[Γιορούμπα: Ελεύθερε γιε του Ιτζέμπου-Όντε,] [της πραγματικής Φυλής Ογκμπόγκμπο,] [της οποίας τα πλούτη και τα αγαθά ξεπερνούν όλα όσα είχε ποτέ η Ευρώπη,] [της οποίας ο βωμός είναι γεμάτος χρυσό.]
[Yoruba: Freeborn Ijebu-Ode son,] [of true Ogbogbo Clan,] [whose wealth and resources surpass all that Europe ever had,] [whose altar is filled with gold.]
Αυτός ο ψαλμός ονομάζεται ορίκι.
This chant is called the oríkì.
Μου το τραγουδούσε η γιαγιά μου όταν ήμουν παιδί στη Νιγηρία. Βλέπεις, το ορίκι είναι ένα τραγούδι που εξυμνεί τους Γιορούμπα, και συγκεκριμένα αυτό μιλάει για τους θησαυρούς που δεν έχει ο Δυτικός κόσμος.
My grandmother used to sing it to me when I was a child in Nigeria. See, an oríkì is the song of praise of the Yoruba people, and this particularly speaks of treasures that the West does not have.
Η μάμα -- έτσι αποκαλούσα τη γιαγιά μου -- μου έλεγε πολλές ιστορίες για τη μυθολογία των Γιορούμπα. Βλέπεις, οι Yoruba είναι μια εθνική ομάδα από την νοτιοδυτική πλευρά της Νιγηρίας, και πάντα με συνάρπαζαν αυτές οι ιστορίες. Πάντα με ιντρίγκαραν. Η κουλτούρα των Γιορούμπα έχει επηρεάσει την τέχνη μου από τότε που ήμουν παιδί. Η Αφρικανική τέχνη δεν είναι μόνο όσα δεις στις αγορές του Χάρλεμ στη Νέα Υόρκη. Κάθε καλλιτέχνης έχει ένα όνομα, και κάθε καλλιτέχνης έχει μια ιστορία. Αυτή είναι η δική μου ιστορία.
Mama -- that's what I call my grandmother -- told me many stories about Yoruba mythology. You see, the Yorubas are an ethnic group from the southwestern part of Nigeria, and I was always fascinated by these stories. I was always intrigued. And Yoruba culture has inspired my art since I was a child. You see, African art is not just what you buy at Harlem markets in New York. Every artist has a name, and every artist has a story. This is my story.
Βλέπεις, η μάμα είχε τατουάζ στα χέρια και στα πόδια της. Σαν παιδί πίστευα ότι έτσι είχε γεννηθεί με όμορφες μαύρες γραμμές και λεπτομερή σύμβολα. Και τότε μου είπε ότι στην πραγματικότητα ήταν σύμβολα από την μυθολογία των Γιορούμπα. Ποτέ δεν ήξερα πως αυτό θα επηρέαζε τον καλλιτέχνη που είμαι σήμερα. Βλέπεις, σαν μικρό παιδί, έβλεπα παντού τέχνη. Θυμάμαι το σπίτι που ζούσαμε στο Ιλόριν, στην οδό Στάντιουμ. Είχαμε μαρμάρινα πατώματα, και ξέρεις, κοιτούσα τα μαρμάρινα πατώματα έβλεπα σχέδια και μοτίβα όλων των ειδών, και πίστευα ότι όλοι μπορούσαν να τα δουν. Οπότε φώναζα τον αδερφό μου, και του έλεγα, «Ικεόλου, έλα να δεις αυτό το σχέδιο στο μάρμαρο, αυτό το μοτίβο, αυτή τη μάσκα». Και αυτός μου έλεγε, «Λαόλου, δεν βλέπω τίποτα». Οπότε χρησιμοποιούσα μελάνι, και σχεδίαζα αυτά που έβλεπα στο πάτωμα. Και όταν το είδε η μαμά μου, απογοητεύτηκε πολύ.
