I'm here today to talk about a disturbing question, which has an equally disturbing answer. My topic is the secrets of domestic violence, and the question I'm going to tackle is the one question everyone always asks: Why does she stay? Why would anyone stay with a man who beats her? I'm not a psychiatrist, a social worker or an expert in domestic violence. I'm just one woman with a story to tell.
Jam ketu sot per të folur për një çështje shqetësuese, që ka gjithashtu një përgjigje shqetësuese. Tema ime është, secretet e dhunës në familje, dhe çeshtja qe do trajtoj është pyetja që gjithkush bën: Përse ajo qëndron? Përse dikush do vazhdoje të qëndroje me një burrë që e rreh? Nuk jam as psikiatre as punojëse sociale as një eksperte në dhunën familjare. Jam vetëm një grua me një histori për të treguar.
I was 22. I had just graduated from Harvard College. I had moved to New York City for my first job as a writer and editor at Seventeen magazine. I had my first apartment, my first little green American Express card, and I had a very big secret. My secret was that I had this gun loaded with hollow-point bullets pointed at my head by the man who I thought was my soulmate, many, many times. The man who I loved more than anybody on Earth held a gun to my head and threatened to kill me more times than I can even remember. I'm here to tell you the story of crazy love, a psychological trap disguised as love, one that millions of women and even a few men fall into every year. It may even be your story.
Isha 22 vjeç. Sapo isha diplomuar në universitetin Harvard. Isha trasferuar në New York City për punën time të parë si shkrimtare dhe redaktuese për revistën Seventeen. Kisha apartamentin tim të parë, Karten time të vogël American Express të parë, dhe kisha një sekret të madh. Sekreti im ishte që kisha këte pistoletë të mbushur me plumba me majë boshe mbi kokë e drejtuar nga burri që mendoja se ishte njeriu i jetës time, shumë, shumë herë. Burri që kam dashur më shumë se gjithçka në botë mbante një pistoletë mbi kokën time dhe më kercenonte për vdekje aq shumë herë sa qe nuk më kujtohen të gjitha. Jam këtu për të treguar historinë e dashurisë të çmendur, një kurth psikologjik i maskuar si dashuri, një kurth ku miliona gra dhe ndonjë burrë bien çdo vit. Kjo mund të jetë edhe historia juaj.
I don't look like a typical domestic violence survivor. I have a B.A. in English from Harvard College, an MBA in marketing from Wharton Business School. I've spent most of my career working for Fortune 500 companies including Johnson & Johnson, Leo Burnett and The Washington Post. I've been married for almost 20 years to my second husband and we have three kids together. My dog is a black lab, and I drive a Honda Odyssey minivan. (Laughter)
Un nuk dukem një e mbijetuar tipike e dhunës familjare. Kam një diplomë në anglisht nga universiteti Harvard, një master në marketing nga Wharton Business school. Kam kaluar karierën time duke punuar për 500 kompanitë më të mira përfshirë Johnson&Johnson, Leo Burnett dhe Washington Post. Kam 20 vjet që jam martuar me burrin e dytë dhe kemi tre femijë. Qeni im është një labrador i zi, dhe ngas një minivan Honda odissey. (Të qeshura)
So my first message for you is that domestic violence happens to everyone -- all races, all religions, all income and education levels. It's everywhere. And my second message is that everyone thinks domestic violence happens to women, that it's a women's issue. Not exactly. Over 85 percent of abusers are men, and domestic abuse happens only in intimate, interdependent, long-term relationships, in other words, in families, the last place we would want or expect to find violence, which is one reason domestic abuse is so confusing.
Mesazhi parë që kam për ju, është që dhuna familjare i ndosh gjithkushi -- gjitha racat, gjitha fetë, ne të gjitha nivelet e pasurise dhe arsimit. Eshtë kudo. Mesazhi im i dytë, është qe re gjithë mendojnë se dhuna familjare i ndodh grave, është problemi i grave. Nuk është e saktë. Më shumë se 85% i abuzuesve jane burra, dhe abuzimi familjar ndodh vetëm në marrëdhënie të gjata, intime dhe të ndervarura, me pak fjalë, në familje, vendi i fundit ku duam ose mund të presim të gjejme dhunë, q eshte një nga arsyet për të cilën dhuna familjare është kaq e ngatërruar.
