Wow, wow, people. You know, actually, I love people because my work is about people. It's actually about bringing people together. I'm an artist. I mean, until I found a real job, but now it looks like it's getting pretty serious.
Wow, wow, mọi người. Thật ra, tôi rất yêu con người vì công việc của tôi là về con người. Chính xác hơn là làm mọi người xích lại gần nhau. Tôi là một họa sĩ, cho tới khi tìm được công việc thật sự, nhưng giờ có vẻ tôi đang dần nghiêm túc với nó.
(Laughter)
(Tiếng cười)
But, you know, I also love walls. And I know that walls are supposed to divide us, but I think I've found a way to use walls to bring us together. And I've tried this in different places. This was in Israel, Palestine, 15 years ago, where, with my friend Marco, I took photos of Israeli and Palestinian doing the same job and then pasted them on Israeli city and Palestinian city, and people couldn't even recognize who is who. This was in the favelas of Brazil. Faces of women on the hills of the community.
Nhưng tôi cũng yêu những bức tường. Và tôi biết rằng những bức tường được xây để chia tách chúng ta, nhưng tôi nghĩ tôi đã tìm ra một cách dùng những bức tường để gắn kết chúng ta. Và tôi đã thử ở nhiều nơi khác nhau. Đây là tại Israel, Palestine, 15 năm trước, nơi tôi với bạn tôi Marco, tôi chụp những bức ảnh về Israeli và tương tự với Palestian sau đó dán chúng lên thành phố Israel và Palestinian, và mọi người còn không thể nhận ra ai với ai. Đây là tại một khu ổ chuột Brazil. Chân dung những người phụ nữ trên quả đồi khu dân cư.
(Applause)
(Tiếng vỗ tay)
Often the first target of the violence that is happening there. This is a local museum we have in Paris, it's called the Louvre. I don’t know if you’ve heard about it, but I thought I’d give it a shout out. And with 400 people and paper and glue, we wheat-pasted the entire plazas to make the pyramid ten times bigger. This was at the border between Mexico and US. Thank you.
Thường là mục tiêu đầu tiên của sự bạo lực xảy ra ở đó. Đây là Lourve, bảo tàng địa phương tại Paris. Không biết các bạn đã từng nghe tới chưa nhưng tôi muốn dành lời khen cho nó. Và với 400 con người cùng giấy và keo, chúng tôi dán cả trung tâm bằng bột mì để khiến kim tự tháp lớn hơn gấp 10 lần. Đây là ở biên giới giữa Mexico và Mĩ. Cảm ơn.
(Applause and cheers)
(Tiếng vỗ tay và reo hò)
Kikito, the little kid, is one year old, and he lives in the little house you see on the top left of the image. I just wonder, at his age, what is his perspective on the wall?
Kikito, em bé một tuổi, sống trong một ngôi nhà nhỏ bạn có thể thấy ở góc trái bức ảnh. Tôi vừa suy nghĩ, tại tầm tuổi đó, cậu ấy nghĩ gì về bức tường?
You know, each time I do a project, I wonder: Can art change the world? And I never really know how a projects starts. Couple years ago, I was making breakfast and a friend of mine called me.
Mỗi khi tôi làm một dự án, tôi tự hỏi: Nghệ thuật có thể thay đổi thế giới không? Và tôi chưa từng biết một dự án bắt đầu như nào. Một vài năm trước, khi tôi đang nấu bữa sáng và một người bạn gọi cho tôi.
Friend Saul, he says, "JR, you love walls. Why don't you do a project in prison?"
Saul nói: “JR, mày thích những bức tường. Nghĩ sao về một dự án trong tù?”
I was like, you know, I was just, "Dude, you know, I would do it, but it's too much paperwork administrative, bureaucracy. Plus, I've been arrested 15 times, they don't want me in there."
Tôi kiểu, tôi trả lời: “Anh bạn, như mày thấy, tao sẽ làm nó, nhưng có quá nhiều giấy tờ hành chính. Hơn nữa, tao đã bị bắt giữ 15 lần, họ không muốn thấy tao ở đó đâu.”
And he was like, "I know, bro, but you love walls so much, what you would do in there. If you could do it, what could you do?"
Và bạn tôi đáp: “Tao biết mà nhưng mày thích những bức tường, mày định làm gì với chúng. Nếu mày có cơ hội, mày sẽ làm gì?”
I was like, "OK, you know what?" I had an idea. If I wanted to finish my poached eggs and my, you know, French toast before it gets cold, I had to get rid of him. So I told him, "You know what, I'll paste the entire prison."
