Λοιπόν, θα σας μιλήσω μέσω μιας γλώσσας... επειδή μπορώ. Αυτή είναι μία από τις μαγικές ικανότητες που έχουμε εμείς οι άνθρωποι. Μπορούμε να μεταβιβάσουμε ιδιαίτερα πολύπλοκες σκέψεις ο ένας στον άλλο. Επομένως, παράγω τώρα ήχους με το στόμα μου καθώς εκπνέω. Κάνω επιτονισμούς, σφυρίγματα και εκπνοές, και αυτά δημιουργούν δονήσεις στον αέρα. Αυτές οι δονήσεις στον αέρα ταξιδεύουν ως εσάς, αντηχούν στο τύμπανο των αυτιών σας, και μετά ο εγκέφαλος παίρνει αυτές τις δονήσεις από τα τύμπανα και τις μετατρέπει σε σκέψεις. Ελπίζω.
So, I'll be speaking to you using language ... because I can. This is one these magical abilities that we humans have. We can transmit really complicated thoughts to one another. So what I'm doing right now is, I'm making sounds with my mouth as I'm exhaling. I'm making tones and hisses and puffs, and those are creating air vibrations in the air. Those air vibrations are traveling to you, they're hitting your eardrums, and then your brain takes those vibrations from your eardrums and transforms them into thoughts. I hope.
(Γέλια)
(Laughter)
Ελπίζω να συμβαίνει αυτό. Έτσι, εξαιτίας αυτής της ικανότητας, εμείς οι άνθρωποι είμαστε σε θέση να μεταβιβάσουμε τις ιδέες μας στο άπειρο, διασχίζοντας τον χώρο και τον χρόνο. Είμαστε σε θέση να μεταδώσουμε γνώσεις στο μυαλό των άλλων. Τώρα που μιλάμε, μπορώ να βάλω μια παράξενη νέα ιδέα στο μυαλό σας. Θα μπορούσα να πω, «Φανταστείτε μια μέδουσα να χορεύει βαλς σε μια βιβλιοθήκη ενώ σκέφτεται για κβαντική μηχανική».
I hope that's happening. So because of this ability, we humans are able to transmit our ideas across vast reaches of space and time. We're able to transmit knowledge across minds. I can put a bizarre new idea in your mind right now. I could say, "Imagine a jellyfish waltzing in a library while thinking about quantum mechanics."
(Γέλια)
(Laughter)
Τώρα, αν όλα έχουν πάει σχετικά καλά στη ζωή σας μέχρι στιγμής, προφανώς ποτέ πριν δεν είχατε σκεφτεί κάτι τέτοιο.
Now, if everything has gone relatively well in your life so far, you probably haven't had that thought before.
(Γέλια)
(Laughter)
Αλλά τώρα σας έκανα να το σκεφτείτε, μέσω της γλώσσας.
But now I've just made you think it, through language.
Δεν υπάρχει μόνο μία γλώσσα στον κόσμο, αλλά περίπου 7.000 γλώσσες που μιλιούνται σε όλο τον κόσμο. Και όλες οι γλώσσες διαφέρουν μεταξύ τους με διάφορους τρόπους. Ορισμένες γλώσσες έχουν διαφορετικούς ήχους, έχουν διαφορετικά λεξιλόγια, και έχουν επίσης διαφορετικές δομές, πολύ σημαντικό, έχουν διαφορετικές δομές. Αυτό θέτει το ερώτημα: διαμορφώνει η γλώσσα που μιλάμε τον τρόπο που σκεφτόμαστε; Αυτό είναι ένα πολύ παλιό ερώτημα. Οι άνθρωποι ανέκαθεν έκαναν εικασίες γι' αυτό το ερώτημα. Ο Αυτοκράτορας Καρλομάγνος είπε: «Να έχεις μια δεύτερη γλώσσα σημαίνει να έχεις μια δεύτερη ψυχή», δηλώνοντας καθαρά ότι η γλώσσα δημιουργεί την πραγματικότητα. Αλλά από την άλλη, ο Σαίξπηρ βάζει την Ιουλιέτα να λέει: «Τι σημαίνει ένα όνομα; Όπως και να το πεις το ρόδο το ίδιο θα μοσχοβολάει». Λοιπόν, αυτό δείχνει ότι ίσως η γλώσσα δεν δημιουργεί την πραγματικότητα.
