I was around 10 when one day, I discovered a box of my father's old things. In it, under a bunch of his college textbooks, was a pair of black corduroy bell-bottom pants. These pants were awful -- musty and moth-eaten. And of course, I fell in love with them. I'd never seen anything like them. Until that day, all I'd ever known and worn was my school uniform, which, in fact, I was pretty grateful for, because from quite a young age, I'd realized I was somewhat different. I'd never been one of the boys my age; terrible at sports, possibly the unmanliest little boy ever.
Vào một ngày khi tôi mười tuổi, tôi tìm thấy một hộp đồ cũ của của bố. Trong đó, bên dưới đống sách giáo trình đại học của ông, là một chiếc quần nhung ống loe màu đen. Cái quần trông rất tệ -- cũ rích và bị mốc. Và tất nhiên, tôi rất thích nó. Tôi chưa bao giờ nhìn thấy thứ nào như vậy. Cho đến hôm đó, tất cả những gì tôi từng biết và mặc là bộ đồng phục ở trường, mà trên thực tế, tôi rất biết ơn điều này, vì từ khi còn rất nhỏ, tôi nhận ra mình có điều gì đó khác biệt. Tôi chưa bao giờ giống những cậu bé khác cùng tuổi tôi chơi thể thao rất tệ, mà có thể là cậu bé yếu ớt nhất.
(Laughter)
(Cười)
I was bullied quite a bit. And so, I figured that to survive I would be invisible, and the uniform helped me to seem no different from any other child.
Tôi thường hay bị bắt nạt. Vì vậy, tôi nghĩ rằng mình cần trở nên vô hình để tồn tại. Và bộ đồng phục đã giúp tôi trông không khác gì những đứa trẻ khác.
(Laughter)
(Cười)
Well, almost. This became my daily prayer: "God, please make me just like everybody else." I think this went straight to God's voicemail, though.
Vâng, gần như vậy. Tôi cầu nguyện hàng ngày: "Chúa ơi, làm ơn khiến con giống như mọi người khác" Tôi nghĩ lời cầu nguyện đó đã đi thẳng đến hòm thư thoại của Chúa.
(Laughter)
(Cười)
And eventually, it became pretty clear that I was not growing up to be the son that my father always wanted. Sorry, Dad.
Và cuối cùng, một điều khá rõ ràng là tôi đã không trở thành đứa con trai như bố tôi hằng mong muốn. Xin lỗi, Bố.
No, I was not going to magically change. And over time, I grew less and less sure that I actually wanted to. Therefore, the day those black corduroy bell-bottom pants came into my life, something happened. I didn't see pants; I saw opportunity. The very next day, I had to wear them to school, come what may. And once I pulled on those god-awful pants and belted them tight, almost instantly, I developed what can only be called a swagger.
Tôi đã không thay đổi một cách thần kỳ. Tôi lớn lên và ngày càng mơ hồ về điều mà mình thực sự muốn. Vì thế, ngày mà chiếc quần ống loe màu đen đến với tôi, điều gì đó đã xảy ra. Tôi không chỉ tìm thấy một chiếc quần. Tôi nhìn thấy cơ hội. Ngày hôm sau, tôi đã mặc nó đến trường mặc kệ chuyện gì xảy ra. Ngay khi mặc chiếc quần xấu tệ đó và siết chặt thắt lưng vào, ngay lập tức, tôi thấy huênh hoang một cách lạ thường.
(Laughter)
(Cười)
All the way to school, and then all the way back because I was sent home at once --
Suốt quãng đường tới trường, và sau đó là đường về nhà vì ngay lập tức tôi bị trả về nhà --
(Laughter)
(Cười)
I transformed into a little brown rock star.
Tôi đã biến thành một ngôi sao nhạc rock da nâu.
