هەندێک کات وەکو توخمێکی موسیقای بیر لە ڕیتم دەکەینەوە، لە ڕاستیدا لە هەموو شوێنیکی جیهانەکەماندا دۆزراوەتەوە، لە هەڵکێش و داکێشەکانی شەپۆلی زەریاوە تا لێدانی دڵمان، ڕیتم ڕووداوێکی بنەڕەتیانەیە بەشێوەیەکی ڕێکوپێک چاند جارێک دووبارە دەبێتەوە. تەنانەت خودی چرکە چرکی کاتژمێریش جۆرێکە لە ڕیتم. بەڵام بۆ ڕیتمی مۆسیقایی، ئاوازی زنجیرەی دووبارەکراوە یەک پیاکێشانی بەس نییە. بۆ ئەمە، بەلایەنی کەمەوە پێویستمان بە پیاکێشانی پێچەوانە لەگەڵ دەنگێکی جیاواز هەییە، کەوا دەتواندرێت پیاکێشانێکی دەرەوە جەختنەکراوبێت یان پیاکێشانێکی ناوە خەجتکراوبێت. چەند ڕێگایەک هەیە تا ئەم پیاکێشانە ڕوونانە بێنەبەرهەم، یان ئەوەتا بە بەکارهێنانی بەرزی و نزمی تەپڵەکان یان پیاکێشانی درێژ و کورت. کەوا لە کۆتایەکەی وەکو پیاکێشانی سەرەکی دەبیسترێت کە دوای یاسایەکی دیارایکراویش ناکەوێت، بەڵام هەروەکو گوڵدانەکە بەناوبانگەکەی ڕۆبن دەتواندرێت پێچەوانەبکرێتەوە بەکوێرەی بیروهزی کلتوری. لە نووسینی نۆتەی ستانداردا، ڕیتم تایبەتە بە هێڵی شریتی مۆسیقایی، بەڵام ڕێگای دیکە هەیە، ئایە چرکە چرکی کاتژمێریت لەبیرە؟ هەروەکو ڕووخسارێک خڕ دەتوانێت شوێنی ڕێڕەوی هێڵی درێژی کات بکەوێت. بەردەوامی ڕیتمەکەش دەتواندرێت لە بازنەکە شوێنی بکەوێندرێت. بەردەوامی چەرخەکەش دەتواندرێت ڕێگایەکی ژیرانەتربێت تا ڕیتمەکە وێنابکات لە خاڵی هێڵە درێژەکە زیاتر بێت کەوا داوای گەڕانەوە دواوە و چوار لاپەڕەی درێژ دەکات. دەتوانین پیاکێشانەکان لە پێگە جیاوازەکانی دەووری بازنەکە نیشانە بکەین بە بەکارهێنانی خاڵە شینەکان بۆ پیاکێشانە سەرەکیەکان، پرتەقاڵیەکان بۆ پیاکێشانە دوورەکان، و خاڵە سپیەکان بۆ دووەم پیاکێشان. دوو ڕیتمی پیاکێشانی بنچیەنی لەگەڵ پیاکێشانی سەرەکی و پیاکێشانی پێچەوانەی دوور. یان سێ ڕیتمی پیاکێشان لەگەڵ پیاکێشانی سەرەکی، پیاکێشانێکی دوور و دووەم پیاکێشان. و ماودای نێوانی هەر پیاكێشانێک دەتواندرێت بۆ پیاکێشانی زۆر بچووکتر دابەش بکرێن بە بەکارهێنانی چەند دانەیەکی ڕیتمی ٢ یان ٣. بنچینەی چەند چینێک چەرخی هاوچەق بەکاردێنن ئەمەش ڕێگاماندەدا ڕیتمی ئاڵۆزتر دروستبکەین. بۆنموونە، دەتوانین دوو ڕیتمی پیاکێشانی بنچینەی لەگەڵ ڕیتمی پیاکێشانە دوورەکان تێکەڵ بکەین تا سیستەمی پیاکێشانی چوارمان دەستبکەوێت. ئەم بڕبڕەی پشتی ناسراوی زۆربەی ژانەرە بەناوبانگەکانی جیهانە. لە ڕۆک، میوزیکی وڵاتی، و جاز و ڕێگە و میوزیکی کۆمبیا. یاخود دەتوانین دوو ڕیتمی پیاکێشان لەگەڵ سێ پیاکێشان لە یەک کاتدا تێکەڵ بکەین. لابردنی پیاکێشانە سەرەکی زیادەکە خولاندنەوەی چەرخی ناوەوەکە ڕیتمێک بەرهەم دەهێنێت کەوا ڕیتمی شاراوەی سێ و چوارە ئەمە بنەمای میوزیکی مەولەوی و تەسەوفییە، هەروەها مەودای فراوانی ڕیتمەکانی ئەمریکای لاتین، وەکو جۆرۆپۆ، و تەنانەت پارچە میوزیکی سەمای بەناوبانگی باکیش. ئێشتاش ئەگەر گۆزەکەی روبینتان بیر مابێت پیاکێشانە دوورەکان وەکو پیاکێشنە سەرەکیەکان گوێیان لێبگرن، ئەمەش ڕیتمی شەش-هەشتمان پێدەدات، هەروەکو لە ژانەرەکانی وەکو چاکارێر دۆزراونەتەوە. و قوێچوا، میوزیکی فارسی و زیاتریش. لە سیستەمی پیاکێشانی هەشتدا، سێ بازنەی چیندارمان هەییە، هەر ڕیتمێکیش لەلایەن ئامێرێکی میوزیکی جیاواز دەژەنرێن. پاشان دەتوانین چینی دەرەکیترین زیاد بکەین کەوا پێکدێت لە بنچینەی ڕیتمە زیادکراوەکە، بەهێزکردنی پیاکێشانی سەرەکی و زیادکردنی دروستی. ئێستاش با هەمووشتێک لابدەین جگەلە ئەم ڕیتمە تێکەڵکراوە و دوو ڕیتمی پیاکێشانی بنچینەی لە سەرەوە. ئەم شێوازە ڕیتمە وەکو مۆسیقای سینکۆیۆ کوبا لە پویرتۆ ریکان بۆمبا، و لە میوزیکی ڕۆمانیا باکور دۆزراوەتەوە. و خولاندنەوەی بازنەی دەرەکی بە ٩٠ پلە بە پێچەوانەی میلی کاتژمێر. بنەمایەکمان پێدەدات زۆربەی جار لە میوزیکی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست دۆزراوەتەوە، هەروەها چۆرۆی بەرزیلیش، و تانگۆی ئەرجەنتینی. لە هەموو ئەو نموونانەم ڕیتمی چینی ژێرەوە بنچینەی یەک و دوو بەهێز دەکات، بەڵام بە ڕێگا جیاوازەکان پشت دەبەستێت بە شێوازی ڕێکخستن و دەقی کلتوری. هەربۆیە وادەردەکەوێت ڕێگای چەرخی زیاترە لە ڕێگایەکی باشی وێناکردنی ڕیتمە ئاڵۆزەکان. بە ئازادکردنمان لە هێڵی شیریتی ستەمکار. دەتوانین وێنای ڕیتم بکەین بە گوێرەی کات، و یەک خولاندنەوەی سادەی چەرخەکە دەتوانێت گەشتێکی میوزیکی جیهانامان پێبکات.
