I have a question for you: Are you religious? Please raise your hand right now if you think of yourself as a religious person. Let's see, I'd say about three or four percent. I had no idea there were so many believers at a TED Conference. (Laughter) Okay, here's another question: Do you think of yourself as spiritual in any way, shape or form? Raise your hand. Okay, that's the majority.
Tôi có một câu hỏi cho các bạn: Bạn có theo đạo không? Hãy giơ tay lên. Nếu bạn nghĩ mình là một người theo đạo. Xem nào, tôi ước chừng khoảng 3 hay 4%. Tôi không ngờ là có nhiều người mộ đạo như vậy tại buổi hội thảo TED cơ đấy. (Cười) Được rồi, một câu hỏi nữa: Bạn có nghĩ rằng mình có linh hồn ở bất kỳ hình dạng hay cách thức nào không? Hãy giơ tay lên nào. Được, phần đông là có.
My Talk today is about the main reason, or one of the main reasons, why most people consider themselves to be spiritual in some way, shape or form. My Talk today is about self-transcendence. It's just a basic fact about being human that sometimes the self seems to just melt away. And when that happens, the feeling is ecstatic and we reach for metaphors of up and down to explain these feelings. We talk about being uplifted or elevated.
Buổi nói chuyện hôm nay của tôi là về lý do chính, hay nói đúng hơn là một trong những lý do chính, mà hầu hết mọi người cho rằng bản thân họ có tâm linh theo một hình thức nào đó. Tôi sẽ nói về sự chuyển hóa tinh thần Đó là một sự thật cơ bản về loài người rằng đôi lúc cái tôi dường như biến mất. Và khi điều đó xảy ra, có một cảm giác hân hoan, vui sướng tột cùng và chúng ta dùng vô số các loại ẩn dụ so sánh để diễn ta những cảm xúc này. Chúng ta nói về việc cảm thấy như được nâng đỡ hay là phấn khởi vui vẻ.
Now it's really hard to think about anything abstract like this without a good concrete metaphor. So here's the metaphor I'm offering today. Think about the mind as being like a house with many rooms, most of which we're very familiar with. But sometimes it's as though a doorway appears from out of nowhere and it opens onto a staircase. We climb the staircase and experience a state of altered consciousness.
Thực sự là khó để nghĩ về những thứ trừu tượng như thế này mà không dùng đến một phép ẩn dụ cụ thể nào cả. Vậy nên, đây là phép ẩn dụ mà tôi sẽ viện dẫn ngày hôm nay. Hãy nghĩ về tâm trí của mình như một ngôi nhà với rất nhiều căn phòng, và chúng ta thì khá quen thuộc với hầu hết những căn phòng đó. Nhưng đôi khi một cánh cửa bỗng dưng hiện ra và nó dẫn tới một chiếc cầu thang. Chúng ta trèo lên chiếc cầu thang này và trải nghiệm một trạng thái thay đổi ý thức.
In 1902, the great American psychologist William James wrote about the many varieties of religious experience. He collected all kinds of case studies. He quoted the words of all kinds of people who'd had a variety of these experiences. One of the most exciting to me is this young man, Stephen Bradley, had an encounter, he thought, with Jesus in 1820. And here's what Bradley said about it.
Vào năm 1902, nhà tâm lý học vĩ đại người Mỹ, William James đã viết về rất nhiều thể loại trải nghiệm tôn giáo. Ông thu thập vô số những bài học tình huống. Ông trích dẫn lời nói của đủ loại người những người có những kinh nghiệm rất đa dạng. Một trong những câu chuyện thú vị nhất với tôi là về một chàng trai trẻ, tên là Stephen Bradely, người đã có một cuộc gặp gỡ, mà theo anh ta là, với chúa Jesus vào năm 1820. Và đây là những gì mà Bradley đã nói về trải nghiệm đó.
(Music)
(Âm nhạc)
(Video) Stephen Bradley: I thought I saw the savior in human shape for about one second in the room, with arms extended, appearing to say to me, "Come." The next day I rejoiced with trembling. My happiness was so great that I said I wanted to die. This world had no place in my affections. Previous to this time, I was very selfish and self-righteous. But now I desired the welfare of all mankind and could, with a feeling heart, forgive my worst enemies.
