I have a confession to make. But first, I want you to make a little confession to me. In the past year, I want you to just raise your hand if you've experienced relatively little stress. Anyone?
Dua t'iu rrëfej diçka por së pari, dua që ju të më rrëfeni diçka të vockël. Vitin e kaluar, dua që të ngrini vetëm dorën nëse keni përjetuar relativisht pak stres. Ndonjëri?
How about a moderate amount of stress?
Po një sasi të moderuar stresi?
Who has experienced a lot of stress? Yeah. Me too.
Kush ka përjetuar shumë stres? Po! Edhe une.
But that is not my confession. My confession is this: I am a health psychologist, and my mission is to help people be happier and healthier. But I fear that something I've been teaching for the last 10 years is doing more harm than good, and it has to do with stress. For years I've been telling people, stress makes you sick. It increases the risk of everything from the common cold to cardiovascular disease. Basically, I've turned stress into the enemy. But I have changed my mind about stress, and today, I want to change yours.
Por, nuk është ky rrëfimi im. Rrëfimi im është ky: Unë jam një psikologe shëndeti dhe misioni im është të ndihmoj njerëzit që të jenë më të lumtur e të shëndetshëm. Por kam frike se diçka që kam mësuar për 10 vitet e fundit po bën më shumë dem se sa mirë, dhe kjo ka të bëjë me stresin. Për vite me radhe u kam thëne njerëzve që stresi ju sëmur. Rrit rrezikun e çdo gjëje nga një ftohje e zakonshme deri te sëmundjet kardiovaskulare. Praktikisht, e kam kthyer stresin në një armik. Por kam ndryshuar mendim rreth stresit, dhe sot, dua te ndryshoj tuajin.
Let me start with the study that made me rethink my whole approach to stress. This study tracked 30,000 adults in the United States for eight years, and they started by asking people, "How much stress have you experienced in the last year?" They also asked, "Do you believe that stress is harmful for your health?" And then they used public death records to find out who died.
Po ia nis me studimin që më bëri të rimendoj të gjithë qasjen time ndaj stresit. Ky studim ndoqi 30.000 te rritur ne SHBA për tetë vjete, dhe ata filluan të pyetnin njerezit, "Sa stres keni përjetuar në vitin e fundit?" Ata pyetën gjithashtu, "A besoni se stresi është i dëmshëm për shëndetin tuaj?" E më pas ata përdorën regjistrimet publike të vdekjeve
(Laughter)
për të gjetur kush kishte vdekur.
(E qeshur)
Okay. Some bad news first. People who experienced a lot of stress in the previous year had a 43 percent increased risk of dying. But that was only true for the people who also believed that stress is harmful for your health.
Ok. Disa lajme të këqija si fillim. Njerëzit që kishin përjetuar shumë stres vitin e shkuar kishin 43% më shumë rrezik për vdekje. Por kjo qëndronte e vërtetë vetëm për njerëzit të cilët besonin se stresi ishte i dëmshëm për shëndetin.
(Laughter)
(E qeshur)
People who experienced a lot of stress but did not view stress as harmful were no more likely to die. In fact, they had the lowest risk of dying of anyone in the study, including people who had relatively little stress.
Njerëzit të cilët përjetuan shumë stres por nuk e shihnin stresin si të dëmshëm nuk kishim më shumë gjasa për të vdekur. Në fakt, ata kishin rrezikun më të vogël të vdekjes se çdo kush në studim, përfshirë njerëzit që kishin relativisht pak stres.
Now the researchers estimated that over the eight years they were tracking deaths, 182,000 Americans died prematurely, not from stress, but from the belief that stress is bad for you.
Tashmë kërkuesit po vlerësonin që gjatë tetë viteve qe po ndiqnin vdekjet, 182,000 Amerikane vdiqën para-kohe jo nga stresi, por nga besimi se stresi është i dëmshëm për ju. (E qeshur).
(Laughter)
That is over 20,000 deaths a year. Now, if that estimate is correct, that would make believing stress is bad for you the 15th largest cause of death in the United States last year, killing more people than skin cancer, HIV/AIDS and homicide.
