How many of you have seen the Alfred Hitchcock film "The Birds"? Any of you get really freaked out by that? You might want to leave now.
Moniko teistä on nähnyt Hitchcockin elokuvan "Linnut"? Joutuiko kukaan paniikkiin? Ehditte vielä poistua salista.
(Laughter)
(Naurua)
So this is a vending machine for crows. Over the past few days, many of you have been asking, "How did you come to this? How did you get started doing this?" It started, as with many great ideas, or many ideas you can't get rid of, anyway, at a cocktail party. About 10 years ago, I was at a cocktail party with a friend of mine. We were sitting there, and he was complaining about the crows that were all over his yard and making a big mess. And he was telling me we ought to eradicate these things, kill them, because they're making a mess. I said that was stupid, maybe we should just train them to do something useful. And he said that was impossible.
Tämä on kolikkoautomaatti variksille. Viime päivinä monet teistä ovat kyselleet, kuinka päädyin rakentamaan semmoisen. Kaikki alkoi, kuten monet hyvät ideat, tai ainakin ideat, joista ei pääse eroon, cocktail-juhlista. Noin 10 vuotta sitten olin ystäväni kanssa cocktail-juhlissa, istuimme siellä, ja hän valitti variksista, joita oli kaikkialla hänen pihallaan ja jotka sotkivat paikat. Hän sanoi, että meidän pitäisi yrittää hävittää ne otukset. Meidän pitäisi tappaa ne, koska ne sotkevat paikkoja. Sanoin, että se on hölmöä, ehkä ne pitäisi vain opettaa tekemään jotain hyödyllistä. Hän sanoi, että se on mahdotonta.
And I'm sure I'm in good company in finding that tremendously annoying, when someone tells you it's impossible. So I spent the next 10 years reading about crows in my spare time.
Minusta on tosi ärsyttävää, ja varmaan teistäkin -- kun joku sanoo jotain mahdottomaksi. Niinpä seuraavat 10 vuotta käytin vapaa-aikani variksista lukemiseen.
(Laughter)
(Naurua)
And after 10 years of this, my wife said, "You've got to do this thing you've been talking about, and build the vending machine." So I did. But part of the reason I found this interesting is, I started noticing that we're very aware of all the species that are going extinct on the planet as a result of human habitation expansion, and no one seems to be paying attention to all the species that are actually living; they're surviving. And I'm talking specifically about synanthropic species, which have adapted specifically for human ecologies, species like rats and cockroaches and crows.
Kun tätä oli jatkunut 10 vuotta, vaimoni sanoi lopulta: "Sinun ei auta kuin tarttua toimeen ja rakentaa se kolukkoautomaatti, josta puhut kaiken aikaa." Ja niin tein. Osasyy, miksi aihe kiinnostaa minua on se, että aloin huomata, että olemme tietoisia lajeista, jotka ovat häviämässä sukupuuttoon ihmisen laajentaessa elinpiiriään, eikä kukaan tunnu huomaavan lajeja, jotka selviävät. Tarkoitan erityisesti synantrooppisia lajeja, jotka ovat sopeutuneet ihmisen luomaan ekologiseen ympäristöön. Lajeja kuten rotat, torakat ja varikset. Kun aloin kiinnittää niihin huomiota, tajusin, että ne ovat hypersopeutuneet.
And as I started looking at them, I was finding that they had hyper-adapted. They'd become extremely adept at living with us. And in return, we just tried to kill them all the time.
Niistä on tullut mestareita elämään yhdessä kanssamme. Ja vastapalvelukseksi yritämme tappaa ne kaiken aikaa.
(Laughter)
And in doing so, we were breeding them for parasitism. We were giving them all sorts of reasons to adapt new ways. So, for example, rats are incredibly responsive breeders. And cockroaches, as anyone who's tried to get rid of them knows, have become really immune to the poisons that we're using. So I thought, let's build something that's mutually beneficial; something that we can both benefit from, and find some way to make a new relationship with these species. So I built the vending machine.
Sillä tavalla muutamme niitä loismaisemmiksi. Annamme niille kaikenlaisia syitä sopeutua uusilla tavoilla. Esimerkiksi ympäristön paineet jalostavat rottia hyvin herkästi. Ja torakat, niin kuin jokainen niiden hävittämistä yrittänyt tietää, ovat muuttuneet vastustuskykyisiksi käyttämillemme myrkyille. Ajattelin, että yritetäänpä rakentaa jotain molemmin puolin hyödyllistä. Jotain, josta on iloa molemmille osapuolille, ja yritetään löytää uudenlainen suhde näihin lajeihin. Joten rakensin kolikkoautomaatin.
