Many times I go around the world to speak, and people ask me questions about the challenges, my moments, some of my regrets. 1998: A single mother of four, three months after the birth of my fourth child, I went to do a job as a research assistant. I went to Northern Liberia. And as part of the work, the village would give you lodgings. And they gave me lodging with a single mother and her daughter.
Często, gdy wygłaszam przemówienia, ludzie pytają mnie, o moje wyzwania, chwile radości, czy rzeczy, których żałuję. Rok 1998. Samotna matka czwórki dzieci, trzy miesiące po narodzinach czwartego dziecka. Przyjechałam do Liberii Północnej jako asystentka do spraw badań. jako asystentka do spraw badań. W ramach przyjętej posady, otrzymałam zakwaterowanie w wiosce. Zakwaterowano mnie z matką samotnie wychowującą córkę.
This girl happened to be the only girl in the entire village who had made it to the ninth grade. She was the laughing stock of the community. Her mother was often told by other women, "You and your child will die poor." After two weeks of working in that village, it was time to go back. The mother came to me, knelt down, and said, "Leymah, take my daughter. I wish for her to be a nurse." Dirt poor, living in the home with my parents, I couldn't afford to. With tears in my eyes, I said, "No."
Okazało się, że to jedyna dziewczynka w wiosce, której udało się dotrwać do dziewiątej klasy. Była pośmiewiskiem całej wsi. Inne kobiety często powtarzały jej matce: "Ty i twoje dziecko umrzecie w biedzie". Po dwóch tygodniach pracy w tej wiosce, musiałam wracać. Matka tej dziewczyny przyszła do mnie i padła na kolana, mówiąc: "Leymah, zabierz moją córkę. Zawsze chciałam aby została pielęgniarką". Sama żyłam w biedzie, mieszkałam z rodzicami. Nie było mnie na to stać. Ze łzami w oczach powiedziałam: "Nie".
Two months later, I go to another village on the same assignment and they asked me to live with the village chief. The women's chief of the village has this little girl, fair color like me, totally dirty. And all day she walked around only in her underwear. When I asked, "Who is that?" She said, "That's Wei. The meaning of her name is pig. Her mother died while giving birth to her, and no one had any idea who her father was." For two weeks, she became my companion, slept with me. I bought her used clothes and bought her her first doll. The night before I left, she came to the room and said, "Leymah, don't leave me here. I wish to go with you. I wish to go to school." Dirt poor, no money, living with my parents, I again said, "No." Two months later, both of those villages fell into another war. Till today, I have no idea where those two girls are.
Dwa miesiące później poszłam do innej wioski z związku z tym samym zadaniem i miałam zamieszkać w namiocie wodza plemienia. Żona wodza opiekowała się dziewczynką, o skórze jasnej jak moja, całkowicie brudną. Cały dzień włóczyła się po wiosce w samej bieliźnie. Kiedy zapytałam: "Kto to jest?" Odpowiedziała: "To Wei. Jej imię oznacza świnię. Matka umarła przy porodzie, a ojca nikt nie znał". Przez dwa tygodnie towarzyszyła mi, spała w moim namiocie. Kupiłam dla niej używane ubrania i jej pierwszą w życiu lalkę. Zanim odjechałam przyszła do mnie i powiedziała: "Leymah, nie zostawiaj mnie tu. Chciałabym jechać z tobą. Chciałabym iść do szkoły". Biedna jak mysz kościelna, mieszkałam z rodzicami, I znowu powiedziałam: "Nie". Dwa miesiące później dwie z tych wiosek rozpoczęły wojnę. Dzisiaj nie mam pojęcia gdzie są te dwie dziewczynki.
Fast-forward, 2004: In the peak of our activism, the minister of Gender Liberia called me and said, "Leymah, I have a nine-year-old for you. I want you to bring her home because we don't have safe homes." The story of this little girl: She had been raped by her paternal grandfather every day for six months. She came to me bloated, very pale. Every night I'd come from work and lie on the cold floor. She'd lie beside me and say, "Auntie, I wish to be well. I wish to go to school."