See, mama had tattoos on her arms and her legs. As a child, I thought she was born with them, with beautiful black lines and detailed symbols. And then she told me that they were actually symbols from the Yoruba mythology. I never knew how this was going to influence the artist that I am today. You see, as a young child, I saw art everywhere. I remember the house we lived in in Ilorin, in Stadium Road. We had marble floors, and you know, I would look at the marble floors, and I would see all sorts of patterns and designs in it, and I thought everybody could see them. So I would call my brother, and I would be like, "Ikeolu, come and see this marble design, see this pattern, see this mask." And he would tell me, "Laolu, I don't see anything." So I would use ink, and I would trace out what I saw on the floor. And then when my mom noticed, she got really upset.
(Γέλια)
(Laughter)
Αλλά αυτό δε με σταμάτησε. Άλλαξα από μελάνι σε κιμωλία, γιατί έβρισκα συχνά τον μπελά μου από τους δασκάλους και τους γονείς μου. Θυμάμαι τη μαμά μου που έλεγε, «Λαόλου, είμαστε χριστιανοί. Γιατί δεν ζωγραφίζεις σαν τους άλλους; Γιατί δεν ζωγραφίζεις τοπία, ή θα μπορούσες να ζωγραφίζεις καρέκλες ή έπιπλα ή ακόμα και τον Χριστό;»
But that didn't stop me. I switched from ink to chalk, because I got in trouble a lot with my teachers and my parents. So I remember my mom said, "Laolu, we are Christians. Why don't you draw like other people? Why don't you draw landscapes or maybe you draw chairs or furniture, or maybe even draw Jesus?"
Θα μπορούσα να ζωγραφίσω ολόκληρο το σπίτι αν είχα την ευκαιρία, αλλά όταν μεγάλωσα, ήξερα πως το να γίνω καλλιτέχνης δεν ήταν επιλογή, όποτε ήθελα να γίνω ο άνθρωπος, που ήθελαν οι γονείς μου να γίνω, και επομένως πήγα στη νομική σχολή. Αυτός είναι ο πατέρας μου. Ήταν τόσο περήφανος εκείνη την ημέρα. Και έτσι έμοιαζαν τα τετράδια μου στη νομική σχολή.
You know, I could paint the whole house if I had a chance, but when I grew up, I knew being an artist was not an option, so I wanted to be the person my parents wanted me to be, so I went to law school. Of course, that's my dad there. He was so proud that day. And this was what my notebooks looked like in law school.
(Γελάει)
(Laughter)
Φυσικά έχανα μαθήματα, και έβρισκα δικαιολογίες για το γιατί δεν πήγαινα στη σχολή.
Of course I would miss classes, and I would make up excuses why I wasn't going to class.
Αλλά όταν ξεκίνησα να δουλεύω στην Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων σαν δικηγόρος ανθρωπίνων δικαιωμάτων, το μυαλό μου ήταν αλλού. Έβλεπα μια πολύ σκληρή πραγματικότητα. Δούλευα με παιδιά που έπρεπε να επιλέξουν ανάμεσα στην εκπαίδευση και να αναγκαστούν να παντρευτούν. Ήμουν τόσο εκνευρισμένος βλέποντας όλη αυτή την αδικία γύρω μου και η μόνη μου διέξοδος ήταν η τέχνη, οπότε ξεκίνησα να ζωγραφίζω.
But when I started working at the Human Rights Commission as a human rights attorney, my mind was elsewhere. I saw a very tough reality. I worked with children who had to choose between getting an education and actually being forced into marriage. I was so frustrated seeing all the injustice around me, and my only outlet was art, so I started painting.
Αυτό το κομμάτι λέγεται «Dreamscape». Όταν ζουμάρετε σε αυτό το έργο βλέπετε ένα κορίτσι και την τυχαία γέννηση, το γεγονός ότι το μέλλον μας εξαρτάται από το πού γεννηθήκαμε. Στη συνέχεια βλέπετε δύο άντρες να κρατιούνται από το χέρι, και έπειτα δύο γυναίκες. Βλέπετε, στη Νιγηρία, οι ομόφυλες σχέσεις είναι παράνομες. Μπορεί να σε βάλουν μέσα 14 χρόνια γι' αυτό.