Tôi trả lời: “Ok, mày biết gì không?” Tao có một ý tưởng. Nếu tôi muốn ăn nốt món trứng trần và bánh mì nướng kiểu Pháp trước khi nó nguội tôi phải dừng cậu ta lại. Vì thế, tôi bảo cậu ấy: “Tao sẽ dán cả cái nhà tù.”
He was like, "Wow, that's amazing." He hung up the phone, I thought I'd never hear from him for two decades.
Cậu ấy kiểu: “Wow, tuyệt đấy.” Cậu ta ngắt máy, Tôi nghĩ là tôi sẽ không gặp lại Saul một thời gian.
He called his friend Scott, who was like, "What's up?"
Cậu ấy gọi Scott, Scott bắt máy: “Gì đó?”
Saul is like, “I spoke to JR, he’s down to do a project in prison.”
“Tôi vừa nói chuyện với JR, cậu ấy đã nhận dự án trong nhà tù.”
Scott's like, "That's amazing, let me call the governor." Hung up the phone, called the governor.
Scott bất ngờ: “Tuyệt vời, để tôi làm việc với ủy ban..” Cậu ta ngắt máy và gọi ủy ban.
Governor was like, "Who's this JR?"
Ủy ban kiểu: “JR là ai?”
"He does black and white, and, you know, he takes photos of people, he records their story ..."
“Cậu ấy chụp ảnh trắng đen, và cậu ấy chụp ảnh mọi người, ghi lại câu chuyện của họ...”
"I'm sorry, I've never heard of it."
“Xin lỗi, tôi chưa từng nghe đến.”
"Yes, there's very large murals."
“Ở đó có những bức tranh tường cỡ lớn.”
And the governor was like, "Wait, wait, wait. Before I was the governor, I was in a mural. There were 1,300 people, each one of them recorded their story, and I was one of them. Is that the same artist?"
Và ủy ban: “Chờ đã, chờ đã, chờ đã.” Trước khi lên làm ủy ban, câu chuyện của tôi cũng xuất hiện trong đó. Đã có 1300 người, tôi là một trong những người đã ghi lại câu chuyện ở đó. Có phải nghệ sĩ đó không?”
The guy said, "Yes, that's the same artist."
Anh ấy trả lời: “Phải, đúng là nghệ sĩ đó.”
"Give him full clearance for every prison in the state of California."
“Cho phép cậu ấy vào mọi nhà tù tại bang California.”
(Laughter and applause)
(Tiếng cười và vỗ tay)
Calls me back. Next thing you know, I’m on Google Earth, and there's 35 prisons. I'm looking at them and I'm like, well, first of all, I'm a wallpaper man. I cannot paste if I don't have my clear surface. So that doesn't work, that doesn't work, that doesn't work. The yard is made of sand and grass. I cannot do it. I know nothing about prisons. So then I see this one and I'm like, "Wait, can we zoom in this one?" I'm like, "Oh, actually, you know what? The yard here in the center looks like it's concrete. I could work on that."
Gọi lại cho tôi sau nhé. Và thấy đấy, tiếp đó tôi dùng Google Earth, và thấy 35 nhà tù. Tôi nhìn chúng và tự nghĩ, trước hết, tôi là một người dán tường. Tôi không thể dán nếu không có bề mặt phẳng. Vì thế, cái này, cái đó, và cái tiếp đều không được. Sân toàn là cát và cỏ Tôi không thể làm được. Tôi chẳng biết gì về nhà tù cả. Vì vậy, khi tôi thấy nơi này: “Chờ đã, phóng to cái này lên được không?” “Oh, thật ra, các bạn biết gì không? Ở đây, cái sân trông giống như làm từ bê tông. Tôi có thể dùng nó.”
"Look, JR, that's a supermax security prison." It's called Tehachapi, it's actually in the top five of the most violent prisons.
“Nhìn này, JR, đây là nhà tù được bảo vệ siêu nghiêm ngặt.” được gọi là Tehachapi, nó nằm trong top năm nhà tù bạo lực nhất.
I was like, "That will do it."
Tôi kiểu: “Cái này được đó.”
The next day, we flew there. We arrived there, and of course, you know, it's not that easy to get there. It's like fences, electric fences, walls. And you add more walls and more people that check your IDs. I get all the way to the yard. And it looked like some army guy with bulletproof jackets and heavily armed who say, "Alright, this is going to be very simple. There's some people waiting for you in a gymnasium. We gathered some inmates. You cannot approach them, you cannot touch them. You can sit at the chair that we designed for you, and we're going to surround the area of the gymnasium."
