It's 5000 BCE in the verdant swamps of North America, and this young deer has no idea it’s being hunted. Suddenly, an alligator hurtles out of the water at almost 50 kilometers an hour, locking its jaws around its prey and swinging wildly in a signature move known as the death roll. This deer never stood a chance, but then, nothing in this region can compete with this apex predator. These alligators easily devour the birds, turtles, and small fish living in what’s known today as Everglades National Park. But despite ruling the swamp for millennia, the last 500 years have brought deadly new predators that challenge the alligators’ reign. And the origins of these international invaders are just as unexpected as their impact on the Everglades.
Đó là vào năm 5000 trước Công Nguyên tại vùng đầm lầy xanh tươi ở Bắc Mỹ, và chú nai con này không biết rằng mình đang bị săn mồi. Đột nhiên, một con cá sấu lao ra khỏi mặt nước với tốc độ gần 50 km/h, ngoặm chặt con mồi bằng hàm của mình và xoay người liên tục trong một động tác đặc trưng được gọi là cú vặn xoắn tử thần. Con nai này không có cơ hội để sống sót, nhưng cũng chẳng có loài vật nào trong khu vực này có thể cạnh tranh với loài săn mồi đỉnh cao này. Những con cá sấu này dễ dàng nuốt chửng các loài chim, rùa, và cá nhỏ sinh sống ở nơi mà ngày nay được gọi là Vườn Quốc gia Everglades. Nhưng dù là kẻ thống trị vùng đầm lầy trong nhiều thiên niên kỷ, 500 năm qua đã xuất hiện những kẻ săn mồi mới đầy nguy hiểm đe dọa sự thống trị của cá sấu. Và nguồn gốc của những loài xâm lăng ngoại lai này cũng đáng ngạc nhiên như tác động của chúng đối với Everglades.
We tend to think of swamps as hostile landscapes since they’re overflowing with plant and animal life. But all this biodiversity makes these environments vital to regional food webs. And the Everglades are no exception. The park's subtropical climate can support species from around the world, and its borders are full of ecotones— transition areas between habitats— that connect the region’s freshwater prairies, rocky pinelands, mangrove forests, and more. Human activity has made the region even more biodiverse, developing Florida into a major port that welcomes countless human and non-human migrants.
Chúng ta thường nghĩ đầm lầy là những vùng đất khắc nghiệt vì nơi đây đa dạng các loài thực vật và động vật. Nhưng tất cả sự đa dạng sinh học này giúp cho kiểu môi trường này trở nên quan trọng đối với mạng lưới thức ăn trong khu vực. Và Everglades cũng không ngoại lệ. Khí hậu cận nhiệt đới của vườn quốc gia có thể hỗ trợ các loài từ khắp nơi trên thế giới, và vùng ranh giới của nó có mật độ dày đặc những vùng đệm— khu vực chuyển tiếp giữa các sinh cảnh— kết nối các vùng thảo nguyên nước ngọt, rừng thông nhiều đá, rừng ngập mặn, và các hệ sinh thái khác. Hoạt động của con người đã làm cho khu vực này trở nên đa dạng sinh học hơn, giúp Florida trở thành một cảng lớn tiếp nhận vô số sinh vật và người di cư.
In the 1500s, Spanish colonizers brought wild boar to the area, which quickly multiplied and uprooted the wetlands. They devoured alligator eggs and spread European parasites to local panthers. Then, in the 1800s, Florida’s shipping industry exploded, bringing all manner of new invasive species. Brazilian peppertrees blocked out the sun, water hyacinths clogged the rivers, and brown anole lizards upset the food chain. Alligator populations mostly endured this onslaught, but in the late 19th century, human intervention kicked things up a notch. Government and business officials wanted to turn the Everglades into farmland and began building canals to drain the swamp. They also planted non-native trees which crowded out the plants local birds relied on for food and shelter, which in turn limited the alligators’ supply of prey.
Vào những năm 1500, thực dân Tây Ban Nha mang những con lợn rừng đến khu vực này, chúng nhanh chóng sinh sôi nảy nở và phá hủy các vùng đất ngập nước. Chúng ăn trứng cá sấu và gây lây lan ký sinh trùng châu Âu sang loài báo đốm địa phương. Sau đó, vào những năm 1800, ngành vận tải biển của Florida bùng nổ, mang theo nhiều loài xâm lấn mới. Cây tiêu Brazil gây che khuất ánh sáng mặt trời, lục bình làm tắc nghẽn sông, và loài thằn lằn nâu làm xáo trộn chuỗi thức ăn. Hầu như quần thể cá sấu có thể chống chọi được sự tấn công này, nhưng vào cuối thế kỷ 19, sự can thiệp của con người đã đẩy tình hình trầm trọng hơn. Chính phủ và các doanh nghiệp muốn biến Everglades thành vùng đất nông nghiệp và bắt đầu xây dựng các kênh đào để thoát nước cho đầm lầy. Họ còn trồng các cây ngoại lai cạnh tranh với những cây bản địa mà loài chim địa phương thường dùng để làm thức ăn và nơi ở, từ đó làm giảm đi nguồn cung cấp con mồi cho loài cá sấu.