Wybiegnijmy do przodu: rok 2004. W szczytowym okresie naszej działalności minister ds. równouprawnienia w Liberii powiedział mi: "Leymah, mamy dla ciebie dziewięciolatkę. Zabierz ją ze sobą do domu, bo nie mamy bezpiecznych domów". Historia tej dziewczynki: Była gwałcona przez dziadka od strony ojca codziennie przez pół roku. Przyszła do mnie z wydętym brzuchem bardzo blada. Gdy wracałam z pracy i kładłam się na zimnej podłodze, ona kładła się obok mnie i mówiła: "Ciociu, chcę wyzdrowieć. Chciałabym pójść do szkoły".
2010: A young woman stands before President Sirleaf and gives her testimony of how she and her siblings live together, their father and mother died during the war. She's 19; her dream is to go to college to be able to support them. She's highly athletic. One of the things that happens is that she applies for a scholarship. Full scholarship. She gets it. Her dream of going to school, her wish of being educated, is finally here. She goes to school on the first day. The director of sports who's responsible for getting her into the program asks her to come out of class. And for the next three years, her fate will be having sex with him every day, as a favor for getting her in school.
Rok 2010: Młoda kobieta staje przed panią prezydent Sirleaf i zeznaje, jak ona i jej rodzeństwo mieszkali razem, po śmierci ojca i matki na wojnie. Ma 19 lat, jej marzeniem jest iść na studia, aby móc utrzymać rodzeństwo. Jest bardzo wysportowana. Następnie tak się zdarzyło, że ubiegała się o stypendium. Pełne stypendium. Otrzymała je. Jej marzenie o pójściu do szkoły, pragnienie zdobycia edukacji w końcu się spełniło. Idzie do szkoły pierwszego dnia. Kierownik sportowy odpowiedzialny za włączenie jej do tego programu kazał jej wyjść z klasy. Przez następne trzy lata jej przeznaczeniem było uprawiać z nim seks każdego dnia, za to, że mogła się uczyć.
Globally, we have policies, international instruments, work leaders. Great people have made commitments -- we will protect our children from want and from fear. The U.N. has the Convention on the Rights of the Child. Countries like America, we've heard things like No Child Left Behind. Other countries come with different things. There is a Millennium Development called Three that focuses on girls. All of these great works by great people aimed at getting young people to where we want to get them globally, I think, has failed.
Na świecie mamy różne strategie, organizacje międzynarodowe, światowych przywódców. Wielcy ludzie zobowiązali się chronić dzieci od niedostatku i wojny. ONZ ma Konwencję Praw Dziecka. Kraje takie jak Ameryka, mają ustawę No Child Left Behind. Różne kraje mają różne pomysły. Trzeci punkt Milenijnych Celów Rozwoju dotyczy dziewcząt. Wszystkie te dzieła wielkich ludzi mające na celu to, aby młodzi ludzie trafili tam, gdzie chcemy ich widzieć na świecie, nie przyniosły rezultatów.
In Liberia, for example, the teenage pregnancy rate is three to every 10 girls. Teen prostitution is at its peak. In one community, we're told, you wake up in the morning and see used condoms like used chewing gum paper. Girls as young as 12 being prostituted for less than a dollar a night. It's disheartening, it's sad. And then someone asked me, just before my TEDTalk, a few days ago, "So where is the hope?"
Na przykład w Liberii na 10 nastolatek, trzy zachodzą w ciążę. Prostytucja nastolatków kwitnie. Podobno w jednej ze społeczności budzisz się rano i widzisz zużyte prezerwatywy jak papierki po gumie do żucia. 12-letnie dziewczynki prostytuują się za mniej niż dolara za noc. To przygnębiające, smutne. Tuż przed moim wystąpieniem na TED, ktoś mnie zapytał Tuż przed moim wystąpieniem na TED, ktoś mnie zapytał "Więc gdzie jest nadzieja?"
Several years ago, a few friends of mine decided we needed to bridge the disconnect between our generation and the generation of young women. It's not enough to say you have two Nobel laureates from the Republic of Liberia when your girls' kids are totally out there and no hope, or seemingly no hope. We created a space called the Young Girls Transformative Project. We go into rural communities and all we do, like has been done in this room, is create the space. When these girls sit, you unlock intelligence, you unlock passion, you unlock commitment, you unlock focus, you unlock great leaders. Today, we've worked with over 300. And some of those girls who walked in the room very shy have taken bold steps, as young mothers, to go out there and advocate for the rights of other young women.