Hôm sau, chúng tôi đến đó. Chúng tôi đến nơi, và dĩ nhiên, các bạn cũng đoán được vào đó không hề dễ. Có rất nhiều hàng rào, lưới điện, tường. Và càng vào sâu, có càng nhiều người kiểm tra. Tôi đã đi đến cuối đường để tới cái sân. Và thấy vài anh lính mặc áo khoác chống đạn được trang bị vũ khí. Họ nói: “Được rồi, mọi thứ sẽ đơn giản như này. Có vài người đang đợi cậu ở phòng gym. Chúng tôi đã tập hợp vài người. Cậu không được tiếp cận hay chạm vào họ. Cậu có thể ngồi vào cái ghế đã để sẵn, và chúng tôi sẽ đứng bao quanh khu vực phòng gym.”
That sounds fun. I enter the room, and we do this thing in France, I don't know if you have that, but you shake people's hand, you know? So I started shaking people's hands, "Hello, how are you? My name is JR. What's your name?" And go around the table, and then I sat. And I spoke with them. A lot of them have been there since they were teenagers, some of them even from the age of 13. And I've never seen anything like it. And so I told them about my art and about the idea.
Nghe có vẻ thú vị. Tôi bước vào phòng, và chào như ở Pháp, không biết các bạn có làm thế không, việc bắt tay ấy? Tôi bắt đầu bắt tay: “Xin chào, bạn thấy thế nào? Tên tôi là JR. Tên bạn là gì?” Tôi đi quanh bàn rồi ngồi xuống. Và tôi nói chuyện với họ, rất nhiều người đã ở đó từ khi còn là thanh thiếu niên. Một trong số đó thậm chí từ khi 13 tuổi. Tôi chưa từng gặp tình huống này. Sau đó, tôi kể với họ về nghệ thuật và ý tưởng.
And they asked me a question, they said, "But what is the purpose of your art?"
Họ hỏi tôi một câu: “Nhưng nghệ thuật của bạn có mục đích gì?”
Well, you know, that's a good question. I don't know if I can answer before, you know, trying a project. So I explained them an idea, and I said, “Wait, before we start anything, I just want you to know, if there's anyone here in this room that by being in this project, you might offend some of your victims outside, I'm not your guy. I'm going to get too much attention for you. If I were you, don't participate in this project."
Vâng, đây là một câu hỏi hay. Trước đó tôi không chắc là mình có thể trả lời được. Vì vậy tôi đã giải thích ý tưởng và nói với họ: “Trước khi bắt đầu, Tôi chỉ muốn bạn biết rằng, Nếu có ai đó trong phòng này khi tham gia vào dự án có lẽ sẽ xúc phạm một vài nạn nhân, thì tôi không nghĩ ta nên làm với nhau. Tôi sẽ khiến mọi người nhận quá nhiều sự chú ý. Nếu tôi là bạn, tôi sẽ không tham gia dự án này.”
Six or seven guys stood up and left the room. I was like, "Alright." So we kept on going and I started photographing them. Very simple, it's just a small part of the process. I'm not really a photographer. That’s just one part that I use, and I get to meet them and talk with them. And each of them started explaining me their story, where they grew up, where they come from, how many years, some of them spent decades in this prison.
Sáu hay bảy người đã đứng dậy và rời khỏi phòng. “Ổn thôi.”, tôi nói Rồi chúng tôi tiếp tục dự án và bắt đầu chụp ảnh họ. Rất đơn giản, đây chỉ là một phần nhỏ của cả quá trình. Tôi không phải nhiếp ảnh gia. Đây chỉ là một phần công cuộc để làm quen và trò chuyện với họ. Và từng người một kể tôi nghe, nơi họ lớn lên, quê hương của họ, thời gian ở tù, một vài người đã ở trong nhà giam vài thập kỉ.
And the thing is that, I told them, I said, "Look, this photo is nothing. I need you to go in the next room. I'm going to leave a mic there. And I want you to record your story from the beginning. I want to understand, you have to talk like, if you're throwing a bottle in the ocean, I want to understand where you come from. And then what brought you to make that crime that led you to prison. And if you changed, explain how you changed and why."
