.
But to maintain this, the scale changes how you have to maintain it. And we went through a lot of pain. And there are whole projects that do only source-code maintenance. CVS is the one that used to be the most commonly used, and I hated CVS with a passion and refused to touch it and tried something else that was radical and interesting and everybody else hated.
Dar ca să gestionezi asta, dimensiunea schimbă modul în care trebuie să-l gestionezi. A fost foarte dificil. Sunt proiecte întregi create pentru mentenanța codului. CVS e cel care era cel mai utilizat, iar eu uram CVS-ul cu pasiune și refuzam să-l ating și am încercat altceva radical și interesant, pe care toți ceilalți îl urau.
CA: (Laughs)
(Râsete)
LT: And we were in this bad spot, where we had thousands of people who wanted to participate, but in many ways, I was the kind of break point, where I could not scale to the point where I could work with thousands of people.
LT: Eram într-o situație dificilă, în care aveam mii de persoane dornice să contribuie, dar într-un fel, eu eram într-un impas, pentru că nu puteam ajunge la punctul în care să pot lucra cu mii de oameni.
So Git is my second big project, which was only created for me to maintain my first big project. And this is literally how I work. I don't code for -- well, I do code for fun -- but I want to code for something meaningful so every single project I've ever done has been something I needed and --
Deci, Git e al doilea proiect important pe care l-am creat doar pentru mine ca să întreţin primul mare proiect. Aşa lucrez eu. Nu programez pentru -- de fapt, programez din plăcere -- dar vreau să programez pentru ceva util, deci fiecare proiect de-al meu a fost o necesitate pentru mine şi --
CA: So really, both Linux and Git kind of arose almost as an unintended consequence of your desire not to have to work with too many people.
CA: Aşadar, atât Linux cât şi Git s-au dezvoltat aproape ca niște consecinţe involuntare ale dorinţei tale de a nu lucra cu prea mulţi oameni.
LT: Absolutely. Yes.
LT: Absolut. Da.
(Laughter)
(Râsete)
CA: That's amazing. LT: Yeah.
CA: Asta-i uimitor. LT: Mda.
(Applause)
(Aplauze)
And yet, you're the man who's transformed technology not just once but twice, and we have to try and understand why it is. You've given us some clues, but ... Here's a picture of you as a kid, with a Rubik's Cube. You mentioned that you've been programming since you were like 10 or 11, half your life.
Şi totuşi, tu eşti omul care a transformat tehnologia nu o dată, ci de două ori, şi trebuie să încercăm să înţelegem de ce. Ne-ai dat câteva indicii, dar... Aici e o poză cu tine copil, cu un cub Rubik. Ai menţionat că programai de la vârsta de 10 - 11 ani, jumătate din viaţa ta.
Were you this sort of computer genius, you know, übernerd, were you the star at school who could do everything? What were you like as a kid?
Erai tipul de geniu informatic, supertocilar, erai vedeta şcolii, care putea face orice? Ce fel de copil erai?
LT: Yeah, I think I was the prototypical nerd. I mean, I was ... I was not a people person back then. That's my younger brother. I was clearly more interested in the Rubik's Cube than my younger brother.
LT: Mda, cred că eram tocilarul tipic. Adică eram... Nu eram sociabil atunci. Acela-i fratele meu mai mic. Cu siguranţă eram mai interesat de cubul Rubik decât de fratele meu.
(Laughter)
(Râsete)
My younger sister, who's not in the picture, when we had family meetings -- and it's not a huge family, but I have, like, a couple of cousins -- she would prep me beforehand. Like, before I stepped into the room she would say, "OK. That's so-and-so ..." Because I was not -- I was a geek. I was into computers, I was into math, I was into physics. I was good at that. I don't think I was particularly exceptional. Apparently, my sister said that my biggest exceptional quality was that I would not let go.
Sora mea mai mică (nu e în fotografie), când aveam întâlniri de familie -- nu e o familie foarte mare, dar avem vreo doi veri -- mă pregătea în prealabil. Înainte să intru în cameră, mă pregătea: „OK. Ăla-i...ăla...” Pentru că nu eram -- eram un tocilar. Eram cu calculatoarele, eram cu matematica, eram cu fizica. Eram bun la astea. Nu cred că eram chiar excepţional. Sora mea spunea că cea mai mare calitate a mea era că nu mă dădeam bătut.