(Laughter)
(Cười)
I finally didn't care anymore that I could not conform. That day, I was suddenly celebrating it. That day, instead of being invisible, I chose to be looked at, just by wearing something different. That day, I discovered the power of what we wear. That day, I discovered the power of fashion, and I've been in love with it ever since.
Tôi không còn bận tâm việc mình đã ăn mặc không đúng mực. Ngày hôm ấy, tôi đã ăn mừng vì điều đó. Ngày hôm ấy, thay vì trở nên vô hình tôi chọn cách được chú ý chỉ bằng việc mặc một thứ khác biệt. Ngày hôm ấy, tôi phát hiện ra sức mạnh của thứ chúng ta mặc. Ngày hôm ấy, tôi khám phá ra sức mạnh của thời trang, và tôi đã yêu nó kể từ đó.
Fashion can communicate our differences to the world for us. And with this simple act of truth, I realized that these differences -- they stopped being our shame. They became our expressions, expressions of our very unique identities. And we should express ourselves, wear what we want. What's the worst that could happen? The fashion police are going to get you for being so last season?
Thời trang có thể kết nối những khác biệt của chúng ta với thế giới. Và với sự thật đơn giản đó, Tôi nhận ra những khác biệt này -- chúng không còn là sự xấu hổ mà trở thành cách ta thể hiện những tính cách độc đáo của mình. Và chúng ta nên thể hiện bản thân mình, mặc cái chúng ta muốn, Điều tồi tệ nhất có thể xảy ra là gì? Cảnh sát thời trang đến bắt bạn vì mặc đồ lỗi mốt?
(Laughter)
(Cười)
Yeah. Well, unless the fashion police meant something entirely different. Nobel Prize laureate Malala survived Taliban extremists in October 2012. However, in October 2017, she faced a different enemy, when online trolls viciously attacked the photograph that showed the 20-year-old wearing jeans that day. The comments, the hatred she received, ranged from "How long before the scarf comes off?" to, and I quote, "That's the reason the bullet directly targeted her head a long time ago." Now, when most of us decide to wear a pair of jeans someplace like New York, London, Milan, Paris, we possibly don't stop to think that it's a privilege; something that somewhere else can have consequences, something that can one day be taken away from us.
Vâng. Vâng, trừ khi cảnh sát thời trang có nghĩa hoàn toàn khác. Người đoạt giải Nobel Malala đã thoát khỏi các phần tử cực đoan Taliban vào tháng 10 năm 2012. Tuy nhiên, vào tháng 10 năm 2017, cô ấy đã đối mặt với một kẻ thù khác. Khi những kẻ trên mạng trêu đùa về bức ảnh cô gái 20 tuổi mặc quần bò ngày đó. Những lời chế nhạo ấy, sự thù ghét mà cô nhận được, từ "Khi nào thì cái khăn ấy sẽ rơi?" cho đến, tôi xin trích dẫn, "Đó là lý do viên đạn đã găm trực tiếp vào đầu cô ta thời gian trước đó." Bây giờ, khi hầu hết chúng ta mặc quần bò ở New York, London, Milan, Paris chúng ta có thể không nghĩ rằng đó là một đặc ân; điều gì đó mà ở một nơi khác có thể chịu hậu quả, điều gì đó mà một ngày có thể bị tước đoạt.
My grandmother was a woman who took extraordinary pleasure in dressing up. Her fashion was colorful. And the color she loved to wear so much was possibly the only thing that was truly about her, the one thing she had agency over, because like most other women of her generation in India, she'd never been allowed to exist beyond what was dictated by custom and tradition. She'd been married at 17, and after 65 years of marriage, when my grandfather died suddenly one day, her loss was unbearable. But that day, she was going to lose something else as well, the one joy she had: to wear color. In India, according to custom, when a Hindu woman becomes a widow, all she's allowed to wear is white from the day of the death of her husband. No one made my grandmother wear white. However, every woman she'd known who had outlived her husband, including her mother, had done it. This oppression was so internalized, so deep-rooted, that she herself refused a choice. She passed away this year, and until the day she died, she continued to wear only white.
