Cigarettes aren’t good for us. That’s hardly news--we’ve known about the dangers of smoking for decades. But how exactly do cigarettes harm us? Let’s look at what happens as their ingredients make their way through our bodies, and how we benefit physically when we finally give up smoking.
Cigaret nuk janë të mira për shëndet. Kjo s'është e re, kemi ditur për rrezikun e pirjes së duhanit për shumë dekada. Por si na dëmtojnë cigaret saktësisht? Le të shohim se çfarë ndodh kur këto substanca hyjnë në trupin tonë, dhe çfarë ndodh kur e ndërpresim duhanpirjen.
With each inhalation, smoke brings its more than 5,000 chemical substances into contact with the body’s tissues. From the start, tar, a black, resinous material, begins to coat the teeth and gums, damaging tooth enamel, and eventually causing decay. Over time, smoke also damages nerve-endings in the nose, causing loss of smell.
Me çdo thithje, ne fusim në trupin tonë mbi 5000 substanca kimike. Nga fillimi, katrani, një material i zi, rrëshinor fillon të mbulon dhëmbët dhe gingivën, duke dëmtuar zmaltin e dhëmbëve dhe si pasojë duke shkatërruar dhëmbët. Me kalimin e kohës duhanpirja dëmton edhe mbaresat nervore në hundë, duke shkaktuar humbjen e aftësisë së dallimit të aromave. Brenda në rrugët e frymëmarrjes dhe mushkëri,
Inside the airways and lungs, smoke increases the likelihood of infections, as well as chronic diseases like bronchitis and emphysema. It does this by damaging the cilia, tiny hairlike structures whose job it is to keep the airways clean. It then fills the alveoli, tiny air sacs that enable the exchange of oxygen and carbon dioxide between the lungs and blood. A toxic gas called carbon monoxide crosses that membrane into the blood, binding to hemoglobin and displacing the oxygen it would usually have transported around the body. That’s one of the reasons smoking can lead to oxygen deprivation and shortness of breath.
duhanpirja rrit aftësinë për infeksione, dhe sëmundje kronike si bronkiti dhe emfizema. Këtë e bën duke dëmtuar ciliet që gjenden në qelizat e këtyre organeve. Ciliet janë struktura të vogla në formë fijesh detyra e të cilave është që të mbajnë të pastra rrugët e frymëmarrjes. Pastaj mbush alveolat. Alveolat janë qeska të vogla të mbushura me ajër që mundësojnë këmbimin e oksigjenit dhe dyoksidit të karbonit mes mushkerive dhe gjakut. Një gaz toksik që quhet monoksid karboni përshkon këtë membranë dhe kalon në gjak, duke u lidhur kështu me hemoglobinën dhe duke zhvendosur oksigjenin që normalisht do duhej të qarkullonte nëpër trup. Kjo është një nga arsyet pse duhanpirja çon në deprivim të oksigjenit dhe shkurtim të frymëmarrjes.
Within about 10 seconds, the bloodstream carries a stimulant called nicotine to the brain, triggering the release of dopamine and other neurotransmitters including endorphins that create the pleasurable sensations which make smoking highly addictive. Nicotine and other chemicals from the cigarette simultaneously cause constriction of blood vessels and damage their delicate endothelial lining, restricting blood flow. These vascular effects lead to thickening of blood vessel walls and enhance blood platelet stickiness, increasing the likelihood that clots will form and trigger heart attacks and strokes.
Në 10 sekonda, qarkullimi i gjakut bart në tru një stimulant që quhet nikotinë, që shkakton lirimin e dopaminës dhe neurotransmiterëve tjerë në tru perfshirë edhe endorfinat që krijojnë ndjenjën e kënaqësisë gjë që e bën duhanpirjen adiktive. Nikotina dhe substancat tjera kimike që gjenden në cigare shkaktojnë ngushtim të enëve të gjakut me kalimin e kohës dhe dëmtojnë endotelin e enëvë të gjakut duke penguar kështu qarkullimin e gjakut. Këto ndryshime shkaktojnë trashjen e murit të enëve të gjakut dhe rrisin ngjitshmërinë e trombociteve, kjo ndihmon në formimin e koagulimeve në gjak dhe nxisin infarktin në zemër.
Many of the chemicals inside cigarettes can trigger dangerous mutations in the body’s DNA that make cancers form. Additionally, ingredients like arsenic and nickel may disrupt the process of DNA repair, thus compromising the body’s ability to fight many cancers. In fact, about one of every three cancer deaths in the United States is caused by smoking.
Shumë nga kemikalet që gjenden në cigare nxisin mutacione të rrezikshme në ADN e trupit tonë dhe kjo bën që të zhvillohet kanceri. Përbërësit e duhanit si Arsenik dhe Nikel mund të ndërprerjnë procesin e riparimit të ADN, dhe të dëmtojnë aftësinë e organizmit tonë për të luftuar kancerin. Në fakt në SHBA, nje nga tre të vdekurit nga kanceri si shkaktar kanë pasur duhanpirjen.
