So I know TED is about a lot of things that are big, but I want to talk to you about something very small. So small, it's a single word. The word is "misfit." It's one of my favorite words, because it's so literal. I mean, it's a person who sort of missed fitting in. Or a person who fits in badly. Or this: "a person who is poorly adapted to new situations and environments." I'm a card-carrying misfit. And I'm here for the other misfits in the room, because I'm never the only one. I'm going to tell you a misfit story.
Unë e di që TED merret me gjëra të mëdha, por unë dua të flas me ju për diçka shumë të vogël. Shumë e vogël, është një fjalë e vetme. Fjala është "mospërputhje. " Ndër t'preferuarat e mia se është fjalë direkte. Dua të them është një person që nuk arrin të përputhet. Ose dikush që përputhet keq. Ose "një person i cili përputhet dobët ndaj situatave dhe mjediseve të reja." Jam një e mospërputhur e zyrtarizuar. Dhe këtu jam për të tjerë të mospërputhur në sallë, sepse unë kurrë nuk jam e vetmja. Do t'jua tregoj një rrëfim të mospërputhjes.
Somewhere in my early 30s, the dream of becoming a writer came right to my doorstep. Actually, it came to my mailbox in the form of a letter that said I'd won a giant literary prize for a short story I had written. The short story was about my life as a competitive swimmer and about my crappy home life, and a little bit about how grief and loss can make you insane. The prize was a trip to New York City to meet big-time editors and agents and other authors. So kind of it was the wannabe writer's dream, right? You know what I did the day the letter came to my house? Because I'm me, I put the letter on my kitchen table, I poured myself a giant glass of vodka with ice and lime, and I sat there in my underwear for an entire day, just staring at the letter. I was thinking about all the ways I'd already screwed my life up. Who the hell was I to go to New York City and pretend to be a writer? Who was I?
Diku në fillim të moshës 30 vjec, ëndrra për t'u bërë shkrimtare erdhi mu tek pragu im. N'fakt, erdhi nga kutia postare në formë të letrës ku thoshte se kam fituar një çmim gjigand letrar për një histori të shkurtër që kisha shkruar. Historia e shkurtër ishte për jetën time si një notare konkurruese dhe për jetën time të ndyrë në shtëpi, dhe pak për atë se si pikëllimi dhe humbja mund t'ju bëjnë të çmendur. Çmimi ishte një udhëtim në qytetin e New York-ut për të takuar redaktorët, agjentët më të njohur dhe autorë të tjerë. Disi ishte ëndrra e të bërit një shkrimtare, apo jo? E dini se çfarë bëra ditën kur erdhi letra në shtëpinë time? Sepse kështu jam unë, e vendosa letrën në tryezën time të kuzhinës, i mbusha vetes një gotë gjigande me vodka me akull dhe limon, dhe qëndrova ulur në mbathje për një ditë të tërë, thjesht duke i'a ngulur sytë letrës. Po mendoja për të gjitha mënyrat se si e kisha dreqosur jetën time. Kush dreqin isha unë që të shkoja në qytetin New York-ut dhe të shtiresha sikur t'isha shkrimtare Kush isha une?
I'll tell you. I was a misfit. Like legions of other children, I came from an abusive household that I narrowly escaped with my life. I already had two epically failed marriages underneath my belt. I'd flunked out of college not once but twice and maybe even a third time that I'm not going to tell you about.
Do t'jua them. Unë isha një e mospërputhur. Si shumica e fëmijëve të tjerë, unë erdha nga një familje abuzive që mezi shpëtova veten. Tashmë kisha dy martesa mjerisht të dështuara. Unë ngela nga kolegji jo një herë, por dy herë dhe ndoshta edhe një herë të tretë që nuk do t'jua tregoj.
(Laughter)
(Të qeshura)
And I'd done an episode of rehab for drug use. And I'd had two lovely staycations in jail. So I'm on the right stage.
Si dhe kam kaluar një periudhë rehabilitimi për përdorimin e drogave. Dhe kam kaluar dy periudha të mahnitshme në burg. Pra po përshtatem shumë me këtë skenë.
