"New drug may cure cancer." "Aspirin may reduce risk of heart attacks." "Eating breakfast can help you lose weight."
"Yeni ilaç, kanseri tedavi edebilir." "Aspirin kalp krizi riskini azaltabilir." "Kahvaltı yapmak, kilo vermenize yardımcı olabilir."
Health headlines like these flood the news, often contradicting each other. So how can you figure out what’s a genuine health concern or a truly promising remedy, and what’s less conclusive?
Bu tür sağlık haber manşetleri haberleri istila eder ve genelde birbirleri ile çelişirler. Peki neyin tam olarak sağlıkla alakalı veya gerçekten umut veren bir çare olduğunu ve neyin daha inandırıcı olduğunu nasıl bilebilirsiniz?
In medicine, there’s often a disconnect between news headlines and the scientific research they cover. That’s because a headline is designed to catch attention— it’s most effective when it makes a big claim. By contrast, many scientific studies produce meaningful results when they focus on a narrow, specific question.
Tıpta haber manşetleri ile konu edindikleri bilimsel araştırma arasında genelde bir tutarsızlık vardır. Çünkü bir manşet, dikkat çekmek üzere tasarlanmıştır-- ortaya büyük bir iddia attığında en etkili hâline bürünür. Buna karşın çoğu bilimsel çalışma sınırlı, net bir soruya odaklandığında anlamlı sonuçlar elde ederler. Bu boşluğu doldurmak için
The best way to bridge this gap is to look at the original research behind a headline. We’ve come up with a simplified research scenario for each of these three headlines to test your skills. Keep watching for the explanation of the first study; then pause at the headline to figure out the flaw. Assume all the information you need to spot the flaw is included.
manşetin ardındaki esas araştırmaya bakmak gereklidir. Becerilerinizi test etme adına bu üç başlığın her biri için basitleştirilmiş bir araştırma senaryosu oluşturduk. İlk çalışmanın açıklaması için izlemeye devam edin sonra kusur bulmak için başlıkta durdurun. Kusuru bulmak için gereken tüm bilgilerin olduğunu varsayın. Bu varsayımsal senaryo ile başlayalım,
Let’s start with this hypothetical scenario: a study using mice to test a new cancer drug. The study includes two groups of mice, one treated with the drug, the other with a placebo. At the end of the trial, the mice that receive the drug are cured, while those that received the placebo are not.
yeni kanser ilacını test etmek için fareleri kullanan bir çalışma. Çalışma; biri ilaçla, diğeri plasebo ile tedavi edilen iki grup fareyi içeriyor. Testin sonunda ilacı alan fareler tedavi olurken plasebo alan fareler tedavi olmuyor. Bu başlıktaki sorunu tespit edebilir misiniz:
Can you spot the problem with this headline: "Study shows new drug could cure cancer"
"Çalışma, yeni ilacın kanseri tedavi edebileceğini gösteriyor" Çalışmanın konusu fareler olduğundan
Since the subjects of the study were mice, we can’t draw conclusions about human disease based on this research. In real life, early research on new drugs and therapies is not conducted on humans. If the early results are promising, clinical trials follow to determine if they hold up in humans.
bu araştırmaya dayanarak insan hastalığı hakkında bir sonuç çıkaramayız. Gerçek hayatta, ilaç ve tedaviyle ilgili araştırmalar insanlar üzerinde yapılmaz. İlk sonuçlar ümit vericiyse insanlarda da geçerli olup olmadığını görmek için klinik deneyler yapılır. Artık ısındığınıza göre
Now that you’ve warmed up, let’s try a trickier example: a study about the impact of aspirin on heart attack risk. The study randomly divides a pool of men into two groups. The members of one group take aspirin daily, while the others take a daily placebo. By the end of the trial, the control group suffered significantly more heart attacks than the group that took aspirin.
daha zorlu bir örnek deneyelim: aspirinin kalp krizi riski üzerindeki etkisi hakkında bir çalışma. Çalışma, erkekleri rastgele iki gruba ayırıyor. Bir grubun üyeleri günlük aspirin, diğerleri günlük plasebo alıyor. Testin sonunda kontrol grubu, aspirin alan gruba göre çok daha fazla kalp krizi geçirdi. Bu duruma göre bu başlıkta yanlış olan ne:
Based on this situation, what’s wrong with the headline: "Aspirin may reduce risk of heart attacks"
"Aspirin kalp krizi riskini azaltabilir" Çalışma, katılımcılar erkek olduğu için aspirinin erkeklerde kalp krizlerini
In this case, the study shows evidence that aspirin reduces heart attacks in men, because all the participants were men. But the conclusion “aspirin reduces risk of heart attacks” is too broad; we can’t assume that results found in men would also apply to women. Studies often limit participants based on geographic location, age, gender, or many other factors. Before these findings can be generalized, similar studies need to be run on other groups. If a headline makes a general claim, it should draw its evidence from a diverse body of research, not one study.