Now of course, there isn't just one language in the world, there are about 7,000 languages spoken around the world. And all the languages differ from one another in all kinds of ways. Some languages have different sounds, they have different vocabularies, and they also have different structures -- very importantly, different structures. That begs the question: Does the language we speak shape the way we think? Now, this is an ancient question. People have been speculating about this question forever. Charlemagne, Holy Roman emperor, said, "To have a second language is to have a second soul" -- strong statement that language crafts reality. But on the other hand, Shakespeare has Juliet say, "What's in a name? A rose by any other name would smell as sweet." Well, that suggests that maybe language doesn't craft reality.
Αυτά τα επιχειρήματα κυκλοφορούν εδώ και χιλιάδες χρόνια. Αλλά μέχρι πρόσφατα, δεν είχαμε δεδομένα για να μας δείξουν ποιο από τα δύο είναι. Στο δικό μου εργαστήριο και σε άλλα ανά τον κόσμο, έχουμε αρχίσει πρόσφατα έρευνα και τώρα έχουμε πραγματικά επιστημονικά δεδομένα να σταθμίσουμε στην ερώτηση αυτή.
These arguments have gone back and forth for thousands of years. But until recently, there hasn't been any data to help us decide either way. Recently, in my lab and other labs around the world, we've started doing research, and now we have actual scientific data to weigh in on this question. So let me tell you about some of my favorite examples.
Θα σας πω για κάποια από τα αγαπημένα μου παραδείγματα. Πρώτα ένα παράδειγμα από μια κοινότητα Αβοριγίνων στην Αυστραλία με την οποία συνεργάστηκα. Είναι η φυλή Kuuk Thaayorre. Ζουν στο Παμπαράου στο δυτικό άκρο του Κέιπ Γιορκ. Το ωραίο με τους Kuuk Thaayorre είναι ότι δεν χρησιμοποιούν λέξεις όπως «αριστερά» και «δεξιά», αντίθετα, τα πάντα είναι θέμα προσανατολισμού: βόρεια, νότια, ανατολικά και δυτικά. Και όταν λέω τα πάντα, εννοώ τα πάντα. Θα έλεγε κανείς κάτι όπως: «Ένα μυρμήγκι είναι πάνω στο νοτιοδυτικό πόδι σου». Ή «Μετακίνησε την κούπα σου λίγο πιο βόρειο-βορειοανατολικά». Μάλιστα, ο τρόπος να πει κανείς «γεια» στους Kuuk Thaayorre είναι: «Προς τα πού πας;» Η απάντηση θα πρέπει να είναι περίπου: «Βόρεια-βορειοανατολικά σε μεγάλη απόσταση. Κι εσύ;»
I'll start with an example from an Aboriginal community in Australia that I had the chance to work with. These are the Kuuk Thaayorre people. They live in Pormpuraaw at the very west edge of Cape York. What's cool about Kuuk Thaayorre is, in Kuuk Thaayorre, they don't use words like "left" and "right," and instead, everything is in cardinal directions: north, south, east and west. And when I say everything, I really mean everything. You would say something like, "Oh, there's an ant on your southwest leg." Or, "Move your cup to the north-northeast a little bit." In fact, the way that you say "hello" in Kuuk Thaayorre is you say, "Which way are you going?" And the answer should be, "North-northeast in the far distance. How about you?"
Έτσι φανταστείτε όπως περπατάτε μέσα στη μέρα, σε κάθε άτομο που χαιρετάτε, πρέπει να αναφέρετε την κατεύθυνσή σας.
So imagine as you're walking around your day, every person you greet, you have to report your heading direction.
(Γέλια)
(Laughter)
Αλλά έτσι θα προσανατολιζόσασταν πολύ γρήγορα, σωστά; Γιατί δεν θα ξέρατε τι άλλο να πείτε μετά το «γεια σας», αν δεν γνωρίζατε κατά πού πηγαίνατε. (Γέλια) Οι άνθρωποι που μιλούν παρόμοιες γλώσσες προσανατολίζονται πολύ καλά, καλύτερα από ό,τι θεωρούσαμε ικανούς τους ανθρώπους. Πιστεύαμε ότι οι άνθρωποι ήταν χειρότεροι από άλλα πλάσματα για κάποιο βιολογικό λόγο: «Δεν έχουμε μαγνήτες στα ράμφη μας ή στις φολίδες μας» Όχι, αν η γλώσσα και η κουλτούρα σας σας εκπαιδεύσουν, θα το καταφέρνετε. Υπάρχουν άνθρωποι στον κόσμο που προσανατολίζονται πολύ καλά.