And it’s not just lung cancer. Smoking can cause cancer in multiple tissues and organs, as well as damaged eyesight and weakened bones. It makes it harder for women to get pregnant. And in men, it can cause erectile dysfunction.
Duhanpirja nuk shkakton vetëm kancer të mushkërive. Mund të shkaktojë edhe kancer në shumë inde dhe organe, të dëmtojë shikimin dhe të dobësojë eshtrat. Është më e vështirë për femrat që të ngelen shtatzënë. Dhe për meshkuj, mund të shkaktojë disfunksione në ereksion.
But for those who quit smoking, there’s a huge positive upside with almost immediate and long-lasting physical benefits.
Por njerëzit që ndërprejnë duhanpirjen, kanë shumë benefite të menjëhershme.
Just 20 minutes after a smoker’s final cigarette, their heart rate and blood pressure begin to return to normal. After 12 hours, carbon monoxide levels stabilize, increasing the blood’s oxygen-carrying capacity. A day after ceasing, heart attack risk begins to decrease as blood pressure and heart rates normalize. After two days, the nerve endings responsible for smell and taste start to recover.
20 minuta pas ndërprerjes së duhanit, të rrahurat e zemrës dhe shtypja e gjakut fillojnë të kthehen në normale. Pas 12 orësh, nivelet e monoksidit të karbonit fillojnë të stabilizohen duke rritur kapacitetin e gjakut për të bartur oksigjenin . Një ditë pas ndërprerjes së duhanpirjes, zvogëlohet rreziku i infarktit në zemër me rënien e shtypjes së gjakut dhe normalizim të rrahurave të zemrës. Pas dy ditësh, mbaresat nervore përgjegjëse për ndjesinë e aromave
Lungs become healthier after about one month,
dhe shijes fillojnë të kthejnë funksionin e tyre.
with less coughing and shortness of breath. The delicate hair-like cilia in the airways and lungs start recovering within weeks, and are restored after 9 months, improving resistance to infection.
Mushkëritë shërohen nje muaj pas ndërprerjes së duhanpirjes, me zvogëlim të kollitjes dhe normalizim të frymëmarrjes. Ciliet që gjenden në mushkri dhe rrugë të frymëmarrjes fillojnë të kthejnë funksionin e tyre pas disa javësh, dhe shërohen plotësisht pas 9 muajsh, duke rritur rezistencën ndaj infeksioneve.
By the one-year anniversary of quitting, heart disease risk plummets to half as blood vessel function improves. Five years in, the chance of a clot forming dramatically declines, and the risk of stroke continues to reduce. After ten years, the chances of developing fatal lung cancer go down by 50%, probably because the body’s ability to repair DNA is once again restored. Fifteen years in, the likelihood of developing coronary heart disease is essentially the same as that of a non-smoker.
Pas nje vit të ndërprerjes së duhanpirjes, rreziku i semundjes se zemres zvogëlohet përgjysmë ndersa përmirësohet funksioni i enëve të gjakut. Pas pese vjetesh, zvogëlohet shumë rreziku i formimit të koagulove në gjak, gjithashtu edhe i infarktit në zemër. Pas 10 vitesh, zvogëlohet rreziku i zhvillimit të kancerit të mushkërive deri në 50%. Kjo ndodh si shkak i aftësisë së organizmit për të riparuar ADN e dëmtuar. Pas 15 vitesh, mundësia e zhvillimit të sëmundjeve koronare të zemrës
There’s no point pretending this is all easy to achieve. Quitting can lead to anxiety and depression, resulting from nicotine withdrawal. But fortunately, such effects are usually temporary. And quitting is getting easier, thanks to a growing arsenal of tools. Nicotine replacement therapy through gum, skin patches, lozenges, and sprays may help wean smokers off cigarettes. They work by stimulating nicotine receptors in the brain and thus preventing withdrawal symptoms, without the addition of other harmful chemicals. Counselling and support groups, cognitive behavioral therapy, and moderate intensity exercise also help smokers stay cigarette-free.
është gati e njëjte si e jo-duhanpirësve. Kjo dihet se nuk është e lehtë për tu arritur. Ndalimi i duhanpirjes shkakton shqetësim dhe depresion, si pasojë e lënies së nikotinës. Fatmirësisht, këto efekte janë të përkohshme. Ndërprerja e duhanit është duke u bërë çdo ditë e më e lehtë falë zhvillimit të mundësive të shumta për të arritur këtë gjë. Terapia e zëvendësimit të nikotinës përmes përdorimit të çamçakëzit, fashave ngjitese në lëkurë, tabletave, dhe sprejeve ndihmon në lënien e duhanit. Ato funksionojnë si stimulues për receptorët e nikotinës në tru e kështu pengojnë zhvillimin e paraqitjes së simptomave të tërheqjes nga nikotina pa përdorimin e substancave të dëmshme kimike. Këshillimi e grupet suportuese, terapia kognitive, aktiviteti fizik
That’s good news, since quitting puts you and your body on the path back to health.
ndihmon gjithashtu. Ky është lajm i mirë,