Tôi nói với họ điểm mấu chốt là: “Bức ảnh này chẳng là gì. Tôi cần mọi người sang phòng bên cạnh. Tôi sẽ để sẵn mic ở đó và tôi muốn các bạn ghi âm câu chuyện của mình từ đầu đến cuối. Tôi muốn hiểu chúng, các bạn cần nói như đang giãi bày nỗi lòng tôi muốn biết bạn tới từ đâu. Và điều gì đã khiến bạn phạm tội. Và nếu bạn đã thay đổi, giải thích nó diễn ra như thế nào và tại sao.”
They all went, some stayed for 10 minutes, some stayed for 20, 30 minutes. Some of them were crying in that place.
Một vài người dành khoảng 10 phút, một số dành 20, 30 phút. Một vài người đã khóc ngay tại đó.
Then I went back to my studio and that's what we do. We print strips of paper like a giant puzzle, so we have to combine it together. It's all just paper and glue. And then we combine them by numbers, and then we went back there. And we started bringing everybody in the yard. And we started pasting. Everyone from every gang, every race, participated.
Xong xuôi, chúng tôi quay lại phòng làm việc. In những dải giấy như bộ xếp hình khổng lồ, và cần phải gộp chúng lại. Chỉ cần keo và giấy. Rồi ghép chúng lại theo số, và quay lại đó. Chúng tôi tập hợp mọi người tại sân. Và bắt đầu dán. Tất cả tù nhân từ mọi băng đảng, bè phái đều tham gia.
Now, the thing is, we're still in a supermax security prison. So the guards were like, "Look, we love you with your paper and stuff, but we’re going to count everything you brought in, and we’re going to make sure you leave with everything out. So every hour we're going to stop this whole project and make sure there's not one scissors missing, one brush, one, you know, bucket, anything."
Bây giờ, vấn đề là, chúng tôi đang ở nhà tù an ninh bậc nhất. Thế nên bảo vệ kiểu: “Nghe này, chúng tôi thích cậu và những thứ ở đây, nhưng chúng tôi phải đếm mọi thứ cậu mang vào, và đảm bảo cậu mang mọi thứ ra ngoài khi rời đi. Vì vậy, chúng tôi phải ngừng dự án mỗi tiếng một lần và đảm bảo không một cái kéo nào thất lạc, bạn hiểu mà, không mất một cái cọ, cái xô, hay bất kì cái gì.”
So we went through the process, and I had planned two to three days to paste the whole thing. Those guys were so motivated, that in literally two or three hours we had done it.
Chúng tôi đã đi hết quá trình, tôi đã dự tính phải mất khoảng hai đến ba ngày. Nhưng mọi người đều rất năng nổ, nên chúng tôi chỉ mất hai đến ba tiếng.
So I said, "Wait, stop, guys, they're going to bring you back to your cell, give me a second. I'm going to try to get some guards to paste with us."
Vì vậy, tôi nói: “Mọi người chờ chút, Bảo vệ sẽ đưa mọi người về lại buồng giam. Tôi sẽ nhờ vài bảo vệ dán cùng.”
And they were like, look, "We love utopianism and stuff, but that’s where it stops.”
“Chúng tôi thích chủ nghĩa không tưởng và những thứ này, nhưng phải dừng ở đây thôi.”
"No, just give me a second."
“Không, chờ tôi một chút.”
So I start going to the guards and I say, "Hey, do you mind participating?" Fifty "no," one guy said "yes." I say, "Cool, come with me. They're going to show you." And then another guard and another guard. And that's where the real walls were falling down, because there's no communication between those guards and the inmates.
Tôi chạy tới nhờ những người bảo vệ “Bạn có thể tham gia cùng tôi không?” Hầu hết đều từ chối trừ một người. “Tuyệt, lại đây.” tôi nói. Họ sẽ chỉ cho bạn cách làm.” Rồi từng bảo vệ cùng tham gia. Và đó chính là lúc những bức tường thực sự được gỡ bỏ, bởi vì trước đó những người bảo vệ và tù nhân chưa từng tương tác.
(Applause)
(Vỗ tay)
And you know what? From the floor, it was so big we couldn't see it anyway. You had to send a drone. So remember, again, you're in a supermax security prison. It's geofencing.
Và bạn biết gì không? Nhìn từ dưới, nó to tới mức không nhìn bao quát được. Phải dùng máy bay điều khiển. Nhắc lại lần nữa, bạn đang ở nhà tù an ninh bậc nhất. Có hàng rào địa lý.