But that would actually get you oriented pretty fast, right? Because you literally couldn't get past "hello," if you didn't know which way you were going. In fact, people who speak languages like this stay oriented really well. They stay oriented better than we used to think humans could. We used to think that humans were worse than other creatures because of some biological excuse: "Oh, we don't have magnets in our beaks or in our scales." No; if your language and your culture trains you to do it, actually, you can do it.
Και για να πάρουμε όλοι μια ιδέα για το πόσο διαφορετικός είναι
There are humans around the world who stay oriented really well.
And just to get us in agreement
αυτός ο τρόπος από τον δικό μας, θα ήθελα να κλείσετε όλοι τα μάτια σας για μια στιγμή και να δείξετε νοτιοανατολικά.
about how different this is from the way we do it, I want you all to close your eyes for a second and point southeast.
(Γέλια)
(Laughter)
Κρατήστε τα μάτια κλειστά και δείξτε. Εντάξει, μπορείτε να ανοίξετε τα μάτια. Σας βλέπω να δείχνετε εκεί, εκεί, εκεί, εκεί, εκεί... Ούτε εγώ ξέρω προς τα πού είναι.
Keep your eyes closed. Point. OK, so you can open your eyes. I see you guys pointing there, there, there, there, there ... I don't know which way it is myself --
(Γέλια)
(Laughter)
Και δεν με βοηθάτε και πολύ.
You have not been a lot of help.
(Γέλια)
(Laughter)
Δεν μας χαρακτηρίζει η ακρίβεια σε αυτή την αίθουσα. Διαφέρει πολύ η γνωστική δεξιότητα από γλώσσα σε γλώσσα, έτσι δεν είναι; Σε μια ομάδα - μια πολύ ξεχωριστή ομάδα όπως εσείς -
So let's just say the accuracy in this room was not very high. This is a big difference in cognitive ability across languages, right? Where one group -- very distinguished group like you guys --
κανείς δεν προσανατολίζεται, αλλά σε μια άλλη ομάδα, θα μπορούσα να ρωτήσω ένα πεντάχρονο και ξέρει.
doesn't know which way is which, but in another group, I could ask a five-year-old and they would know.
(Γέλια)
(Laughter)
Υπάρχουν μεγάλες διαφορές στην αντίληψη των ανθρώπων για τον χρόνο. Έχω εδώ φωτογραφίες του παππού μου σε διαφορετικές ηλικίες. Και αν ζητήσω από έναν αγγλόφωνο να τις οργανώσει χρονολογικά, μάλλον θα τις έβαζε έτσι, από αριστερά προς δεξιά. Όπως η κατεύθυνση γραφής. Εάν μιλούσατε εβραϊκά ή αραβικά μάλλον θα τις βάζατε προς την αντίθετη κατεύθυνση, από δεξιά προς αριστερά.
There are also really big differences in how people think about time. So here I have pictures of my grandfather at different ages. And if I ask an English speaker to organize time, they might lay it out this way, from left to right. This has to do with writing direction. If you were a speaker of Hebrew or Arabic, you might do it going in the opposite direction, from right to left.
Οι Kuuk Thaayorre, η ομάδα Αβορίγινων που σας ανέφερα, πώς θα το έκαναν, αφού δεν χρησιμοποιούν το «αριστερά» και «δεξιά»; Θα σας δώσω ένα παράδειγμα. Όταν βάλαμε τους ανθρώπους να αντικρίζουν προς τον νότο, οργάνωσαν τον χρόνο από αριστερά προς τα δεξιά. Όταν τους βάλαμε να βλέπουν προς το βορρά, οργάνωσαν τον χρόνο από δεξιά προς αριστερά. Όταν τους βάλαμε προς τα ανατολικά, ο χρόνος είχε κατεύθυνση προς το σώμα τους. Ποιο είναι το μοτίβο; Από την ανατολή προς τη δύση, σωστά; Έτσι για αυτούς, ο χρόνος καθόλου δεν καθορίζεται από το σώμα, καθορίζεται από το τοπίο. Για μένα, αν αντικρίζω προς τα εκεί, τότε ο χρόνος πηγαίνει έτσι, και αν είμαι προς τα εκεί, τότε ο χρόνος πάει εκεί.