Kjo do të thotë mbi 20,000 vdekje në vit. Tani, nëse kjo llogaritje është e saktë kjo do ta bënte besimin se stresi është i keq për ju shkakun e 15te më të madh të vdekjes ne SHBA vitin e kaluar, duke vrare më shumë njerëz se kanceri i lekurës, HIV/AIDS dhe vetëvrasja.
(Laughter)
(E qeshur)
You can see why this study freaked me out. Here I've been spending so much energy telling people stress is bad for your health.
Ju mund të kuptoni pse ky studim më tmerroi. Ja tek kam shpenzuar shume energji duke u thëne njerëzve se stresi është i keq për shëndetin tuaj.
So this study got me wondering: Can changing how you think about stress make you healthier? And here the science says yes. When you change your mind about stress, you can change your body's response to stress.
Ndaj ky studim më bëri të mendoj: A mundet që ndryshimi i mënyrës se si mendojmë rreth stresit t'ju bëjë më të shëndetshëm? Këtu, shkenca thote po. Kur ju ndryshoni mendjen tuaj rreth stresit, ju mund të ndryshoni përgjigjen e trupit tuaj nga stresit.
Now to explain how this works, I want you all to pretend that you are participants in a study designed to stress you out. It's called the social stress test. You come into the laboratory, and you're told you have to give a five-minute impromptu speech on your personal weaknesses to a panel of expert evaluators sitting right in front of you, and to make sure you feel the pressure, there are bright lights and a camera in your face, kind of like this.
Tani për të shpjeguar se si ndodh kjo, dua që ju të gjithë të pretendoni se jeni pjesëmarres në një studim të formuluar për t'ju stresuar. Quhet Testi i Stresit Social. Ju vini në laborator, dhe u thuhet që duhet të jepni një fjalim të improvizuar 5 minutësh mbi dobësitë personale para një komisioni më ekspertë vlerësues të ulur përballe jush, e për t'u siguruar që ju e ndjeni presionin, ka drita të shndritshme dhe nje kamera në fytyren tuaj, diçka e tillë.
(Laughter)
And the evaluators have been trained to give you discouraging, non-verbal feedback, like this.
Dhe, vlerësuesit janë trajnuar t'u japin feedback dekurajues dhe jo-verbal të tillë.
(Exhales)
(E qeshur)
(Laughter)
Tanimë që jeni të demoralizuar mjaftueshem
Now that you're sufficiently demoralized, time for part two: a math test. And unbeknownst to you, the experimenter has been trained to harass you during it. Now we're going to all do this together. It's going to be fun. For me.
është momenti për pjesën e dytë: testi i matematikes. Dhe pa dijeninë tuaj, eksperimentuesi është trajnuar t'ju ngacmoje gjatë tij. Tani do t'a bëjmë këtë të gjithë bashkë. Do të jetë gallatë. Për mua.
Okay.
Ok. Dua që të gjithë ju të numëroni mbrapsht
(Laughter)
I want you all to count backwards from 996 in increments of seven. You're going to do this out loud, as fast as you can, starting with 996. Go!
nga 996 duke hequr nga shtatë. Do ta bëni këtë me zë të lartë sa me shpejt qe te mundeni, duke filluar nga 996. Fillo! Publiku: (Duke numëruar)
(Audience counting)
Më shpejt! Më shpejt ju lutem.
Go faster. Faster please. You're going too slow.
Jeni shumë avash.
(Audience counting)
Stop. Stop, stop, stop.
Stop. Stop, stop, stop. That guy made a mistake. We are going to have to start all over again.
Ai djali aty bëri një gabim. Do të fillojmë nga fillmi të gjithën përsëri. (E qeshur)
(Laughter)
Ju s'jeni shumë të zotët në këtë, apo jo?
You're not very good at this, are you? Okay, so you get the idea. If you were actually in this study, you'd probably be a little stressed out. Your heart might be pounding, you might be breathing faster, maybe breaking out into a sweat. And normally, we interpret these physical changes as anxiety or signs that we aren't coping very well with the pressure.