Parę lat temu, moi przyjaciele zdecydowali, że musimy zmniejszyć różnicę między naszym pokoleniem a pokoleniem młodych kobiet. Liberia ma dwóch noblistów, ale cóż z tego, jeśli dzieci naszych dziewcząt zdane są na siebie, niemal pozbawione nadziei. Stworzyliśmy Projekt Przemian dla Młodych Dziewcząt Stworzyliśmy Projekt Przemian dla Młodych Dziewcząt. Chodzimy do społeczności wiejskich i tak, jak w tym pomieszczeniu, tworzymy przestrzeń. Kiedy dziewczęta usiądą, odblokowujemy ich inteligencję, ich pasję, ich zaangażowanie, ich koncentrację, odblokowujemy wielkich przywódców. Pracowaliśmy już z ponad 300 dziewczętami. Choć niektóre wchodziły do pokoju onieśmielone, podjęły już odważne kroki jako młode matki. Występują publicznie i bronią praw innych młodych kobiet.
One young woman I met, teen mother of four, never thought about finishing high school, graduated successfully; never thought about going to college, enrolled in college. One day she said to me, "My wish is to finish college and be able to support my children." She's at a place where she can't find money to go to school. She sells water, sells soft drinks and sells recharge cards for cellphones. And you would think she would take that money and put it back into her education. Juanita is her name. She takes that money and finds single mothers in her community to send back to school. Says, "Leymah, my wish is to be educated. And if I can't be educated, when I see some of my sisters being educated, my wish has been fulfilled. I wish for a better life. I wish for food for my children. I wish that sexual abuse and exploitation in schools would stop." This is the dream of the African girl.
Jedna młoda kobieta, którą spotkałam, nastoletnia matka czwórki dzieci, nigdy nie myślała o skończeniu liceum. Ukończyła je pomyślnie. Nigdy nie myślała o pójściu na studia, a zapisała się na uczelnię. Pewnego dnia powiedziała mi: "Chciałabym skończyć studia i móc utrzymać dzieci". U siebie nie może znaleźć pieniędzy, aby iść do szkoły. Sprzedaje wodę, napoje bezalkoholowe doładowania do komórek. Myślicie, że zebrane pieniądze inwestuje w swoją edukację? Ma na imię Juanita. Bierze te pieniądze i szuka samotnych matek w swoim otoczeniu, aby wysłać je do szkoły. Mówi: "Leymah, zawsze pragnęłam zdobyć wykształcenie. Ale skoro ja nie mogę się uczyć, kiedy widzę, jak moje siostry zdobywają wiedzę, czuję, że moje marzenie się spełniło. Pragnę lepszego życia. Chciałabym mieć jedzenie dla moich dzieci. Chciałabym, aby molestowanie seksualne w szkołach się skończyło". To są marzenia afrykańskiej dziewczyny.
Several years ago, there was one African girl. This girl had a son who wished for a piece of doughnut because he was extremely hungry. Angry, frustrated, really upset about the state of her society and the state of her children, this young girl started a movement, a movement of ordinary women banding together to build peace. I will fulfill the wish. This is another African girl's wish. I failed to fulfill the wish of those two girls. I failed to do this. These were the things that were going through the head of this other young woman -- I failed, I failed, I failed. So I will do this. Women came out, protested a brutal dictator, fearlessly spoke. Not only did the wish of a piece of doughnut come true, the wish of peace came true. This young woman wished also to go to school. She went to school. This young woman wished for other things to happen, it happened for her.
Parę lat temu, żyła sobie afrykańska dziewczyna. Miała synka, który marzył o kawałku pączka, bo był bardzo głodny. Zdenerwowana, sfrustrowana, naprawdę zmartwiona stanem swojej społeczności i stanem swoich dzieci, ta młoda dziewczyna zapoczątkowała ruch, ruch zwykłych kobiet jednoczących się aby zbudować pokój. Spełnię jej życzenie. To życzenie innej afrykańskiej dziewczyny. Nie spełniłam życzeń tych dwóch dziewcząt. Zawiodłam je. Te myśli pojawiały się w głowie innej młodej kobiety: "Zawiodłam, zawiodłam, zawiodłam." Więc zrobię tak. Kobiety ujawniły się, protestowały przeciw brutalnej dyktaturze, przemawiały bez strachu. Nie tylko marzenie o kawałku pączka się spełniło, lecz również pragnienie pokoju. Ta młoda kobieta chciała również iść do szkoły. Poszła do szkoły. Ta młoda kobieta pragnęła też innych rzeczy, i one się spełniły.
