"New drug may cure cancer." "Aspirin may reduce risk of heart attacks." "Eating breakfast can help you lose weight."
"Thuốc mới chữa lành ung thư." "Aspirin giảm nguy cơ nhồi máu cơ tim." "Ăn sáng giúp giảm cân."
Health headlines like these flood the news, often contradicting each other. So how can you figure out what’s a genuine health concern or a truly promising remedy, and what’s less conclusive?
Những tiêu đề về sức khỏe như vậy tràn ngập trên báo chí, và thường mâu thuẫn với nhau. Vậy làm thế nào để nhận biết đâu là vấn đề sức khỏe đáng quan tâm, hay liệu pháp thực sự hứa hẹn, và đâu là thông tin mơ hồ?
In medicine, there’s often a disconnect between news headlines and the scientific research they cover. That’s because a headline is designed to catch attention— it’s most effective when it makes a big claim. By contrast, many scientific studies produce meaningful results when they focus on a narrow, specific question.
Trong y học, thường có sự sai biệt giữa tiêu đề báo và nghiên cứu khoa học. Vì tiêu đề được thiết kế để thu hút sự chú ý, nên một tuyên bố lớn sẽ tạo được hiệu ứng cao nhất. Trái lại, nghiên cứu khoa học đáng tin cậy thường tập trung vào một câu hỏi nhỏ và cụ thể. Cách tốt nhất để rút ngắn sự sai biệt này
The best way to bridge this gap is to look at the original research behind a headline. We’ve come up with a simplified research scenario for each of these three headlines to test your skills. Keep watching for the explanation of the first study; then pause at the headline to figure out the flaw. Assume all the information you need to spot the flaw is included.
là đọc các bản nghiên cứu gốc mà tiêu đề đề cập đến. Chúng tôi đưa ra ba tình huống đơn giản để thử khả năng phân tích của bạn. Hãy xem tiếp để tìm ra lời giải thích cho tình huống thứ nhất. Sau đó, dừng lại ở tiêu đề để tìm ra những điểm không đúng. Giả định rằng mọi thông tin cần để tìm ra lỗi đều ở trong này. Cùng bắt đầu với trường hợp sau:
Let’s start with this hypothetical scenario: a study using mice to test a new cancer drug. The study includes two groups of mice, one treated with the drug, the other with a placebo. At the end of the trial, the mice that receive the drug are cured, while those that received the placebo are not.
một nghiên cứu dùng chuột để thử nghiệm thuốc điều trị ung thư mới. Nghiên cứu này chia chuột làm hai nhóm, một nhóm dùng thuốc thật, một nhóm dùng thuốc giả. Lúc nghiệm thu, những con dùng thuốc thật lành bệnh, còn những con dùng thuốc giả thì không. Bạn có phát hiện ra điểm sai trong tiêu đề này không:
Can you spot the problem with this headline: "Study shows new drug could cure cancer"
"Nghiên cứu ra thuốc trị ung thư" Vì đối tượng của nghiên cứu này là chuột,
Since the subjects of the study were mice, we can’t draw conclusions about human disease based on this research. In real life, early research on new drugs and therapies is not conducted on humans. If the early results are promising, clinical trials follow to determine if they hold up in humans.
ta không thể kết luận nó sẽ đúng trên con người. Trên thực tế, giai đoạn đầu thử nghiệm thuốc và phương pháp điều trị không bao giờ được thực hiện trên người. Nếu kết quả ban đầu khả quan, sẽ có các thử nghiệm lâm sàng để xác định liệu có áp dụng được lên con người.
Now that you’ve warmed up, let’s try a trickier example: a study about the impact of aspirin on heart attack risk. The study randomly divides a pool of men into two groups. The members of one group take aspirin daily, while the others take a daily placebo. By the end of the trial, the control group suffered significantly more heart attacks than the group that took aspirin.
Sau khi đã khởi động, hãy thử với một ví dụ khó hơn: nghiên cứu về tác động của aspirin lên nguy cơ nhồi máu cơ tim. Nghiên cứu chia ngẫu nhiên một nhóm nam giới thành hai nhóm nhỏ. Một nhóm uống aspirin mỗi ngày, nhóm còn lại dùng thuốc giả. Lúc nghiệm thu, có nhiều người trong nhóm dùng thuốc giả bị nhồi máu cơ tim hơn nhóm uống aspirin.
Based on this situation, what’s wrong with the headline: "Aspirin may reduce risk of heart attacks"
Trong tình huống này, tiêu đề sai ở đâu? "Aspirin giảm nguy cơ nhồi máu cơ tim."