(Video) Stephen Bradley: Tôi nghĩ rằng mình đã nhìn thấy đấng cứu thế trong hình hài của một con người một tích tắc trong căn phòng này, với cánh tay giang rộng, người xuất hiện để nói với tôi rằng, "Hãy tới đây." Ngày hôm sau, tôi đã hân hoan đến mức run rẩy. Niềm hạnh phúc lớn tới nỗi mà tôi đã thốt lên rằng tôi muốn chết. Thế giới chẳng có vị trí gì trong tình yêu của tôi. Trước đó, tôi vốn là người rất ích kỉ và luôn cho mình là đúng. Thế nhưng, sau đó tôi cầu nguyện cho hạnh phúc nhân loại và với một trái tim thổn thức, tôi có thể tha thứ cho những kẻ thù đáng ghét nhất của mình,
JH: So note how Bradley's petty, moralistic self just dies on the way up the staircase. And on this higher level he becomes loving and forgiving. The world's many religions have found so many ways to help people climb the staircase. Some shut down the self using meditation. Others use psychedelic drugs. This is from a 16th century Aztec scroll showing a man about to eat a psilocybin mushroom and at the same moment get yanked up the staircase by a god. Others use dancing, spinning and circling to promote self-transcendence. But you don't need a religion to get you through the staircase. Lots of people find self-transcendence in nature. Others overcome their self at raves.
JH: Chúng ta hãy để ý cái cách mà cái tôi hẹp hòi với đạo đức của riêng nó chết trên những bước đi lên cầu thang như thế nào. Và ở mức độ cao hơn anh ta trở nên yêu thương và rộng lượng. Những tôn giáo trên thế giới đã tìm ra được nhiều cách để khiến con người ta leo lên được chiếc cầu thang ấy. Một số tìm cách diệt cái tôi bằng thiền. Số khác sử dụng những loại thuốc gây ảo giác. Đây là từ một cuộn giấy Aztec từ thế kỷ 16 mô tả một người đàn ông chuẩn bị ăn một cây nấm chứa chất gây ảo giác và trong chính khoảnh khắc đó, được kéo lên trên chiếc cầu thang bởi một vị thần. Một số tôn giáo khác sử dụng các hình thức múa, xoay tròn, hay là đi vòng tròn để giúp đạt tới trạng thái chuyển hóa tinh thần. Thế nhưng, bạn chẳng cần tới một tôn giáo nào để đưa mình tới chiếc cầu thang kia. Rất nhiều người tìm thấy sự chuyển hóa đó trong tự nhiên. Số khác vượt qua cái tôi vốn đang trong cơn mê sảng.
But here's the weirdest place of all: war. So many books about war say the same thing, that nothing brings people together like war. And that bringing them together opens up the possibility of extraordinary self-transcendent experiences. I'm going to play for you an excerpt from this book by Glenn Gray. Gray was a soldier in the American army in World War II. And after the war he interviewed a lot of other soldiers and wrote about the experience of men in battle. Here's a key passage where he basically describes the staircase.
Nhưng đây là điểm kỳ lạ nhất trong số đó: chiến tranh. Và có rất nhiều cuốn sách về chiến tranh nói về cùng một điều, rằng chẳng có gì đưa con người lại gần nhau hơn như chiến tranh. Và việc đưa con người lại gần nhau như vậy mở ra cơ hội có được những trải nghiệm chuyển hóa tinh thần. Tôi sẽ mở cho các bạn xem một đoạn trích từ cuốn sách này, của tác giả Glenn Gray. Gray vốn là một binh sĩ trong quân đội Hoa Kỳ vào Thế chiến thứ II. Sau chiến tranh, anh đã phỏng vấn rất nhiều binh sĩ khác và viết về kinh nghiệm của họ trên chiến trường. Đây là một đoạn quan trọng mà anh mô tả cái thang kia.
(Video) Glenn Gray: Many veterans will admit that the experience of communal effort in battle has been the high point of their lives. "I" passes insensibly into a "we," "my" becomes "our" and individual faith loses its central importance. I believe that it is nothing less than the assurance of immortality that makes self-sacrifice at these moments so relatively easy. I may fall, but I do not die, for that which is real in me goes forward and lives on in the comrades for whom I gave up my life.
(Video) Glenn Gray: Rất nhiều cựu chiến binh sẽ thú nhận rằng kinh nghiệm chiến đấu cùng nhau trên chiến trường là cao điểm trong cuộc đời họ. Cái "tôi" đã chuyển biến sang cái "ta," "của tôi" trở thành "của chúng ta" và niềm tin cá nhân mất đi tính quan trọng vốn có của nó. Tôi tin rằng không có gì ngoài sự đảm bảo bất tử đã khiến cho sự hi sinh trong những thời điểm này trở nên thật dễ dàng. Tôi có thể ngã xuống, nhưng tôi sẽ không chết, bởi vì cái tôi thực sự sẽ tiếp tục tiến lên và tiếp tục sống trong thân xác những người đồng đội những người mà, vì họ, tôi đã hi sinh mạng sống của mình.