Ok, pra e kuptuat idene. Tani, nëse do të ishit realisht në këtë studim, ka shumë mundësi qe do të ishit paska të stresuar. Zemra juaj mund të ishte duke rrahur, mund të kishit frymëmarrje më të shpejtë, mbase edhe të djerësitnit. E normalisht, ne i interpretojmë këto ndryshime fizike si ankth ose shenja që ne nuk po e përballojme fort mirë presionin.
But what if you viewed them instead as signs that your body was energized, was preparing you to meet this challenge? Now that is exactly what participants were told in a study conducted at Harvard University. Before they went through the social stress test, they were taught to rethink their stress response as helpful. That pounding heart is preparing you for action. If you're breathing faster, it's no problem. It's getting more oxygen to your brain. And participants who learned to view the stress response as helpful for their performance, well, they were less stressed out, less anxious, more confident, but the most fascinating finding to me was how their physical stress response changed.
Po sikur ti shikonit ato në të kundert, si shenja që trupi juaj është energjizuar, po ju përgatit që ju të kalonit këtë sfide? Kjo ishte pikërisht çfarë ju tha pjesëmarrësve në studimin e kryer nga Universiteti i Harvard. Para së të kalonin nëpër testin e stresit social, ata mësuan të rimendojne përgjigjet e stresit si ndihmesë. Ajo rrahje zemre po ju pergatit për aksion. Nëse keni frymëmarrje të shpejtë, s'ka problem. Po dërgon më shumë oksigjen në trurin tuaj. Dhe pjesëmarresit u mësuan të shikojnë përgjigjen e stresit si ndihmesë për përformancen e tyre, mirë, ata ishin më pak të stresuar, më pak të shqetësuar, më të sigurtë por gjetja më magjepsëse për mua ishte se si pergjigja fizike ndaj stresit ndryshoi.
Now, in a typical stress response, your heart rate goes up, and your blood vessels constrict like this. And this is one of the reasons that chronic stress is sometimes associated with cardiovascular disease. It's not really healthy to be in this state all the time. But in the study, when participants viewed their stress response as helpful, their blood vessels stayed relaxed like this. Their heart was still pounding, but this is a much healthier cardiovascular profile. It actually looks a lot like what happens in moments of joy and courage. Over a lifetime of stressful experiences, this one biological change could be the difference between a stress-induced heart attack at age 50 and living well into your 90s. And this is really what the new science of stress reveals, that how you think about stress matters.
Tani, në një përgjigje tipike mdaj stresit, shkalla e rrahjeve të zemrës rritet, dhe enët e gjakut ngushtohen si kjo. Dhe kjo është nje nga arsyet që stresi kronik është nganjëhere i lidhur me sëmundjen kardiovaskulare. Nuk është aspak e shëndetshme të jesh në këtë gjendje gjatë gjithë kohës. Por në studim, kur pjesëmarrësit panë përgjigjen e stresit të tyre si ndihmesë, enet e tyre të gjakut mbetën të çliruara si këtu. Zemra e tyre po rrihte, por ky është një profil kardiovaskular shumë më i shëndetshëm. Faktikisht, ngjan shumë me çka ndodh në momente gëzimi dhe kurajoje. Pas një jete me eksperienca stresuese ky ndryshim biologjik i vetem mund të jetë ndryshimi ndërmjet atakut të zemres prej stresit në moshën 50 vjeçare dhe jetesës së mirë deri në të 90-tat tuaja. Dhe kjo është çka shkenca e re mbi stresin zbulon, që mënyra se si ju mendoni rreth stresit është e rendesishme.
So my goal as a health psychologist has changed. I no longer want to get rid of your stress. I want to make you better at stress. And we just did a little intervention. If you raised your hand and said you'd had a lot of stress in the last year, we could have saved your life, because hopefully the next time your heart is pounding from stress, you're going to remember this talk and you're going to think to yourself, this is my body helping me rise to this challenge. And when you view stress in that way, your body believes you, and your stress response becomes healthier.
