Cigarettes aren’t good for us. That’s hardly news--we’ve known about the dangers of smoking for decades. But how exactly do cigarettes harm us? Let’s look at what happens as their ingredients make their way through our bodies, and how we benefit physically when we finally give up smoking.
Тамхи бидний биед муу. Энэ гэхдээ мэдээ биш. Бид тамхины уршгийг олон жилийн турш мэдэж байсан. Гэхдээ тамхи яг яаж биднийг хордуулдаг вэ? Тамхины орц найрлагад байдаг бодисууд бидний биед хэрхэн тархаж, тамхинаас гарах үед биед ямар өөрчлөлт гардгийг харцгаая.
With each inhalation, smoke brings its more than 5,000 chemical substances into contact with the body’s tissues. From the start, tar, a black, resinous material, begins to coat the teeth and gums, damaging tooth enamel, and eventually causing decay. Over time, smoke also damages nerve-endings in the nose, causing loss of smell.
Тамхины утааг амьсгалах бүрт 5000 гаруй химийн бодис биеийн эсүүдтэй нийлдэг. Эхлээд давирхай буюу хар, резинлэг материал шүд, буйлыг бүрхэх бөгөөд шүдний пааланг гэмтээж, цоорол үүсгэдэг. Цаг хугацаа өнгөрөхөд утаа нь хамрын мэдрэлийн эсүүдийг гэмтээж үнэрлэх чадвар алдуулна.
Inside the airways and lungs, smoke increases the likelihood of infections, as well as chronic diseases like bronchitis and emphysema. It does this by damaging the cilia, tiny hairlike structures whose job it is to keep the airways clean. It then fills the alveoli, tiny air sacs that enable the exchange of oxygen and carbon dioxide between the lungs and blood. A toxic gas called carbon monoxide crosses that membrane into the blood, binding to hemoglobin and displacing the oxygen it would usually have transported around the body. That’s one of the reasons smoking can lead to oxygen deprivation and shortness of breath.
Амьсгалын зам болон уушгинд халдвар авах магадлалыг нэмэгдүүлж, бронхит болон эмфизема зэрэг архаг өвчинд өртөмхий болгоно. Энэ нь амьсгалын замыг цэвэр байлгах үүрэг бүхий үсэнцэрүүдийг гэмтээснээр үүсдэг. Улмаар уушиг, цусны хооронд хүчилтөрөгч, нүүрстөрөгчийн солилцоог явуулдаг жижиг уутанцарууд буюу уушигны цулцанг дүүргэдэг. Нүүрстөрөгчийн дан исэл гэх хортой хий цусны мембранд хүрч, цусны бөөмд наалдаж, биеэр гүйх хүчилтөрөгчийг тасалдуулдаг байна. Энэ нь тамхи татах нь хүчилтөрөгчийн дутагдал, амьсгаадалт үүсгэдэг нэг шалтгаан юм. 10 секундын дотор
Within about 10 seconds, the bloodstream carries a stimulant called nicotine to the brain, triggering the release of dopamine and other neurotransmitters including endorphins that create the pleasurable sensations which make smoking highly addictive. Nicotine and other chemicals from the cigarette simultaneously cause constriction of blood vessels and damage their delicate endothelial lining, restricting blood flow. These vascular effects lead to thickening of blood vessel walls and enhance blood platelet stickiness, increasing the likelihood that clots will form and trigger heart attacks and strokes.
никотин хэмээх бодис цусаар дамжин тархинд хүрч, допамин болон эндорфин зэрэг мэдрэлийн импульс дамжуулдаг бодис ялгаруулж таатай мэдрэмж төрүүлдэг учир тамхи татах нь донтолт үүсгэдэг. Тамхинд агуулагддаг никотин бол бусад бодисууд нь цусны судсуудыг агшааж, эмзэг ханыг нь гэмтээж, улмаар цусны эргэлийг багасгадаг. Эдгээр нь судасны ханыг зузааруулж, цусны ялтсан эсний наалдамхай байдлыг нэмэгдүүлж бөглөрөл үүсэх, зүрхний шигдээс болон цусны даралт харвах магадлалыг ихэсгэдэг. Тамхин доторх маш олон химийн бодис хавдар үүсэх магадалтай
Many of the chemicals inside cigarettes can trigger dangerous mutations in the body’s DNA that make cancers form. Additionally, ingredients like arsenic and nickel may disrupt the process of DNA repair, thus compromising the body’s ability to fight many cancers. In fact, about one of every three cancer deaths in the United States is caused by smoking.
ДНК-д мутаци үүсгэдэг. Түүнчлэн хүнцэл, никель зэрэг орцууд нь ДНК засварлах үйл ажиллагааг тасалдуулж, биеийн хорт хавдартай тэмцэх чадварыг алдагдуулдаг. АНУ-д гурван үхэл тутмын нэг нь тамхинаас үүдэлтэй байна. Гэхдээ зөвхөн уушгины хорт хавдар ч бус.