(Laughter)
(Tiếng cười)
So we send in the drone, those guys have never seen a drone their whole life, they were more excited about the drone than the whole project. And I was so scared because I was like, "I hope we did the puzzle right. Because if not, it's going to look a bit ugly from up there." And that's what you see from up there.
Chúng tôi đưa máy bay điều khiển vào, họ chưa từng thấy thứ này bao giờ, họ còn hứng thú với cái máy bay điều khiển hơn là dự án. Tôi đã khá sợ: “Tôi hy vọng chúng ta xếp đúng.” Bởi vì nếu sai, nó sẽ khá xấu khi nhìn từ trên cao xuống.” Và đây là thứ bạn thấy khi nhìn từ trên xuống.
(Applause and cheers)
(Vỗ tay và reo hò)
Thank you.
Cảm ơn các bạn.
The whole yard, all their faces. And when you zoom in, actually, you see the picnic table, you can still see, it looks like a hole, but it's actually an illusion. And you see the guys walking on it.
Những khuôn mặt lấp kín khoảng sân. Và thật ra khi phóng to, còn có thể thấy cái bàn dã ngoại, Bạn có thể thấy, nó trong như cái hố, nhưng thực chất đó là ảo ảnh. Và có thể thấy người đang đi trên đó.
Now, the craziest part of all of it is because of that crazy permit that I had, I literally walked in without being searched. I had my phone on me. So I started filming in there and posting it on social media. So this guy there was showing me his tattoo on day one. And then the evening, he called his family and they said, "We saw you on JR's Instagram. It's incredible, we see what you guys are doing."
Và phần điên rồ nhất nằm ở sự cho phép điên rồ mà tôi có, tôi đã vào đó mà không hề bị kiểm tra. Tôi mang theo điện thoại. Vì thế tôi bắt đầu ghi hình và đăng nó lên mạng xã hội. Và một hôm có một anh chàng đã cho tôi xem hình xăm. Vào buổi tối, anh ấy gọi cho gia đình và họ nói rằng: “Cả nhà thấy con trên Instagram. Thật kì diệu khi chúng ta biết con đang làm gì.”
He was so proud the next day he said, "JR, do you mind me showing my diplomas?"
Ngày hôm sau, anh ta tự hào nói: “JR, tôi có thể khoe chứng chỉ không?”
They started realizing the impact of suddenly having a connection with the outside.
Họ bắt đầu nhận ra sự tác động của việc liên hệ với thế giới bên ngoài.
Then this guy showed up. His name is Kevin. You know, when I saw him, I was like, "Whoa." In my life, I'll never have a second chance to ask a guy, hopefully, why he has a fucking swastika on his face.
Và rồi người này xuất hiện. Tên anh ấy là Kevin. Khi tôi thấy anh ấy, tôi đã thốt lên “Wow” Tôi sẽ không có cơ hội thứ hai trong đời để hỏi một người, tại sao anh ta lại có chữ vạn trên mặt.
(Laughter)
(Tiếng cười)
And so I ask him, and he was like, "Oh, this?" Almost like he forgot about it. He was like, "I did this as a gang thing when I went in prison. But now, if I could, I would remove it."
Và tôi đã hỏi, anh ấy hơi bất ngờ: “Ồ, cái này ấy hả?” Giống như anh ta đã quên nó. Anh ấy đáp: “Tôi có nó như nghi thức của bang khi tôi vào tù. Nhưng bây giờ, tôi ước có thể xóa nó.”
I was like, "OK, do you mind if I take a photo and I share it?"
Tôi ngỏ lời: “Tôi chụp ảnh và chia sẻ nó được không?”
He's like, "Yeah, sure."
Anh ấy đồng ý.
I share that photo. Now, as you can imagine, on social media, a lot of people were as shocked and offended as I was. But a lot of people were like, “That’s strange, because that doesn't connect with the beauty in his eyes and the humanity in him."
Tôi đã chia sẻ nó. Bạn có thể hình dung, trên mạng xã hội, rất nhiều người đã sốc và cảm thấy bị xúc phạm như tôi lúc trước. Nhưng cũng có nhiều người thấy: “Lạ thật đấy, vì nó không liên quan đến đôi mắt siêu đẹp và tính người trong anh ấy.”
So I went back to him and I said, "Look, Kevin, there's this thing called social media. I know you've been here too long and you don't know about this, but people are writing comments, I'm going to read them to you. And I think some of them you should answer. So we started talking, and I did many and many videos and asking him again and again, and he responded and he went deeper and deeper. And it started a chain of people who were like, "Let's get this tattoo out of his face."