Pra, qellimi im si psikologe shëndeti ka ndryshuar. Unë nuk dua më që të heq stresin tuaj. Dua t'iu bëj më të zotët në stres. Dhe na duhet vetem pak ndërhyrje. Nëse keni ngritur doren dhe thoni që keni patur shume stres vitin e kaluar, ne mund t'u kishim shpëtuar jeten, sepse me shpresë herën tjeter që zemra juaj do të rrahë prej stresit ju do të kujtoni këtë fjalim dhe do të mendoni me veten tuaj, ky është trupi im që më ndihmon të ngrihem ndaj kësaj sfide. Dhe kur e shikoni stresin në këtë mënyre, trupi juaj ju beson,
Now I said I have over a decade of demonizing stress to redeem myself from, so we are going to do one more intervention. I want to tell you about one of the most under-appreciated aspects of the stress response, and the idea is this: Stress makes you social.
dhe përgjigja juaj ndaj stresit bëhet me e shëndetshme. Pra, unë thashë që kam mbi një dekadë që e demonizoj stresin për të shpenguar veten time prej tij, ndaj do te bejme nje nderhyrje tjeter. Dua t'u tregoj një nga aspektet më pak të vlerësuara të përgjigjes së stresit, dhe idea është:
To understand this side of stress,
Stresi ju bën sociale.
we need to talk about a hormone, oxytocin, and I know oxytocin has already gotten as much hype as a hormone can get. It even has its own cute nickname, the cuddle hormone, because it's released when you hug someone. But this is a very small part of what oxytocin is involved in.
Për të kuptuar këtë anë të stresit, ne duhet të flasim për nje hormon, oxytocinen, dhe e di oxytocina ka popullaritet tashmë aq shumë sa çmund te kete një hormon. Ka edhe nofken e vet të lezetshme, hormoni i përqafimit, sepse clirohet kur ju përqafoni dike. Por kjo është vetem një pjesë e vogël e asaj qe përfshin oxytocina.
Oxytocin is a neuro-hormone. It fine-tunes your brain's social instincts. It primes you to do things that strengthen close relationships. Oxytocin makes you crave physical contact with your friends and family. It enhances your empathy. It even makes you more willing to help and support the people you care about. Some people have even suggested we should snort oxytocin... to become more compassionate and caring. But here's what most people don't understand about oxytocin. It's a stress hormone. Your pituitary gland pumps this stuff out as part of the stress response. It's as much a part of your stress response as the adrenaline that makes your heart pound. And when oxytocin is released in the stress response, it is motivating you to seek support. Your biological stress response is nudging you to tell someone how you feel, instead of bottling it up. Your stress response wants to make sure you notice when someone else in your life is struggling so that you can support each other. When life is difficult, your stress response wants you to be surrounded by people who care about you.
Oxytocina është një neuro-hormon. Rregullon instiktet sociale të trurit tuaj. Ju shtyn të bëni gjëra që përforcojnë lidhjet e ngushta. Oxytocina bën që ju të dëshironi kontakt fizik me miqtë dhe familjen tuaj. Nxit empatinë tuaj. Ju bën edhe më të disponueshem për të ndihmuar e mbështetur njerëzit për të cilet interesoheni. Disa njerëz kanë sugjeruar edhe që ne duhet të shfrytezojne oxytocinen për t'u bërë më shumë të dhemshur dhe të kujdesshem. Por kjo është çka pjesa me e madhe e njerezve nuk kuptojne rreth oxytocines. Eshtë një hormon stresi. Gjendra juaj e hipofizes e pompon këtë si pjesë e përgjigjes ndaj stresit. Eshtë po aq pjesë e përgjigjes ndaj stresit sa ç'është adrenalina që bën të rrahë zemren tuaj. Dhe kur oxytocina çlirohet në pergjigjen e stresit, ju motivon qe te kerkoni mbeshtetje. Përgjigja juaj biologjike e stresit po ju nxit që t'i thoni dikujt se si ndiheni në vend që të mbylleni përbrenda. Përgjigja e stresit tuaj dëshiron të sigurohet që ju e vini re kur dikush tjetër në jetën tuaj po mundohet në mënyrë që ju të mbështetni njëri tjetrin. Kur jeta juaj është e vështire, përgjigja e stresit tuaj do që ju të rrethoheni nga njerëz që interesohen për ju.