But how would the Kuuk Thaayorre, this Aboriginal group I just told you about, do it? They don't use words like "left" and "right." Let me give you hint. When we sat people facing south, they organized time from left to right. When we sat them facing north, they organized time from right to left. When we sat them facing east, time came towards the body. What's the pattern? East to west, right? So for them, time doesn't actually get locked on the body at all, it gets locked on the landscape. So for me, if I'm facing this way, then time goes this way, and if I'm facing this way, then time goes this way.
Γυρίζω προς εκεί, ο χρόνος πηγαίνει εκεί - πολύ εγωκεντρικό εκ μέρους μου να έχω την κατεύθυνση του χρόνου να με κυνηγάει κάθε φορά που στρέφω το σώμα μου. Για τους Kuuk Thaayorre το τοπίο καθορίζει τον χρόνο. Είναι ένας παντελώς διαφορετικός τρόπος σκέψης για τον χρόνο.
I'm facing this way, time goes this way -- very egocentric of me to have the direction of time chase me around every time I turn my body. For the Kuuk Thaayorre, time is locked on the landscape. It's a dramatically different way of thinking about time.
Να ένα άλλο πραγματικά έξυπνο ανθρώπινο τρικ. Ας πούμε ότι σας ρωτώ πόσοι πιγκουίνοι υπάρχουν. Στοιχηματίζω ότι ξέρω πώς θα βρίσκατε την απάντηση, θα λέγατε: «ένας, δύο, τρεις, τέσσερις, πέντε, έξι, εφτά, οχτώ». Θα τους μετρούσατε. Θα δίνατε στον καθένα έναν αριθμό και ο τελευταίος αριθμός θα υποδείκνυε πόσοι είναι. Αυτό είναι ένα μικρό τέχνασμα που σας έμαθαν από παιδιά. Μαθαίνετε τη λίστα με τους αριθμούς και μαθαίνετε πώς να την εφαρμόζετε. Ένα μικρό γλωσσικό τέχνασμα. Κάποιες γλώσσες δεν έχουν συγκεκριμένες λέξεις για αριθμούς, άρα αυτό δεν ισχύει. Κάποιες γλώσσες που δεν έχουν λέξη για το «επτά» ή για το «οκτώ». Μάλιστα, οι άνθρωποι που μιλούν αυτές τις γλώσσες δεν μετρούν και δυσκολεύονται να υπολογίσουν ποσότητες με ακρίβεια. Αν λοιπόν σας ζητήσω να αντιστοιχίσετε αυτό τον αριθμό πιγκουίνων με τον ίδιο αριθμό από πάπιες, θα μπορούσατε να το κάνετε μετρώντας. Όσοι όμως δεν έχουν αυτό το γλωσσικό τέχνασμα δεν μπορούν.
Here's another really smart human trick. Suppose I ask you how many penguins are there. Well, I bet I know how you'd solve that problem if you solved it. You went, "One, two, three, four, five, six, seven, eight." You counted them. You named each one with a number, and the last number you said was the number of penguins. This is a little trick that you're taught to use as kids. You learn the number list and you learn how to apply it. A little linguistic trick. Well, some languages don't do this, because some languages don't have exact number words. They're languages that don't have a word like "seven" or a word like "eight." In fact, people who speak these languages don't count, and they have trouble keeping track of exact quantities. So, for example, if I ask you to match this number of penguins to the same number of ducks, you would be able to do that by counting. But folks who don't have that linguistic trick can't do that.