(Laughter)
(Të qeshura)
But the real reason, I think, I was a misfit, is that my daughter died the day she was born, and I hadn't figured out how to live with that story yet. After my daughter died I also spent a long time homeless, living under an overpass in a kind of profound state of zombie grief and loss that some of us encounter along the way. Maybe all of us, if you live long enough. You know, homeless people are some of our most heroic misfits, because they start out as us. So you see, I'd missed fitting in to just about every category out there: daughter, wife, mother, scholar. And the dream of being a writer was really kind of like a small, sad stone in my throat.
Por arsyeja e vërtetë, që unë mendoj, se kam qenë një mospërputhje, është se vajza ime vdiq ditën që lindi, dhe unë akoma nuk kam arritur si t'ja dal kësaj. Pasi vajza ime vdiq, gjithashtu kalova një kohë të gjatë si e pastrehë, duke jetuar nën një mbikalim në një pikëllim të thellë dhe humbje që disa prej nesh i hasim në rrugë. Mbase të gjithë ne nëse jetoni mjaftueshëm gjatë. E dini, të pastrehët janë disa nga mospërputhjet tona më heroike mes nesh, sepse ato fillojnë si ne. Siç mund ta shihni, unë nuk arrija të përputhesha në pothuajse çdo kategori: bijë, grua, nënë, studente. Dhe ëndrra për të qenë shkrimtare ishte vërtetë si një gur i vogël dhe i trishtuar në fyt.
It was pretty much in spite of myself that I got on that plane and flew to New York City, where the writers are. Fellow misfits, I can almost see your heads glowing. I can pick you out of a room. At first, you would've loved it. You got to choose the three famous writers you wanted to meet, and these guys went and found them for you. You got set up at the Gramercy Park Hotel, where you got to drink Scotch late in the night with cool, smart, swank people. And you got to pretend you were cool and smart and swank, too. And you got to meet a bunch of editors and authors and agents at very, very fancy lunches and dinners. Ask me how fancy.
Ishte shumë kundra meje, që unë hipa në aeroplan dhe udhëtova drejt qytetit të New York-ut, aty ku gjenden shkrimtarët. Kolegë të mospërputhjes, mund t’i shoh si shkëlqejnë sytë tuaj. Mund ta dalloj këtë shumë mirë në sallë. Në fillim, ju do ta kishit adhuruar. Keni për të zgjedhur tre shkrimtarë të famshëm që donit t’i takoni, po këta shkuan dhe ju gjetën juve. Ju vendosin në Hotelin Gramercy Park, ku do të pini Scotch vonë natën me njerëz të lezetshëm, të mençur dhe të krekosur. Dhe duhet t'shtiresh si e lezetshme e mençur dhe e krekosur, njashtu. Dhe do të takoni një grumbull redaktorësh, autorësh dhe agjentësh në dreka dhe darka tejet luksoze. Më pyesni sa luksoze.
Audience: How fancy?
Publiku: Sa luksoze?
Lidia Yuknavitch: I'm making a confession: I stole three linen napkins --
Lidia Yuknavitch: Po ju rrëfej diçka: mora tre peceta pëlhure
(Laughter)
(Të qeshura)
from three different restaurants. And I shoved a menu down my pants.
nga tre restaurante të ndryshme. Dhe fsheha një meny poshtë pantallonave.
(Laughter)
(Të qeshura)
I just wanted some keepsakes so that when I got home, I could believe it had really happened to me. You know?
Thjesht doja të kisha disa përkujtues, që kur të shkoj në shtëpi, të besoja që me të vërtetë ka ndodhur. E keni parasysh?
The three writers I wanted to meet were Carole Maso, Lynne Tillman and Peggy Phelan. These were not famous, best-selling authors, but to me, they were women-writer titans. Carole Maso wrote the book that later became my art bible. Lynne Tillman gave me permission to believe that there was a chance my stories could be part of the world. And Peggy Phelan reminded me that maybe my brains could be more important than my boobs. They weren't mainstream women writers, but they were cutting a path through the mainstream with their body stories, I like to think, kind of the way water cut the Grand Canyon.
