I think it's safe to say that all humans will be intimate with death at least once in their lives. But what if that intimacy began long before you faced your own transition from life into death? What would life be like if the dead literally lived alongside you?
Мислам дека е исправно ако кажам дека сите луѓе ќе бидат интимни со смртта барем еднаш во животот. Но што ако таа интимност започне долго пред да се соочите со вашиот премин од животот во смртта? Каков би бил животот доколку смртта буквално живее покрај вас?
In my husband's homeland in the highlands of Sulawesi island in eastern Indonesia, there is a community of people that experience death not as a singular event but as a gradual social process. In Tana Toraja, the most important social moments in people's lives, the focal points of social and cultural interaction are not weddings or births or even family dinners, but funerals. So these funerals are characterized by elaborate rituals that tie people in a system of reciprocal debt based on the amount of animals -- pigs, chickens and, most importantly, water buffalo -- that are sacrificed and distributed in the name of the deceased. So this cultural complex surrounding death, the ritual enactment of the end of life, has made death the most visible and remarkable aspect of Toraja's landscape. Lasting anywhere from a few days to a few weeks, funeral ceremonies are a raucous affair, where commemorating someone who's died is not so much a private sadness but more of a publicly shared transition. And it's a transition that's just as much about the identity of the living as it is about remembrance of the dead.
Во земјата на мојот маж, во висорамнините на островот Сулуеизи, во источна Индонезија, постои една заедница луѓе која смртта ја доживува не како единечен настан, туку како постепен социјален процес. Во Тана Тораја, најважните социјални моменти во животот на луѓето, централните точки на социјалната и културалната интеракција не се свадбите, раѓањата или пак семејните вечери, туку погребите. Овие погреби се карактеризираат со детални ритуали кои ги поврзуваат луѓето во систем на реципрочен долг базиран врз бројот на животни -- свињи, кокошки и најважно, водни бизони -- кои биваат жртвувани и распределувани во име на покојникот. Значи овој културален комплекс околу смртта, ритуалното одигрување на крајот на животот, ја има направено смртта највидниот и најизвонреден аспект од пејсажот на Тораја. Траејќи некаде од неколку дена па до неколку недели, погребалните церемонии се доста бучни, и воедно одбележувањето на нечија смрт не е во вид на приватна ожалостеност, туку повеќе во вид на јавно споделена транзиција. Тоа е транзиција која колку што е важна за идентитетот на живите толку е важна и за споменот на мртвите.
So every year, thousands of visitors come to Tana Toraja to see, as it were, this culture of death, and for many people these grandiose ceremonies and the length of the ceremonies are somehow incommensurable with the way that we face our own mortality in the West. So even as we share death as a universal experience, it's not experienced the same way the world over. And as an anthropologist, I see these differences in experience being rooted in the cultural and social world through which we define the phenomena around us. So where we see an unquestionable reality, death as an irrefutable biological condition, Torajans see the expired corporeal form as part of a larger social genesis. So again, the physical cessation of life is not the same as death. In fact, a member of society is only truly dead when the extended family can agree upon and marshal the resources necessary to hold a funeral ceremony that is considered appropriate in terms of resources for the status of the deceased. And this ceremony has to take place in front of the eyes of the whole community with everyone's participation.
И така секоја година, илјадници посетители доаѓаат во Тана Тораја за да ја видат оваа култура на смртта, и за многу луѓе овие грандиозни церемонии и должината на овие церемонии се некако несразмерни со начинот на кој ние на Запад се соочуваме со нашата смртност. Иако сите ние ја споделуваме смртта како универзално искуство, сепак не сите народи ја доживуваат на истиот начин. И како антрополог, сметам дека овие разлики во доживувањето се вкоренети во културалниот и социјален свет преку кој ги дефинираме феномените околу нас. Онаму каде ние гледаме беспоговорна реалност, смртта како непобитна биолошка состојба, Торајансите, истрошената телесна форма ја гледаат како дел од поголема социјална генеза. И повторно, физичкото прекинување на животот не е исто што и смртта. Всушност, одреден член на општеството е навистина мртов само кога поширокото семејство ќе се сложи и кога ќе ги собере потребните средства за одржување на погребалната церемонија која, во смисла на трошок, треба да биде во согласност со статусот на покојникот. Оваа церемонија треба да се одвива пред очите на целата заедница, при што сите учествуваат.