Οι γλώσσες διαφέρουν επίσης στον τρόπο με τον οποίο χωρίζουν το χρωματικό φάσμα, τον οπτικό κόσμο. Κάποιες έχουν πολλές λέξεις για τα χρώματα, μερικές έχουν λίγες, όπως «ανοιχτό» και «σκούρο». Οι γλώσσες διαφέρουν επίσης στα όρια που βάζουν μεταξύ των χρωμάτων. Για παράδειγμα, στα αγγλικά υπάρχει μια λέξη για το μπλε που καλύπτει όλα τα χρώματα που βλέπετε στην οθόνη, αλλά στα ρωσικά δεν υπάρχει μόνο μία λέξη, αλλά γίνεται διαχωρισμός μεταξύ ανοιχτού γαλάζιου, το «goluboy» και το σκούρου μπλε, το «siniy». Επομένως, οι Ρώσοι στη γλώσσα τους έχουν όλη τους τη ζωή την εμπειρία της διάκρισης αυτών των δύο χρωμάτων. Όταν εξετάζουμε την ικανότητα των ανθρώπων να διακρίνουν αυτά τα χρώματα, διαπιστώνουμε ότι οι ρώσοι ομιλητές διακρίνουν ταχύτερα το γλωσσικό όριο. Μπορούν πιο γρήγορα να δηλώσουν τη διαφορά ανάμεσα στο ανοιχτό και το σκούρο μπλε. Όταν παρατηρούμε τον εγκέφαλο των ανθρώπων καθώς βλέπουν χρώματα - ας πούμε ότι έχουμε χρώματα που σταδιακά αλλάζουν από ανοιχτό σε σκούρο μπλε - ο εγκέφαλος των ανθρώπων που έχουν διαφορετικές λέξεις για το ανοιχτό και το σκούρο μπλε θα αντιδρά με έκπληξη όταν τα χρώματα αλλάζουν από ανοιχτό σε σκούρο, κάπως έτσι: «Ω, κάτι έχει αλλάξει», ενώ ο εγκέφαλος των άγγλων ομιλητών που δεν κάνουν αυτή τη διάκριση, δεν δείχνουν έκπληξη, γιατί τίποτα δεν αλλάζει ουσιαστικά.
Languages also differ in how they divide up the color spectrum -- the visual world. Some languages have lots of words for colors, some have only a couple words, "light" and "dark." And languages differ in where they put boundaries between colors. So, for example, in English, there's a word for blue that covers all of the colors that you can see on the screen, but in Russian, there isn't a single word. Instead, Russian speakers have to differentiate between light blue, "goluboy," and dark blue, "siniy." So Russians have this lifetime of experience of, in language, distinguishing these two colors. When we test people's ability to perceptually discriminate these colors, what we find is that Russian speakers are faster across this linguistic boundary. They're faster to be able to tell the difference between a light and dark blue. And when you look at people's brains as they're looking at colors -- say you have colors shifting slowly from light to dark blue -- the brains of people who use different words for light and dark blue will give a surprised reaction as the colors shift from light to dark, as if, "Ooh, something has categorically changed," whereas the brains of English speakers, for example, that don't make this categorical distinction, don't give that surprise, because nothing is categorically changing.
Οι γλώσσες έχουν διάφορες δομικές ιδιομορφίες. Να μια από τις αγαπημένες μου. Πολλές γλώσσες έχουν γραμματικό γένος. Κάθε ουσιαστικό έχει ένα γένος, συχνά αρσενικό ή θηλυκό. Τα γένη διαφέρουν από γλώσσα σε γλώσσα. Έτσι, ο ήλιος είναι θηλυκού γένους στα γερμανικά και αρσενικού στα ισπανικά και η σελήνη το αντίθετο. Θα μπορούσε αυτό να έχει επιπτώσεις στον τρόπο σκέψης των ανθρώπων; Σκέφτονται οι γερμανοί ομιλητές τον ήλιο σαν κάτι το θηλυκό και τη σελήνη σαν κάτι το αρσενικό; Πράγματι, αυτό συμβαίνει. Αν λοιπόν ζητήσετε από γερμανούς και ισπανούς ομιλητές να περιγράψουν μια γέφυρα σαν αυτή εδώ - η λέξη «γέφυρα» τυχαίνει να είναι θηλυκού γένους στα γερμανικά, αρσενικού γένους στα ισπανικά - οι Γερμανοί είναι πιο πιθανό να πουν ότι οι γέφυρες είναι «όμορφες», «κομψές», και άλλες στερεοτυπικά θηλυκές λέξεις. Ενώ οι ισπανοί ομιλητές είναι πιθανότερο να πουν ότι είναι «δυνατές» ή «μακριές», αρσενικές λέξεις.