And it’s not just lung cancer. Smoking can cause cancer in multiple tissues and organs, as well as damaged eyesight and weakened bones. It makes it harder for women to get pregnant. And in men, it can cause erectile dysfunction.
Тамхи татах нь маш олон эд, эрхтэнд хорт хавдар үүсгэж нүдний хараа муутгаж ясыг сийрэгжүүлдэг. Эмэгтэйчүүд жирэмслэхэд хүндрэлтэй болгож эрчүүдэд бэлгийн сулрал үүсгэдэг. Харин тамхинаас гарсан хүмүүст
But for those who quit smoking, there’s a huge positive upside with almost immediate and long-lasting physical benefits.
тэр даруй бөгөөд уртын хугацаанд маш олон сайн нөлөө илэрч эхэлдэг. Сүүлийн тамхиа татснаас 20 минутын дараа
Just 20 minutes after a smoker’s final cigarette, their heart rate and blood pressure begin to return to normal. After 12 hours, carbon monoxide levels stabilize, increasing the blood’s oxygen-carrying capacity. A day after ceasing, heart attack risk begins to decrease as blood pressure and heart rates normalize. After two days, the nerve endings responsible for smell and taste start to recover.
зүрхний хэм, цусны даралт хэвийн хэмжээнд хүрнэ. 12 цагийн дараа, нүүрстөрөгчийн дан исэл хэвийн хэмжээнд хүрч, цусны хүчилтөрөгч дамжуулах чадвар нэмэгддэг. Тамнхинаас гарснаас нэг өдрийн дараа цусны даралт, зүрхний хэм хэвийн болж, зүрхний шигдээс болох магадлал бууна. Хоёр өдрийн дараа амтлах, үнэрлэх мэдрэмж буцаж сэргэнэ.
Lungs become healthier after about one month, with less coughing and shortness of breath. The delicate hair-like cilia in the airways and lungs start recovering within weeks, and are restored after 9 months, improving resistance to infection.
Уушиг нэг сарын дараа эрүүлжиж ханиах, амьсгаадах нь багасна. Амьсгалын зам, уушигны үсэрхэг эдүүд хэдэн 7 хоногийн дараагаар сэргэж 9 сарын дараа буцаж эдгэн, халдвараас хамгаалж эхэлнэ.
By the one-year anniversary of quitting, heart disease risk plummets to half as blood vessel function improves. Five years in, the chance of a clot forming dramatically declines, and the risk of stroke continues to reduce. After ten years, the chances of developing fatal lung cancer go down by 50%, probably because the body’s ability to repair DNA is once again restored. Fifteen years in, the likelihood of developing coronary heart disease is essentially the same as that of a non-smoker.
Нэг жилийн дараа зүрх судасны үйл ажиллагаа сайжирч өвчлөх магадлал хоёр дахин багасна. Таван жилийн дараа цусны бөглөрөл үүсэх магадлал багасч цус харвах магадлал буурсаар байна. 10 жилийн дараа уушигны хавдар тусах магадлал 50 хувиар буурдаг нь ДНК-гаа эмчлэх биеийн чадвар сэргэсэнтэй холбоотой. 15 жилийн дараа зүрх судасны өвчнөөр өвдөх магадлал тамхи татдаггүй хүнтэй ижил болно.
There’s no point pretending this is all easy to achieve. Quitting can lead to anxiety and depression, resulting from nicotine withdrawal. But fortunately, such effects are usually temporary. And quitting is getting easier, thanks to a growing arsenal of tools. Nicotine replacement therapy through gum, skin patches, lozenges, and sprays may help wean smokers off cigarettes. They work by stimulating nicotine receptors in the brain and thus preventing withdrawal symptoms, without the addition of other harmful chemicals. Counselling and support groups, cognitive behavioral therapy, and moderate intensity exercise also help smokers stay cigarette-free.
Энэ гэхдээ амархан биш. Тамхинаас гарах нь никотины дутагдал үүсгэж улмаар сэтгэл гутрал үүсгэж болно. Азаар энэ нь зөвхөн түр зуурынх. Тамхинаас гарах олон аргууд бий болсон учир улам л амар болж байна. Бохиор никотин орлуулах бохь, арьсны наалт, хүлхдэг эм цацлага зэрэг нь тамхинаас гарахад туслана. Тархинд никотин хүлээн авагчийг өдөөж, өөр нэмэлт хортой химийн элементгүйгээр тамхи татах хүслийг зогсооно. Зөвлөгөө, дэмжлэгийн бүлгүүд зан төлөв, сэтгэл заслын эмчилгээ болон тохиромжтой хэмжээний дасгал хөдөлгөөн тамхинаас гарахад тусалдаг.
That’s good news, since quitting puts you and your body on the path back to health.
Энэ нь мэдээж сайн зүйл учир нь тамхинаас гарах нь та болон таны биеийг эрүүл байх замд буцаан оруулна.