Vì thế, tôi quay lại và nói: “Nhìn này, Kevin, Cái này là mạng xã hội. Tôi biết anh ở đây quá lâu nên không biết về nó, nhưng nhiều người đang bình luận và tôi sẽ đọc cho anh nghe. Và tôi nghĩ anh nên trả lời một vài cái.” Chúng tôi nói chuyện và tôi đã ghi lại rất nhiều video tôi hỏi và anh ấy trả lời mỗi lần như vậy, anh ấy lại chia sẻ sâu sắc hơn. Và bắt đầu có nhiều người nói: “Xóa hình xăm trên mặt anh ta đi”
So now before we revealed the image that you saw, I didn't want to throw it to the world like that.
Bây giờ, trước khi chúng tôi công bố hình ảnh mà bạn vừa thấy, tôi không muốn cứ quẳng nó ra thế giới như vậy.
For now, only the inmates and I have seen it. We started an app where you can actually go in, it's totally free, and you can go and click on any face and hear their story for as much as they want.
Bây giờ, với những tù nhân tôi đã gặp, chúng tôi tạo một ứng dụng, nó hoàn toàn miễn phí, bạn có thể vào và nhấn vào gương mặt để nghe câu chuyện của họ bao nhiêu lần cũng được.
(Applause)
(Vỗ tay)
I wonder, you know, I've seen it. I saw people telling me that they heard story, and like a podcast. But I wonder, how would they feel about it? You know, I wanted the feedback from them.
Bạn biết không, tôi tự hỏi Nhiều người nói với tôi họ đã nghe những câu chuyện. Nhưng tôi tự hỏi, họ cảm thấy thế nào? Bạn biết đấy, tôi muốn nghe góp ý từ họ.
So I got a permit to go back into prison. And this time I said, let me work on some more walls, I'll find an idea. So I go back in there and I started working on the walls, but it was really, the excuse was like, I need to speak to you guys. So I said, "What happened, guys?"
Vì vậy, tôi đã xin phép quay trở lại nhà tù. Và lần này tôi đề nghị dành vài bức tường cho tôi, tôi sẽ có ý tưởng. Rồi tôi quay lại đó và bắt đầu với những bức tường, nhưng thật ra đó là cái cớ, tôi cần nói chuyện với họ. Tôi hỏi: “Đã xảy ra những gì vậy?”
They were like, "Well, what do you mean, what happened?"
Họ bất ngờ: “Ý là sao, có chuyện gì là sao?”
I was like, "I was on the outside, I couldn't speak to you guys. What was the impact inside?"
Tôi đáp: “Ở ngoài, tôi không thể tương tác với mọi người. Ở đây có thay đổi gì không?”
"Oh, the impact inside is pretty simple. Let me tell you for myself, I mean, my daughter never visited me in 14 years. And now she sat in her bedroom, and she listened to my audio, and now she sees me every week.” He says, "You can ask whoever you want of those guys here, and they'll tell you the same story."
“À, đã có một vài sự tác động cơ bản. Để tôi kể cho mà nghe, con gái tôi chưa từng đến thăm tôi trong 14 năm. Bây giờ, nó có thể nghe đoạn băng của tôi trong phòng ngủ và con bé đến thăm tôi hàng tuần.” Anh ấy bảo tôi: “Bạn có thể hỏi bất kì ai ở đây, họ sẽ kể giống tôi.”
(Applause)
(Vỗ tay)
And he told me another thing happened. "Is that the guards started listening to our stories. They treat us differently now."
Anh ấy còn kể cho tôi một chuyện khác: “Những người bảo vệ cũng bắt đầu nghe câu chuyện chúng tôi kể. Giờ họ đối xử với chúng tôi khác lắm.”
Then we started seeing the walls falling down. So I left a little souvenir in the courtyard. I was like, "Let me make one more wall disappear before I go." So we pasted the mountains from behind the wall on the wall. And it's still there, actually.
Chúng tôi nhận thấy bức tường đang dần được gỡ bỏ. Vậy nên tôi đã để một món quà trong sân. Tôi ngẫm: “Trước khi đi, tôi có thể khiến một bức tường nữa biến mất.” Vì vậy, chúng tôi đã dán những ngọn núi ở đằng sau tường lên bức tường. Và đến giờ chúng vẫn ở đó.
(Applause)
(Vỗ tay)
This one is still in level four, which is the supermax security prison. And they told me in winter it becomes all snowy. And so you actually don't tell the difference between the reality and the wall.