We usually think of rhythm as an element of music, but it's actually found everywhere in the world around us, from the ocean tides to our own heartbeats, rhythm is essentially an event repeating regularly over time. Even the ticking of a clock itself is a sort of rhythm. But for musical rhythm, a steady string of repeating single beats is not enough. For that, we need at least one opposing beat with a different sound, which can be the unstressed off beat or the accented back beat. There are several ways to make these beats distinct, whether by using high and low drums, or long and short beats. Which ends up being heard as the main beat is not a precise rule, but like the famous Rubin's vase, can be reversed depending on cultural perception. In standard notation, rhythm is indicated on a musical bar line, but there are other ways. Remember that ticking clock? Just as its round face can trace the linear passage of time, the flow of rhythm can be traced in a circle. The continuity of a wheel can be a more intuitive way to visualize rhythm than a linear score that requires moving back and forth along the page. We can mark the beats at different positions around the circle using blue dots for main beats, orange ones for off beats, and white dots for secondary beats. Here is a basic two beat rhythm with a main beat and an opposing off beat. Or a three beat rhythm with a main beat, an off beat, and a secondary beat. And the spaces between each beat can be divided into further sub-beats using multiples of either two or three. Layering multiple patterns using concentric wheels lets us create more complex rhythms. For example, we can combine a basic two beat rhythm with off beats to get a four beat system. This is the recognizable backbone of many genres popular around the world, from rock, country, and jazz, to reggae and cumbia. Or we can combine a two beat rhythm with a three beat one. Eliminating the extra main beat and rotating the inner wheel leaves us with a rhythm whose underlying feel is three-four. This is the basis of the music of Whirling Dervishes, as well as a broad range of Latin American rhythms, such as Joropo, and even Bach's famous Chaconne. Now if we remember Rubin's vase and hear the off beats as the main beats, this will give us a six-eight feel, as found in genres such as Chacarera, and Quechua, Persian music and more. In an eight beat system, we have three layered circles, each rhythm played by a different instrument. We can then add an outermost layer consisting of an additive rhythmic component, reinforcing the main beat and increasing accuracy. Now let's remove everything except for this combined rhythm and the basic two beat on top. This rhythmic configuration is found as the Cuban cinquillo, in the Puerto Rican bomba, and in Northern Romanian music. And rotating the outer circle 90 degrees counterclockwise gives us a pattern often found in Middle Eastern music, as well as Brazilian choro, and Argentinian tango. In all of these examples, the underlying rhythm reinforces the basic one-two, but in different ways depending on arrangement and cultural context. So it turns out that the wheel method is more than just a nifty way of visualizing complex rhythms. By freeing us from the tyranny of the bar line, we can visualize rhythm in terms of time, and a simple turn of the wheel can take us on a musical journey around the world.