So after a person's physical death, their body is placed in a special room in the traditional residence, which is called the tongkonan. And the tongkonan is symbolic not only of the family's identity but also of the human life cycle from birth to death. So essentially, the shape of the building that you're born into is the shape of the structure which carries you to your ancestral resting place. Until the funeral ceremony, which can be held years after a person's physical death, the deceased is referred to as "to makala," a sick person, or "to mama," a person who is asleep, and they continue to be a member of the household. They are symbolically fed and cared for, and the family at this time will begin a number of ritual injunctions, which communicates to the wider community around them that one of their members is undergoing the transition from this life into the afterlife known as Puya.
После физичката смрт на одредена личност, нејзиното тело се става во посебна соба во традиционалната резиденција, која се нарекува тонгконан. Тонгконанот го симболизира не само идентитетот на семејството, туку и човечкиот животен циклус од раѓањето до смртта. Во основа, формата на зградата во која се раѓате е формата на структурата која ве носи до вашето прародителско место за упокојување. Сè до погребалната церемонија, која може да се одржи години после физичката смрт на човекот, покојникот го нарекуваат "то макала," болен човек, или "то мама," човек кој е заспан, а покојникот и понатаму е член на домаќинството. Притоа симболички го хранат, се грижат за него, и тогаш семејството започнува да изведува бројни ритуали, кои се сигнал за пошироката заедница околу нив дека еден од нивните членови преминува од овој свет во задгробниот живот познат како "Пуја."
So I know what some of you must be thinking right now. Is she really saying that these people live with the bodies of their dead relatives? And that's exactly what I'm saying.
Знам што си мислите сега. Дали таа навистина ни кажува дека овие луѓе живеат со телата на нивните мртви роднини? И токму тоа ви го кажувам.
But instead of giving in to the sort of visceral reaction we have to this idea of proximity to bodies, proximity to death, or how this notion just does not fit into our very biological or medical sort of definition of death, I like to think about what the Torajan way of viewing death encompasses of the human experience that the medical definition leaves out. I think that Torajans socially recognize and culturally express what many of us feel to be true despite the widespread acceptance of the biomedical definition of death, and that is that our relationships with other humans, their impact on our social reality, doesn't cease with the termination of the physical processes of the body, that there's a period of transition as the relationship between the living and the dead is transformed but not ended. So Torajans express this idea of this enduring relationship by lavishing love and attention on the most visible symbol of that relationship, the human body. So my husband has fond memories of talking to and playing with and generally being around his deceased grandfather, and for him there is nothing unnatural about this. This is a natural part of the process as the family comes to terms with the transition in their relationship to the deceased, and this is the transition from relating to the deceased as a person who's living to relating to the deceased as a person who's an ancestor. And here you can see these wooden effigies of the ancestors, so these are people who have already been buried, already had a funeral ceremony. These are called tau tau.
Но наместо некритички да ја прифатам нашата Западна замисла во однос на контактот со мртвите тела, или да размислувам за тоа како овој поим не се вклопува во нашата биолошка или медицинска дефиниција за смртта, јас сакам да размислувам кои аспекти од човековото доживување ги опфаќа Торајанското гледиште за смртта, а кои воедно се изоставени во медицинската дефиниција. Мислам дека Торајанците сфаќаат и културално го изразуваат она што многу од нас чувствуваат дека е вистина и покрај широката прифатеност на биомедицинската дефиниција за смртта, дека нашите врски со другите луѓе, нивното влијание врз нашата социјална реалност, не завршува со прекинувањето на физичките процеси во телото, дека постои период на транзиција во кој врската помеѓу живите и мртвите се трансформира, но не завршува. Идејата за трајноста на врските, Торајанците ја изразуваат така што му даваат љубов и внимание на највидниот симбол на врската, а тоа е човечкото тело. Маж ми има пријатни сеќавања за тоа како зборувал, си играл и во глобала дека бил околу неговиот покоен дедо, и за него нема ништо неприродно во тоа. Ова е природен дел од процесот во кој семејството ја трансформира врската со покојникот, при што кон покојникот не се однесуваат како кон жива личност, туку како кон личност која сега е нивен предок. Ова се дрвени фигури на предците, значи овие луѓе веќе се закопани, веќе имале погребална церемонија. Нив ги нарекуваат "тау тау."