Today, this young woman is me, a Nobel laureate. I'm now on a journey to fulfill the wish, in my tiny capacity, of little African girls -- the wish of being educated. We set up a foundation. We're giving full four-year scholarships to girls from villages that we see with potential.
Dzisiaj, ta młoda kobieta to ja, laureatka Nagrody Nobla. Wyruszyłam w podróż, aby w miarę moich możliwości, spełnić życzenie, afrykańskich dziewczynek: marzenie o wykształceniu. Założyliśmy fundację. Przyznajemy pełne, czteroletnie stypendia dziewczętom, u których widzimy potencjał.
I don't have much to ask of you. I've also been to places in this U.S., and I know that girls in this country also have wishes, a wish for a better life somewhere in the Bronx, a wish for a better life somewhere in downtown L.A., a wish for a better life somewhere in Texas, a wish for a better life somewhere in New York, a wish for a better life somewhere in New Jersey.
Nie proszę o wiele. Byłam także w USA, i wiem, że dziewczęta w tym kraju, też mają marzenia, marzenie o lepszym życiu na Bronksie, marzenie o lepszym życiu w centrum Los Angeles, marzenie o lepszym życiu w Teksasie, marzenie o lepszym życiu w Nowym Jorku, marzenie o lepszym życiu gdzieś w New Jersey.
Will you journey with me to help that girl, be it an African girl or an American girl or a Japanese girl, fulfill her wish, fulfill her dream, achieve that dream? Because all of these great innovators and inventors that we've talked to and seen over the last few days are also sitting in tiny corners in different parts of the world, and all they're asking us to do is create that space to unlock the intelligence, unlock the passion, unlock all of the great things that they hold within themselves. Let's journey together. Let's journey together.
Czy wyruszycie państwo ze mną, aby pomóc tej dziewczynce, afrykańskiej czy amerykańskiej, czy też japońskiej, spełnić jej życzenie, spełnić jej marzenie, osiągnąć to marzenie? Ponieważ ci wszyscy wielcy innowatorzy i wynalazcy, z którymi rozmawialiśmy w ciągu ostatnich dni też siedzą w małych zakątkach różnych miejsc na świecie, i wszystko, o co nas proszą, to stworzenie przestrzeni do odblokowania inteligencji, pasji, wszystkich wielkich rzeczy, które noszą w sobie. Wyruszmy razem. Wyruszmy razem.
Thank you.
Dziękuję.
(Applause)
(Brawa)
Chris Anderson: Thank you so much. Right now in Liberia, what do you see as the main issue that troubles you?
Chris Anderson: Dziękuję bardzo. Który z obecnych problemów Liberii, najbardziej cię martwi? najbardziej cię martwi?
LG: I've been asked to lead the Liberian Reconciliation Initiative. As part of my work, I'm doing these tours in different villages and towns -- 13, 15 hours on dirt roads -- and there is no community that I've gone into that I haven't seen intelligent girls. But sadly, the vision of a great future, or the dream of a great future, is just a dream, because you have all of these vices. Teen pregnancy, like I said, is epidemic.
Przewodniczę Inicjatywie Pojednania w Liberii. W ramach tej pracy, podróżuję do różnych wiosek i miasteczek. 13, 15 godzin na brudnych drogach. Nie byłam jeszcze w społeczności, w której brak byłoby inteligentnych dziewcząt. Niestety, wspaniała przyszłość wspaniała przyszłość pozostaje tylko marzeniem. Z powodu tych wszystkich problemówi. Ciąże nastolatek to prawdziwa epidemia.
