Για να μου δώσετε μια ιδέα πόσοι από σας εδώ ίσως βρουν αυτό που πρόκειται να σας πω πρακτικής αξίας, να σας παρακαλέσω να σηκώσετε το χέρι σας: Ποιος εδώ είναι είτε πάνω από 65 ετών ή ελπίζει να ζήσει πάνω από τα 65 ή έχει γονείς ή παπούδες που έζησαν ή έχουν ζήσει μετά τα 65, σηκώστε τα χέρια σας παρακαλώ. (Γέλια)
To give me an idea of how many of you here may find what I'm about to tell you of practical value, let me ask you please to raise your hands: Who here is either over 65 years old or hopes to live past age 65 or has parents or grandparents who did live or have lived past 65, raise your hands please. (Laughter)
Είστε οι άνθρωποι για τους οποίους η ομιλία μου θα έχει πρακτική αξία. (Γέλια) Οι υπόλοιποι από εσάς δεν θα βρείτε την ομιλία μου προσωπικά σχετική, αλλά νομίζω πως παρά ταύτα, θα βρείτε το θέμα συναρπαστικό.
Okay. You are the people to whom my talk will be of practical value. (Laughter) The rest of you won't find my talk personally relevant, but I think that you will still find the subject fascinating.
Θα μιλήσω για τη γήρανση σε παραδοσιακές κοινωνίες. Αυτό το θέμα αποτελεί μόνο ένα κεφάλαιο του πιο πρόσφατου βιβλίου μου που συγκρίνει παραδοσιακές, μικρές, φυλετικές κοινωνίες με τις μεγάλες, σύγχρονες κοινωνίες μας, σε σχέση με πολλά θέματα όπως η ανατροφή παιδιών, η γήρανση, η υγεία, η αντιμετώπιση του κινδύνου, η επίλυση διενέξεων, η θρησκεία και η χρήση περισσοτέρων της μίας γλώσσας.
I'm going to talk about growing older in traditional societies. This subject constitutes just one chapter of my latest book, which compares traditional, small, tribal societies with our large, modern societies, with respect to many topics such as bringing up children, growing older, health, dealing with danger, settling disputes, religion and speaking more than one language.
Αυτές οι φυλετικές κοινωνίες που αποτελούσαν όλες τις ανθρώπινες κοινωνίες για το μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας, είναι πολύ πιο ποικίλες απ' ό,τι οι σύγχρονες, πρόσφατες, μεγάλες κοινωνίες μας. Όλες οι μεγάλες κοινωνίες που έχουν κυβερνήσεις κι όπου οι πιο πολλοί άνθρωποι είναι άγνωστοι μεταξύ τους, είναι αναπόφευκτα παρόμοιες μεταξύ τους και διαφορετικές από τις φυλετικές κοινωνίες. Οι φυλές αποτελούν χιλιάδες φυσικά πειράματα στο πώς να διοικηθεί μια ανθρώπινη κοινωνία. Αποτελούν πειράματα από τα οποία εμείς οι ίδιοι ίσως μπορούμε να μάθουμε. Οι φυλετικές κοινωνίες δεν θα πρέπει ν' απαξιώνονται ως πρωτόγονες και άθλιες, αλλά επίσης δεν θα πρέπει να εξιδανικεύονται ως ευτυχισμένες και γαλήνιες. Όταν μαθαίνουμε για φυλετικές πρακτικές, ορισμένες από αυτές θα μας τρομάξουν αλλά υπάρχουν άλλες φυλετικές πρακτικές για τις οποίες όταν ακούμε μπορεί να θαυμάσουμε και να ζηλέψουμε και ν' αναρωτηθούμε αν μπορούμε να τις εφαρμόσουμε εμείς οι ίδιοι.