But the story of the vending machine is a little more interesting if you know more about crows. It turns out, crows aren't just surviving with human beings; they're actually thriving. They're found everywhere on the planet except for the Arctic and the southern tip of South America. And in all that area, they're only rarely found breeding more than five kilometers away from human beings. So we may not think about them, but they're always around. And not surprisingly, given the human population growth, more than half of the human population is living in cities now. And out of those, nine-tenths of the human growth population is occurring in cities. We're seeing a population boom with crows. So bird counts are indicating that we might be seeing up to exponential growth in their numbers. So that's no great surprise.
Tarina kolikkoautomaatista on kiinnostavampi, jos tietää enemmän variksista. Varikset eivät ainoastaan pärjää ihmisten kanssa -- ne itse asiassa voivat erinomaisesti. Niitä löytyy kaikkialta planeetalta, paitsi napaseuduilta ja Etelä-Amerikan eteläkärjestä. Kaikilla alueilla ne pesivät harvoin viittä kilometriä kauempana ihmisasutuksesta. Emme ehkä ajattele niitä, mutta ne ovat aina lähistöllä. Ei ihme, kun ottaa huomioon ihmiskunnan kasvun -- yli puolet väestöstä asuu nykyään kaupungeissa, ja 90 prosenttia väkiluvun kasvusta tapahtuu kaupungeissa. Varisten keskuudessa on käynnissä väestöräjähdys. Lintujen laskennat viittaavat siihen, että varisten määrä kasvaa eksponentiaalisesti. Ei mikään ihme.
But what was really interesting to me was to find out that the birds were adapting in a pretty unusual way. And I'll give you an example of that. This is Betty. She's a New Caledonian crow. And these crows use sticks in the wild to get insects and whatnot out of pieces of wood. Here, she's trying to get a piece of meat out of a tube. But the researchers had a problem. They messed up and left just a stick of wire in there. And she hadn't had the opportunity to do this before. You see, it wasn't working very well. So she adapted.
Mutta mikä erityisesti kiinnosti minua on se, että linnut sopeutuvat aika poikkeuksellisella tavalla. Annanpa esimerkin. Tässä on Betty. Se on uudenkaledonianvaris. Nämä varikset käyttävät luonnossa eläessään tikkuja hyönteisten ja ties minkä kaivamiseen esiin puunpalasista. Tässä se yrittää saada lihanpalaa ulos putkesta. Mutta lintututkijoilla oli ongelma. He mokasivat ja jättivät vain rautalanganpätkän sinne lojumaan. Bettyllä ei ole ollut tilaisuutta harjoitella tätä aikaisemmin. Niin kuin näkyy, homma ei suju kovin hyvin. Niinpä se sopeutui tilanteeseen.
Now, this is completely unprompted; she had never seen this done before. No one taught her to bend this into a hook or had shown her how it could happen. But she did it all on her own. So keep in mind -- she's never seen this done.
Tämä on täysin spontaania. Betty ei ollut nähnyt aiemmin, kuinka tämä tehdään. Kukaan ei ollut opettanut sitä taivuttamaan lankaa koukuksi; ei näyttänyt, kuinka se käy. Se keksi kaiken itse. Pitäkää siis mielessä, ettei se ole nähnyt tämmöistä aikaisemmin.
(Laughter)
Jep.
Right.
(Laughter)
(Naurua)
Yeah. All right.
Joo. Ei hassummin.
(Applause)
(Aplodeja)
So that's the part where the researchers freak out.
Tässä kohtaa lintututkijat sekosivat.
(Laughter)
(Naurua)
It turns out, we've been finding more and more that crows are really intelligent. Their brains are in the same proportion as chimpanzee brains are. There's all kinds of anecdotes for the different kinds of intelligence they have. For example, in Sweden, crows will wait for fishermen to drop lines through holes in the ice. And when the fishermen move off, the crows fly down, reel up the lines, and eat the fish or the bait. It's pretty annoying for the fishermen.