CA: OK, so let's go there, because that's interesting. You would not let go. So that's not about being a geek and being smart, that's about being ... stubborn?
CA: Hai să vorbim despre asta, pentru că e interesant. Nu te dădeai bătut. Deci nu e vorba despre a fi tocilar sau a fi deştept, e vorba despre a fi... încăpăţânat?
LT: That's about being stubborn. That's about, like, just starting something and not saying, "OK, I'm done, let's do something else -- Look: shiny!"
LT: E vorba despre încăpăţânare. E vorba, de exemplu, să începi ceva şi să nu spui: „Bine, am terminat, hai să fac altceva... Ia uite: străluceşte!”
And I notice that in many other parts in my life, too. I lived in Silicon Valley for seven years. And I worked for the same company, in Silicon Valley, for the whole time. That is unheard of. That's not how Silicon Valley works. The whole point of Silicon Valley is that people jump between jobs to kind of mix up the pot. And that's not the kind of person I am.
Aşa fac şi în alte aspecte ale vieţii mele. Am locuit în Silicon Valley timp de 7 ani. Am lucrat pentru aceeaşi firmă în Silicon Valley, în tot acel timp. E ceva nemaiauzit. Nu aşa funcţionează Silicon Valley. Toată esenţa Silicon Valley e că oamenii schimbă slujbele, ca să se amestece totul. Eu nu sunt tipul ăsta de om.
CA: But during the actual development of Linux itself, that stubbornness sometimes brought you in conflict with other people. Talk about that a bit. Was that essential to sort of maintain the quality of what was being built? How would you describe what happened?
CA: Dar chiar în timpul dezvoltării Linux-ului, încâpăţânarea te-a adus uneori în conflict cu alţi oameni. Vorbeşte-ne puţin despre asta. A fost asta esenţial ca să menţii calitatea proiectului? Cum ai descrie ce s-a întâmplat?
LT: I don't know if it's essential. Going back to the "I'm not a people person," -- sometimes I'm also ... shall we say, "myopic" when it comes to other people's feelings, and that sometimes makes you say things that hurt other people. And I'm not proud of that.
LT: Nu ştiu dacă a fost esenţial. Revenind la „nu sunt un om sociabil” -- uneori sunt şi... să spun aşa, „miop” când vine vorba de sentimentele altora şi uneori asta te face să spui lucruri ce îi rănesc pe alţii. Nu sunt mândru de asta.
(Applause)
(Aplauze)
But, at the same time, it's -- I get people who tell me that I should be nice. And then when I try to explain to them that maybe you're nice, maybe you should be more aggressive, they see that as me being not nice.
Dar, în acelaşi timp, e -- sunt oameni care îmi spun că ar trebui să fiu amabil, iar când încerc să le explic că poate tu eşti prea amabil, poate tu ar trebui să fii mai agresiv, ei văd asta ca o lipsă de amabilitate din partea mea.
(Laughter)
(Râsete)
What I'm trying to say is we are different. I'm not a people person; it's not something I'm particularly proud of, but it's part of me. And one of the things I really like about open source is it really allows different people to work together. We don't have to like each other -- and sometimes we really don't like each other. Really -- I mean, there are very, very heated arguments. But you can, actually, you can find things that -- you don't even agree to disagree, it's just that you're interested in really different things.
Vreau să spun că suntem diferiţi. Eu nu sunt sociabil; nu e un lucru de care sunt mândru, dar e o parte din mine. Un lucru care îmi place cu adevărat la open-source e că permite unor oameni diferiţi să lucreze împreună. Nu trebuie să ne placem -- câteodată chiar nu ne placem unul pe altul. Într-adevăr, sunt dezbateri foarte, foarte aprinse. Poţi întâlni situaţii în care nici măcar nu poți accepta dezacordul. E vorba că te interesează cu totul alte lucruri.
And coming back to the point where I said earlier that I was afraid of commercial people taking advantage of your work, it turned out, and very quickly turned out, that those commercial people were lovely, lovely people. And they did all the things that I was not at all interested in doing, and they had completely different goals. And they used open source in ways that I just did not want to go. But because it was open source they could do it, and it actually works really beautifully together.
Revenind la ce am spus mai devreme, că mi-era frică să nu profite de munca mea oameni mercantili, s-a dovedit, chiar foarte repede, că acei oameni mercantili erau oameni absolut fermecători. Au făcut toate lucrurile de care eu nu eram interesat şi au avut scopuri complet diferite. Au folosit open source în direcţii pe care eu nu vroiam să le abordez, dar fiind open source au putut s-o facă şi acum lucrurile se îmbină foarte bine.