So the funeral ceremony itself embodies this relational perspective on death. It ritualizes the impact of death on families and communities. And it's also a moment of self-awareness. It's a moment when people think about who they are, their place in society, and their role in the life cycle in accordance with Torajan cosmology.
Самата погребална церемонија го отелотворува релацискиот аспект на смртта. Го ритуализира влијанието на смртта врз семејствата и заедниците. Во овој момент се зголемува и свесноста за себе. Тоа е момент во кој луѓето размислуваат за тоа кој/а сум јас, за нивното место во општеството и за нивната улога во животниот циклус во согласност со Торајанската космологија.
There's a saying in Toraja that all people will become grandparents, and what this means is that after death, we all become part of the ancestral line that anchors us between the past and the present and will define who our loved ones are into the future. So essentially, we all become grandparents to the generations of human children that come after us. And this metaphor of membership in the greater human family is the way that children also describe the money that they invest in these sacrificial buffaloes that are thought to carry people's soul from here to the afterlife, and children will explain that they will invest the money in this because they want to repay their parents the debt for all of the years their parents spent investing and caring for them.
Има едно верување во Тораја дека сите луѓе ќе станат баби и дедовци, а тоа значи дека после смртта, сите ние стануваме дел од прародителската линија која нè вкотвува помеѓу минатото и сегашноста, а во иднината ќе го дефинира идентитетот на нашите сакани. Во суштина, сите ние стануваме прародители на генерациите деца кои ќе дојдат после нас. Оваа метафора за припадноста во поголемото човечко семејство ја користат децата кога зборуваат за потрошените пари на овие жртвени бизони за кои се смета дека ја носат душата на човекот одовде до задгробниот живот, и децата ќе ви објаснат дека ги инвестираат парите во ова оти сакаат да им се оддолжат на своите родители за тоа што се грижеле и вложувале во нив во текот на годините.
But the sacrifice of buffalo and the ritual display of wealth also exhibits the status of the deceased, and, by extension, the deceased's family. So at funerals, relationships are reconfirmed but also transformed in a ritual drama that highlights the most salient feature about death in this place: its impact on life and the relationships of the living.
Но жртвувањето на бизоните и ритуалното прикажување на богатство истовремено го изразува и статусот на покојникот, а, со тоа, и статусот на неговото семејство. Значи на погребите, врските се зајакнуваат, но и се трансформираат преку ритуалната драма која зборува за најважнaта карактеристика на смртта во ова место: за нејзиното влијание врз животот и врските на живите.
So all of this focus on death doesn't mean that Torajans don't aspire to the ideal of a long life. They engage in many practices thought to confer good health and survival to an advanced age. But they don't put much stock in efforts to prolong life in the face of debilitating illness or in old age. It's said in Toraja that everybody has sort of a predetermined amount of life. It's called the sunga'. And like a thread, it should be allowed to unspool to its natural end.
Целата оваа насоченост кон смртта не значи дека Торајансите не се стремат кон идеалот наречен долг живот. Тие прават многу работи за кои се смета дека придонесуваат за доброто здравје и долговечноста. Но не вложуваат многу напор за продолжување на животот доколку се соочуваат со тешка болест или длабока старост. Во Тораја се верува дека на секого однапред му е одреден животниот век. Тоа се нарекува "сунга." И како и предивото, треба да му се дозволи да се одмота по природен пат.
So by having death as a part of the cultural and social fabric of life, people's everyday decisions about their health and healthcare are affected. The patriarch of my husband's maternal clan, Nenet Katcha, is now approaching the age of 100, as far as we can tell. And there are increasing signs that he is about to depart on his own journey for Puya. And his death will be greatly mourned. But I know that my husband's family looks forward to the moment when they can ritually display what his remarkable presence has meant to their lives, when they can ritually recount his life's narrative, weaving his story into the history of their community. His story is their story. His funeral songs will sing them a song about themselves. And it's a story that has no discernible beginning, no foreseeable end. It's a story that goes on long after his body no longer does.