Meille alkaa selvitä yhä kirkkaammin, että varikset ovat todella älykkäitä. Niiden aivot vastaavat suhteessa simpanssin aivoja. Löytyy kaikenlaisia anekdootteja niiden älykkyydestä. Esimerkiksi Ruotsissa, varikset odottavat, kun pilkkijät laskevat siimansa avantoon. Kun kalastajat lähtevät, varikset lennähtävät paikalle, kiskovat siimat ylös ja syövät kalat tai syötit. Raivostuttavaa pilkkijöiden mielestä.
On an entirely different tack, at University of Washington a few years ago, they were doing an experiment where they captured some crows on campus. Some students went out, netted some crows, brought them in, weighed and measured them, and let them back out again. And they were entertained to discover that for the rest of the week, whenever these particular students walked around campus, these crows would caw at them and run around, and make their life kind of miserable.
Toisesta näkökulmasta, Washingtonin yliopistossa tehtiin joitakin vuosia sitten kokeita, joissa pyydystettiin muutamia variksia kampusalueelta. Opiskelijat pyydystivät verkolla joitakin variksia, veivät laboratorioon, missä ne punnittiin ja mitattiin ja mitä lienee, ja ne päästettiin taas vapaiksi. Heistä oli hassua huomata, että koko loppuviikon nämä samat varikset raakkuivat ja häiriköivät kokeeseen osallistuneille opiskelijoille, milloin vain he liikkuivatkin kampuksella, ja varikset hankaloittivat heidän elämäänsä.
(Laughter)
Opiskelijoista oli vähemmän hassua, kun sama meno jatkui seuraavalla viikolla.
They were significantly less entertained when this went on for the next week. And the next month. And after summer break. Until they finally graduated and left campus, and -- glad to get away, I'm sure -- came back sometime later, and found the crows still remembered them.
Ja seuraavassa kuussa. Ja kesätauon jälkeen. Aina siihen asti, kun he valmistuivat ja lähtivät yliopistosta -- varmasti onnellisina päästyään pakoon -- ja palasivat joskus myöhemmin vain huomatakseen, että varikset yhä muistivat heidät. Tarinan opetus: älä ärsytä variksia.
(Laughter)
So, the moral being: don't piss off crows. So now, students at the University of Washington that are studying these crows, do so with a giant wig and a big mask.
Nykyään Washingtonin yliopiston opiskelijat tutkiessaan variksia käyttävät isoa peruukkia ja naamaria.
(Laughter)
(Naurua)
It's fairly interesting.
Aika mielenkiintoista.
(Laughter)
Tiedämme siis, että nämä varikset ovat tosi fiksuja,
So we know these crows are really smart, but the more I dug into this, the more I found that they actually have an even more significant adaptation.
mutta mitä syvemmin paneuduin asiaan sitä selvemmin tajusin, että niillä on merkittävämpikin tapa sopeutua.
Video: Crows have become highly skilled at making a living in these new urban environments. In this Japanese city, they have devised a way of eating a food that normally they can't manage: drop it among the traffic. The problem now is collecting the bits, without getting run over. Wait for the light to stop the traffic. Then, collect your cracked nut in safety.
Video: Variksista on tullut erittäin taitavia pärjäämään uusissa urbaaneissa ympäristöissä. Tässä japanilaiskaupungissa ne ovat kehittäneet tavan syödä ruokaa, johon ne eivät tavallisesti pysty -- pudotetaan se liikenteen sekaan. Ongelmana on nyt kerätä palaset joutumatta itse yliajetuksi. Odotetaan, että valot pysäyttävät liikenteen. Nyt rikotun pähkinän voi poimia turvallisesti.
(Laughter)
(Naurua)
(Applause)
(Aplodeja)
Joshua Klein: Yeah, pretty interesting. What's significant about this isn't that crows are using cars to crack nuts. In fact, that's old hat for crows. This happened about 10 years ago in a place called Sendai City, at a driving school in the suburbs of Tokyo. And since that time, all the crows in the neighborhood are picking up this behavior. Now every crow within five kilometers is standing by a sidewalk, waiting to collect its lunch.
Joshua Klein: Joo, mielenkiintoista. Tässä ei ole merkittävää se, että varikset käyttävät autoja pähkinöiden särkemiseen. Se on itse asiassa vanha temppu variksille. Tämä tapahtui noin 10 vuotta sitten paikassa nimeltä Sendai City, autokoulussa Tokion esikaupungeissa. Tuon ajan jälkeen käyttäytymistapa on levinnyt lähiseudun varisten keskuudessa. Nykyään jokainen varis viiden kilometrin säteellä seisoo jalkakäytävän reunalla ja odottaa että pääsisi hakemaan lounaansa.