I would have told you myself that I was the last person on Earth who would stay with a man who beats me, but in fact I was a very typical victim because of my age. I was 22, and in the United States, women ages 16 to 24 are three times as likely to be domestic violence victims as women of other ages, and over 500 women and girls this age are killed every year by abusive partners, boyfriends, and husbands in the United States.
Do ju kisha thënë për mua qe isha njeriu i fundit në botë qe do qendronte me një burrë qe e rreh, por ne fakt isha një viktimë tipike për arsye të moshes time. Isha 22 vjeç, dhe në ShBA, grat nga 16 deri në 24 jan tre herë më në rrezik për të qenë viktima të dhunës familjare se gratë në moshë tjetër, dhe më shume se 500 gra dhe vajza në këte moshë vriten çdo vit nga partnerë abuzues, të fejuar dhe bashkëshortë në ShBA.
I was also a very typical victim because I knew nothing about domestic violence, its warning signs or its patterns.
Isha një viktim tipike sepse nuk dija as gjë për dhunën familjare, per shenjat e rrezikut ose për sistemin e saj.
I met Conor on a cold, rainy January night. He sat next to me on the New York City subway, and he started chatting me up. He told me two things. One was that he, too, had just graduated from an Ivy League school, and that he worked at a very impressive Wall Street bank. But what made the biggest impression on me that first meeting was that he was smart and funny and he looked like a farm boy. He had these big cheeks, these big apple cheeks and this wheat-blond hair, and he seemed so sweet.
Takova Conor-in një natë të ftohte me shi. Ai u ul afër meje në metron e New Yorkut dhe filloi te bëjë muhabet. Me tha dy gjëra. E para qe edhe ai sa po ishte diplomuar në një shkollë private me prestigj, dhe qe punonte në një bankë të rendesishme në Wall street. Por gjeja që më terhoqi më shumë herën e parë ai ishte i zgjuar dhe me humor dhe dukej si një djalë fshati. Kishte faqet e medha, faqet si molla dhe flokët ngjyre gruri, dhe dukej shumë i ëmbël.
One of the smartest things Conor did, from the very beginning, was to create the illusion that I was the dominant partner in the relationship. He did this especially at the beginning by idolizing me. We started dating, and he loved everything about me, that I was smart, that I'd gone to Harvard, that I was passionate about helping teenage girls, and my job. He wanted to know everything about my family and my childhood and my hopes and dreams. Conor believed in me, as a writer and a woman, in a way that no one else ever had. And he also created a magical atmosphere of trust between us by confessing his secret, which was that, as a very young boy starting at age four, he had been savagely and repeatedly physically abused by his stepfather, and the abuse had gotten so bad that he had had to drop out of school in eighth grade, even though he was very smart, and he'd spent almost 20 years rebuilding his life. Which is why that Ivy League degree and the Wall Street job and his bright shiny future meant so much to him. If you had told me that this smart, funny, sensitive man who adored me would one day dictate whether or not I wore makeup, how short my skirts were, where I lived, what jobs I took, who my friends were and where I spent Christmas, I would have laughed at you, because there was not a hint of violence or control or anger in Conor at the beginning. I didn't know that the first stage in any domestic violence relationship is to seduce and charm the victim.