Bà của tôi là một phụ nữ rất thích tận hưởng niềm vui trong việc diện đồ. Gu thời trang của bà khá sặc sỡ. Và màu mà bà rất thích mặc có thể là điều duy nhất thể hiện con người thật của bà, điều duy nhất mà bà được quyền quyết định, bởi vì như hầu hết các phụ nữ cùng thế hệ khác ở Ấn Độ, bà chưa bao giờ được phép tồn tại ngoài những gì thuộc về phong tục và truyền thống. Bà lấy chồng năm 17 tuổi, và sau 65 năm kết hôn, khi ông tôi đột ngột qua đời, mất mát của bà là rất lớn. Nhưng hôm đó, bà đồng thời mất một thứ khác nữa, niềm vui duy nhất của bà: được mặc đồ sặc sỡ. Tại Ấn Độ, theo phong tục, khi một phụ nữ Hindu trở thành góa phụ, cô ấy chỉ được phép mặc đồ trắng kể từ ngày chồng mất. Chưa từng ai khiến bà mặc đồ trắng. Tuy nhiên, tất cả phụ nữ bà biết, những người sống lâu hơn chồng mình, trong đó có mẹ của bà, đã làm như vậy. Sự áp đặt này đã ăn sâu, thấm nhuần, khiến bà từ chối lựa chọn. Bà đã qua đời năm nay, và cho đến ngày bà mất, bà tiếp tục chỉ mặc màu trắng.
I have a photograph with her from earlier, happier times. In it, you can't really see what she's wearing -- the photo is in black and white. However, from the way she's smiling in it, you just know she's wearing color. This is also what fashion can do. It has the power to fill us with joy, the joy of freedom to choose for ourselves how we want to look, how we want to live -- a freedom worth fighting for. And fighting for freedom, protest, comes in many forms.
Tôi có tấm ảnh chụp với bà lúc trước, thời gian ấy bà hạnh phúc hơn. Trong đó, bạn không thể nhìn rõ bà đang mặc gì -- đó là bức ảnh đen trắng. Tuy nhiên, từ nụ cười của bà, bạn biết rằng bà đang diện đồ màu. Đó cũng là cách thời trang có thể làm. Nó có sức mạnh khiến chúng ta vui sướng, niềm vui tự do lựa chọn cách chúng ta muốn trông ra sao, muốn sống thế nào -- một sự tự do đáng để giành lấy. Và đấu tranh cho tự do, sự phản kháng, đến từ nhiều hình thức.
Widows in India like my grandmother, thousands of them, live in a city called Vrindavan. And so, it's been a sea of white for centuries. However, only as recently as 2013, the widows of Vrindavan have started to celebrate Holi, the Indian festival of color, which they are prohibited from participating in. On this one day in March, these women take the traditional colored powder of the festival and color each other. With every handful of the powder they throw into the air, their white saris slowly start to suffuse with color. And they don't stop until they're completely covered in every hue of the rainbow that's forbidden to them. The color washes off the next day, however, for that moment in time, it's their beautiful disruption. This disruption, any kind of dissonance, can be the first gauntlet we throw down in a battle against oppression. And fashion -- it can create visual disruption for us -- on us, literally.