JH: So what all of these cases have in common is that the self seems to thin out, or melt away, and it feels good, it feels really good, in a way totally unlike anything we feel in our normal lives. It feels somehow uplifting. This idea that we move up was central in the writing of the great French sociologist Emile Durkheim. Durkheim even called us Homo duplex, or two-level man. The lower level he called the level of the profane. Now profane is the opposite of sacred. It just means ordinary or common. And in our ordinary lives we exist as individuals. We want to satisfy our individual desires. We pursue our individual goals. But sometimes something happens that triggers a phase change. Individuals unite into a team, a movement or a nation, which is far more than the sum of its parts.
JH: Vậy điểm tương đồng của tất cả những tình huống này đó là cái tôi có vẻ như nhỏ lại, hay đơn giản là tan chảy, và cảm giác đó rất tuyệt, thực sự là rất tuyệt, theo một cách hoàn toàn khác với những gì ta đã từng cảm nhận trong cuộc sống hàng ngày. Đó là một cảm giác nâng đỡ. Ý tưởng cho rằng chúng ta tiến lên bậc cao là trọng tâm của những nghiên cứu của nhà xã hội học người Pháp, Emile Durkheim. Durkheim thậm chí còn gọi chúng ta là Homo duplex, hay là người với hai cấp độ. Ông gọi cấp độ thấp hơn là cấp độ trần tục. Và trần tục thì đối ngược với thiêng liêng. Trần tục có nghĩa là tầm thường hay thông thường. Và trong cuộc sống thường ngày, chúng ta tồn tại dưới dạng từng cá thể. Chúng ta muốn thỏa mãn những ham muốn cá nhân. Chúng ta theo đuổi những mục đích riêng. Nhưng đôi lúc, có thứ gì đó xảy ra kích thích sự thay đổi Những cá nhân hợp lại với nhau tạo thành một đội, một phong trào hay là một quốc gia, mang tầm cỡ to lớn hơn nhiều so với từng cá thể cộng lại.
Durkheim called this level the level of the sacred because he believed that the function of religion was to unite people into a group, into a moral community. Durkheim believed that anything that unites us takes on an air of sacredness. And once people circle around some sacred object or value, they'll then work as a team and fight to defend it. Durkheim wrote about a set of intense collective emotions that accomplish this miracle of E pluribus unum, of making a group out of individuals. Think of the collective joy in Britain on the day World War II ended. Think of the collective anger in Tahrir Square, which brought down a dictator. And think of the collective grief in the United States that we all felt, that brought us all together, after 9/11.
Durkheim gọi cấp độ này là cấp độ thiêng liêng vì ông cho rằng chức năng của tôn giáo là nhằm hợp nhất mọi người thành một nhóm, trong một cộng đồng đạo đức. Durkheim tin rằng bất kỳ thứ gì hợp nhất chúng ta đều có giá trị thiêng liêng. Và một khi con người được bao bọc bởi một mục tiêu hay một giá trị thiêng liêng nào đó, họ sẽ cùng nhau làm việc và đấu tranh để bảo vệ nó. Durkheim đã viết về một loạt những xúc cảm mạnh mẽ mang tính tập thể giúp đạt được điều kỳ diệu có tên E pluribus unum này, từ việc tập hợp những cá thể lại thành nhóm. Hãy nghĩ về niềm vui chung của nước Anh vào ngày Thế chiến thứ II chấm dứt. Nghĩ về cơn thịnh nộ tập thể trên quảng trường Tahrir, đã lật đổ một nhà độc tài. Nghĩ về nỗi đau chung ở nước Mỹ mà tất cả chúng ta đều cảm thấy, điều đã đưa chúng ta lại gần nhau từ sau sự kiện 11/9
So let me summarize where we are. I'm saying that the capacity for self-transcendence is just a basic part of being human. I'm offering the metaphor of a staircase in the mind. I'm saying we are Homo duplex and this staircase takes us up from the profane level to the level of the sacred. When we climb that staircase, self-interest fades away, we become just much less self-interested, and we feel as though we are better, nobler and somehow uplifted.
Vậy thì, hãy để tôi tổng kết về hiện trạng của chúng ta. Tôi đang nói rằng khả năng chuyển hóa tinh thần chỉ là một phần tất yếu của con người. Và tôi đưa ra phép ẩn dụ về một chiếc cầu thang trong tâm trí. Và chúng ta là Homo duplex và chiếc thang này đưa chúng ta từ ngưỡng trần tục tới ngưỡng thiêng liêng. Khi chúng ta trèo lên nó, những mưu cầu cá nhân tan biến, ta trở nên bớt vị kỷ hơn, ta cảm thấy như thể mình trở nên tốt hơn, cao quý hơn và theo một cách nào đó, được nâng đỡ
So here's the million-dollar question for social scientists like me: Is the staircase a feature of our evolutionary design? Is it a product of natural selection, like our hands? Or is it a bug, a mistake in the system -- this religious stuff is just something that happens when the wires cross in the brain -- Jill has a stroke and she has this religious experience, it's just a mistake?