Nhà tù này ở mức bốn, mức độ an ninh cực cao. Như họ kể, mùa đông tuyết rơi rất nhiều. Và hầu như không thấy sự khác biệt giữa cảnh thực và bức tường.
Now, Kevin was still in prison, so I visited him again. And something had changed in him. He was already helping others, and, you know, you could tell that he almost had forgotten about his tattoo, even if it was still there, because you cannot remove tattoos in prison. So I bought him a book, and I told him, "Look, there's a swastika on the cover, I thought you would like it." And he laughed. But I said, "No, seriously, this is our friend, Art Spiegelman, who wrote it, and he told the story about his family in the Holocaust."
Hiện giờ, Kevin vẫn đang thụ án nên tôi đã tới thăm anh ấy lần nữa. Có thứ gì đó ở anh ấy đã thay đổi. Anh ấy đang giúp mọi người, và, bạn biết đó, có thể thấy anh ấy đã hầu như quên đi hình xăm của mình, cho dù nó vẫn ở đó, vì bạn không thể xóa hình xăm khi đang ở trong tù. Tôi đã mua cho anh ấy một cuốn sách, và nói: “Nhìn xem, bìa sách in hình chữ vạn đó, tôi nghĩ là anh sẽ thích.” Và anh ấy đã cười. Tôi nói: “Nghiêm túc đấy, bạn tôi, Art Spiegelman đã viết nó, anh ấy kể về gia đình mình ở Holocaust.”
And so that night he went and read the book. And he was really moved. He called his mom and he said, "Mom, those French people brought me this book that talks about the Holocaust."
Tối đó anh ấy đã đọc cuốn sách ấy. Và anh ấy thực sự cảm động. Anh gọi cho mẹ và nói: “Mẹ ơi, những người Pháp này tặng con cuốn sách về Holocaust.”
And she said, "But you stupid moron. Your family was from Poland. They were hiding Jews. They died in Auschwitz because of protecting them. And you go in prison and do this on your face?" He was in shock.
Bà ấy đáp: “Thằng khờ này. Nhà cậu đến từ Ba Lan. Họ bao che người Do Thái. Họ mất ở Auschwitz vì bảo vệ những người này. Vậy mà cậu vào tù và xăm thứ này lên mặt sao?” Anh ấy đã rất sốc.
Couple years later, which is a couple months ago, he came out. Like many others from the project, almost all of them got moved to a lower-security prison, and one third of them got freed because of having good grades and notes by the guards after the project. So Kevin went out, and the first thing he did was to go up that hill that he looked at for 17 years, to look down at the prison that he was staying in. And then the second thing, as I promised him, I took him to a doctor to remove his tattoo. And the session started with the laser, and it's very painful. And at the end of it, the doctor removed the laser and she told him, "Well, who's better than a Jewish doctor to remove your swastika?"
Vài năm sau đó, cũng là vài tháng trước, Anh ấy ra tù. Như nhiều người khác trong dự án, hầu hết họ đều được chuyển tới nhà tù có an ninh thấp hơn, 1/3 được trả tự do vì có điểm số tốt và phản hồi tốt của bảo vệ sau dự án đó. Khi ra ngoài, điều đầu tiên Kevin làm là tới ngọn đồi mà anh đã nhìn ngắm suốt 17 năm qua, để nhìn xuống nhà tù mà anh ấy đã ở. Và điều thứ hai, như tôi đã hứa, tôi đưa anh ấy đến bác sĩ để xóa hình xăm. Quá trình bắt đầu với tia laze và nó thật sự rất đau. Và cuối cùng, bác sĩ tắt tia laze và nói: “Còn ai phù hợp để xóa hình chữ vạn hơn bác sĩ người Do Thái chứ?”
(Laughter and applause)
(Tiếng cười và vỗ tay)
And that's him now.
Đây là anh ấy hiện tại.
(Applause and cheers)
(Vỗ tay và reo hò)
You know, we really tried to bring him here. But his parole officer, who is actually really nice, he said "JR, you're pushing too much. He's not going to Canada. Sorry about this.” But he knows I'm here talking about it.
Bạn biết đấy, chúng tôi đã cố gắng để đưa anh ấy tới đây. Nhưng người quản chế của anh ấy rất tử tế, anh ấy nói: “JR, bạn đang đi quá xa. Kevin sẽ không tới Canada. Rất xin lỗi.” Nhưng anh ấy biết, tôi ở đây và nói về nó.
