So what does it mean to be a woman? We all have XX chromosomes, right? Actually, that's not true. Some women are mosaics. They have a mix of chromosome types with X, with XY or with XXX. If it's not just about our chromosomes, then what is being a woman about? Being feminine? Getting married? Having kids? You don't have to look far to find fantastic exceptions to these rules, but we all share something that makes us women. Maybe that something is in our brains.
Што значи да се биде жена? Сите ние имаме ХХ хромозоми, нели? Всушност, не е така. Некои жени се како мозаици. Тие имаат комбинации на хромозоми Х со XY, или со XXX. Ако не се само хромозомите, тогаш што е тоа што нѐ прави жени? Да бидеме женствени? Да се омажиме? Да имаме деца? Не мора могу да барате за да видите дека има неверојатни исклучоци од овие правила. Но,ние сите споделуваме нешто што нѐ прави жени. Можеби тоа нешто е во нашиот мозок.
You might have heard theories from last century about how men are better at math than women because they have bigger brains. These theories have been debunked. The average man has a brain about three times smaller than the average elephant, but that doesn't mean the average man is three times dumber than an elephant ... or does it?
Можеби сте чуле теории од минатиот век, дека мажите се подобри математичари од жените бидејќи имаат поголеми мозоци. Овие теории се разоткриени. Просечниот маж има трипати помал мозок од просечен слон, но тоа не значи дека просечен маж е трипати поглупав од слонот. Или можеби значи?
(Laughter)
(Смеа)
There's a new wave of female neuroscientists that are finding important differences between female and male brains in neuron connectivity, in brain structure, in brain activity. They're finding that the brain is like a patchwork mosaic -- a mixture. Women have mostly female patches and a few male patches.
Има еден нов бран на жени научници невролози кои наоѓаат значителни разлики помеѓу машкиот и женскиот мозок во неуронската поврзаност, во мозочната структура и во мозочната активност. Откриено е дека мозокот е како мозаик од парчиња. Една мешавина. Жените имаат женски парчиња и само неколку машки парчиња.
With all this new data, what does it mean to be a woman? This is something that I've been thinking about almost my entire life. When people learn that I'm a woman who happens to be transgender, they always ask, "How do you know you're a woman?" As a scientist, I'm searching for a biological basis of gender. I want to understand what makes me me. New discoveries at the front edge of science are shedding light on the biomarkers that define gender. My colleagues and I in genetics, neuroscience, physiology and psychology, we're trying to figure out exactly how gender works. These vastly different fields share a common connection -- epigenetics. In epigenetics, we're studying how DNA activity can actually radically and permanently change, even though the sequence stays the same.
Имајќи ги сите овие нови податоци, што значи да се биде жена? Ова е нешто за кое размислувам цел живот. Кога луѓето дознаваат дека сум жена која е случајно транс, секогаш ме прашуваат? Како знаеш дека си жена? Како научник, ја истражувам биолошката основа на родот. Сакам да знам што ме прави тоа што сум јас. Најновите откритија во науката ги објаснуваат биомаркерите кои го дефинираат родот. Со моите колеги генетичари, невронаучници, физиолози и психолози, се обидуваме да откриеме како функционира родот. Овие области, значително различни, имаат една заедничка поврзаност- епигенетиката. Во епигенетиката проучуваме како активноста на ДНК може радикално и трајно да се смени дури и кога низата останува иста.
DNA is the long, string-like molecule that winds up inside our cells. There's so much DNA that it actually gets tangled into these knot-like things -- we'll just call them knots. So external factors change how those DNA knots are formed. You can think of it like this: inside our cells, there's different contraptions building things, connecting circuits, doing all the things they need to make life happen. Here's one that's sort of reading the DNA and making RNA. And then this one is carrying a huge sac of neurotransmitters from one end of the brain cell to the other. Don't they get hazard pay for this kind of work?
ДНК е долга молекула, налик на врвца свиткана во внтарешноста на клетките. Има толку многу ДНК што таа всушност е собрана во овие нешта налик на јазли. Ги нарекуваме јазли. Надворешни фактори влијаат на формирањето на овие јазли. Можете на ова да гледате вака: во нашите клетки има различни видови механизми, поврзувачки кола, кои прават сѐ што треба и овозможуваат живот. Еве ден вид кој ја чита ДНК и ја прави РНК. Еве друг вид кој носи огромнo количество невротрансмитери од едниот крај на мозочната клетка до другиот. Имаат бенефициран стаж за оваа работа?