Các góa phụ ở Ấn độ giống như bà tôi, nghìn người trong số họ, sống ở một thành phố gọi là Vrindavan. Màu trắng ở khắp mọi nơi trong nhiều thế kỷ. Tuy nhiên, thời gian từ 2013 trở lại đây, các góa phụ Vrindavan bắt đầu tổ chức Holi, lễ hội đầy màu sắc của Ấn Độ, nơi mà họ bị cấm tham gia. Vào một ngày tháng ba, những phụ nữ này lấy thứ bột màu truyền thống tại lễ hội và tô màu cho nhau. Với mỗi nắm bột sắc màu họ ném vào không trung, bộ sari trắng bắt đầu nhuộm dần màu sắc Và họ không dừng lại cho đến khi hoàn toàn bị phủ trong các sắc màu cầu vồng, thứ mà họ bị ngăn cấm. Màu sẽ được giặt sạch vào hôm sau, tuy nhiên, trong khoảnh khắc đó, Đó là giây phút tuyệt vời của họ. Giây phút này, bất kỳ phản ứng nào, đều có thể là bước đầu tiên trong cuộc chiến chống lại sự áp đặt. Và thời trang -- Có thể tạo ra phản ứng mang tính trực quan -- trên chúng ta, nghĩa đen.
Lessons of defiance have always been taught by fashion's great revolutionaries: its designers. Jean Paul Gaultier taught us that women can be kings. Thom Browne -- he taught us that men can wear heels. And Alexander McQueen, in his spring 1999 show, had two giant robotic arms in the middle of his runway. And as the model, Shalom Harlow began to spin in between them, these two giant arms -- furtively at first and then furiously, began to spray color onto her. McQueen, thus, before he took his own life, taught us that this body of ours is a canvas, a canvas we get to paint however we want.
Bài học về sự ngoan cường đã luôn được dạy bởi những nhà thiết kế thời trang vĩ đại: các tác phẩm của họ. Jean Paul Gaulter đã cho chúng ta thấy rằng phụ nữ có thể là vua. Thom Browne -- đã chỉ chúng ta thấy rằng đàn ông có thể đi giày cao gót. Và Alexander McQueen, trong buổi trình diễn mùa xuân năm 1999, với hai cánh tay robot khổng lồ ở giữa sàn diễn. Và người mẫu, Shalom Harlow bắt đầu xoay giữa ở giữa, hai cánh tay khổng lồ này -- lúc đầu lén lút và rồi sau đó trở nên quyết liệt, để màu phun lên người cô. McQueen, trước khi tự kết liễu đời mình, đã dạy chúng ta rằng cơ thể này là một tấm vải bạt, một tấm vải bạt chúng ta có thể vẽ theo bất kì cách nào ta muốn.
Somebody who loved this world of fashion was Karar Nushi. He was a student and actor from Iraq. He loved his vibrant, eclectic clothes. However, he soon started receiving death threats for how he looked. He remained unfazed. He remained fabulous, until July 2017, when Karar was discovered dead on a busy street in Baghdad. He'd been kidnapped. He'd been tortured. And eyewitnesses say that his body showed multiple wounds. Stab wounds.
Một người cũng yêu thế giới thời trang, là Karar Nushi. Anh từng là sinh viên và diễn viên đến từ Iraq. Là người yêu màu sắc và chiết trung. Tuy nhiên, anh ấy sớm nhận những lời đe dọa vì cách ăn mặc của mình. Không hề nao núng, anh ấy vẫn luôn tuyệt vời. Đến tháng 7/2017, khi Karar được phát hiện đã chết trên một con phố đông đúc tại Baghdad. Anh ấy đã bị bắt cóc, bị tra tấn, và nhiều nhân chứng nói rằng thi thể ông ấy có nhiều vết thương. Vết dao đâm.
Two thousand miles away in Peshawar, Pakistani transgender activist Alisha was shot multiple times in May 2016. She was taken to the hospital, but because she dressed in women's clothing, she was refused access to either the men's or the women's wards. What we choose to wear can sometimes be literally life and death. And even in death, we sometimes don't get to choose. Alisha died that day and then was buried as a man.
Cách đó hai nghìn dặm tại Peshawar, nhà hoạt động chuyển giới người Pakistan Alisha bị bắn nhiều phát vào tháng 5/2016. Cô được đưa tới bệnh viện, Nhưng vì mặc đồ phụ nữ, cô đã bị từ chối đưa vào khu của đàn ông hay của phụ nữ. Những gì chúng ta mặc đôi khi có thể là sự sống hoặc cái chết. Và thậm chí trong cái chết, chúng ta đôi khi không được lựa chọn. Alisha đã chết ngày hôm đó và sau đó được chôn cất như một người đàn ông.
