In the middle of Florida’s Apalachicola National Forest, a bizarre, almost magical scene is unraveling. Sliding a metal strip over a wooden stake, a master summoner is sending deep croaking noises reverberating through the area. And, as if in a trance, hundreds of earthworms begin emerging from the soil. This is worm grunting, also called worm charming or fiddling.
Ở giữa Vườn quốc gia Apalachicola tại bang Florida, một cảnh tượng kì lạ, gần như thần kỳ dần hé mở. Chà thanh sắt trên thanh gỗ, một chuyên gia triệu hồi đang tạo nên những tiếng cọt kẹt sâu xuống lòng đất. Và, như đang trông cơn mê, hàng trăm con sâu bắt đầu ngoi lên khỏi lớp đất. Đó là “worm grunting” (gọi giun), hay là “worm charming” hay “fiddling”.
It’s a tradition that’s been practiced for more than a century, but its inner workings were a mystery until only recently. Worms collectively undertaking an underground exodus seems especially unbelievable when you consider how vulnerable this makes them. So why is surfacing worth the risk? Over the years, people have proposed a number of imaginative hypotheses.
Đây là phong tục được thực hiện suốt hơn một thế kỷ, nhưng nguyên lí hoạt động của nó là một bí ẩn cho đến tận gần đây. Những con giun mà cùng nhau thực hiện một chuyến di dời khỏi lòng đất trông có vẻ, đặc biệt khó tin, khi bạn thấy việc này khiến chúng trở nên dễ bị tổn thương như nào. Vậy, vì sao lại đáng chấp nhận rủi ro để trồi lên mặt đất? Qua nhiều năm, con người đã đưa ra vô số giả thuyết.
One was that worms were somehow charmed by the noise, like the rats from the medieval Pied Piper legend. Okay, sounds fun, but how would the worms actually become bewitched? Another hypothesis was that worm grunting tickled their bodies, so they emerged to end the aggravation. Whimsical! But worm grunting vibrates the ground’s surface. If worms were evading the vibrations, wouldn't they burrow deeper instead?
Một người nói lũ giun bằng cách nào đó bị quyến rũ bởi âm thanh, như bầy chuột trong truyền thuyết Người thổi sáo thời trung cổ. Được thôi, nghe thú vị đấy, nhưng làm cách nào để lũ giun bị “bỏ bùa”? Một giả thuyết khác cho rằng “gọi giun” cù lét cơ thể chúng, nên chúng ngoi lên để không bị khó chịu. Thật ngớ ngẩn! Nhưng “gọi giun” làm rung động mặt đất. Nếu lũ giun muốn tránh những đợt rung chuyển, vì sao chúng không đào sâu xuống?
Perhaps the most popular hypothesis was that worm grunting mimicked falling rain and the worms fled to avoid drowning. In 2008, biologist Kenneth Catania tested this hypothesis, setting up three arenas filled with soil and 300 individuals of the large species of earthworm found in the Florida Panhandle. After an hour of rain, water had pooled at the surface, but only two earthworms emerged. The rest remained buried and healthy. So, unlike those containers, this hypothesis just didn’t hold water.
Có lẻ, giả thuyết phổ biến nhất là “gọi giun” bắt chước mưa rơi và lũ giun cố tránh khỏi bị đuối nước. Vào năm 2008, nhà sinh vật học Kenneth Catania kiểm tra giả thuyết này, bằng cách chuẩn bị 3 hộp đựng chứa đầy đất và 300 con giun đất loại lớn có thể tìm thấy ở Florida Panhandle. Mưa rơi suốt một tiếng, nước vẫn động lại trên bề mặt nhưng chỉ có 2 con giun trồi lên. Số còn lại vẫn ở dưới đất và khỏe mạnh. Vì vậy, không giống như những hộp chứa, giả thuyết này không vững chắc.
Catania decided to explore another route of inquiry. In 1881, Charles Darwin published his final work, a bestseller that rivaled his most well-known books at the time: “The Formation of Vegetable Mould, Through the Action of Worms, with Observations on their Habits.” Yes, it was literally called that— and it was the culmination of 40 years of earthworm investigations. Within it, Darwin noted that worms sometimes left their burrows when the ground trembled and mentioned an interesting hypothesis: maybe they flee because they believe they’re being pursued by moles.