Имајќи ја смртта како дел од културалната и социјална структура на животот, значи дека и секојдневните одлуки на луѓето во однос на здравјето се поинакви. Поглаварот на кланот во кој припаѓа маж ми, Ненет Кача, од она што слушнавме, се приближува до неговата 100та година. И има сè повеќе показатели дека штотуку не заминал на своето патување до Пуја. За неговата смрт многу ќе се жали. Но знам дека семејството на мојот маж со нетрпение го очекува моментот кога ќе можат преку ритуали да покажат што значело неговото присуство за нивните животи, кога ќе можат ритуално да го раскажат неговиот животен наратив, проткајувајќи ја неговата приказна во минатото на нивната заедница. Неговата приказна е нивна приказна. Неговите погребални песни ќе им испејат песна за нив самите. Тоа е приказна која нема јасен почеток, ниту пак превидлив крај. Тоа е приказна која живее долго после смртта на неговото тело.
People ask me if I'm frightened or repulsed by participating in a culture where the physical manifestations of death greet us at every turn. But I see something profoundly transformative in experiencing death as a social process and not just a biological one. In reality, the relationship between the living and the dead has its own drama in the U.S. healthcare system, where decisions about how long to stretch the thread of life are made based on our emotional and social ties with the people around us, not just on medicine's ability to prolong life. We, like the Torajans, base our decisions about life on the meanings and the definitions that we ascribe to death.
Луѓето ме прашуваат дали сум исплашена или згрозена додека сум во контакт со култура каде физичката манифестација на смртта е видлива на секој чекор. Но јас наоѓам нешто суштински преобразувачко искусувајќи ја смртта како социјален процес, а не само како биолошки. Во реалноста, односот помеѓу живите и мртвите си има своја драма во рамки на американското здравство, каде одлуките за тоа колку долго да се продолжи нечиј живот се донесуваат врз основа на нашите емоционални и социјални врски со луѓето околу нас, не само врз основа на технолошката софистицираност на медицината. Ние, како и Торајансите, ги донесуваме нашите одлуки за животот врз база на значењата и дефинициите кои ѝ ги придаваме на смртта.
So I'm not suggesting that anyone in this audience should run out and adopt the traditions of the Torajans. It might be a little bit difficult to put into play in the United States. But I want to ask what we can gain from seeing physical death not only as a biological process but as part of the greater human story. What would it be like to look on the expired human form with love because it's so intimately a part of who we all are? If we could expand our definition of death to encompass life, we could experience death as part of life and perhaps face death with something other than fear. Perhaps one of the answers to the challenges that are facing the U.S. healthcare system, particularly in the end-of-life care, is as simple as a shift in perspective, and the shift in perspective in this case would be to look at the social life of every death. It might help us recognize that the way we limit our conversation about death to something that's medical or biological is reflective of a larger culture that we all share of avoiding death, being afraid of talking about it. If we could entertain and value other kinds of knowledge about life, including other definitions of death, it has the potential to change the discussions that we have about the end of life. It could change the way that we die, but more importantly, it could transform the way that we live.
Не велам дека треба да ги прифатите традициите на Торајансите. Тоа можеби ќе биде малку тешко во САД. Но ме интересира што можеме да добиеме доколку физичката смрт не ја гледаме само како биолошки процес, туку како дел од поголемата човечка приказна. Како би било доколку истрошената човечка форма ја набљудуваме со љубов бидејќи е изразито интимен дел од нашите идентитети? Доколку успееме да ја прошириме нашата дефиниција за смртта и во неа да го опфатиме животот, тогаш ќе можеме да ја доживееме смртта како дел од животот и можеби на смртта ќе ѝ пристапиме поинаку, а не со страв. Можеби еден од одговорите за предизвиците со кои се соочува американското здравство, особено грижата за оние кои се при крај со животот, бара едноставно менување на перспективата, а променетата перспектива во овој случај ќе ни овозможи да ги согледаме социјалните аспекти на секоја смрт. Можеби ќе ни помогне да сфатиме дека сведувањето на разговорот за смртта на нешто што е медицинско или биолошко зборува за културата која сите ја споделуваме, каде ја избегнуваме смртта и страв ни е да зборуваме за неа. Доколку примиме и цениме поинаков вид сознанија за животот, вклучувајќи и поинакви дефиниции за смртта, тоа има потенцијал да ја промени моменталната дискусија за смртта. Може да го промени начинот на кој умираме, но уште поважно, може да го трансформира начинот на кој живееме.
(Applause)
(Аплауз)