Një nga gjërat më të zgjuara qe Conor bëri që nga fillimi, ishte krijimi i iluzionit se isha unë partneri dominues në raportin. E bëri këte kryesisht në fillim duke më adhuruar. Filluam takimet, dhe ai adhuronte çdo gjë timen, Unë isha e zgjuar, kisha shkuar në Harvard, qe isha e pasionuar për të ndihmuar vajzat, dhe punën time. Donte të dinte gjithçka për familjen time femijerinë time, ëndrat dhe shpresat e mija. Conor kishte besim tek unë, si shkrimtare dhe si grua, si askush më parë. Ai krioi një atmosfere besimi midis nesh më tregoi sekretin e tij, që kur ishte një djalë i vogël 4 vjeç, ai ka qenë egërsisht dhe vazhdimisht i abuzuar fizikisht nga njerku i tij, dhe abuzimet ishin kaq të renda qe u detyrua te lërë shkollen në klasë të tetë edhe pse ishte shumë i zgjuar, dhe i jane dashur gati 20 vjet për të rindertuar jetën e tij. Dhe ja pse diploma në shkollën prestigjose puna në Wall Street dhe e ardhmja e shkëlqyer ishin kaq të rendësishme per atë. Ne se me thonit Qe ky djalë zgjuar, i qeshur dhe i ndjeshëm, qe më adhuronte një ditë do vendoste në mundesha ose jo te vija make up, sa i shkurtër ishte fundi im, ku jetoja, çfare pune kisha zgjedhur, Kush ishin shoqet e mija dhe ku do kaloja krishtlindjet, do kisha qeshur, sepse nuk kishte një aluzion dhune ose kontrolli ose inati te Conor në fillimet. Nuk dija që faza e parë në një marrëdhenje me dhunë familjare është të joshes dhe të magjepsësh viktimën.
I also didn't know that the second step is to isolate the victim. Now, Conor did not come home one day and announce, "You know, hey, all this Romeo and Juliet stuff has been great, but I need to move into the next phase where I isolate you and I abuse you" — (Laughter) — "so I need to get you out of this apartment where the neighbors can hear you scream and out of this city where you have friends and family and coworkers who can see the bruises." Instead, Conor came home one Friday evening and he told me that he had quit his job that day, his dream job, and he said that he had quit his job because of me, because I had made him feel so safe and loved that he didn't need to prove himself on Wall Street anymore, and he just wanted to get out of the city and away from his abusive, dysfunctional family, and move to a tiny town in New England where he could start his life over with me by his side. Now, the last thing I wanted to do was leave New York, and my dream job, but I thought you made sacrifices for your soulmate, so I agreed, and I quit my job, and Conor and I left Manhattan together. I had no idea I was falling into crazy love, that I was walking headfirst into a carefully laid physical, financial and psychological trap.
Dhe nuk dija as se faza dytë ishte izolimi i viktimës. Conor nuk erdhi në shtepi një ditë dhe tha "E di qe kjo historia me Romeon dhe Julieten është e lezeçme por me duhet të kaloj në fazën tjetër ku të izoloj dhe të abuzoj" (Të qeshura) "me duhet të te nxjerr jashtë nga ky apartament ku fqinjët të degjojne kur bërtet dhe larg nga ky qytet ku ke shoqeri, familje dhe kolegë qe shohin shenjat." Përkundrazi, Conor erdhi një të premte në darkë dhe më tha qe kishte lënë punën atë ditë, punën e ëndrave të tij, dhe tha që arsya për të cilen kishte lërë punën isha unë, sepse me mua ndihej kaq i dashuruar dhe i mbrojtur qe nuk kishte më nevoje per te treguar vlerën e vet në Wall Street, dhe donte vetëm të largohej nga qyteti dhe nga familja e tij abuzive dhe e shkatërruar, dhe të levizte në një qytezë e vogël në New England ku mund të fillonte një jetë re me mua për krah. Gjeja fundit qe doja të beja në atë moment ishte të largohesha nga New York, dhe nga puna që kisha ëndëruar, por mendoja se është normale të sakrifikohesh për njeriun e jetës, keshtu pranova, dhe lashe punën time, Dhe u larguam të dy nga Manhattan. Nuk mendoja fare se po bija në një dashuri të çmendur, qe po shkoja drejt një kurthi fizik, financjar dhe psikologjik.
The next step in the domestic violence pattern is to introduce the threat of violence and see how she reacts. And here's where those guns come in. As soon as we moved to New England -- you know, that place where Connor was supposed to feel so safe -- he bought three guns. He kept one in the glove compartment of our car. He kept one under the pillows on our bed, and the third one he kept in his pocket at all times. And he said that he needed those guns because of the trauma he'd experienced as a young boy. He needed them to feel protected. But those guns were really a message for me, and even though he hadn't raised a hand to me, my life was already in grave danger every minute of every day.