Okay, so how is knowing this side of stress going to make you healthier? Well, oxytocin doesn't only act on your brain. It also acts on your body, and one of its main roles in your body is to protect your cardiovascular system from the effects of stress. It's a natural anti-inflammatory. It also helps your blood vessels stay relaxed during stress. But my favorite effect on the body is actually on the heart. Your heart has receptors for this hormone, and oxytocin helps heart cells regenerate and heal from any stress-induced damage. This stress hormone strengthens your heart.
OK, si mundet të njohurit e kësaj anë të stresit t'a bëje jeten tuaj më të shëndetshme? Atëhere, oxytocina nuk vepron vetëm në trurin tuaj. Vepron gjithashtu në trupin tuaj, dhe një nga rolet kryesore në trupin tuaj është të mbrojë sistemin kardiovaskular nga efektet e stresit. Eshtë një anti-inflamator natyral. Gjithashtu ndihmon enët e gjakut të mbeten të relaksuara gjatë stresit. Por, efekti im i preferuar në trup është ai në zemër. Zemra juaj ka receptorë për këtë hormon, dhe oxytocina ndihmon qelizat e zemres te rigjenerojne dhe të shërojnë çdo dëm të shkaktuar nga stresi. Ky hormon stresi forcon zemrën tuaj,
And the cool thing is that all of these physical benefits of oxytocin are enhanced by social contact and social support. So when you reach out to others under stress, either to seek support or to help someone else, you release more of this hormone, your stress response becomes healthier, and you actually recover faster from stress. I find this amazing, that your stress response has a built-in mechanism for stress resilience, and that mechanism is human connection.
dhe gjëja interesante është se të gjitha këto përfitime fizike të oxytocines janë të përmirësuara nga kontakti social dhe nga mbështetja sociale, ndaj kur ju kontaktoni të tjeret nën stres, si për të kërkuar mbështetje apo për të ndihmuar dikënd tjeter you çlironi më shumë nga ky hormon, përgjigja e stresit tuaj bëhet më e shëndetshme, dhe ju praktikisht shëroheni më shpejt nga stresi. Mua më duket e mrekullueshme, që përgjigja e stresit ka një sistem të përbrendshëm për rezistencë ndaj stresit, dhe që mekanizmi është lidhja njerëzore.
I want to finish by telling you about one more study. And listen up, because this study could also save a life. This study tracked about 1,000 adults in the United States, and they ranged in age from 34 to 93, and they started the study by asking, "How much stress have you experienced in the last year?" They also asked, "How much time have you spent helping out friends, neighbors, people in your community?" And then they used public records for the next five years to find out who died.
Dua të përfundoj duke ju treguar nje studim tjetër. Dhe dëgjoni me kujdes, pasi ky studim mundet gjithashtu, të shpëtojë jetë. Ky studim ndoqi 1,000 madhorë ne SHBA, dhe ata klasifikoheshin në moshë prej 34 në 93, e ata filluan studimin duke pyetur, "Sa stres keni përjetuar në vitin e fundit?" Gjithashtu pyeten, "Sa kohë keni shpenzuar duke ndihmuar miqtë, komshinjtë, njerezit në komunitetin tuaj?" E më pas ata përdorin regjistrimet publike për pesë vitet në vijim për të gjetur kush kishte vdekur.
Okay, so the bad news first: For every major stressful life experience, like financial difficulties or family crisis, that increased the risk of dying by 30 percent. But -- and I hope you are expecting a "but" by now -- but that wasn't true for everyone. People who spent time caring for others showed absolutely no stress-related increase in dying. Zero. Caring created resilience.
OK, pra lajmet e këqija fillimisht: Për çdo eksperiencë madhore stresuese në jetë si vështiresitë financiare apo krizat familjare, që rriste rrezikun e vdekjes me 30 perqind. Por - dhe imagjinoj po pritnit një por tashmë - por kjo s'është e vërtetë për të gjithë. Njerëzit që shpenzojnë kohë duke u kujdesur për të tjerët nuk shfaqin absolutisht rritje në stresin e lidhur me vdekjen. Zero. Të kujdesesh krijon ripërtëritje.