Tre shkrimtarët që doja t’i takoja ishin Carole Maso, Lynne Tillman dhe Peggy Phelan. Këto nuk ishin autore të famshme, me më së shumti shitje, por për mua, ato ishin shkrimtare titane. Carole Maso shkroi librin që më vonë u bë libri im i shenjtë. Lynne Tillman më dha mundësinë të besoja se ekzistonte një mundësi që tregimet e mia t'ishin pjesë e botës. Peggy Phelan më kujtoi mua se mbase truri im mund të ishte më i rëndësishëm se gjoksi im. Ato nuk ishin shkrimtaret kryesore, por ato po kalonin një shteg të rrjedhës kryesore me tregimet e tyre, më pëlqen të mendoj, sikur uji që kalon nëpër Kanionin e Madh.
It nearly killed me with joy to hang out with these three over-50-year-old women writers. And the reason it nearly killed me with joy is that I'd never known a joy like that. I'd never been in a room like that. My mother never went to college. And my creative career to that point was a sort of small, sad, stillborn thing. So kind of in those first nights in New York I wanted to die there. I was just like, "Kill me now. I'm good. This is beautiful." Some of you in the room will understand what happened next.
Pothuajse vdiqa nga gëzimi që të rrija me këto tre shkrimtare të vjetra mbi 50-vjeç. Dhe arsyeja se desh vdiqa nga gëzimi është se kurrë nuk do të përjetoja një gëzim të tillë. Unë kurrë nuk do të gjindesha në një dhomë si kjo. Nëna ime nuk shkoi kurrë në universitet. Dhe karriera ime krijuese deri në atë pikë ishte një diçka e vogël, e trishtuar, e porsalindur. Kështu që në ato netët e para në New York doja të vdisja atje. Unë isha ashtu si, "Më vritni tani. Unë jam mirë. Kjo është e bukur". Disa nga ju në sallë do të kuptoni se çfarë ndodhi më pas.
First, they took me to the offices of Farrar, Straus and Giroux. Farrar, Straus and Giroux was like my mega-dream press. I mean, T.S. Eliot and Flannery O'Connor were published there. The main editor guy sat me down and talked to me for a long time, trying to convince me I had a book in me about my life as a swimmer. You know, like a memoir. The whole time he was talking to me, I sat there smiling and nodding like a numb idiot, with my arms crossed over my chest, while nothing, nothing, nothing came out of my throat. So in the end, he patted me on the shoulder like a swim coach might. And he wished me luck and he gave me some free books and he showed me out the door.
Së pari, ata më çuan në zyrat e Farrar, Straus dhe Giroux. Farrar, Straus dhe Giroux ishin si shtypi im mega-ëndërr. E kam fjalën, T.S. Eliot dhe Flannery O'Connor u botuan atje. Redaktori kryesor më uli dhe më foli për një kohë të gjatë, duke u përpjekur të më bindte që buronte një libër tek un për jetën time si notare. E dini, si një biografi. Gjatë gjithë kohës që ai po fliste me mua, unë isha ulur atje duke buzëqeshur dhe duke u tundur si një idiote e mpirë, me krahët e kryqëzuar mbi gjoksin tim, ndërsa asgjë, as edhe një fjalë nuk doli nga goja ime. Kështu që në fund, ai më përkëdheli mbi supe si një trajner i notit. Dhe më uroi fat dhe më dha disa libra falas dhe më udhëhoqi drejt derës.
Next, they took me to the offices of W.W. Norton, where I was pretty sure I'd be escorted from the building just for wearing Doc Martens. But that didn't happen. Being at the Norton offices felt like reaching up into the night sky and touching the moon while the stars stitched your name across the cosmos. I mean, that's how big a deal it was to me. You get it? Their lead editor, Carol Houck Smith, leaned over right in my face with these beady, bright, fierce eyes and said, "Well, send me something then, immediately!" See, now most people, especially TED people, would have run to the mailbox, right? It took me over a decade to even imagine putting something in an envelope and licking a stamp.
Më pas, ata më çuan në zyrat e W. W Norton, ku isha mjaft e sigurt se do të shoqërohesha nga ndërtesa vetëm se kisha veshur Doc Martens. Por kjo nuk ndodhi. Të qënurit në zyrat e Nortonit më bëri të ndihem sikur po arrija në qiell dhe po prekja hënën ndërsa yjet po thurrnin emrin tim nëpër kozmos. Dua të them, kjo ishte diçka po kaq e madhe për mua. E kuptoni? Redaktori i tyre kryesor, Carol Houck Smith, u përkul drejt me fytyrës sime me ata sy t'çelur, t'ndritshëm, t'ashpër dhe tha, "Mirë pra, më dërgoni diçka atëherë, menjëherë!" Shihni, tani shumica e njerëzve, veçanërisht njerëzit e TED, do të vraponin drejt kutisë së postës, apo jo? M’u desh më shumë se një dekadë vetëm të imagjinoja të fusja diçka në një zarf dhe të vendosja një pullë.