Faza tjetër në sistemin e dhunës familjare është të futësh kërcënimin e violencës dhe të shohësh se si ajo reagon. Dhe ja ku dolën pistoletat. Sa po levizëm në New England-- e dini, ai vend ku Conor do ndihej kaq i sigurt-- bleu tre pistoleta. Mbante një në kroskot të makinës tonë. Mbante një posht jastëkut në krevatin tonë, dhe tjetrën e mbante gjithmonë në xhep. Dhe tha që i nevojiteshin këta pistoleta për arsye të traumës qe kishte kaluar kur ishte femijë. I duheshin për t'u ndjerë i mbrojtur. Por ata pistoleta ishin një mesazh për mua, se edhe se pse ai nuk më kishte ngritur dorë, jeta ime ishte në rrezik të madh çdo minut të çdo dite.
Conor first physically attacked me five days before our wedding. It was 7 a.m. I still had on my nightgown. I was working on my computer trying to finish a freelance writing assignment, and I got frustrated, and Conor used my anger as an excuse to put both of his hands around my neck and to squeeze so tightly that I could not breathe or scream, and he used the chokehold to hit my head repeatedly against the wall. Five days later, the ten bruises on my neck had just faded, and I put on my mother's wedding dress, and I married him.
Conor më sulmoi për herë të parë pesë dite para martesës. Ishte ora 7 e mengjesit. Kisha akoma këmishën e natës. Po punoja në komputer për të mbaruar një shkrim të pavarur, dhe u irritova, dhe Conor perdori inatim tim si një justifikim për të më vërë dy duart ne fyt dhe për të me shtrënguar kaq fort sa që nuk mundesha të merrja frymë ose të bërtisja, dhe me këte shtrengim më përplasi koken shumë herë kundra murit. Pes dite më pas, dhjetë shenjat mbi fytin tim kishin kaluar dhe vendosa fustanin e dasmes se mamase time, dhe u martova.
Despite what had happened, I was sure we were going to live happily ever after, because I loved him, and he loved me so much. And he was very, very sorry. He had just been really stressed out by the wedding and by becoming a family with me. It was an isolated incident, and he was never going to hurt me again.
Pavarësisht nga çfarë kishte ndodhur, isha e sigurt se ne do të jetonim të lumtur, sepse unë e doja dhe ai më donte akoma më shumë. Dhe i vinte shumë, shumë keq. Ishte vetëm shumë i stresuar nga dasma dhe nga idea qe do kishim një familje. Ishte një episod i vetem, dhe ai nuk do më lendonte kurrë më.
It happened twice more on the honeymoon. The first time, I was driving to find a secret beach and I got lost, and he punched me in the side of my head so hard that the other side of my head repeatedly hit the driver's side window. And then a few days later, driving home from our honeymoon, he got frustrated by traffic, and he threw a cold Big Mac in my face. Conor proceeded to beat me once or twice a week for the next two and a half years of our marriage.
Ndodhi dy herë tjera në muaj të mjaltit. Herën e parë, isha duke ngarë makinën për të gjetur një plazh të fshehur dhe humba, dhe ai më goditi në kokë kaq fort qe ana tjetër e kokës preku shumë herë xhamin e shoferit. Dhe prap pak ditë më pas, duke u kthyer në shtëpi nga muaji i mjaltit, u bërë nervos nga trafiku, dhe më hodhi një Big Mac të nxehtë në fytyrë. Conor vazhdoi të më rrahi një ose dy herë në javë gjate dy vitet e gjysem të marteses sonë.
I was mistaken in thinking that I was unique and alone in this situation. One in three American women experiences domestic violence or stalking at some point in her life, and the CDC reports that 15 million children are abused every year, 15 million. So actually, I was in very good company.
Gaboja kur mendoja se isha e veçantë dhe e vetmuar në këte situatë. Një ne tre gra në amerikë perjetojne dhunë familjare ose ndjekje në një moment të jetës, dhe CDC raporton se 15 miljon femijë abuzohen cdo vit, 15 miljon. Keshtu që kisha shoqeri të mirë.