Interventions like this wreaked havoc on the Everglades for decades, until a conservationist named Marjory Stoneman Douglas finally came to their defense. In 1947, Douglas published a landmark book explaining that the Everglades were not only a unique and precious ecosystem, but that the region’s most fearsome residents were actually vital to sustaining it. During the wet season, alligators are constantly shaping the muddy landscape, drawing lines with their bodies and digging holes with their snouts, claws, and tails. In the dry season, these indentations become essential watering holes and firebreaks, maintaining and protecting the swamp’s other residents.
Những sự xâm lấn như thế này đã tàn phá Everglades trong nhiều thập kỷ, cho đến khi một nhà bảo tồn tên là Marjory Stoneman Douglas cuối cùng đã đứng ra bảo vệ. Vào năm 1947, Doughlas xuất bản một cuốn sách mang tính bước ngoặt giải thích rằng Everglades không chỉ là một hệ sinh thái độc đáo và quý giá, mà những “cư dân” đáng sợ nhất khu vực này cũng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì nó. Vào mùa mưa, những con cá sấu không ngừng tạo ra các vùng bùn lầy, tạo đường bằng cơ thể và đào hố bằng mõm, móng vuốt và đuôi. Vào mùa khô, những chỗ lõm này trở thành những lỗ chứa nước và vùng cản lửa thiết yếu, giúp duy trì và bảo vệ những “cư dân” khác của đầm lầy.
In the wake of Douglas’ book, Everglades National Park was established to formally begin protecting the landscape and its scaly stewards. But outside the park, conditions were brewing for the most dangerous invasion yet. Over the next 40 years, the exotic pet trade brought parakeets, iguanas, and relatives of piranhas to the region. In the 1990s, Burmese pythons became a cheap, popular pet for many Floridians. Some snake owners released their pets into the wild when they grew too large. But the python population really exploded in 1992 when a hurricane destroyed a breeding facility and released countless snakes into the wild. Since then, pythons have been connected to a 90% decrease in some local mammal populations, decimating the alligators’ food supply. And with help from other invasive reptiles like black and white tegus— giant lizards who devour alligator eggs— these snakes have made a serious play for the top of the local food chain.
Sau cuốn sách của Douglas, Vườn Quốc gia Everglades được thành lập để chính thức bắt đầu bảo vệ cảnh quan và những “vị quản gia” có vảy ở nơi đây. Nhưng ở ngoài Vườn Quốc gia, cuộc xâm lấn nguy hiểm nhất cho đến nay vẫn đang chực chờ xảy ra. Trong hơn 40 năm tiếp theo, việc giao thương thú cưng ngoại lai đã du nhập vẹt đuôi dài, cự đà, và họ hàng của loài cá piranha đến khu vực này. Vào những năm 1990, trăn Miến Điện trở thành thú cưng rẻ tiền, phổ biến đối với nhiều người dân Florida. Một số người nuôi rắn thả thú cưng của họ về tự nhiên khi chúng quá lớn. Nhưng số lượng trăn chỉ thực sự bùng nổ vào năm 1992 khi một cơn bão phá hủy một cơ sở nuôi trăn và khiến xổng chuồn vô số loài trăn về lại tự nhiên. Kể từ đó, trăn được cho là đã làm giảm đi 90% số lượng một số quần thể động vật có vú ở địa phương, gây suy giảm nguồn thức ăn của cá sấu. Và với sự giúp đỡ từ các loài bò sát xâm lấn khác như thằn lằn Tegu đen và trắng— thằn lằn khổng lồ ăn trứng cá sấu— những con rắn này đã chiếm lĩnh vị trí đứng đầu chuỗi thức ăn địa phương.
Today, Florida ranks among the regions with the most invasive species in the world. Some researchers suggest hunting these invaders down, while others recommend bringing in yet more creatures to balance the scales, such as releasing insects to eat invasive plants. It might seem absurd to try solving this problem with more foreign fauna. But perhaps a new arrival could fight invaders and feed the alligators— giving them the boost they need to reclaim their ancient home.
Ngày nay, Florida nằm trong danh sách các khu vực có nhiều loài xâm lấn nhất trên thế giới. Một số nhà nghiên cứu cho rằng nên săn bớt những loài xâm lấn này, trong khi một số khác đề xuất nên đưa thêm nhiều loài sinh vật để cân bằng mật độ, chẳng hạn như thả côn trùng để ăn thực vật xâm lấn. Nghe có vẻ vô lý khi cố gắng giải quyết vấn đề này bằng cách cho thêm nhiều loài động vật ngoại lai. Nhưng có lẽ một loài mới có thể chống lại những loài xâm lấn và tạo ra nguồn thức ăn—