Languages have all kinds of structural quirks. This is one of my favorites. Lots of languages have grammatical gender; every noun gets assigned a gender, often masculine or feminine. And these genders differ across languages. So, for example, the sun is feminine in German but masculine in Spanish, and the moon, the reverse. Could this actually have any consequence for how people think? Do German speakers think of the sun as somehow more female-like, and the moon somehow more male-like? Actually, it turns out that's the case. So if you ask German and Spanish speakers to, say, describe a bridge, like the one here -- "bridge" happens to be grammatically feminine in German, grammatically masculine in Spanish -- German speakers are more likely to say bridges are "beautiful," "elegant" and stereotypically feminine words. Whereas Spanish speakers will be more likely to say they're "strong" or "long," these masculine words.
(Γέλια)
(Laughter)
Οι γλώσσες διαφέρουν επίσης στον τρόπο περιγραφής των γεγονότων, σωστά; Σ' ένα συμβάν όπως ένα ατύχημα, στα αγγλικά είναι σωστό να πούμε: «Αυτός έσπασε το βάζο». Σε μια γλώσσα όπως τα ισπανικά, είναι πιο πιθανό να πούμε: «το βάζο έσπασε» ή «το βάζο έσπασε από μόνο του». Αν είναι ατύχημα, δεν θα λέγαμε ότι κάποιος το έκανε. Στα αγγλικά, όλως περιέργως, μπορούμε να πούμε πράγματα όπως: «Εγώ έσπασα το χέρι μου». Σε πολλές γλώσσες δεν θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε αυτή τη σύνταξη, εκτός αν μας πιάσει τρέλα, προσπαθήσουμε να σπάσουμε το χέρι μας και το πετύχουμε. Αν είναι ατύχημα, θα έπρεπε να χρησιμοποιήσουμε άλλη σύνταξη.
Languages also differ in how they describe events, right? You take an event like this, an accident. In English, it's fine to say, "He broke the vase." In a language like Spanish, you might be more likely to say, "The vase broke," or, "The vase broke itself." If it's an accident, you wouldn't say that someone did it. In English, quite weirdly, we can even say things like, "I broke my arm." Now, in lots of languages, you couldn't use that construction unless you are a lunatic and you went out looking to break your arm -- (Laughter) and you succeeded. If it was an accident, you would use a different construction.
Τώρα, αυτό έχει συνέπειες. Όσοι μιλούν διαφορετικές γλώσσες προσέχουν διαφορετικά πράγματα, ανάλογα με το τι η γλώσσα τους απαιτεί να κάνουν. Δείξαμε λοιπόν το ίδιο ατύχημα σε αγγλόφωνους και ισπανόφωνους ομιλητές, και οι ομιλητές της αγγλικής θυμούνται ποιος το προκάλεσε, γιατί στα αγγλικά θα λέγαμε: «Αυτός έσπασε το βάζο». Ενώ οι ισπανόφωνοι ίσως να μη θυμούνται ποιος το έκανε, αν ήταν ατύχημα, αλλά είναι πιο πιθανό να θυμούνται ότι ήταν ένα ατύχημα. Είναι πιο πιθανό να θυμούνται ποια ήταν η πρόθεση. Αν δύο άνθρωποι δουν το ίδιο συμβάν, είναι μάρτυρες του ίδιου εγκλήματος, καταλήγουν να θυμούνται διαφορετικά πράγματα για το συμβάν. Αυτό έχει φυσικά επιπτώσεις, όσον αφορά αυτόπτες μάρτυρες, την απόδοση ευθύνης και την τιμωρία. Αν λοιπόν πάρουμε τους αγγλόφωνους ομιλητές, και σας δείξω απλώς κάποιον να σπάει ένα βάζο, και πω «Αυτός έσπασε το βάζο», αντί για «Το βάζο έσπασε», ακόμη και αν είσαστε μάρτυρας ο ίδιος, ή έχετε παρακολουθήσει το βίντεο, και έχετε δει το έγκλημα εναντίον του βάζου, θα τιμωρούσατε κάποιον περισσότερο, θα τον κατηγορούσατε περισσότερο αν έλεγα απλώς «Αυτός το έσπασε», σε αντίθεση με το «αυτό έσπασε». Η γλώσσα καθοδηγεί το πώς αντιμετωπίζουμε τα γεγονότα.