This piece is called "Dreamscape." So when you zoom into this piece, you're going to see a girl child and the accidental birth, the fact that our future is controlled by where we are born. Now, the next one you see a man and a man holding hands, a woman and a woman holding hands. You see, in Nigeria, same-sex relationship is criminalized. You can actually get 14 years for that.
Με την τέχνη μου, μ' αρέσει να λέω ιστορίες. Μου αρέσει να αρχίζω μια συζήτηση. Εδώ, βλέπετε τον χάρτη της Αφρικής, βλέπετε τις ερωτήσεις, βλέπετε κλάμα, και εκεί βλέπετε σύριγγες χωμένες στην Αφρική να της ρουφάνε τα φυσικά αγαθά της. Οπότε αναρωτήθηκα, πού πάνε αυτά; Ποιος επωφελείται από όλο αυτό; Βλέπετε, η τέχνη μου, το πώς υφαίνω την τέχνη μου γύρω από μοτίβα, μάσκες και ιστορίες, η χρήση των γραμμών μου, είναι από την κουλτούρα των Γιορούμπα.
With my art, I like to tell stories. Through my art, I like to start a conversation. So in this one, you see the map of Africa, you see the questions, you see crying, and there you see syringes plugged into Africa and the natural resources being drained out. So I asked myself, where does it go? Who benefits from all of this? You see, with my art, the way I weave my art around the patterns, the masks, the stories, and the way I use my lines, it's all from the Yoruba culture.
Οπότε το 2013, έβαλα ένα μεγάλο στοίχημα. Παραιτήθηκα και μετακόμισα στη Νέα Υόρκη, για να αφοσιωθώ στην τέχνη μου. Οι γονείς μου φυσικά έλεγαν, «Είναι μόνο μια φάση, θα επιστρέψει». Η ζωή σαν καλλιτέχνης στη Νέα Υόρκη δεν ήταν εύκολη, επειδή ήμουν ταπί, χωρίς λεφτά, χωρίς ατζέντη, χωρίς εκπροσώπηση καμία γκαλερί δεν έδειχνε τη δουλειά μου. Οπότε σκέφτηκα, πρέπει να επιζήσω. Άρχισα να ζωγραφίζω σε ρούχα για να τα βγάλω πέρα. Να ζωγραφίζω σε παπούτσια. Να τροποποιώ πράγματα για τον κόσμο. Σύντομα κατάλαβα τη δύναμη που είχα γιατί ο κόσμος περηφανευόταν πολύ να φοράει τις ιστορίες του. Οπότε άρχισα να ζωγραφίζω τα πάντα. Ζωγράφιζα κιθάρες, έκανα τοιχογραφίες, οτιδήποτε έπιανα το ζωγράφιζα, και το καθετί γινόταν ο καμβάς μου.
So in 2013, I made a big gamble. I quit my job and I moved to New York City to practice art full time. Of course, my parents were like, "Oh, [it's just a phase.] He'll come back." But life as an artist in New York was not easy, because I was broke, no money, no gallery agents, no representation, so no gallery would show my work. So I thought to myself, I need to survive. So I started painting on clothes to make a living. I started painting on shoes. I started customizing things for people. And then soon I realized the power, because people were so proud to wear their stories. So I started painting on everything. I painted on guitars, I started doing murals, anything I could find my hand on I painted, and everything became my canvas.