And so we see once again that the harmful effects of stress on your health are not inevitable. How you think and how you act can transform your experience of stress. When you choose to view your stress response as helpful, you create the biology of courage. And when you choose to connect with others under stress, you can create resilience. Now I wouldn't necessarily ask for more stressful experiences in my life, but this science has given me a whole new appreciation for stress. Stress gives us access to our hearts. The compassionate heart that finds joy and meaning in connecting with others, and yes, your pounding physical heart, working so hard to give you strength and energy. And when you choose to view stress in this way, you're not just getting better at stress, you're actually making a pretty profound statement. You're saying that you can trust yourself to handle life's challenges. And you're remembering that you don't have to face them alone.
Dhe kështu në shohim edhe një herë që efektet e dëmshme të stresit në shëndetin tuaj janë të pashmangshme. Mënyra se si mendoni dhe veproni mund të transformojë eksperiencen tuaj të stresit. Kur ju zgjidhni të shikoni përgjigjen tuaj të stresit si ndihmesë, ju krijoni një biologji të guximit. Dhe kur ju zgjidhni të lidheni me të tjerë nën stres, ju mund të krijoni ripërtërim. Tani, nuk do të kërkoja domosdoshmërisht eksperienca më stresuese në jeten time, por shkenca më ka dhënë një qasje komplet të re për stresin. Stresi na lejon te hyjme në zemrat tona. Zemra e dhembshur që gjen gëzim dhe kuptim në lidhjet me të tjerët, dhe po, rrahja e zemrës tuaj fizike, që punon kaq fort për t'iu dhënë forcë dhe energji, dhe kur ju zgjidhni ta shihni stresin në ketë mënyre, jo vetem ju për përmirësoheni në stres, ju po bëni faktikisht një deklaratë shumë të thellë. Ju po thoni që besoni në vetvete per te perballuar sfidat e jetes dhe ju po mbani mend qe s'keni pse ti përballni ato vetëm.
Thank you.
Faleminderit.
(Applause)
(Duarttrokitje)
Chris Anderson: This is kind of amazing, what you're telling us. It seems amazing to me that a belief about stress can make so much difference to someone's life expectancy. How would that extend to advice, like, if someone is making a lifestyle choice between, say, a stressful job and a non-stressful job, does it matter which way they go? It's equally wise to go for the stressful job so long as you believe that you can handle it, in some sense?
Chris Andreson: Kjo që po na tregon është diçka e mrekullueshme. Më duket e mrekullueshme se si një besin mbi stresin mund të bëjë kaq shumë diferencë në pritshmëritë e jetës së dikujt. Si mund të shtrihet kjo në një këshillë, dmth, nëse dikush po bën një zgjedhje për stilin e jetës, lë të themi, ndërmjet një pune stresuese e jo stresuese, a ka rëndësi në cilin drejtim shkojnë ata? A është njësoj e mençur të shkosh pas një punë stresuese për aq kohë sa ju besoni se mund t'a përballoni atë, në një farë sensi?
KM: Yeah, and one thing we know for certain is that chasing meaning is better for your health than trying to avoid discomfort. And so I would say that's really the best way to make decisions, is go after what it is that creates meaning in your life and then trust yourself to handle the stress that follows.
Kelly McGonigal: Po, diçka që dimë me siguri është se të ndjekësh kuptimin është më mirë për shëndetin tuaj se sa të provosh të evitosh shqetësimin. E do të thoja që kjo është mënyra më e mirë për të marrë vendime është të shkoni pas asaj çka përbën kuptim në jetën tuaj e më pas besojini vetevetes në përballimin e stresit që ndjek.
CA: Thank you so much, Kelly. It's pretty cool.
CA: Shumë faleminderit, Kelly. Ishte shumë bukur. KM: Faleminderit.
(Applause)
(Duarttrokitje)