Catania quyết định tìm lối đi khác để giải đáp thắc mắc. Vào năm 1881, Charles Darwin công bố tác phẩm cuối cùng của mình, một cuốn sách bán chạy cạnh tranh với cả những cuốn nổi tiếng nhất của ông bấy giờ: “Sự hình thành đất trồng rau củ tơi xốp, qua hoạt động của giun đất, với sự quan sát về thói quen của chúng.” (tạm dịch) Đúng vậy, nó được gọi như thế và cuốn sách ấy là thành quả tích góp sau 40 năm nghiên cứu giun đất. Trong đó, Darwin viết rằng giun đôi lúc rời khỏi lòng đất khi đất rung chuyển và ông cũng đặt một giả thuyết thú vị rằng có lẽ chúng chạy trốn vì chúng tin rằng chúng đang bị đuổi bởi chuột chũi.
Catania got to work testing this hypothesis himself. He found that Eastern moles had astounding tracking abilities, could eat their weight in worms every day, and were abundant in the Florida Panhandle. When Catania released a single mole into worm- and soil-filled arenas, about 30% of the worms crawled to the surface in the first hour— a markedly different result from the control and rain trials. And when he recorded the vibrations produced by worm grunters and moles digging, their frequencies overlapped substantially.
Catania tiến hành kiểm tra giả thuyết này. Ông phát hiện chuột chũi miền Đông có khả năng theo dấu rất tốt. chúng có thể ăn số giun bằng khối lượng cơ thể mỗi ngày, và chúng rất đông tại Florida Panhandle. Khi Catania thả một con chuột chũi vào hộp chứa sâu và đất, khoảng 30% số giun trồi lên mặt đất trong một tiếng đầu tiên - một kết quả khác biệt rõ rệt so với thí nghiệm mưa có kiểm soát trước. Và khi ông thu âm sự rung động tạo ra từ người “gọi giun” và tiếng chuột chũi đào, tần số của chúng trùng lặp khá nhiều.
This was it. Over hundreds of thousands of years, these earthworms evolved a behavior that helped them escape a top predator. Aboveground, they were immune to the moles, which usually stayed subterranean. But then humans came along. And, funnily enough, we aren’t even the only ones that take advantage of this behavior. Herring gulls and wood turtles also sometimes drum their feet on the earth to summon worms. So then why does this behavior persist?
Chính nó. Sau hàng trăm nghìn năm, lũ giun đất đã hình thành tập tính giúp chúng thoát khỏi những kẻ săn mồi hàng đầu Trên mặt đất, chúng an toàn khỏi chuột chũi, loài thường sống sâu dưới lòng đất. Nhưng con người xuất hiện. Và, thật nực cười, chúng ta không phải là kẻ duy nhất lợi dụng tập tính này. Hải âu màu thẫm và rùa gỗ cũng đôi lúc dậm chân chúng trên mặt đất để thu hút giun. Vậy, vì sao tập tính này vẫn tiếp tục?
Scientists think it’s beneficial for a prey species to maintain its adaptations against a more frequent predator, even if it makes it more vulnerable to a rarer one. Many insects, for example, use flight to avoid predation. But painted redstarts take advantage of this: they boldly flash their colorful tail and wing feathers to elicit this response, then catch the insects as they try to fly away. It seems the prey species’ response remains simply because it’s beneficial most of the time.
Những nhà khoa học nghĩ rằng nó sẽ có lợi cho con mồi giữ nguyên tập tính chống lại những thú săn mồi thường xuyên, mặc dù điều đó khiến nó dễ bị tổn thương hơn với các thú săn mồi hiếm hoi hơn. Ví dụ như vài loài côn trùng bay để tránh thú săn mồi. Nhưng chim chích bụng đỏ lợi dụng điều này bằng cách khoe cái đuôi và bộ lông cánh sặc sỡ để tận dụng phản úng ấy, rồi bắt côn trùng khi chúng cố bay đi. Có vẻ những phản ứng của những con mồi vẫn giữ nguyên đơn giản bởi vì điều này có lợi trong hầu hết trường hợp.
For over a century, humans in the southern US, the UK, and elsewhere have been unknowingly exploiting the worm’s escape response. The current world record for “most worms charmed” was set by a 10-year-old British girl in 2009. Wiggling a fork in the ground and hitting it with a stick, she made 567 worms surface in just 30 minutes. Charming, really.
Một thế kỷ qua, con người ở Nam nước Mỹ, Vương quốc Anh, và những nơi khác đã vô tình khai thác phản ứng chạy trốn của giun. Kỉ lục thế giới hiện tại cho danh hiệu “nhiều giun bị quyến rũ nhất” được lập nên bởi cô bé 10 tuổi từ Anh quốc vào năm 2009. Rung cây xỉa rơm trong lòng đất và gõ nó với cây gỗ, cô bé đã khiến 567 con giun trồi lên sau chỉ 30 phút. Thật sự rất quyến rũ.