Μια μέρα, καθώς κοιτούσα στο Instagram, είδα αυτή τη φωτογραφία. Ήταν η Ρέιν. Έβγαλε μια φωτογραφία όπου στεκόταν μπροστά σε ένα έργο μου, και όταν είδα αυτή τη φωτογραφία κάτι συνέβη. Έβλεπα τη δημιουργία μου κυριολεκτικά να μπαίνει και να βγαίνει από μέσα της, και έτσι άρχισα να ζωγραφίζω σε ανθρώπινα σώματα. Σαν παιδί, έβλεπα τέχνη στα μαρμάρινα πατώματα, έβλεπα τέχνη στους τοίχους, αλλά τώρα τη βλέπω στα πρόσωπα και στα σώματα των ανθρώπων Θυμάμαι τη γιαγιά μου, και συνειδητοποιώ ότι τα πιο πολλά δημιουργικά μου ένστικτα βασίζονται σε παιδικές μου αναμνήσεις, στην τέχνη στο δέρμα της γιαγιάς μου
So one day, I was just going on my Instagram feed, and I saw this picture. It was Reign. She took a picture standing in front my art, and the moment I saw that photo, something happened in that moment. I could actually see my artwork go into her and come out of her literally, and that's how I started painting on human bodies. As a child I saw art on the marble floors, I saw art on walls, but now I see art on people's faces and people's bodies. I remember my grandmother, and I realized that most of my creative instincts were actually based on my childhood memories and the art on my grandmother's skin.
Τώρα κοιτάω τον κόσμο που έχω ζωγραφίσει και σκέφτομαι πώς θα έμοιαζε αν όλοι περιφερόμασταν σαν θεούς και θεές από τη μυθολογία των Γιορούμπα; Και μπουμ, έτσι γεννήθηκε Η Ιερή Τέχνη των Όρι. Βλέπεις, το Όρι στη μυθολογία των Γιορούμπα συμβολίζει την ψυχή σου, την ουσία σου, τα ένστικτά σου. Και κατάλαβα πως μόνο όταν εκμεταλλευτείτε το Όρι σας μπορείτε να κάνετε τα αδύνατα δυνατά. Υπάρχει κάτι τόσο άμεσο στο να ζωγραφίζεις σε ανθρώπινα σώματα. Είναι σαν τέχνη εν κινήσει. Σαν μια τρισδιάστατη εμπειρία.
Now I look at all the people I painted, and I think to myself, like, what would it look like if we all walked around like gods and goddesses from Yoruba mythology? And boom, that's how The Sacred Art of the Ori was born. You see, Ori in Yoruba mythology means your soul, it means your essence, it means your instincts. And I realized that only when you tap into your Ori, then you can actually move mountains. So there's something so immediate about painting on human bodies. It's like art in motion. It's like a 3D experience.
Μία μέρα, ενώ έκανα τη συνηθισμένη μου δουλειά στο Μπρούκλιν έλαβα ένα ηλεκτρονικό μήνυμα που έλεγε, «Γεια, είμαι μεγάλη θαυμάστρια της δουλειάς σου. Θέλεις να ζωγραφίσεις για ένα βίντεο κλιπ μου; Υπογραφή, Beyoncé». Μου έστειλε ηλεκτρονικό μήνυμα η Beyoncé. Ήμουν σε φάση, τι;
So one day, I was just doing my regular work in Brooklyn, and I got an email that said, "Hi, I'm a big fan of your work. Would you like to paint for my music video? Signed, Beyoncé." Like, Beyoncé emailed me. I was like, what?
(Γέλια)
(Laughter)
Σε φάση, πώς με ξέρει καν; Νόμιζα ότι αυτό δε μπορούσε να είναι αλήθεια. Ότι ήταν απάτη. Ο Νιγηριανός μέσα μου έλεγε, δεν μπορεί.
I was like, what, how did she even know me? I thought this can't be true. Of course I thought it was a scam. The Nigerian in me was like, nah.