azalttığına dair kanıtlar göstermektedir. Ancak “aspirin kalp krizi riskini azaltıyor” sonucu çok kapsamlı, erkeklerde bulunan sonuçların kadınlara da uygulanacağını varsayamayız. Çalışmalar çoğu zaman katılımcıları coğrafya, yaş, cinsiyet veya diğer birçok faktöre bağlı olarak sınırlamaktadır. Bu bulgular genelleştirilmeden önce benzer çalışmaların diğer gruplar üzerinde de yapılması gerekir. Bir başlık genel bir iddiada bulunuyorsa kanıtını tek bir çalışmadan değil, çeşitli araştırma gruplarından almalıdır. Becerilerinizi bir sonraki seviyeye taşıyabilir misiniz?
Can you take your skills from the first two questions to the next level? Try this example about the impact of eating breakfast on weight loss. Researchers recruit a group of people who had always skipped breakfast and ask them to start eating breakfast everyday. The participants include men and women of a range of ages and backgrounds. Over a year-long period, participants lose an average of five pounds.
Kahvaltı yapmanın kilo vermeye etkisi hakkındaki bu örneği deneyin. Araştırmacılar kahvaltıyı sürekli atlayan bir grup insanı topluyor ve onlardan her sabah kahvaltı yapmalarını istiyor. Katılımcılar, çeşitli yaş ve geçmişlerden kadın ve erkekleri içeriyor. Bir yıl boyunca katılımcılar ortalama iki buçuk kilo kaybediyor. Başlıktaki sorun ne?
So what’s wrong with the headline: "Eating breakfast can help you lose weight"
"Kahvaltı yapmak kilo vermenize yardımcı olabilir" Çalışmadaki insanlar kahvaltı yapmaya ve kilo vermeye başladı--
The people in the study started eating breakfast and lost weight— but we don’t know that they lost weight because they started eating breakfast; perhaps having their weight tracked inspired them to change their eating habits in other ways. To rule out the possibility that some other factor caused weight loss, we would need to compare these participants to a group who didn’t eat breakfast before the study and continued to skip it during the study. A headline certainly shouldn’t claim the results of this research are generally applicable. And if the study itself made such a claim without a comparison group, then you should question its credibility.
ama kahvaltı yapmaya başladıkları için mi yoksa kilo takibi onlara beslenme alışkanlıklarını değiştirmeleri için ilham verdiği için mi kilo verdiklerini bilmiyoruz. Diğer bazı faktörlerin kilo kaybına neden olma olasılığını kaldırmak için bu katılımcıları çalışmadan önce kahvaltı yapmamış ve çalışma sırasında atlamaya devam eden bir grupla karşılaştırmamız gerekir. Bir başlık kesinlikle bu araştırmanın sonuçlarının genellikle uygulanabilir olduğunu iddia etmemelidir. Eğer çalışma, kıyas grubu olmadan böyle bir iddiada bulunmuşsa güvenilirliğini sorgulamanız gerekir. Şimdi, bu varsayımsal çalışmalar
Now that you’ve battle-tested your skills on these hypothetical studies and headlines, you can test them on real-world news. Even when full papers aren’t available without a fee, you can often find summaries of experimental design and results in freely available abstracts, or even within the text of a news article. Individual studies have results that don’t necessarily correspond to a grabby headline. Big conclusions for human health issues require lots of evidence accumulated over time. But in the meantime, we can keep on top of the science, by reading past the headlines.
ve başlıklardaki becerilerinizi test ettikten sonra gerçek dünya haberlerinde de test edebilirsiniz. Tüm evraklar ücretsiz olarak uygun olmadığında bile sıklıkla deneysel tasarım kısa özetlerini ve sonuçlarını kapsamlı özet hâlinde ya da haber başlıklarının metinlerinin içinde bulabilirsiniz. Bireysel çalışmaların mutlaka dikkat çekici bir manşete karşılık gelmeyen sonuçları vardır. İnsan sağlığı sorunları için büyük sonuçlar zamanla biriken çok fazla kanıt gerektirir. Ama bu süre içinde başlıkların ötesini okuyarak bilimin zirvesinde kalabiliriz.