Back to my question: Why did I stay? The answer is easy. I didn't know he was abusing me. Even though he held those loaded guns to my head, pushed me down stairs, threatened to kill our dog, pulled the key out of the car ignition as I drove down the highway, poured coffee grinds on my head as I dressed for a job interview, I never once thought of myself as a battered wife. Instead, I was a very strong woman in love with a deeply troubled man, and I was the only person on Earth who could help Conor face his demons.
Duke u kthyer tek pyetja ime: Pse qendrova? Përgjigja është e thjeshtë. Nuk e dija se ai ishte duke abuzuar. Edhe se mbante ata pistoletat mbi kokën time, më shtyri nga shkallet, kercenoi të vriste qenin tonë, hoqi çelesat nga kuadri makinës kur isha në autostradë, me derdhi kafe të bluar në kokë kur u vesha për një takim pune, nuk e konsiderova as një here veten si një grua që rrihet. Perkundrazi isha një grua shumë e fortë e dashuruar me një burrë me probleme të thella, dhe isha i vetmi person në botë qe mund të ndihmonte Conor-in të perballesh me problemet e tij.
The other question everybody asks is, why doesn't she just leave? Why didn't I walk out? I could have left any time. To me, this is the saddest and most painful question that people ask, because we victims know something you usually don't: It's incredibly dangerous to leave an abuser. Because the final step in the domestic violence pattern is kill her. Over 70 percent of domestic violence murders happen after the victim has ended the relationship, after she's gotten out, because then the abuser has nothing left to lose. Other outcomes include long-term stalking, even after the abuser remarries; denial of financial resources; and manipulation of the family court system to terrify the victim and her children, who are regularly forced by family court judges to spend unsupervised time with the man who beat their mother. And still we ask, why doesn't she just leave?
Pyetja tjetër qe gjithkush bën është, pse nuk largohet? Pse nuk ika që aty? Mund të kisha ikur shumë herë. Kjo për mua është pyetja më e dhimbshme qe të tjerët më bëjne, sepse ne viktimat shohim diçka qe ju nuk shikoni në pergjithsi: Eshtë tepër e rrezikshme të largohesh nga një abuzues. Sepse faza fundit në sistemin e dhunës familjare është ta vrases ate. Me se 70% e vrasjeve nga dhuna familjare ndodhin pasi viktima ka ndaluar marëdhenien, pasi ajo ka dale, sepse vetëm ateherë abuzuesi nuk ka gjë për të humbur. Rezultate tjera jane ndjekje për nje kohe të gjiatë, edhe pasi abuzuesi martohet perseri; mohimi i ndihmës financiare; dhe manipulimi i sistemit gjygjësor të familjes për të tmerruar viktimën dhe femijet e saj, qe jane të detyruar nga gjykata familjare te kaluar kohë pa supervizim me burrin qe rreh mamane e tyre. Dhe ne akoma pyesim, pse ajo nuk largohet?
I was able to leave, because of one final, sadistic beating that broke through my denial. I realized that the man who I loved so much was going to kill me if I let him. So I broke the silence. I told everyone: the police, my neighbors, my friends and family, total strangers, and I'm here today because you all helped me.
Pata mundësinë te largoheshar, fale një goditje të rendë të fundit qe tejkaloi mohimin tim. Kuptova qe burri qe dashuroja kaq shumë do më kishte vrarë në se do e kisha lejuar. Keshtu thyeva heshtjen. I thashe të gjitheve: poilicisë, fqinjëve, shoqerisë dhe familjes, të huajve, dhe jam këtu se ju të gjithe më ndihmuat.
We tend to stereotype victims as grisly headlines, self-destructive women, damaged goods. The question, "Why does she stay?" is code for some people for, "It's her fault for staying," as if victims intentionally choose to fall in love with men intent upon destroying us.