(Laughter)
(Смеа)
This one is an entire molecular factory -- some say it's the secret to life. It's call the ribosome. I've been studying this since 2001.
Ова е една цела молекуларна фабрика- некои велат тоа е тајната на животот. Тоа се рибозомите. Го проучувам ова од 2001-та.
One of the stunning things about our cells is that the components inside them are actually biodegradable. They dissolve, and then they're rebuilt each day, kind of like a traveling carnival where the rides are taken down and then rebuilt every single day. A big difference between our cells and the traveling carnival is that in the carnival, there are skilled craftsmen that rebuild the rides each day. In our cells, there are no such skilled craftsmen, only dumb builder machines that build whatever's written in the plans, no matter what those plans say. Those plans are the DNA. The instructions for every nook and cranny inside our cells.
Една од чудесните работи за нашите клетки е тоа што компонентите во нив се всушност биоразградливи. Тие се разградуваат и повторно се изградуваат секојдневно, како вид на патувачки луна парк каде реквизитите се собираат и повторно се поставуваат секој ден. Големата разлика меѓу нашите клетки и луна паркот е тоа што во луна паркот има обучени мајстори кои ги поставуваат реквизитите. Во клетките не постојат обучени мајстори, туку само едноставни мехaнизми кои го градат она што го има во плановите без разлика што има во нив. Тие планови се ДНК. Инструкции за секое делче во нас.
If everything in, say, our brain cells dissolves almost every day, then how can the brain remember anything past one day? That's where DNA comes in. DNA is one of the those things that does not dissolve. But for DNA to remember that something happened, it has to change somehow. We know the change can't be in the sequence; if it changed sequence all the time, then we might be growing like, a new ear or a new eyeball every single day.
На пример, ако сè што има во нашите мозочни клетки, се разложува секојдневно, тогаш како може мозокот да запамети нешто после еден ден? Тука настапува ДНК. ДНК е нешто што не се разложува. Но, за да може ДНК да запамети нешто што се случило, треба некако да се промени. Промената не се одвива во редослед. Ако постојано се менува, тогаш би се менувал и нашиот изглед, би имале ново уво или око, на пример.
(Laughter)
(Смеа)
So, instead it changes shape, and that's where those DNA knots come in. You can think of them like DNA memory. When something big in our life happens, like a traumatic childhood event, stress hormones flood our brain. The stress hormones don't affect the sequence of DNA, but they do change the shape. They affect that part of DNA with the instructions for molecular machines that reduce stress. That piece of DNA gets wound up into a knot, and now the dumb builder machines can't read the plans they need to build the machines that reduce stress. That's a mouthful, but it's what's happening on the microscale. On the macroscale, you practically lose the ability to deal with stress, and that's bad. And that's how DNA can remember what happens in the past.
Затоа, ја менува формата, тука настапуваат јазлите. Можете да гледате на нив како ДНК меморија Кога нешто значајно се случува во нашиот живот, како на пример траума во детството, хормоните на стрес го поплавуваат мозокот. Хормоните на стрес не влијаат на текот на ДНК, но го менуваат обликот. Влијаат на делот од ДНК кој ги насочува молекуларните механизми кои го намалуваат стресот. Тој дел на ДНК се врзува во јазол и тогаш едноставните механизми не умеат да ги читаат плановите за да изградат механизми за намалување на стрес. Тоа е премногу, но тоа се случува на микро ниво. На макро нивото ја губиме способноста да се справиме со стресот. Тоа не е добро. Затоа ДНК може да запамети што се случило во минатото.
This is what I think was happening to me when I first started my gender transition. I knew I was a woman on the inside, and I wore women's clothes on the outside, but everyone saw me as a man in a dress. I felt like no matter how many things I try, no one would ever really see me as a woman. In science, your credibility is everything, and people were snickering in the hallways, giving me stares, looks of disgust -- afraid to be near me. I remember my first big talk after transition. It was in Italy. I'd given prestigious talks before, but this one, I was terrified. I looked out into the audience, and the whispers started -- the stares, the smirks, the chuckles. To this day, I still have social anxiety around my experience eight years ago. I lost hope. Don't worry, I've had therapy so I'm OK -- I'm OK now.