So what troubles me is that I was at that place and somehow I'm at this place, and I just don't want to be the only one at this place. I'm looking for ways for other girls to be with me. I want to look back 20 years from now and see that there's another Liberian girl, Ghanaian girl, Nigerian girl, Ethiopian girl standing on this TED stage. And maybe, just maybe, saying, "Because of that Nobel laureate I'm here today." So I'm troubled when I see them like there's no hope. But I'm also not pessimistic, because I know it doesn't take a lot to get them charged up.
Martwi mnie, że bywam w takich miejscach, a potem jetem tutaj. Nie chcę być jedyną osobą w tym miejscu. Szukam sposobów, aby były ze mną inne dziewczęta. Chciałabym za 20 lat zobaczyć na scenie TED inną dziewczynę z Liberii, Ghany, Nigerii, Etiopii. inną dziewczynę z Liberii, Ghany, Nigerii, Etiopii. I być może powie: "To dzięki tej laureatce Nagrody Nobla jestem tutaj dzisiaj". Martwi mnie, kiedy wydaje się, że nie ma dla nich nadziei. Ale nie jestem pesymistką, bo wiem, że nie trzeba wiele aby je naładować energią.
CA: And in the last year, tell us one hopeful thing that you've seen happening.
CA: Czy możesz nam opowiedzieć o czymś, czego doświadczyłaś w minionym roku, co dało Ci nadzieję? .
LG: I can tell you many hopeful things that I've seen happening. But in the last year, where President Sirleaf comes from, her village, we went there to work with these girls. And we could not find 25 girls in high school. All of these girls went to the gold mine, and they were predominantly prostitutes doing other things. We took 50 of those girls and we worked with them. And this was at the beginning of elections. This is one place where women were never -- even the older ones barely sat in the circle with the men. These girls banded together and formed a group and launched a campaign for voter registration. This is a real rural village. And the theme they used was: "Even pretty girls vote." They were able to mobilize young women.
Byłam świadkiem wielu niosących nadzieję zdarzeń. Ale w zeszłym roku tam skąd pochodzi prezydent Sirleaf, w jej wiosce, pojechaliśmy pracować z dziewczętami. I nie mogliśmy znaleźć 25 dziewcząt w liceum. Wszystkie poszły do kopalni złota, i były w większości prostytutkami, które robiły też inne rzeczy. Zabraliśmy 50 z tych dziewcząt, i pracowaliśmy z nimi. Było to na początku kampanii wyborczej. To jedyne miejsce gdzie kobiety nigdy, nawet te starsze, nie zasiadły w kręgu z mężczyznami. Te dziewczęta połączyły się i utworzyły grupę, która rozpoczęła kampanię na rzecz rejestracji wyborców. To wiejska osada. Motto, którego użyły, brzmiało: "Nawet piękne dziewczyny głosują". Były w stanie zmobilizować młode kobiety.
But not only did they do that, they went to those who were running for seats to ask them, "What is it that you will give the girls of this community when you win?" And one of the guys who already had a seat was very -- because Liberia has one of the strongest rape laws, and he was one of those really fighting in parliament to overturn that law because he called it barbaric. Rape is not barbaric, but the law, he said, was barbaric. And when the girls started engaging him, he was very hostile towards them. These little girls turned to him and said, "We will vote you out of office." He's out of office today.
Ale zrobiły coś więcej: poszły do tych, ubiegających się o mandaty, aby zapytać: "Co otrzymają dziewczęta z naszej społeczności jeśli pan wygra?" Jeden z tych facetów, który zdobył już mandat, był bardzo... Liberia ma jedne z surowszych praw dotyczących gwaltu a on był jednym z walczących w parlamencie o obalenie tego prawa. Mówił, że jest barbarzyńskie. Gwałt nie jest barbarzyński, powiedział, ale prawo owszem. Gdy dziewczęta zaczęły z nim rozmawiać, był do nich wrogo nastawiony. Powiedziały mu, że ich głosy przesądzą o tym, czy zachowa swój urząd. Dzisiaj nie sprawuje on urzędu.
(Applause)
(Brawa)
CA: Leymah, thank you. Thank you so much for coming to TED.
CA: Leymah, dziękuję. Bardzo dziękuję za przybycie na TED.
LG: You're welcome. (CA: Thank you.)
LG: Miło mi. CA: Dziękuję.
(Applause)
(Brawa)