Ne i konsiderojme viktimat si tituj të frikshëm, si gra vëtë shkatërruese, mallra të demtuar. Pyetja, "Perse qendron ajo?" është kodi i disa tjerve për të thënë "është faji i asaj në se qendron," sikur viktimat vendosin vetë të dashurohen me burra qe duan te na shkatërojne ne.
But since publishing "Crazy Love," I have heard hundreds of stories from men and women who also got out, who learned an invaluable life lesson from what happened, and who rebuilt lives -- joyous, happy lives -- as employees, wives and mothers, lives completely free of violence, like me. Because it turns out that I'm actually a very typical domestic violence victim and a typical domestic violence survivor. I remarried a kind and gentle man, and we have those three kids. I have that black lab, and I have that minivan. What I will never have again, ever, is a loaded gun held to my head by someone who says that he loves me.
Qe kur kam publikuar "Crazy Love" Kam degjuar qindra histori ngra burra dhe gra qe kane shpetuar, qe kane mësuar një leksion të rendësishëm për jetën nga ajo qe ndodhi, dhe qe rindertuan jetën -- jetë të lumtur e të gëzuar -- si punojës, bashkshorte dhe nëna, jetë komplet të lira nga dhuna, si unë. Sepse me sa duket jam faktikisht një viktim tipike e dhunës familjare dhe nje e mbijetuar nga dhuna familjare. Jam martuar me një burrë të mirë dhe të ëmbël, dhe kemi këta tre femijët. Kam labradorin e zi, dhe minivanin. Cfarë nuk do kem më, kurrë, është një pistolete e mbushur mbi kokë nga nje njeri qe thotë se më do.
Right now, maybe you're thinking, "Wow, this is fascinating," or, "Wow, how stupid was she," but this whole time, I've actually been talking about you. I promise you there are several people listening to me right now who are currently being abused or who were abused as children or who are abusers themselves. Abuse could be affecting your daughter, your sister, your best friend right now.
Në këte moment po mendoni, "Sa interesante," ose, "Sa budallaqe ka qenë," por gjate gjithe kesai kohe, kam folur për ju. Ju betohem se aty jane shume njerëz qe po më degjojne qe pesojne abuzime aktualisht ose qe kane qenë të abuzuar në femijeri ose qe jane abuzues ato vetë. Abuzimi mund të preki vajzën tuaj, motren tuaj, shoqen tuaj të ngushtë në këte moment.
I was able to end my own crazy love story by breaking the silence. I'm still breaking the silence today. It's my way of helping other victims, and it's my final request of you. Talk about what you heard here. Abuse thrives only in silence. You have the power to end domestic violence simply by shining a spotlight on it. We victims need everyone. We need every one of you to understand the secrets of domestic violence. Show abuse the light of day by talking about it with your children, your coworkers, your friends and family. Recast survivors as wonderful, lovable people with full futures. Recognize the early signs of violence and conscientiously intervene, deescalate it, show victims a safe way out. Together we can make our beds, our dinner tables and our families the safe and peaceful oases they should be.
Une rrita të dal nga dashuria ime e çmendur duke thyer heshtjen. Akoma sot jam duke thyer heshtjen. Eshtë mënyra ime per te ndihmuar viktima tjera, dhe kam një kerkese të fundit. Flisni për çfarë keni degjuar këtu. Abuzimi ushqehet vetem nga heshtja. Ju keni mundësinë për të ndaluar dhunën familjare vetën duke ndezur një dritë mbi te. Ne viktimave na nevojitet gjithkush. Na nevojitet qe gjithe ju të kuptoni sekretet e dhunës familjare. Tregoni dritën abuzimit duke folur për te me femijet tuaj, me kolegët, shoqerinë dhe familjen. Modeloni mbjetuesit si njerëz të shkëlqyer, të dashur me të ardhme të plota. Njihni shenjat e para të dhunës dhe nderhyni me vetëdije, e tejkaloni, tregoni viktimës një rrugë për të dalur. Sebashku mund të bejme krevatet tona, tavolinat dhe familjet tona vendin dhe parajsën e sigurt qe duhet të jenë.
Thank you.
Faleminderit.
(Applause)
(Duartrokitje)