Мислам дека тоа ми се случи и мене кога ја започнав родовата транзиција. Знаев дека од внатре сум жена, и носев женска облека, но сите ме гледаа како маж кој носи фустан. Знаев дека што и да правам, никој нема да ме гледа како жена. Во науката, најважна е довербата. Луѓето се подсмеваа по ходниците, зјапаа во мене со одвратност и се плашеа да бидат покрај мене. Го паметам мојот прв говор после транзицијата. Беше во Италија. Држев значајни говори и порано, но од овој бев преплашена. Погледнав во публиката, почнаа да шепотат, да зјапаат, да прават гримаси, да се смешкаат. Сè уште имам социјална анксиозност во врска со ова искуство пред 8 години. Изгубив надеж. Без грижа. Имав терапии. Добра сум. Сега сум добра.
(Laughter)
(Смеа)
(Cheers)
(Восклици)
(Applause)
(Аплауз)
But I felt enough is enough: I'm a scientist, I have a doctorate in astrophysics, I've published in the top journals, in wave-particle interactions, space physics, nucleic acid biochemistry. I've actually been trained to get to the bottom of things, so --
Но почувствував дека е доста. Јас сум научник, имам докторат во астрофизика, имам објавувано во врвни списанија, за брановидните честички во вселенска физика, за нуклeинската киселина во биохемија. Обучена сум да ги завршам работите до крај-
(Laughter)
(Смеа)
I went online --
Отидов на интернет-
(Applause)
(Аплауз)
So I went online, and I found fascinating research papers. I learned that these DNA knot things are not always bad. Actually, the knotting and unknotting -- it's like a complicated computer language. It programs our bodies with exquisite precision.
Отидов на интернет и најдов чудесни научни трудови. Научив дека ДНК јазлите не се секогаш лоши. Всушност врзувањето и одврзувањето на јазлите е како сложен компјутерски јазик. Ги програмира нашите тела со исклучителна прецизност.
So when we get pregnant, our fertilized eggs grow into newborn babies. This process requires thousands of DNA decisions to happen. Should an embryo cell become a blood cell? A heart cell? A brain cell? And the decisions happen at different times during pregnancy. Some in the first trimester, some in the second trimester and some in the third trimester. To truly understand DNA decision-making, we need to see the process of knot formation in atomic detail. Even the most powerful microscopes can't see this. What if we tried to simulate these on a computer? For that we'd need a million computers to do that. That's exactly what we have at Los Alamos Labs -- a million computers connected in a giant warehouse.
Во бременост, оплодената јајце клетка израснува во новороденче. Овој процес го следат илјадници одлуки на ДНК. Дали клетката на ембрионот ќе стане крвна клетка? Срцева клетка? Мозочна клетка? Одлуките се случуваат во различно време на бременоста. Некои во првото тромесечие, некои во второто тромесечие, а некои во третото тромесечие. За да ги разбереме целосно одлуките на ДНК, треба да го погледнеме процесот на формирање на јазлите на атомско ниво. Дури и најмоќните микроскопи не можат да го видат. Што ако се обидеме да ги симулираме на компјутер? Би ни биле потребни милион компјутери. Тоа всушност го имаме во Лабораториите Лос Аламос- милиони компјутери поврзани во гигантски магацин.
So here we're showing the DNA making up an entire gene folded into very specific shapes of knots. For the first time, my team has simulated an entire gene of DNA -- the largest biomolecular simulation performed to date. For the first time, we're beginning to understand the unsolved problem of how hormones trigger the formation of these knots.
Тука прикажуваме како ДНК создава еден целосен ген превиткан во јазли со специфични облици. За првпат, мојот тим симулираше целосен ген на ДНК. Ове е најголемата биомолекуларна симулација изведена досега. За првпат почнуваме да го разбираме нерешливиот проблем- како хормоните предизвикуваат формирање на овие јазли.
DNA knot formation can be seen beautifully in calico cats. The decision between orange and black happens early on in the womb, so that orange-and-black patchy pattern, it's an exact readout of what happened when that cat was just a tiny little kitten embryo inside her mom's womb. And the patchy pattern actually happens in our brains and in cancer. It's directly related to intellectual disability and breast cancer.
Формирањето на ДНК јазлите можат убаво да се видат кај шарените мачки. Одлуката помеѓу портокаловата и црната боја се случува рано во утробата, така овој шарен, портокалово-црн примерок е точниот запис на она што се случи кога мачката била мал ембрион на маче во утробата на мајката мачка. Овој шарен примерок всушност се случува во мозокот и кај ракот. Директно е поврзан со умствените потешкотии и ракот на дојка.