What kind of world is this? Well, it's one in which it's natural to be afraid, to be frightened of this surveillance, this violence against our bodies and what we wear on them. However, the greater fear is that once we surrender, blend in and begin to disappear one after the other, the more normal this false conformity will look, the less shocking this oppression will feel.
Thế giới này là sao vậy? Vâng, nó là thứ chứa đựng nỗi sợ một cách tự nhiên, cảm thấy bị đe doạ bởi sự giám sát, chúng chống lại cơ thể chúng ta và cái chúng ta mặc. Tuy nhiên, nỗi sợ hãi lớn hơn là khi chúng ta đầu hàng, hòa trộn và bắt đầu tan biến vào những người khác, chuẩn mực sai lầm này càng phổ biến, sự áp đặt sẽ càng ít sốc hơn.
For the children we are raising, the injustice of today could become the ordinary of tomorrow. They'll get used to this, and they, too, might begin to see anything different as dirty, something to be hated, something to be extinguished, like lights to be put out, one by one, until darkness becomes a way of life. However, if I today, then you tomorrow, maybe even more of us someday, if we embrace our right to look like ourselves, then in the world that's been violently whitewashed, we will become the pinpricks of color pushing through, much like those widows of Vrindavan.
Với những đứa trẻ chúng ta đang nuôi dạy, sự bất công ngày hôm nay có thể trở thành bình thường vào ngày mai. Chúng sẽ quen dần với điều này, và chúng cũng có thể bắt đầu nhìn nhận những thứ khác biệt như một sự bẩn thỉu, thứ gì đó đáng bị ghét bỏ, thứ gì đó cần bị tiêu huỷ, như những ngọn đèn bị tắt, từng cái một, cho đến khi bóng tối trở thành một lối sống. Tuy nhiên, nếu tôi ngày hôm nay, và bạn ngày mai, thậm chí sẽ thêm nhiều người nữa, nếu chúng ta nắm lấy quyền được là chính mình, thì trong thế giới bị phủ trắng bạo lực, Chúng ta sẽ trở thành những mũi tiêm sắc màu, giống như những góa phụ của Vrindavan.
How then, with so many of us, will the crosshairs of a gun be able to pick out Karar, Malala, Alisha? Can they kill us all?
Khi chúng ta đoàn kết lại thì liệu tâm ngắm của khẩu súng, liệu có thể nhắm vào Karar, Malala, Alisha? Họ có thể giết hết chúng ta không?
The time is now to stand up, to stand out. Where sameness is safeness, with something as simple as what we wear, we can draw every eye to ourselves to say that there are differences in this world, and there always will be. Get used to it. And this we can say without a single word. Fashion can give us a language for dissent. It can give us courage. Fashion can let us literally wear our courage on our sleeves. So wear it. Wear it like armor. Wear it because it matters. And wear it because you matter.
Giờ là lúc chúng ta đứng lên, để nổi bật. Nơi sự giống nhau đồng nghĩa với an toàn, với những điều đơn giản như cái ta mặc, ta sẽ thu hút mọi ánh nhìn về phía mình để nói rằng luôn có sự khác biệt trên thế giới này và sẽ luôn luôn có. Hãy quen với nó. Và điều này chúng ta có thể không cần nói bằng lời. Thời trang có thể cho ta ngôn ngữ về sự bất đồng, cho ta sự can đảm. Thời trang cho ta khoác sự can đảm lên ống tay áo. Hãy mặc nó. Mặc nó như một bộ giáp. Mặc nó bởi nó quan trọng. Và mặc nó vì bạn quan trọng.
Thank you.
Cảm ơn.
(Applause)
(Vỗ tay)