Và sau đây là một câu hỏi đắt giá cho một nhà nghiên cứu khoa học xã hội như tôi đây: Liệu chiếc thang kia có phải là một nhân tố trong mô thức tiến hóa của chúng ta? Liệu nó có phải là một sản phẩm của chọn lọc tự nhiên, như đôi bàn tay này? Hay đó là một lỗ hổng, một lỗi hệ thống - và thứ tôn giáo này chỉ đơn giản là thứ gì đó diễn ra khi những dây thần kinh giao nhau - Jill bị đột quị và cô đã rơi vào trải nghiệm tâm linh này, Liệu đó có phải chỉ là tình cờ?
Well many scientists who study religion take this view. The New Atheists, for example, argue that religion is a set of memes, sort of parasitic memes, that get inside our minds and make us do all kinds of crazy religious stuff, self-destructive stuff, like suicide bombing. And after all, how could it ever be good for us to lose ourselves? How could it ever be adaptive for any organism to overcome self-interest? Well let me show you.
Có rất nhiều nhà khoa học về tôn giáo chọn lựa quan điểm này Những người vô thần mới, làm ví dụ, họ tranh luận rằng tôn giáo là một chuỗi những virus, một kiểu virus ký sinh, đã chui vào đầu chúng ta và khiến ta gây ra đủ trò tâm linh điên rồ những thứ tự làm hại bản thân, chẳng hạn như là đánh bom liều chết , Và suy cho cùng, liệu có tốt không nếu chúng ta đánh mất bản thân mình? Làm sao mà các sinh vật lại trở nên thích ứng tốt hơn nếu vượt qua được sự vị kỷ? Hãy để tôi cho các bạn xem.
In "The Descent of Man," Charles Darwin wrote a great deal about the evolution of morality -- where did it come from, why do we have it. Darwin noted that many of our virtues are of very little use to ourselves, but they're of great use to our groups. He wrote about the scenario in which two tribes of early humans would have come in contact and competition. He said, "If the one tribe included a great number of courageous, sympathetic and faithful members who are always ready to aid and defend each other, this tribe would succeed better and conquer the other." He went on to say that "Selfish and contentious people will not cohere, and without coherence nothing can be effected." In other words, Charles Darwin believed in group selection.
Trong "Nguồn gốc loài người," Charles Darwin đã viết rất nhiều về sự tiến hóa của đạo đức - chúng đến từ đâu, tại sao chúng ta lại có nó. Darwin viết rằng có rất nhiều đức giá trị của chúng ta chẳng có mấy ý nghĩa, nhưng lại rất có lợi cho tập thể. Ông đã viết về một tình huống trong đó hai bộ tộc người có thể đã gặp gỡ và cạnh tranh với nhau. Ông viết, "Nếu một bộ tộc bao gồm một số đông những người dũng cảm, biết cảm thông và những thành viên trung thành những người luôn sẵn sàng viện trợ và bảo vệ những người khác, bộ tộc đó sẽ thành công hơn và chế ngự được bộ tộc còn lại." Ông tiếp tục nói "Những người ích kỷ và hay gây gổ sẽ không thể liên kết lại, mà nếu thiếu đi sự liên kết, không có gì có thể thành công." Nói cách khác, Charles Darwin tin vào sự chọn lọc nhóm
Now this idea has been very controversial for the last 40 years, but it's about to make a major comeback this year, especially after E.O. Wilson's book comes out in April, making a very strong case that we, and several other species, are products of group selection. But really the way to think about this is as multilevel selection.
Thực sự là ý tưởng này đã gây ra rất nhiều tranh cãi trong suốt 40 năm qua, và nó sẽ lại dấy lên dư luận một lần nữa vào năm nay, nhất là sau khi cuốn sách của E.O. WIlson ra mắt vào tháng 4, tranh luận rất mạnh bạo rằng chúng ta, và nhiều loài khác nữa, là sản phẩm của sự chọn lọc nhóm. Nhưng thực sự, cách nghĩ đúng đắn về vấn đề này là sự chọn lọc đa tầng lớp.
So look at it this way: You've got competition going on within groups and across groups. So here's a group of guys on a college crew team. Within this team there's competition. There are guys competing with each other. The slowest rowers, the weakest rowers, are going to get cut from the team. And only a few of these guys are going to go on in the sport. Maybe one of them will make it to the Olympics. So within the team, their interests are actually pitted against each other. And sometimes it would be advantageous for one of these guys to try to sabotage the other guys. Maybe he'll badmouth his chief rival to the coach. But while that competition is going on within the boat, this competition is going on across boats. And once you put these guys in a boat competing with another boat, now they've got no choice but to cooperate because they're all in the same boat. They can only win if they all pull together as a team. I mean, these things sound trite, but they are deep evolutionary truths.
