One simple vitamin can reduce your risk of heart disease.
Jedna prosta witamina może zredukować ryzyko wystąpienia chorób serca.
Eating chocolate reduces stress in students.
Jedzenie czekolady zmniejsza stres wśród studentów.
New drug prolongs lives of patients with rare disease.
Nowy lek wydłuża życie pacjentów z rzadką chorobą.
Health headlines like these are published every day, sometimes making opposite claims from each other. There can be a disconnect between broad, attention-grabbing headlines and the often specific, incremental results of the medical research they cover. So how can you avoid being misled by grabby headlines?
Takie nagłówki dotyczące zdrowia publikuje się codziennie, czasem zaprzeczają sobie nawzajem. Może istnieć różnica między ogólnikowymi, zwracającymi uwagę nagłówkami, a często dokładnymi, powoli gromadzonymi wynikami badań, na które się powołują. Jak więc nie dać się zwieść przez chwytliwe nagłówki?
The best way to assess a headline’s credibility is to look at the original research it reports on. We’ve come up with a hypothetical research scenario for each of these three headlines.
Najlepszym sposobem na określenie wiarygodności nagłówka jest spojrzenie na pierwotne badanie, do którego się odwołuje. Stworzyliśmy hipotetyczny scenariusz badawczy dla każdego z tych trzech nagłówków.
Keep watching for the explanation of the first example; then pause at the headline to answer the question. These are simplified scenarios. A real study would detail many more factors and how it accounted for them, but for the purposes of this exercise, assume all the information you need is included.
Zobacz objaśnienie pierwszego przykładu, następnie zatrzymaj film na nagłówku, aby odpowiedzieć na pytanie. Scenariusze zostały uproszczone. Prawdziwe badanie zawierałoby więcej czynników i uwzględnień, ale na potrzeby tego ćwiczenia, załóż, że podano wszystkie potrzebne informacje.
Let’s start by considering the cardiovascular effects of a certain vitamin, Healthium. The study finds that participants taking Healthium had a higher level of healthy cholesterol than those taking a placebo. Their levels became similar to those of people with naturally high levels of this kind of cholesterol. Previous research has shown that people with naturally high levels of healthy cholesterol have lower rates of heart disease.
Zacznijmy od rozważenia efektów sercowo-naczyniowych pewnej witaminy, Healthium. Badanie wykazuje, że uczestnicy przyjmujący Healthium mieli wyższy poziom zdrowego cholesterolu niż ci, którzy brali placebo. Ich wyniki były podobne do tych u osób z naturalnie wysokim poziomem tego rodzaju cholesterolu. Poprzednie badanie wykazało, że ludzie z naturalnie wysokim poziomem zdrowego cholesterolu, rzadziej zapadają na choroby serca.
So what makes this headline misleading: "Healthium reduces risk of heart disease."
Co więc czyni ten nagłówek mylącym: "Healthium zmniejsza ryzyko chorób serca."
The problem with this headline is that the research didn’t actually investigate whether Healthium reduces heart disease. It only measured Healthium’s impact on levels of a particular kind of cholesterol. The fact that people with naturally high levels of that cholesterol have lower risk of heart attacks doesn’t mean that the same will be true of people who elevate their cholesterol levels using Healthium.
Problem z tym nagłówkiem tkwi w tym, że badanie nie sprawdzało właściwie, czy Healthium zmniejsza ryzyko chorób serca. Określiło ono jedynie wpływ Healthium na poziomy konkretnego typu cholesterolu. Fakt, że ludzie z naturalnie wyższym poziomem tego cholesterolu są mniej narażeni na ataki serca, nie oznacza, że tak samo będzie u osób, które podwyższają jego poziom stosując Healthium.
Now that you’ve cracked the case of Healthium, try your hand at a particularly alluring mystery: the relationship between eating chocolate and stress. This hypothetical study recruits ten students. Half begin consuming a daily dose of chocolate, while half abstain. As classmates, they all follow the same schedule. By the end of the study, the chocolate eaters are less stressed than their chocolate-free counterparts.
Skoro uporaliście się już z kwestią Healthium, sprawdźcie się w szczególnie ponętnej sprawie: związkiem między jedzeniem czekolady a stresem. To teoretyczne badanie obejmuje dziesięciu studentów. Połowa z nich zjada dzienną dawkę czekolady, a reszta nie. Wszyscy chodzą do tej samej klasy, podążają więc tym samym programem. Pod koniec badania jedzący czekoladę byli mniej zestresowani niż ich unikający czekolady koledzy.
What’s wrong with this headline: "Eating chocolate reduces stress in students"
Co jest nie tak z tym nagłówkiem: "Jedzenie czekolady zmniejsza stres wśród studentów".