And I actually think it works the same way. You need to have the people-people, the communicators, the warm and friendly people who like --
Cred că aşa funcţionează totul: ai nevoie de comunicatori cu oamenii, oamenii calzi şi prietenoşi cărora le place --
(Laughter)
(Râsete)
really want to hug you and get you into the community. But that's not everybody. And that's not me. I care about the technology. There are people who care about the UI. I can't do UI to save my life. I mean, if I was stranded on an island and the only way to get off that island was the make a pretty UI, I'd die there.
chiar vor să te îmbrăţişeze şi să te aducă în comunitate. Dar nu toţi oamenii sunt aşa. Eu nu sunt aşa. Mă interesează tehnologia. Există oameni interesaţi de interfeţe. N-aş putea crea o interfaţă nici dacă mi-ar depinde viaţa de ea. Vreau să zic, dacă aş naufragia pe o insulă şi singura cale de a pleca de acolo ar fi să fac o interfaţă drăguţă, aş muri acolo.
(Laughter)
(Râsete)
So there's different kinds of people, and I'm not making excuses, I'm trying to explain.
Sunt tipuri diferite de oameni, nu vreau mă scuz, ci încerc să explic.
CA: Now, when we talked last week, you talked about some other trait that you have, which I found really interesting. It's this idea called taste.
CA: Săptămâna trecută, mi-ai vorbit despre o altă trăsătură a ta care o consider chiar interesantă. E vorba despre stil.
And I've just got a couple of images here. I think this is an example of not particularly good taste in code, and this one is better taste, which one can immediately see. What is the difference between these two?
Am câteva imagini aici. Cred că ăsta e un exemplu de stil de programare mai puţin bun iar acesta e un stil mai bun, se observă imediat. Care e diferenţa între cele două?
LT: So this is -- How many people here actually have coded?
LT: Acesta e -- Câţi oameni de aici au programat ceva?
CA: Oh my goodness.
CA: Dumnezeule!
LT: So I guarantee you, everybody who raised their hand, they have done what's called a singly-linked list. And it's taught -- This, the first not very good taste approach, is basically how it's taught to be done when you start out coding. And you don't have to understand the code.
LT: Vă garantez că toţi care ați ridicat mâinile, ați realizat aşa-numita listă simplu înlănţuită. Și se crede că— Prima, nu cea mai bună abordare, e cea pe care o gândeşti când debutezi în programare şi nu trebuie să înţelegi codul.
The most interesting part to me is the last if statement. Because what happens in a singly-linked list -- this is trying to remove an existing entry from a list -- and there's a difference between if it's the first entry or whether it's an entry in the middle. Because if it's the first entry, you have to change the pointer to the first entry. If it's in the middle, you have to change the pointer of a previous entry. So they're two completely different cases.
Pentru mine, cea mai interesantă e ultima condiţională. Pentru că într-o listă simplu înlănţuită— aici se urmăreşte să se şteargă o intrare dintr-o listă— e o diferenţă dacă e prima intrare sau o intrare de la mijloc. Pentru că, dacă e prima intrare, trebuie să muţi pointer-ul la primul element. Dar dacă e la mijloc, trebuie schimbat pointer-ul elementului anterior. Sunt două cazuri complet diferite.
CA: And that's better.
CA: Şi asta e mai bună.
LT: And this is better. It does not have the if statement. And it doesn't really matter -- I don't want you understand why it doesn't have the if statement, but I want you to understand that sometimes you can see a problem in a different way and rewrite it so that a special case goes away and becomes the normal case. And that's good code. But this is simple code. This is CS 101. This is not important -- although, details are important.
LT: Asta e mai bună. Nu are condiţionala. De fapt, nu contează... Nu vreau să înţelegeţi de ce nu are condiţionala, ci vreau să înţelegeţi că, uneori, poţi vedea problema din unghiuri diferite şi să o rescrii aşa încât să dispară un caz special şi să devină un caz normal. Acesta e un cod scris bine. Dar ăsta e un cod simplu. Ăsta e CS 101. Nu e important, deşi detaliile sunt importante.
To me, the sign of people I really want to work with is that they have good taste, which is how ... I sent you this stupid example that is not relevant because it's too small. Good taste is much bigger than this. Good taste is about really seeing the big patterns and kind of instinctively knowing what's the right way to do things.