Hãy nhìn theo hướng này: Bạn phải đối mặt với sự cạnh tranh trong nhóm cũng như giữa các nhóm. Giả dụ đây là một nhóm chèo thuyền trong trường đại học. Trong nội bộ nhóm có sự cạnh tranh Có những người đang cạnh tranh dữ dội với những người còn lại. Người chèo thuyền chậm nhất và yếu nhất sẽ bị loại khỏi đội. Và có rất ít trong số họ đi sâu vào được bộ môn thể thao. Có lẽ một trong số họ có thể vào đến Olympics. Vậy là trong nội bộ nhóm, lợi ích của mỗi người xung đột với những người khác Và đôi khi sẽ có lợi hơn cho một trong số những chàng trai này nếu họ tìm cách ngầm hại những người khác. Có lẽ cậu ta sẽ nói xấu đối thủ chính của mình với huấn luyện viên. Thế nhưng khi cuộc đua đang diễn ra ngay trong chiếc thuyền này, sự cạnh trạnh này diễn ra giữa những chiếc thuyền. Và một khi bạn đặt những chàng trai này vào một chiếc thuyền để đua với một chiếc khác, họ sẽ không có lựa chọn nào khác ngoài hợp tác bởi vì họ đang ở trên cùng một chiếc thuyền. Họ chỉ có thể chiến thắng nếu chèo thuyền như một đội. Có lẽ những thứ này nghe đã nhàm tai với bạn, nhưng thực ra, chúng là những bài học sâu sắc về sự tiến hóa .
The main argument against group selection has always been that, well sure, it would be nice to have a group of cooperators, but as soon as you have a group of cooperators, they're just going to get taken over by free-riders, individuals that are going to exploit the hard work of the others. Let me illustrate this for you. Suppose we've got a group of little organisms -- they can be bacteria, they can be hamsters; it doesn't matter what -- and let's suppose that this little group here, they evolved to be cooperative. Well that's great. They graze, they defend each other, they work together, they generate wealth. And as you'll see in this simulation, as they interact they gain points, as it were, they grow, and when they've doubled in size, you'll see them split, and that's how they reproduce and the population grows.
Phản biện chính của thuyết chọn lọc nhóm này đó là vâng, đúng vậy, thật tuyệt khi có một nhóm những người biết hợp tác, nhưng ngay khi bạn có một nhóm những người hợp tác với nhau, họ rồi sẽ bị đạp đổ bởi những kẻ lợi dụng, ăn không ngồi rồi, những cá nhân sẽ bóc lột sự chăm chỉ của những người khác. Để tôi minh họa điều này cho bạn xem. Giả dụ chúng ta có một nhóm những sinh vật nhỏ - chúng có thể là vi khuẩn, có thể là chuột đồng; điều đó không quan trọng - và hãy giả dụ rằng nhóm nhỏ này, dần tiến hóa trở nên có tính hợp tác. Chà điều đó tuyệt đấy. Chúng bảo vệ lẫn nhau, chúng làm việc với nhau, chúng tạo ra sự thịnh vượng. Và bạn sẽ thấy rằng trong mô phỏng này, khi chúng tiếp xúc, chúng giành điểm, và rồi thì chúng phát triển, và khi chúng đã phát triển kích thước lên gấp đôi, bạn sẽ thấy chúng bị chia thành hai nhóm, và đó là cách mà chúng tự tái tạo và gia tăng dân số.
But suppose then that one of them mutates. There's a mutation in the gene and one of them mutates to follow a selfish strategy. It takes advantage of the others. And so when a green interacts with a blue, you'll see the green gets larger and the blue gets smaller. So here's how things play out. We start with just one green, and as it interacts it gains wealth or points or food. And in short order, the cooperators are done for. The free-riders have taken over. If a group cannot solve the free-rider problem then it cannot reap the benefits of cooperation and group selection cannot get started.
Thế nhưng giả dụ một trong số chúng biến dị. Có biến dị trong gene và một trong số chúng đi theo một chiến lược ích kỷ. Nó lợi dụng những con khác. Và khi một con xanh lá tiếp xúc với một con xanh dương, bạn sẽ thấy con xanh lá to lớn hơn, còn con xanh trở nên nhỏ đi. Và rồi đó là cách mà mọi thứ diễn ra. Chúng ta chỉ cần một con xanh lá thôi, và khi chúng tiếp xúc với phần còn lại nó dành được sức mạnh, điểm số, hay là thức ăn. Và chỉ trong một thời gian ngắn, số phận những kẻ biết hợp tác thế là chấm dứt. Những kẻ lợi dụng đã lật đổ nó. Nếu tập thể không thể giải quyết vấn đề về những kẻ lợi dụng thì nó cũng không thể được hưởng lợi ích của việc hợp tác và vì vậy bản thân việc chọn lọc chẳng thế được tiến hành.