It’s a stretch to draw a conclusion about students in general from a sample of ten. That’s because the fewer participants are in a random sample, the less likely it is that the sample will closely represent the target population as a whole. For example, if the broader population of students is half male and half female, the chance of drawing a sample of 10 that’s skewed 70% male and 30% is about 12%. In a sample of 100 that would be less than a .0025% chance, and for a sample of 1000, the odds are less than 6 x 10^-36.
Wniosek na temat wszystkich studentów w oparciu o grupę 10 to naciągnięcie. Ponieważ im mniej uczestników bierze udział w dowolniej próbie, tym mniej prawdopodobne, że próba wiernie odwzoruje populację docelową jako całość. Na przykład, jeśli populacja studentów to w połowie mężczyźni i kobiety, szansa wybrania grupy 10 osób, która składa się w 70% z mężczyzn i w 30% z kobiet, wynosi około 12%. W grupie 100 osób byłoby na to mniej niż 0,0025% szans, a w pośród 1000 ludzi, prawdopodobieństwo jest mniejsze niż 6 x 10^-36.
Similarly, with fewer participants, each individual’s outcome has a larger impact on the overall results— and can therefore skew big-picture trends. Still, there are a lot of good reasons for scientists to run small studies. By starting with a small sample, they can evaluate whether the results are promising enough to run a more comprehensive, expensive study. And some research requires very specific participants that may be impossible to recruit in large numbers. The key is reproducibility— if an article draws a conclusion from one small study, that conclusion may be suspect— but if it’s based on many studies that have found similar results, it’s more credible.
Podobnie, przy mniejszej ilości uczestników, wynik każdej osoby bardziej wpływa na końcowy rezultat, a przez to może zaburzyć obraz tendencji w dużej skali. Są też dobre powody, dla których naukowcy przeprowadzają mniejsze badania. Zaczynając od małej grupy, mogą ocenić, czy wyniki są na tyle obiecujące, aby przeprowadzić bardziej kompleksowe, ale i kosztowne badania. Niektóre badania wymagają ściśle określonych uczestników, których znalezienie w dużej ilości może okazać się niemożliwe. Powtarzalność jest kluczem. Jeśli artykuł wyciąga wniosek w oparciu o jedno niewielkie badanie, konkluzja może być podejrzana. Lecz gdy bazuje ona na wielu badaniach, które przynoszą podobne wyniki, wniosek jest wiarygodniejszy.
We’ve still got one more puzzle. In this scenario, a study tests a new drug for a rare, fatal disease. In a sample of 2,000 patients, the ones who start taking the drug upon diagnosis live longer than those who take the placebo.
Mamy jeszcze jedną zagadkę do rozwiązania. Tym razem badanie testuje nowy lek na rzadką, śmiertelną chorobę. W grupie 2000 pacjentów ci, którzy zaczęli przyjmować nowy lek na zdiagnozowaną chorobę żyją dłużej niż osoby biorące placebo.
This time, the question is slightly different. What’s one more thing you’d like to know before deciding if the headline, "New drug prolongs lives of patients with rare disease", is justified?
W tym wypadku pytanie lekko się różni. Jaką jedną rzecz chcielibyście wiedzieć zanim zadecydujecie, czy nagłówek, "Nowy lek wydłuża życie pacjentów z rzadką chorobą", jest poparty faktami?
Before making this call, you’d want to know how much the drug prolonged the patients’ lives. Sometimes, a study can have results that, while scientifically valid, don’t have much bearing on real world outcomes. For example, one real-life clinical trial of a pancreatic cancer drug found an increase in life expectancy— of ten days.
Zanim podejmiecie decyzję, warto byłoby dowiedzieć się, o ile lek przedłużył życie pacjentom. Czasem wynik badania, mimo że naukowo prawidłowy, w rzeczywistości nic nie wnosi. Na przykład, pewne badania kliniczne leku na raka trzustki dowiodły, że przewidywana długość życia pacjentów zwiększy się o dziesięć dni.
The next time you see a surprising medical headline, take a look at the science it’s reporting on. Even when full papers aren’t available without a fee, you can often find summaries of experimental design and results in freely available abstracts, or even within the text of a news article. It’s exciting to see scientific research covered in the news, and important to understand the studies’ findings.
Następnym razem, kiedy zobaczycie zaskakujący medyczny nagłówek, sprawdźcie zaplecze naukowe, na jakie się on powołuje. Nawet jeśli całe publikacje nie są dostępne za darmo, często możecie znaleźć podsumowania procesu eksperymentalnego i rezultatów w bezpłatnych streszczeniach lub nawet w treści artykułu. To ekscytujące zobaczyć badania naukowe w wiadomościach, ale ważne jest też zrozumienie tego, co odkryły.