So they're learning from each other. And research bears this out. Parents seem to be teaching their young. They learn from their peers, they learn from their enemies. If I have a little extra time, I'll tell you about a case of crow infidelity that illustrates that nicely. The point being, they've developed cultural adaptation. And as we heard yesterday, that's the Pandora's box that's getting human beings in trouble, and we're starting to see it with them. They're able to very quickly and very flexibly adapt to new challenges and new resources in their environment, which is really useful if you live in a city.
Ne siis oppivat toinen toisiltaan. Ja tutkimus vahvistaa tämän. Vanhemmat näyttävät opettavan poikasiaan. Ne oppivat kanssavariksiltaan, ne oppivat vihollisiltaan. Jos minulla olisi enemmän aikaa, kertoisin tapauksen varisten uskottomuudesta, joka valaisee asiaa kivasti. Asian ydin on se, että ne ovat kehittäneet kulttuurisopeutuman. Kuten kuulimme eilen (Susan Blackmore: Meemeistä), se on Pandoran lipas, joka on viemässä ihmiskunnan kohti hankaluuksia, ja nyt alamme nähdä sen variksissa. Ne pystyvät sopeutumaan hyvin nopeasti ja joustavasti uusiin haasteisiin ja uusiin resursseihin ympäristössään, mikä on erittäin hyödyllistä, kun asuu kaupungissa.
So we know that there's lots of crows. We found out they're really smart and they can teach each other. When all this became clear, I realized the only obvious thing to do is build a vending machine. So that's what we did. This is a vending machine for crows. And it uses Skinnerian training to shape their behavior over four stages. It's pretty simple. Basically, what happens is that we put this out in a field or someplace where there's lots of crows. We put coins and peanuts all around the base of the machine. Crows eventually come by, eat the peanuts, and get used to the machine being there. Eventually, they eat all the peanuts. Then they see peanuts here on the feeder tray, and hop up and help themselves. Then they leave, the machine spits up more coins and peanuts, and life is dandy if you're a crow -- you can come back anytime and get yourself a peanut.
Tiedämme, että variksia on paljon. Meille on selvinnyt, että ne ovat todella fiksuja ja ne oppivat toisiltaan. Kun kaikki tämä selvisi minulle, tajusin, että ilmeinen asia on rakentaa kolikkoautomaatti. Joten teimme sellaisen. Tässä on kolikkoautomaatti variksille. Se käyttää hyväkseen Skinner-tyyppistä koulutusta, joka muokkaa varisten käyttäytymistä neljässä vaiheessa. Aika simppeliä. Asetamme tämän laitteen ulos pellolle, tai jonnekin missä on paljon variksia, ja sirottelemme pähkinöitä ja kolikoita laitteen juurelle. Varikset saapuvat paikalle syömään pähkinöitä ja tottuvat laitteeseen. Kun ne ovat syöneet kaikki pähkinät, ne huomaavat, että laitteen syöttökaukalossa on lisää pähkinöitä, ja ne hyppäävät laitteen päälle ja syövät lisää. Sitten ne lähtevät, ja laite sylkee lisää kolikoita ja pähkinöitä, ja varikset elävät leveästi. Milloin vain koneen luo palaa, aina saa pähkinän.
So when they get really used to that, we move on to the crows coming back. Now they're used to the sound of the machine; they keep coming back and digging out peanuts from the pile of coins that's there. When they get really happy about this, we stymie them.
Kun ne ovat tottuneet tilanteeseen, siirrymme eteenpäin. Varikset ovat tottuneet laitteen pitämään ääneen ja tottuneet kaivamaan pähkinöitä kolikoiden seasta. Varikset ovat onnellisia, mutta me menemme eteenpäin ja aiheutamme niille päänvaivaa.
We move to the third stage, where we only give them a coin. Now, like most of us who have gotten used to a good thing, this really pisses them off. So they do what they do in nature when they're looking for something: sweep things out of the way with their beak. They do that here, and that knocks the coins down the slot. When that happens, they get a peanut. This goes on for some time. The crows learn that all they have to do is show up, wait for the coin to come out, put it in the slot, then get their peanut.