Pentru mine, tipul de oameni cu care chiar vreau să lucrez sunt cei care au stil, aşa încât... Vă dau acest exemplu stupid care nu e relevant, pentru că e prea mic. Stilul înseamnă mult mai mult de atât. Stilul înseamnă să vezi cu adevărat tiparele şi să ştii instinctiv care e calea cea mai bună de urmat.
CA: OK, so we're putting the pieces together here now. You have taste, in a way that's meaningful to software people. You're --
CA: Aşa, deci punem lucrurile cap la cap. Ai stil, într-un mod semnificativ pentru programatori. Eşti --
(Laughter)
(Râsete)
LT: I think it was meaningful to some people here.
LT: Cred că e semnificativ şi pentru unii spectatori.
CA: You're a very smart computer coder, and you're hellish stubborn. But there must be something else. I mean, you've changed the future. You must have the ability of these grand visions of the future. You're a visionary, right?
CA: Eşti un programator foarte inteligent şi eşti al naibii de încăpăţânat. Dar trebuie să mai fie ceva. Într-un fel, ai schimbat viitorul. Trebuie să ai darul acestor mari viziuni despre viitor. Eşti un vizionar, aşa-i?
LT: I've actually felt slightly uncomfortable at TED for the last two days, because there's a lot of vision going on, right? And I am not a visionary. I do not have a five-year plan. I'm an engineer. And I think it's really -- I mean -- I'm perfectly happy with all the people who are walking around and just staring at the clouds and looking at the stars and saying, "I want to go there." But I'm looking at the ground, and I want to fix the pothole that's right in front of me before I fall in. This is the kind of person I am.
LT: De fapt m-am simţit puţin stânjenit la TED în ultimele două zile, pentru că asistăm la multe viziuni, nu-i aşa? Nu sunt un vizionar. Nu am un plan pe cinci ani. Sunt inginer. Şi cred că e chiar... Vreau să spun... nu am nimic cu oamenii care merg urmărind norii şi privind stelele, spunând „Vreau să ajung acolo.” Dar eu privesc pământul şi vreau să acopăr groapa din faţa mea înainte să cad în ea. Genul ăsta de persoană sunt eu.
(Cheers)
(Ovaţii)
(Applause)
(Aplauze)
CA: So you spoke to me last week about these two guys. Who are they and how do you relate to them?
CA: Mi-ai vorbit săptămâna trecută despre aceşti doi tipi. Cine sunt şi cum te raportezi la ei?
LT: Well, so this is kind of cliché in technology, the whole Tesla versus Edison, where Tesla is seen as the visionary scientist and crazy idea man. And people love Tesla. I mean, there are people who name their companies after him.
LT: Ăsta e un fel de clişeu în tehnologie, Tesla în opoziţie cu Edison, în care Tesla e văzut ca un cercetător vizionar, omul ideilor îndrăzneţe. Oamenii îl iubesc pe Tesla. Sunt oameni care îşi numesc companiile după el.
(Laughter)
(Râsete)
The other person there is Edison, who is actually often vilified for being kind of pedestrian and is -- I mean, his most famous quote is, "Genius is one percent inspiration and 99 percent perspiration." And I'm in the Edison camp, even if people don't always like him. Because if you actually compare the two, Tesla has kind of this mind grab these days, but who actually changed the world? Edison may not have been a nice person, he did a lot of things -- he was maybe not so intellectual, not so visionary. But I think I'm more of an Edison than a Tesla.
Cealaltă persoană este Edison, care e defăimat deseori ca fiind un neinspirat şi e... Cel mai faimos citat al lui este: „Geniul e 1% inspiraţie şi 99% transpiraţie.” Eu sunt de partea lui Edison, chiar dacă oamenii nu-l plac întotdeauna. Dacă îi comparaţi pe cei doi, Tesla avea genul de minte care atrage în zilele noastre, dar cine a schimbat lumea de fapt? Edison poate că nu era o persoană drăguţă, a făcut multe lucruri -- poate nu era aşa intelectual, aşa vizionar, dar cred că sunt mai mult un Edison decât un Tesla.
CA: So our theme at TED this week is dreams -- big, bold, audacious dreams. You're really the antidote to that.
CA: Săptămâna asta la TED tema este visele -- vise mari, îndrăzneţe. Tu eşti chiar antidotul pentru ele.