But there are solutions to the free-rider problem. It's not that hard a problem. In fact, nature has solved it many, many times. And nature's favorite solution is to put everyone in the same boat. For example, why is it that the mitochondria in every cell has its own DNA, totally separate from the DNA in the nucleus? It's because they used to be separate free-living bacteria and they came together and became a superorganism. Somehow or other -- maybe one swallowed another; we'll never know exactly why -- but once they got a membrane around them, they were all in the same membrane, now all the wealth-created division of labor, all the greatness created by cooperation, stays locked inside the membrane and we've got a superorganism.
Thế nhưng, vẫn tồn tại những giải pháp cho vấn nạn này. Đó không phải là một vấn đề quá khó. Thực tế là, tự nhiên đã giải quyết được nó vô số lần. Và giải pháp yêu thích của tự nhiên Đó là đưa tất cả mọi người vào cùng một chiếc thuyền. Lấy ví dụ, tại sao ADN ty thế trong mỗi tế bào lại có một ADN riêng của nó tách biệt hoàn toàn với ADN trong nhân? Đó là bởi vì trước kia từng tồn tại những vi khuẩn tự do và chúng đã cùng với nhau trở thành một tổ chức siêu việt hơn. Bằng cách nào đó - có lẽ là một vi khuẩn nuốt con còn lại; ta không biết chính xác - nhưng một khi chúng có màng bao quanh, tức là chúng cùng nằm trong một chiếc màng, vậy là tất cả các phân công lao động, tất cả những sự vĩ đại được gây dựng bởi sự hợp tác, bị khóa bên trong chiếc màng đó và chúng ta có được một cơ quan siêu việt.
And now let's rerun the simulation putting one of these superorganisms into a population of free-riders, of defectors, of cheaters and look what happens. A superorganism can basically take what it wants. It's so big and powerful and efficient that it can take resources from the greens, from the defectors, the cheaters. And pretty soon the whole population is actually composed of these new superorganisms. What I've shown you here is sometimes called a major transition in evolutionary history. Darwin's laws don't change, but now there's a new kind of player on the field and things begin to look very different.
Giờ hãy tiếp tục với mô hình giả lập đưa một trong những cơ quan này vào một môi trường có những kẻ lợi dụng, những kẻ ngoan trá, lừa dối và hãy xem điều gì sẽ xảy ra. Cơ quan siêu việt này có thể lấy bất kỳ thứ gì mà nó muốn. Nó quá lớn mạnh và hiệu quả tới nỗi có thể chiếm lấy tài nguyên của những con màu xanh, những kẻ phá hoại, ăn gian. Và không sớm thì muộn, môi trường này dần chỉ còn t oàn những cơ quan siêu việt mới được hình thành. Những gì tôi vừa cho bạn xem đôi lúc được gọi là chuyển biến trọng đại trong lịch sử tiến hóa. Thuyết của Darwin không hề thay đổi, nhưng giờ đây có những người chơi mới trong cuộc chơi này và mọi thứ trông khác đi rất nhiều.
Now this transition was not a one-time freak of nature that just happened with some bacteria. It happened again about 120 or a 140 million years ago when some solitary wasps began creating little simple, primitive nests, or hives. Once several wasps were all together in the same hive, they had no choice but to cooperate, because pretty soon they were locked into competition with other hives. And the most cohesive hives won, just as Darwin said.
Và sự biến chuyển này không phải chỉ là một diễn biến tự nhiên chỉ xảy ra với một vài loài vi khuẩn. Nó đã diễn ra một lần nữa vào khoảng 120 hay 140 triệu năm về trước khi một số con ong bắp cày đơn độc bắt đầu tạo dựng một cách đơn giản và cổ lỗ, những tổ ong. Một khi vài con ong đều cùng ở trong cái tổ này, chúng không còn lựa chọn nào khác ngoài việc hợp tác, bởi vì rất nhanh thôi, chúng sẽ phải đối mặt với sự cạnh tranh từ những tổ ong khác. Và tổ nào liên kết chặt chẽ nhất sẽ giành chiến thắng, đúng như Darwin đã nói.
These early wasps gave rise to the bees and the ants that have covered the world and changed the biosphere. And it happened again, even more spectacularly, in the last half-million years when our own ancestors became cultural creatures, they came together around a hearth or a campfire, they divided labor, they began painting their bodies, they spoke their own dialects, and eventually they worshiped their own gods. Once they were all in the same tribe, they could keep the benefits of cooperation locked inside. And they unlocked the most powerful force ever known on this planet, which is human cooperation -- a force for construction and destruction.