On the last night, I gave a big reading at the National Poetry Club. And at the end of the reading, Katharine Kidde of Kidde, Hoyt & Picard Literary Agency, walked straight up to me and shook my hand and offered me representation, like, on the spot. I stood there and I kind of went deaf. Has this ever happened to you? And I almost started crying because all the people in the room were dressed so beautifully, and all that came out of my mouth was: "I don't know. I have to think about it." And she said, "OK, then," and walked away. All those open hands out to me, that small, sad stone in my throat ...
Në natën e fundit, dhashë një lexim të madh në Klubin Nacional të Poezisë. Dhe në fund të leximit, Katharine Kidde e Kidde, Hoyt & Agjencia Letrare Picard, ecën drejt meje dhe më shtrënguan dorën dhe më ofruan përfaqësim, aty për aty. Unë rrija aty dhe u bëra si e shurdhër. A ju ka ndodhur kjo ndonjëherë juve? Dhe pothuajse fillova të qaja sepse të gjithë njerëzit në sallë ishin të veshur shumë bukur, dhe e gjitha që doli nga goja ime ishte: "Nuk e di. Duhet të mendoj për këtë." Dhe ajo tha: "Në rregull, atëherë" dhe u largua. Gjithë ato duar të hapura për mua, ai gur i vogël dhe i trishtuar në fyt.
You see, I'm trying to tell you something about people like me. Misfit people -- we don't always know how to hope or say yes or choose the big thing, even when it's right in front of us. It's a shame we carry. It's the shame of wanting something good. It's the shame of feeling something good. It's the shame of not really believing we deserve to be in the room with the people we admire.
E shihni, unë jam duke u përpjekur t'ju tregoj diçka për njerëz si unë. Njerëzit e mospërputhur, ne s'dimë gjithmonë si t'shpresojmë ose t'themi po ose t'zgjedhim gjënë e madhe, edhe kur ajo është mu para neve. Është një turp që ne kemi. Është turpi i të dëshiruarit diçka të mirë. Është turpi të ndjejmë diçka të mirë. Është turpi i të besuarit se vërtetë e meritojmë të jemi në dhomë me njerëzit që i admirojmë.
If I could, I'd go back and I'd coach myself. I'd be exactly like those over-50-year-old women who helped me. I'd teach myself how to want things, how to stand up, how to ask for them. I'd say, "You! Yeah, you! You belong in the room, too." The radiance falls on all of us, and we are nothing without each other. Instead, I flew back to Oregon, and as I watched the evergreens and rain come back into view, I just drank many tiny bottles of airplane "feel sorry for yourself." I thought about how, if I was a writer, I was some kind of misfit writer. What I'm saying is, I flew back to Oregon without a book deal, without an agent, and with only a headful and heart-ful of memories of having sat so near the beautiful writers. Memory was the only prize I allowed myself.
Nëse do të mundja, do të kthehesha dhe do të stërvitja vetën. Do të isha pikërisht si ato gra mbi 50-vjeçare që më ndihmuan. Do ta mësoja veten se si t'i dua gjërat, si të ngrihem, si t'i kërkoj ato. Unë do të thoja: "Ti! Po, ti! Ti je pjesë e dhomës gjithashtu". Shkëlqimi bie mbi të gjithë ne, dhe ne jemi asgjë pa njëri-tjetrin. Në vend të kësaj, unë fluturova përsëri në Oregon, dhe posa pashë që blerimi i përhershëm dhe shiu u kthyen në pamje, Unë thjesht piva disa shishe t'vogla në aeroplan "ndjej keqardhje për veten." Mendova se, nëse do t'isha shkrimtare, do të isha një shkrimtare e mospëputhur. Ajo që po them është, fluturova përsëri në Oregon pa një marrëveshje libri, pa një agjendë, dhe vetëm me një kokë dhe zemër me plotë kujtime e të pasurit kaq pranë shkrimtarët më të bukur. Kujtimet ishin çmimi i vetëm që i lejova vetës.