You know, I want to use art as a bridge to make people talk to each other. I'm not an activist, I'm just an artist. I don't try to tell people what to think. I just try to make them think. And I really see art, to me, it's like, it's in the process. That's what's important. And after this whole project, after everything I showed you, what shook them, what struck them the most, is that I shook their hand. So at the end, they even asked me for a hug.
Tôi muốn dùng nghệ thuật như một cây cầu để con người có thể giao tiếp với nhau. Tôi không phải một nhà hoạt động xã hội, tôi chỉ là một nghệ sĩ. Tôi không cố dạy mọi người phải nghĩ gì. Và với tôi nghệ thuật là cả một quá trình. Đó mới là điều quan trọng. Sau dự án này, sau tất cả những gì tôi đã cho các bạn xem, điều ấn tượng và lay động họ nhất là khi tôi bắt tay với họ. Và đến cuối, họ còn muốn ôm tôi.
Now I remember their first question, which was: What is the purpose of your art? Well, art can change things, but can it change the world? Or can it change a man? Before you answer that question, think, at some point in your life, have you changed? And if yes, if you did, why can't they?
Tới giờ tôi vẫn nhớ câu hỏi đầu tiên của họ: “Nghệ thuật của bạn có mục đích gì?” Nghệ thuật có thể thay đổi nhiều thứ, nhưng liệu nó có thể thay đổi thế giới? Hay thay đổi một con người không? Trước khi trả lời câu hỏi này, hãy suy nghĩ, bạn đã từng thay đổi ở một thời điểm nào đó trong đời chưa? Nếu bạn đã từng thì tại sao họ lại không thể?
Thank you.
Xin cảm ơn mọi người.
(Applause and cheers)
(Vỗ tay và reo hò)
Helen Walters: That's amazing, you're amazing. You also just got back from Ukraine, and I wanted to show us just another piece of your work.
Helen Walters: “Cả bạn và bài phát biểu đều tuyệt vời. Bạn cũng vừa trở về từ Ukraine, và tôi muốn cho khán giả xem một phần tác phẩm của bạn.
JR: Oh yeah, that was in Ukraine. The biggest city in the west side of Ukraine is called Lviv. And a friend of mine took that photo at the border, he sent it to me, I printed it 150 feet long. We rolled it as a tarp, walked through the border with it. It's actually easy to go that way, you know, to enter Ukraine. So they were like, "Oh, you're going to go this way? Sure." And then we drove to, you know, I met some people on Instagram, and they came and picked me up in their car. And then we gathered hundreds of people. We wanted to show Putin's planes who they were shooting out.
JR: Được chứ, cái đó là ở Ukraine. Đó là Lviv, thành phố lớn nhất miền tây Ukraine. Và một người bạn của tôi đã chụp bức ảnh này tại biên giới, anh ấy gửi cho tôi, tôi đã in một tấm dài 42,75 mét. Chúng tôi cuộn nó như tấm bạt, và đem nó qua biên giới. Thật ra đi theo cách này vào Ukraine khá dễ. Mọi người: “Có chắc là bạn muốn làm theo cách này không?” Và bạn biết đấy, chúng tôi lái xe tới đó, tôi đã gặp vài người trên Instagram, họ đến và đón tôi. Sau đó, chúng tôi tập hợp hàng trăm người. Chúng tôi muốn máy bay của Putin thấy họ đang bắn vào những ai.
(Applause)
(Vỗ tay)
That little girl is actually safe. When she got photographed, she was coming out of the country. So she’s now in Warsaw, and she’s OK. And since then, actually, we're moving this image all around Europe. So while TED was happening in the last four days, the image was in Berlin, Dusseldorf, Venice this morning. And then it will keep traveling and each time, each place, people are gathering by themselves and opening it up.
Cô bé này hiện đã an toàn. Khi chụp ảnh, cô bé đang ra khỏi đất nước. Giờ cô bé đang ở Warsaw, khỏe mạnh. Và từ đó, chúng tôi chuyển bức ảnh đi khắp châu Âu. Vậy nên, trong bốn ngày Ted diễn ra, bức ảnh đã ở Berlin, Dusseldorf, sáng nay đã tới Venice. Và nó sẽ tiếp tục du hành. Mỗi lần, sẽ có thêm nhiều người có thể thấy nó.
HW: That is amazing, JR, thank you.
HW: Thật tuyệt vời, cảm ơn JR.
JR: Thank you. (Applause)
JR: Vâng, xin cảm ơn. (Vỗ tay)