These DNA decisions also happen in other parts of the body. It turns out that the precursor genitals transform into either female or male during the first trimester of pregnancy. The precursor brains, on the other hand, transform into female or male during the second trimester of pregnancy. So the current working model is that a unique mix in my mom's womb caused the precursor genitals to transform one way, but the precursor brain to transform the other way.
Овие ДНК одлуки се случуваат и во други делови на телото. Претходникот на гениталиите се трансформира во машки или женски за време на бременоста Претходникот на мозокот, од друга страна се трансформира во машки или женски во второто тромесечие на бременоста. Според сегашниот модел, единствениот слој во утробата на мајка ми ги предизвика гениталиите да се трансформираат на еден начин но самиот мозокот се трансфромирал на друг начин.
Most of epigenetic research has really focused on stress, anxiety, depression -- kind of a downer, kind of bad things.
Повеќето од истражувањата во епигенетика се фокусирани на стресот, анксиозноста, депресијата, на негативностите, или лошите работи.
(Laughter)
(Смеа)
But nowadays -- the latest stuff -- people are looking at relaxation. Can that have a positive effect on your DNA? Right now we're missing key data from mice models. We know that mice relax, but could they meditate like the Dalai Lama? Achieve enlightenment? Could they move stones with their mind like Jedi Master Yoda?
Но денес, најново е што луѓето се насочуваат кон опуштање. Може тоа да има позитивно влијание врз ДНК? Во моментов ни фалат податоци за моделите на глувци. Знаеме дека глуците се опуштаат, но можат да медитираат како Далај Лама? Да достигнат просветлување? Можат да поместат камен со умот како Једи Мастер Јода?
(Yoda voice): Hm, a Jedi mouse must feel the force flow, hm.
(гласот на Јода):Хм, Једи стаорецот ја чувствува силата која тече,хм.
(Laughter)
(Смеа)
(Applause)
(Аплауз)
I wonder if the support I've had since that talk back in Italy has tried to unwind my DNA. Having a great circle of friends, supportive parents and being in a loving relationship has actually given me strength and hope to help others. At work I wear a rainbow bracelet. Sometimes it raises eyebrows, but it also raises awareness. There's so many transgender people -- especially women of color -- that are just one demeaning comment away from taking their own lives. Forty percent of us attempt suicide. If you're listening and you feel like you have no other option, try to call a friend, go online or try to get in a support group. If you're a woman who's not transgender but you know pain of isolation, of sexual assault -- reach out.
Се прашувам дали поддршката која ја имав по говорот во Италија се обиде да ја одвитка мојата ДНК? Големиот број на пријатели, родителите кои ме поддржуваат и емоционалната врска што ја имам, ми дадоа сила и надеж за да им помогнам на другите. На работа носам белегзија со боите на виножито. Тоа понекогаш предизвикува чудење, но ја поткрева и свеста. Има многу трансродови луѓе- особено обоени жени- кои само еден понижувачки миг ги дели од чинот на самоубиство. 40% од нас извршуват самоубиство. Ако слушате и мислите дека немате друго решение, обидете се да најдете пријател. Придружете се на интернет групи за поддршка. Ако сте жена и не сте транс, но страдате од осаменост, од сексуално насилство, побарајте помош.
So what does it mean to be a woman? The latest research is showing that female and male brains do develop differently in the womb, possibly giving us females this innate sense of being a woman. On the other hand, maybe it's our shared sense of commonality that makes us women. We come in so many different shapes and sizes that asking what it means to be a woman may not be the right question. It's like asking a calico cat what it means to be a calico cat. Maybe becoming a woman means accepting ourselves for who we really are and acknowledging the same in each other.
Тогаш, што значи да се биде жена? Последните истражувања покажуваат дека женскиот и машкиот мозок различно се развиваат во утробата, и веројатно ни го даваат вроденото чувство да се биде жена. Од друга страна, можеби тоа е заедничкото, споделено чувство што нѐ прави жени. Нѐ има во толку многу различни облици и големини, што прашањето што нѐ прави жена можеби не е вистинското прашање. Тоа е како да ја прашате шарената мачка што значи да се биде шарена мачка. Можеби да се биде жена значи да се прифатиме себеси, такви какви што сме и да си го признаеме тоа една на друга.
I see you. And you've just seen me.
Ве гледам, и вие штотуку ме видовте мене.
(Applause and cheers)
(Аплауз и восклици)