Etenemme kolmanteen vaiheeseen, jossa ne saavat pelkän kolikon. Niin kuin kaikkia, jotka ovat tottuneet helppoon elämään, niitä todella ottaa päähän. Niinpä ne toimivat samalla tavalla kuin luonnossa etsiessään jotain -- ne siirtelevät esineitä pois tieltä nokallaan. Joku tönäisee kolikon aukkoon, ja silloin se saa pähkinän. Tätä jatkuu vähän aikaa. Varikset oppivat, että niiden täytyy vain tulla paikalle, odottaa kolikon ilmestymistä, laittaa kolikko aukkoon, ja ne saavat pähkinänsä. Kun tämä sujuu hyvin ja varikset tuntevat olonsa mukavaksi,
When they're good and comfortable with that, we move to the final stage, where they show up and nothing happens. This is where we see the difference between crows and other animals. Squirrels, for example, would show up, look for the peanut, go away. Come back, look for the peanut, go away. They do this maybe half a dozen times before they get bored, and then they go off and play in traffic.
siirrymme viimeiseen vaiheeseen, jossa varikset saapuvat paikalle, mutta mitään ei tapahdu. Tässä nähdään ero varisten ja muiden eläinten välillä. Esimerkiksi orava saattaisi ilmestyä paikalle, etsiä pähkinää, mennä pois. Tulla takaisin, etsiä pähkinää, mennä pois. Se tekee näin ehkä puolen tusinaa kertaa ennen kuin se kyllästyy ja menee leikkimään maantielle. Kun taas varikset, saavuttuaan paikalle, yrittävät tajuta tilanteen.
Crows, on the other hand, show up and they try and figure it out. They know this machine has been messing with them through three different stages of behavior.
Ne tietävät, että tämä kone on pelleillyt niiden kanssa kolmessa aikaisemmassa vaiheessa. (Naurua)
(Laughter)
Ne tajuavat, että tässä on joku jäynä.
They figure there must be more to it. So they poke at it and peck at it. And eventually some crow gets a bright idea: "Hey, there's lots of coins lying around from the first stage, hops down, picks it up, drops it in the slot, and we're off to the races. That crow enjoys a temporary monopoly on peanuts, until his friends figure out how to do it, and then there we go.
Niinpä ne koputtelevat laitetta ja nokkivat sitä ja mitä lie. Lopulta joku varis saa älynväläyksen: "Hei, laitteen juurellahan lojuu kolikoita ensimmäisen vaiheen jäljiltä vaikka kuinka paljon" -- se hyppää alas, poimii kolikon, pudottaa aukkoon. Ja nyt alkaa sujua. Varis nauttii vähän aikaa pähkinämonopolista, kunnes sen ystävät tajuavat, mitä tehdä, ja mylläkkä alkaa.
So, what's significant about this to me isn't that we can train crows to pick up peanuts. Mind you, there's 216 million dollars' worth of change lost every year, but I'm not sure I can depend on that ROI from crows.
Minusta tässä ei ole merkityksellistä se, että varikset voi opettaa ansaitsemaan pähkinöitä. Muistakaa toisaalta että ihmiset hukkaavat 216 miljoonan dollarin edestä kolikoita joka vuosi, vaikka en usko että variksilta saisi kummoista tuottoa sijoitetulle pääomalle.
(Laughter)
Instead, I think we should look a little bit larger. I think crows can be trained to do other things. For example, why not train them to pick up garbage after stadium events? Or find expensive components from discarded electronics? Or maybe do search and rescue? The main point of all this for me is, we can find mutually beneficial systems for these species. We can find ways to interact with these other species that doesn't involve exterminating them, but involves finding an equilibrium with them that's a useful balance.
Sen sijaan asiaa pitää mielestäni katsoa laajemmasta perspektiivistä. Uskon että varikset voi opettaa tekemään muitakin asioita. Miksei niitä voisi palkata poimimaan roskia stadioneilta yleisötapahtumien jälkeen? Tai keräämään talteen arvokkaat komponentit elektroniikkaromusta? Tai ehkä etsimään kadonneita? Minulle ydinasia kaikessa tässä on se, että on mahdollista löytää molempia osapuolia hyödyttäviä järjestelyjä näiden lajien kanssa. Voimme löytää vuorovaikuttamisen tapoja muiden lajien kanssa, ilman että niitä tarvitsee hävittää, mutta silloin niiden kanssa on löydettävä joku hedelmällinen tasapaino.
Thanks very much.
Kiitokset huomiostanne.
(Applause)
(Aplodeja)