Những con ong bắp cày này phát triển thành ong và kiến ngập tràn trên thế giới và thay đổi sinh quyển. Và sự biến chuyển này lại tiếp tục xảy ra, thậm chí còn kỳ diệu hơn, trong nửa triệu năm trước đây, khi chính tổ tiên của chúng ta trở thành những sinh vật có văn hóa, họ quây quần quanh những đống lửa, họ phân chia lao động, họ bắt đầu tô vẽ lên người, họ nói những ngôn ngữ địa phương của riêng mình, và dần dà, họ tôn thờ những vị thần của riêng họ. Một khi họ ở trong cùng một tộc người, họ có thể gìn giữ được những lợi ích của sự hợp tác trong bộ tộc đó. Và họ đã mở ra những tiềm lực mạnh mẽ nhất chưa từng thấy trên hành tinh này đó chính là hợp tác giữa con người -- một sức mạnh giúp cho việc xây dựng và phá hoại.
Of course, human groups are nowhere near as cohesive as beehives. Human groups may look like hives for brief moments, but they tend to then break apart. We're not locked into cooperation the way bees and ants are. In fact, often, as we've seen happen in a lot of the Arab Spring revolts, often those divisions are along religious lines. Nonetheless, when people do come together and put themselves all into the same movement, they can move mountains.
Dĩ nhiên, con người không thể hợp tác chặt chẽ được như những chú ong kia. Bộ tộc người chỉ trông giống tổ ong trong một khoảng thời gian ngắn, rồi thì chúng có xu hướng đổ vỡ. Chúng ta hiện giờ không còn bị kìm kẹp trong việc hợp tác với nhau như loài ong và kiến. Trên thực tế, thông thường, như chúng ta đã thấy rất nhiều trong những cuộc biểu tình Mùa Xuân Ả-rập thông thường, sự phân chia xảy ra giữa những dòng tôn giáo. Mặc dù vậy, khi con người thực sự đến với nhau cùng sống chung trong một làn sóng, họ có thể chuyển núi dời sông.
Look at the people in these photos I've been showing you. Do you think they're there pursuing their self-interest? Or are they pursuing communal interest, which requires them to lose themselves and become simply a part of a whole?
Hãy nhìn những người trong những bức ảnh mà tôi đang trình chiếu cho bạn Bạn có cho rằng họ ở đó là để theo đuổi mục đích cá nhân không? Hay đang theo đuổi mục đích của tập thế, thứ mà sẽ đòi hỏi ở họ sự quên mình và trở thành của một phần của tập thể?
Okay, so that was my Talk delivered in the standard TED way. And now I'm going to give the whole Talk over again in three minutes in a more full-spectrum sort of way.
Bài diễn thuyết của tôi là vậy được trình bày theo tiêu chuẩn của "TED". Và giờ thì tôi sẽ trình bày cuộc nói chuyện ấy lại từ đầu trong ba phút một cách bao quát hơn.
(Music)
(Âm nhạc)
(Video) Jonathan Haidt: We humans have many varieties of religious experience, as William James explained. One of the most common is climbing the secret staircase and losing ourselves. The staircase takes us from the experience of life as profane or ordinary upwards to the experience of life as sacred, or deeply interconnected. We are Homo duplex, as Durkheim explained. And we are Homo duplex because we evolved by multilevel selection, as Darwin explained. I can't be certain if the staircase is an adaptation rather than a bug, but if it is an adaptation, then the implications are profound. If it is an adaptation, then we evolved to be religious.
(Video) Jonathan Haidt: Con người chúng ta có rất nhiều dạng trải nghiệm tôn giáo, như William James đã giải thích Một trong những cách thông thường nhất là trèo lên chiếc thang bí mật và quên đi bản thân mình. Chiếc thang kia đưa chúng ta từ cuộc sống trần tục và tầm thường vươn tới những trải nghiệm thiêng liêng, hay gắn bó sâu sắc với nhau. Chúng ta là loài Homo duplex, như Durkheim đã diễn giải. Và chúng ta là Homo duplex bởi vì chúng ta tiến hóa theo chọn lọc đa tầng lớp, như Darwin đã giải thích. Tôi không thể chắc chắn rằng chiếc thang đó giúp cho việc thích nghi hay đơn giản là một lỗi hệ thống, nhưng nếu nó hỗ trợ cho việc thích nghi, thì ý nghĩa của nó là vô cùng quan trọng Nếu nó là sự thích nghi, thì chúng ta đã tiến hóa để trở nên tâm linh hơn.