Now, this has consequences. So, people who speak different languages will pay attention to different things, depending on what their language usually requires them to do. So we show the same accident to English speakers and Spanish speakers, English speakers will remember who did it, because English requires you to say, "He did it; he broke the vase." Whereas Spanish speakers might be less likely to remember who did it if it's an accident, but they're more likely to remember that it was an accident. They're more likely to remember the intention. So, two people watch the same event, witness the same crime, but end up remembering different things about that event. This has implications, of course, for eyewitness testimony. It also has implications for blame and punishment. So if you take English speakers and I just show you someone breaking a vase, and I say, "He broke the vase," as opposed to "The vase broke," even though you can witness it yourself, you can watch the video, you can watch the crime against the vase, you will punish someone more, you will blame someone more if I just said, "He broke it," as opposed to, "It broke." The language guides our reasoning about events.
Σας έδωσα λοιπόν μερικά παραδείγματα για το πώς η γλώσσα επηρεάζει δραστικά τον τρόπο που σκεφτόμαστε, και το κάνει με ποικίλους τρόπους. Η γλώσσα μπορεί να έχει μεγάλη επίδραση, όπως είδαμε στον χώρο και τον χρόνο, όπου οι άνθρωποι ορίζουν τον χώρο και τον χρόνο σε τελείως διαφορετικό πλαίσιο και κατεύθυνση ο ένας με τον άλλο. Η γλώσσα μπορεί επίσης να έχει πραγματικά βαθιά επίδραση, όπως είδαμε στην περίπτωση των αριθμών. Η ύπαρξη λέξεων για τη μέτρηση, η ύπαρξη λέξεων για τους αριθμούς, ανοίγει έναν ολόκληρο κόσμο, τον κόσμο των μαθηματικών. Χωρίς μέτρημα δεν μπορούμε να κάνουμε άλγεβρα, δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα από ό,τι χρειάζεται για την κατασκευή μιας αίθουσας σαν αυτή, ή για να κάνουμε αυτή την μετάδοση, σωστά; Αυτό το μικρό τρικ των λέξεων για τους αριθμούς αποτελεί τη βάση για έναν ολόκληρο γνωστικό τομέα.
Now, I've given you a few examples of how language can profoundly shape the way we think, and it does so in a variety of ways. So language can have big effects, like we saw with space and time, where people can lay out space and time in completely different coordinate frames from each other. Language can also have really deep effects -- that's what we saw with the case of number. Having count words in your language, having number words, opens up the whole world of mathematics. Of course, if you don't count, you can't do algebra, you can't do any of the things that would be required to build a room like this or make this broadcast, right? This little trick of number words gives you a stepping stone into a whole cognitive realm.
Η γλώσσα μπορεί επίσης να έχει αρχέγονη επίδραση στο τι βλέπουμε όσον αφορά τα χρώματα. Υπάρχουν πραγματικά απλές, βασικές, αντιληπτικές αποφάσεις. Παίρνουμε χιλιάδες κάθε στιγμή, κι όμως, η γλώσσα διεισδύει σε αυτό και ανακατεύεται ακόμη και σ' αυτές τις ελάχιστες αντιληπτικές αποφάσεις. Η γλώσσα μπορεί να έχει ευρεία επίδραση. Η περίπτωση του γραμματικού γένους μπορεί να μοιάζει λίγο ανόητη, αλλά παράλληλα, το γραμματικό γένος αφορά όλα τα ουσιαστικά. Αυτό σημαίνει ότι η γλώσσα μπορεί να διαμορφώσει το πώς σκεφτόμαστε για οτιδήποτε μπορεί να ονομαστεί με ένα ουσιαστικό. Και είναι πολλά αυτά τα πράγματα.
Language can also have really early effects, what we saw in the case of color. These are really simple, basic, perceptual decisions. We make thousands of them all the time, and yet, language is getting in there and fussing even with these tiny little perceptual decisions that we make. Language can have really broad effects. So the case of grammatical gender may be a little silly, but at the same time, grammatical gender applies to all nouns. That means language can shape how you're thinking about anything that can be named by a noun. That's a lot of stuff.