And yet, at home in the dark, back in my underwear, I could still hear their voices. They said, "Don't listen to anyone who tries to get you to shut up or change your story." They said, "Give voice to the story only you know how to tell." They said, "Sometimes telling the story is the thing that saves your life."
Dhe akoma, në shtëpi në errësirë, përsëri në mbathje, ende mund të dëgjoja zërat e tyre. Ata thanë: "Mos dëgjo këdo që përpiqet të të bëjë të heshtësh ose të ndryshosh historinë tënde". Ata thanë, "Jepini zë historisë që vetëm ti di si ta tregosh." Ata thanë: "Ndonjëherë të tregosh histori është gjëja që shpëton jetën tënde".
Now I am, as you can see, the woman over 50. And I'm a writer. And I'm a mother. And I became a teacher. Guess who my favorite students are. Although it didn't happen the day that dream letter came through my mailbox, I did write a memoir, called "The Chronology of Water." In it are the stories of how many times I've had to reinvent a self from the ruins of my choices, the stories of how my seeming failures were really just weird-ass portals to something beautiful. All I had to do was give voice to the story.
Tani unë jam, siç mund ta shihni, gruaja mbi të 50-tat. Dhe unë jam një shkrimtare. Dhe unë jam një nënë. Dhe u bëra një mësuese. Qellojani se kush janë nxënësit e mi të preferuar. Edhe pse nuk ndodhi ditën kur letra e ëndrrave erdhi përmes kutisë sime postare, Unë shkrujta një biografi, të quajtur "Kronologjia e Ujit." Në të janë tregimet se sa herë më është dashur të rikrijoj një vetvete nga rrënojat e zgjedhjeve të mia, historitë se si dështimet e mia në dukje ishin po aq t'çuditshme sikur portat për diçka të bukur. Gjithë çfarë duhej të bëja ishte t’i jepja zë tregimit.
There's a myth in most cultures about following your dreams. It's called the hero's journey. But I prefer a different myth, that's slightly to the side of that or underneath it. It's called the misfit's myth. And it goes like this: even at the moment of your failure, right then, you are beautiful. You don't know it yet, but you have the ability to reinvent yourself endlessly. That's your beauty.
Ekziston një mit në shumicën e kulturave rreth ndjekjes së ëndrrave. Quhet udhëtimi i heroit. Por unë preferoj një mit tjetër, që është pak a shumë në anën e tij ose poshtë tij. Quhet miti i mospërshtatjes. Dhe shkon kështu: edhe në momentin e dështimit tuaj, pikërisht atëherë, ju jeni të bukur. Ju nuk e dini akoma, por ju keni aftësinë të rizbuloni vetën pafund. Kjo është bukuria juaj.
You can be a drunk, you can be a survivor of abuse, you can be an ex-con, you can be a homeless person, you can lose all your money or your job or your husband or your wife, or the worst thing of all, a child. You can even lose your marbles. You can be standing dead center in the middle of your failure and still, I'm only here to tell you, you are so beautiful. Your story deserves to be heard, because you, you rare and phenomenal misfit, you new species, are the only one in the room who can tell the story the way only you would. And I'd be listening.
Ti mund të jesh një i dehur, ti mund të jesh një i mbijetuar i abuzimeve ti mund të jesh një ish i burgosur, mund të jesh një i pastrehë, mund t'i humbasësh të gjitha paratë, punën ose burrin tënd ose gruan tënde, ose më e keqja nga të gjitha, një fëmijë. Ju madje mund të humbni mëndjen tuaj. Ju mund të qëndroni në qendër si i vdekur në mes të dështimit tuaj dhe prapë, unë jam këtu për të ju thënë, ju jeni shumë të bukur. Historia juaj meriton të dëgjohet, sepse ju, ju të mospërputhur të rrallë dhe fenomenal ju lloj i ri, jeni të vetmit në dhomë që mund të tregoni një histori në atë mënyrë që vetëm ju do ta bënit. Dhe unë do ta dëgjoja.
Thank you.
Ju falemnderit.
(Applause)
(Duartrokitje)