I don't mean that we evolved to join gigantic organized religions. Those things came along too recently. I mean that we evolved to see sacredness all around us and to join with others into teams and circle around sacred objects, people and ideas. This is why politics is so tribal. Politics is partly profane, it's partly about self-interest, but politics is also about sacredness. It's about joining with others to pursue moral ideas. It's about the eternal struggle between good and evil, and we all believe we're on the good team.
Tôi không có ý rằng chúng ta tiến hóa để tham gia vào những dòng tôn giáo to lớn. Những thứ đó mới xuất hiện gần đây thôi. Ý của tôi là chúng ta tiến hóa để tìm thấy sự thiêng liêng ở xung quanh mình và để cùng những người khác tham gia vào tập thể được bao quanh bởi những mục đích, con người, và ý tưởng thiêng liêng. Đó là lý do tại sao chính trị lại mang tính bộ tộc đến thế. Chính trị có phần trần tục, có phần vị kỷ, nhưng chính trị cũng có phần thiêng liêng. Đó là việc cùng với người khác theo đuổi những tư tưởng đạo đức. Đó là sự đấu tranh bất tận giữa cái tốt và cái xấu, mà tất cả chúng ta đều cho rằng mình đang ở phe tốt.
And most importantly, if the staircase is real, it explains the persistent undercurrent of dissatisfaction in modern life. Because human beings are, to some extent, hivish creatures like bees. We're bees. We busted out of the hive during the Enlightenment. We broke down the old institutions and brought liberty to the oppressed. We unleashed Earth-changing creativity and generated vast wealth and comfort.
Và quan trọng nhất, nếu chiếc thang kia là thật, nó sẽ giải thích được sự bất mãn dai dẳng và ngấm ngầm bên trong cuộc sống hiện tại. Bởi vì loài người chúng ta, ở một mức độ nào đó, cũng giống như loài ong vậy. Chúng ta là ong. Chúng ta rời khỏi tổ trong thời kỳ khải huyền vào thế kỷ 18. Chúng ta lật đổ những thể chế cũ kỹ và đem tự do tới cho những người bị áp bức. Chúng ta đem tới sự sáng tạo làm thay đổi Trái đất và tạo dựng sự thịnh vượng và tiện nghi.
Nowadays we fly around like individual bees exulting in our freedom. But sometimes we wonder: Is this all there is? What should I do with my life? What's missing? What's missing is that we are Homo duplex, but modern, secular society was built to satisfy our lower, profane selves. It's really comfortable down here on the lower level. Come, have a seat in my home entertainment center.
Ngày nay, chúng ta bay lượn xung quanh như những con ong hạnh phúc trong tự do. Nhưng đôi lúc ta tự hỏi: Có phải đây là tất cả? Ta cần làm gì với cuộc đời mình? Điều gì còn thiếu? Điều còn thiếu đó là chúng ta là loài Homo duplex, nhưng xã hội thực dụng hiện đại được xây dựng nhằm thỏa mãn những cái tôi thấp hơn, trần tục hơn. Thực sự, ở cấp độ thấp hơn rất thoải mái. Hãy tới đây, hãy đến ngồi trong khu giải trí trong nhà của tôi.
One great challenge of modern life is to find the staircase amid all the clutter and then to do something good and noble once you climb to the top. I see this desire in my students at the University of Virginia. They all want to find a cause or calling that they can throw themselves into. They're all searching for their staircase. And that gives me hope because people are not purely selfish.
Một thách thức lớn với cuộc sống hiện đại đó là tìm thấy chiếc thang lẫn giữa tất cả những thứ lộn xộn kia và làm một cái gì đó tốt và cao quý một khi bạn trèo lên tới đỉnh. Tôi nhìn thấy khao khát này trong những sinh viên của mình ở Đại học Virginia. Họ đều muốn tìm thấy một lý do, hay một tiếng gọi mà họ có thể hoà mình vào trong đó. Họ đều đang kiếm tìm chiếc thang của mình. Và điều đó cho tôi hi vọng bởi vì con người không hoàn toàn ích kỷ.
Most people long to overcome pettiness and become part of something larger. And this explains the extraordinary resonance of this simple metaphor conjured up nearly 400 years ago. "No man is an island entire of itself. Every man is a piece of the continent, a part of the main."
Hầu hết mọi người mong muốn vượt qua sự hèn mọn và trở thành một phần của cái gì to lớn hơn. Và điều đó giải thích sự vang vọng kỳ diệu của phép so sánh ẩn dụ này được hình thành cách đây 400 năm về trước. "Không có ai là một hoang đảo riêng. Mỗi con người là một phần của lục địa, là một phần của một cái chung."
JH: Thank you.
JH: Xin cảm ơn.
(Applause)
(Vỗ tay)