In this case, the study shows evidence that aspirin reduces heart attacks in men, because all the participants were men. But the conclusion “aspirin reduces risk of heart attacks” is too broad; we can’t assume that results found in men would also apply to women. Studies often limit participants based on geographic location, age, gender, or many other factors. Before these findings can be generalized, similar studies need to be run on other groups. If a headline makes a general claim, it should draw its evidence from a diverse body of research, not one study.
Ở đây, nghiên cứu cho thấy aspirin làm giảm nhồi máu cơ tim ở nam, vì người tham gia đều là nam. Nhưng kết luận "Aspirin giảm nguy cơ nhồi máu cơ tim" quá rộng; không thể kết luận trên cả nam lẫn nữ. Những người tham gia nghiên cứu thường bị giới hạn trong phạm vi địa lý, độ tuổi, giới tính và nhiều yếu tố khác. Trước khi phổ biến đại trà, cần thực hiện nghiên cứu tương tự trên các nhóm khác. Nếu tiêu đề đưa ra tuyên bố chung, cần đưa ra bằng chứng từ nhiều chứ không chỉ một nghiên cứu.
Can you take your skills from the first two questions to the next level? Try this example about the impact of eating breakfast on weight loss. Researchers recruit a group of people who had always skipped breakfast and ask them to start eating breakfast everyday. The participants include men and women of a range of ages and backgrounds. Over a year-long period, participants lose an average of five pounds.
Sau hai câu hỏi, bạn có sẵn sàng thử khả năng phân tích của mình ở độ khó hơn? Hãy thử với ví dụ về bữa sáng giúp giảm cân. Các nhà nghiên cứu chiêu mộ một nhóm người thường bỏ bữa sáng và yêu cầu họ bắt đầu ăn sáng mỗi ngày. Người tham gia gồm cả nam lẫn nữ ở nhiều độ tuổi và xuất thân khác nhau. Qua một năm, người tham gia giảm trung bình 2,3 kilogam.
So what’s wrong with the headline: "Eating breakfast can help you lose weight"
Tiêu đề này sai ở đâu? "Ăn sáng giúp giảm cân."
The people in the study started eating breakfast and lost weight— but we don’t know that they lost weight because they started eating breakfast; perhaps having their weight tracked inspired them to change their eating habits in other ways. To rule out the possibility that some other factor caused weight loss, we would need to compare these participants to a group who didn’t eat breakfast before the study and continued to skip it during the study. A headline certainly shouldn’t claim the results of this research are generally applicable. And if the study itself made such a claim without a comparison group, then you should question its credibility.
Người tham gia bắt đầu ăn sáng và giảm cân, nhưng ta không biết liệu họ giảm cân vì bắt đầu ăn sáng; hay việc theo dõi trọng lượng cơ thể đã khiến họ thay đổi thói quen ăn uống. Để loại trừ khả năng các yếu tố khác khiến giảm cân, cần so sánh những người này với những người không ăn sáng và tiếp tục bỏ bữa sáng trong toàn thời gian nghiên cứu. Tiêu đề rõ ràng không nên tuyên bố kết quả nghiên cứu một cách phổ quát. Và nếu nghiên cứu không có nhóm đối chiếu, bạn nên đặt câu hỏi về tính tin cậy của nó. Sau khi thử khả năng phân tích với các nghiên cứu và tiêu đề giả định,
Now that you’ve battle-tested your skills on these hypothetical studies and headlines, you can test them on real-world news. Even when full papers aren’t available without a fee, you can often find summaries of experimental design and results in freely available abstracts, or even within the text of a news article. Individual studies have results that don’t necessarily correspond to a grabby headline. Big conclusions for human health issues require lots of evidence accumulated over time. But in the meantime, we can keep on top of the science, by reading past the headlines.
bạn có thể thử trên các tiêu đề thực tế. Dù báo cáo khoa học không phải lúc nào cũng miễn phí, vẫn có thể dễ dàng tìm ra nội dung tóm lược và kết quả thí nghiệm trong bản tóm tắt sẵn có miễn phí, hoặc ngay trong bài báo. Kết quả nghiên cứu không phải lúc nào cũng trùng khớp với tiêu đề hào nhoáng. Những kết luận lớn về vấn đề sức khỏe con người cần nhiều thời gian và bằng chứng. Trong khi chờ đợi, hãy tiếp cận với tiến bộ khoa học mà không quá đặt niềm tin vào tiêu đề.