LT: I'm trying to dial it down a bit, yes.
LT: Încerc să le temperez puţin, da.
CA: That's good.
CA: Asta-i bine.
(Laughter) We embrace you, we embrace you.
(Râsete) Te acceptăm, te acceptăm.
Companies like Google and many others have made, arguably, like, billions of dollars out of your software. Does that piss you off?
Companii precum Google şi multe altele au făcut, probabil, miliarde de dolari din softul tău. Asta te enervează?
LT: No. No, it doesn't piss me off for several reasons. And one of them is, I'm doing fine. I'm really doing fine.
LT: Nu. Nu, nu mă enervează din câteva motive. Unul dintre ele e că o duc bine. Chiar o duc bine.
But the other reason is -- I mean, without doing the whole open source and really letting go thing, Linux would never have been what it is. And it's brought experiences I don't really enjoy, public talking, but at the same time, this is an experience. Trust me. So there's a lot of things going on that make me a very happy man and thinking I did the right choices.
Celălalt motiv e -- vreau să spun că fără open source și fără să cedez controlul, Linux-ul nu ar fi ajuns niciodată ce e acum. Mi-a adus experienţe care nu-mi prea plac: vorbitul în public, dar în acelaşi timp, asta e o experienţă. Credeţi-mă. Sunt multe lucruri care mă fac un om foarte fericit şi să cred că am luat deciziile corecte.
CA: Is the open source idea -- this is, I think we'll end here -- is the open source idea fully realized now in the world, or is there more that it could go, are there more things that it could do?
CA: E ideea de open source -- cred că vom încheia aici -- e ideea open source la apogeu în lume, sau mai poate evolua, mai poate face și altceva?
LT: So, I'm of two minds there. I think one reason open source works so well in code is that at the end of the day, code tends to be somewhat black and white. There's often a fairly good way to decide, this is done correctly and this is not done well. Code either works or it doesn't, which means that there's less room for arguments. And we have arguments despite this, right? In many other areas -- I mean, people have talked about open politics and things like that -- and it's really hard sometimes to say that, yes, you can apply the same principles in some other areas just because the black and white turns into not just gray, but different colors.
LT: Sunt indecis cu privire la asta. Cred că unul din motivele pentru care open source merge aşa bine în programare e că la sfârşitul zilei, codul tinde să fie ceva în alb şi negru. Deseori e o cale bună să decizi: asta e făcută corect şi asta nu e făcută bine. Codul ori merge ori nu, însemnând că e mai puţin loc pentru diferende. Şi totuşi există diferende, nu-i aşa? În multe alte domenii -- oamenii au discutat despre deschidere politică şi altele de genul ăsta -- şi uneori e chiar greu să spui că da, poţi aplica aceleaşi principii în alte domenii doar pentru că negrul şi albul nu se transformă doar în gri, ci în diferite culori.
So, obviously open source in science is making a comeback. Science was there first. But then science ended up being pretty closed, with very expensive journals and some of that going on. And open source is making a comeback in science, with things like arXiv and open journals. Wikipedia changed the world, too. So there are other examples, I'm sure there are more to come.
Desigur, e o revenire a open source-ului în ştiinţă. Ştiinţa a fost prima acolo, dar a sfârşit prin a fi destul de închisă, cu jurnale foarte scumpe şi lucruri de genul ăsta. Open source-ul revine în ştiinţă, cu lucruri ca arXiv şi jurnale deschise. Şi Wikipedia a schimbat lumea. Mai sunt și alte exemple, sigur vor apărea şi altele.
CA: But you're not a visionary, and so it's not up to you to name them.
CA: Dar tu nu eşti un vizionar, deci nu tu trebuie să le numeşti.
LT: No.
LT: Nu.
(Laughter)
(Râsete)
It's up to you guys to make them, right?
De voi depinde să le faceţi, nu-i așa?
CA: Exactly.
CA: Cu siguranță.
Linus Torvalds, thank you for Linux, thank you for the Internet, thank you for all those Android phones.
Linus Torvalds, mulţumim pentru Linux, mulţumim pentru Internet, mulţumim pentru telefoanele Android.
Thank you for coming here to TED and revealing so much of yourself.
Mulţumim că ai venit la TED şi ne-ai dezvăluit atâtea despre tine.
LT: Thank you.
LT: Mulţumesc.
(Applause)
(Applause)