(Γέλια)
(Laughter)
(Χειροκρότημα)
(Applause)
Παραδόξως όμως, ήταν αληθινό, και όλα συνέβησαν πολύ γρήγορα. Βλέπετε, η Beyoncé ήθελε να τιμήσει τη Νέα Ορλεάνη, και η τέχνη μου της θύμισε την κρεολική καταγωγή της. Όταν βγήκε το «Lemonade», φυσικά, όλα έγιναν τόσο γρήγορα. Με βάλανε σε περιοδικά, μου πήρανε συνεντεύξεις. Ο κόσμος με σταματούσε στο δρόμο. Ήξεραν το όνομά μου. Μερικές φορές έκανα ένα βήμα πίσω για να χαλαρώσω, να αφομοιώσω τα πάντα. Σαν καλλιτέχνες δουλεύουμε τόσο σκληρά όλη μας τη ζωή για να αναγνωριστεί η τέχνη μας και γι' αυτό νιώθω ευγνώμων. Ωστόσο, ο δικηγόρος μέσα μου είναι ακόμα εκεί οπότε χρησιμοποιώ την τέχνη μου για να παλέψω για τις πεποιθήσεις μου. Η Γιορούμπα κληρονομιά μου είναι πάντα εκεί.
But incredibly enough, it was real, it was true, and things happened really fast. You see, Beyoncé wanted to pay homage to New Orleans, and my art reminded her of her creole origins. So when "Lemonade" dropped, of course, boom, everything just went from zero to 100 real fast. People featured me in magazines, interviews. People stopped me in the street. People knew my name, like -- And sometimes I had to step back and just chill, and, like, take everything in. You know, as artists, we work so hard all our lives for our art to be recognized, and for this I feel blessed. However, the attorney in me is still there, so I use my art to fight for what I believe in. My Yoruba heritage is always there.
Θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας απόψε δείγματα από την τέχνη μου εν κινήσει. Παρακαλώ, υποδεχθείτε μαζί μου στη σκηνή.
I'd like to share with you tonight some of my art in motion. Please, welcome with me on stage.
(Μουσική)
(Music)
(Χειροκρότημα)
(Applause)
Αυτή είναι η Γκέλι και αυτή η Ρέιν. Είναι τα δύο πρώτα άτομα, που ζωγράφισα στη ζωή μου, και σήμερα πέρασα τη μέρα μου ζωγραφίζοντας τις. Απόψε, αντιπροσωπεύουν τις ελπίδες και τους φόβους μου. Έβαλα τους φόβους στο πίσω μέρος του σώματος και τις ελπίδες μου μπροστά. Ποιες είναι οι ελπίδες μου; Ελπίζω ο κόσμος να ξέρει πως η Αφρική δεν είναι απλώς μια γιγάντια, ανώνυμη ήπειρος, ότι είναι όλη το ίδιο. Ελπίζω ο κόσμος να ξέρει πως στη Νιγηρία, έχουμε πάνω από 350 εθνότητες και γλώσσες, και εγώ είμαι απλώς ένας καλλιτέχνης από μία από αυτές.
Now, this is Geli, and this is Reign. These are the first two people I ever painted in my life, and I spent the past day painting on them. Tonight, they represent my hopes and my fears. Now, I put my fears on the back. I put my hopes in front. What are my hopes? I hope that people know that Africa is not just one huge, nameless continent that is all the same. I also hope that people know that in Nigeria, we have over 350 ethnic groups and languages, and I am just one artist from one of them.
(Χειροκρότημα)
(Applause)
Ακόμα ελπίζω να ξέρετε πως ελπίζω να μπορώ να αλλάξω τον τρόπο με τον οποίο ο κόσμος μιλάει για την αφρικανική τέχνη και ελπίζω να ξέρετε πως αυτή, δεν είναι μόνο τα πράγματα που αγοράζετε στις αγορές του Χάρλεμ στη Νέα Υόρκη και πως κάθε έργο τέχνης έχει μια ιστορία, και κάθε καλλιτέχνης έχει ένα όνομα.
I also hope that you know that I hope I will be able to change the way people talk about African art on the continent and here, and I hope you know that African art is not just what you buy at Harlem markets in New York and that every piece of art you see has a story, and every artist has a name.
Ευχαριστώ πάρα πολύ.
Thank you very much.
(Χειροκρότημα)
(Applause)