Τέλος, σας έδωσα ένα παράδειγμα για το πώς η γλώσσα διαμορφώνει θέματα πρωτίστης σημασίας για μας, όπως η απόδοση ευθύνης, η τιμωρία, οι αυτόπτες μάρτυρες. Αυτά είναι σημαντικά πράγματα στην καθημερινή μας ζωή.
And finally, I gave you an example of how language can shape things that have personal weight to us -- ideas like blame and punishment or eyewitness memory. These are important things in our daily lives.
Η ομορφιά της γλωσσικής ποικιλότητας είναι ότι μας αποκαλύπτει πόσο εφευρετικός και πόσο ευέλικτος είναι ο ανθρώπινος νους. Ο ανθρώπινος νους δεν εφηύρε ένα μόνο γνωστικό σύμπαν, αλλά 7.000 - υπάρχουν 7.000 γλώσσες που μιλιούνται στον κόσμο. Μπορούμε να δημιουργήσουμε κι' άλλες - οι γλώσσες είναι, φυσικά, ζωντανοί οργανισμοί, που μπορούμε να διαμορφώσουμε και να αλλάξουμε ανάλογα με τις ανάγκες. Το τραγικό είναι ότι χάνουμε πολλή από αυτή τη γλωσσική ποικιλότητα διαρκώς. Χάνουμε περίπου μία γλώσσα την εβδομάδα, και σύμφωνα με κάποιους υπολογισμούς οι μισές από τις γλώσσες του κόσμου θα έχουν χαθεί μέσα σε 100 χρόνια. Ακόμη χειρότερο είναι ότι αυτή τη στιγμή σχεδόν όλα όσα γνωρίζουμε για το ανθρώπινο μυαλό και τον εγκέφαλο βασίζεται σε μελέτες συνήθως αμερικανών αγγλόφωνων φοιτητών σε πανεπιστήμια. Αυτό αφήνει απ' έξω σχεδόν όλους τους ανθρώπους. Σωστά; Έτσι, η γνώση μας για τον ανθρώπινο νου είναι περιορισμένη, προκατειλημμένη, και η επιστημονική έρευνα πρέπει να βελτιωθεί.
Now, the beauty of linguistic diversity is that it reveals to us just how ingenious and how flexible the human mind is. Human minds have invented not one cognitive universe, but 7,000 -- there are 7,000 languages spoken around the world. And we can create many more -- languages, of course, are living things, things that we can hone and change to suit our needs. The tragic thing is that we're losing so much of this linguistic diversity all the time. We're losing about one language a week, and by some estimates, half of the world's languages will be gone in the next hundred years. And the even worse news is that right now, almost everything we know about the human mind and human brain is based on studies of usually American English-speaking undergraduates at universities. That excludes almost all humans. Right? So what we know about the human mind is actually incredibly narrow and biased, and our science has to do better.
Θα ήθελα να σας αφήσω με αυτή την τελευταία σκέψη. Είδαμε πώς οι ομιλητές διαφορετικών γλωσσών σκέφτονται διαφορετικά, αλλά φυσικά δεν έχει να κάνει με το πώς σκέφτονται οι άνθρωποι αλλού, αλλά τον τρόπο που σκεφτόσαστε εσείς. Είναι ο τρόπος που η γλώσσα που μιλάτε διαμορφώνει τον τρόπο που σκεφτόσαστε. Κι αυτό μας οδηγεί στην ερώτηση: «Γιατί σκέφτομαι όπως σκέφτομαι;» «Πώς θα μπορούσα να σκέφτομαι διαφορετικά;» Κι ακόμη, «Ποιες σκέψεις επιθυμώ να δημιουργήσω;»
I want to leave you with this final thought. I've told you about how speakers of different languages think differently, but of course, that's not about how people elsewhere think. It's about how you think. It's how the language that you speak shapes the way that you think. And that gives you the opportunity to ask, "Why do I think the way that I do?" "How could I think differently?" And also, "What thoughts do I wish to create?"
Σας ευχαριστώ πάρα πολύ.
Thank you very much.
(Χειροκρότημα)
(Applause)