Those tribal societies, which constituted all human societies for most of human history, are far more diverse than are our modern, recent, big societies. All big societies that have governments, and where most people are strangers to each other, are inevitably similar to each other and different from tribal societies. Tribes constitute thousands of natural experiments in how to run a human society. They constitute experiments from which we ourselves may be able to learn. Tribal societies shouldn't be scorned as primitive and miserable, but also they shouldn't be romanticized as happy and peaceful. When we learn of tribal practices, some of them will horrify us, but there are other tribal practices which, when we hear about them, we may admire and envy and wonder whether we could adopt those practices ourselves.
Οι περισσότεροι ηλικιωμένοι στις ΗΠΑ καταλήγουν να ζουν χωριστά από τα παιδιά τους κι από τους περισσότερους φίλους τους της νεώτερης ηλικίας τους και συχνά ζουν σε ξεχωριστά γηροκομεία, ενώ στις παραδοσιακές κοινωνίες, οι ηλικιωμένοι αντί τούτου ζουν τις ζωές τους ανάμεσα στα παιδιά τους, τους άλλους συγγενείς τους και τους ισόβιους φίλους τους. Ωστόσο, η αντιμετώπιση των ηλικιωμένων ποικίλει πολύ ανάμεσα στις παραδοσιακές κοινωνίες από το πολύ χειρότερο έως το πολύ καλύτερο απ' ό,τι στις σύγχρονες κοινωνίες μας.
Most old people in the U.S. end up living separately from their children and from most of their friends of their earlier years, and often they live in separate retirements homes for the elderly, whereas in traditional societies, older people instead live out their lives among their children, their other relatives, and their lifelong friends. Nevertheless, the treatment of the elderly varies enormously among traditional societies, from much worse to much better than in our modern societies.
Στο χειρότερο άκρο, πολλές παραδοσιακές κοινωνίες απαλλάσσονται απ' τους ηλικιωμένους τους με έναν απ' τους τέσσερις όλο και πιο άμεσους τρόπους: Παραμελώντας τους ηλικιωμένους τους και παραλείποντας την επισίτιση ή τον καθαρισμό τους μέχρι να πεθάνουν, ή εγκαταλείποντάς τους όταν η ομάδα μετακινείται, ή ενθαρρύνοντας τους ηλικιωμένους ν' αυτοκτονήσουν, ή θανατώνοντας τα ηλικιωμένα άτομα. Σε ποιες φυλετικές κοινωνίες τα παιδιά εγκαταλείπουν ή θανατώνουν τους γονείς τους; Αυτό συμβαίνει κυρίως κάτω από δύο συνθήκες. Η μια είναι στη νομαδική κοινωνία κυνηγών-τροφοσυλλεκτών που συχνά μετακινούν τον καταυλισμό τους και που είναι σωματικά ανίκανοι να μεταφέρουν ηλικιωμένους που δεν μπορούν να περπατήσουν όταν τα αρτιμελή νεότερα άτομα ήδη πρέπει να κουβαλήσουν τα μικρά παιδιά τους κι όλα τα υπάρχοντά τους. Η άλλη συνθήκη είναι στις κοινωνίες οι οποίες ζουν σε περιθωριακά ή μεταβαλλόμενα περιβάλλοντα, όπως η Αρκτική ή έρημοι, όπου υπάρχουν περιοδικές ελλείψεις τροφίμων και περιστασιακά απλά δεν υπάρχει αρκετή τροφή για να κρατήσει τους πάντες στη ζωή. Οποιαδήποτε τρόφιμα είναι διαθέσιμα πρέπει να διατηρηθούν για εύρωστους ενήλικες και για παιδιά. Σ' εμάς τους Αμερικανούς, ακούγεται τρομερό να σκεφτούμε να εγκαταλείψουμε ή να φονεύσουμε την ίδια μας την άρρωστη σύζυγο ή τον σύζυγο ή την ηλικιωμένη μητέρα ή τον πατέρα, αλλά τι θα μπορούσαν εκείνες οι παραδοσιακές κοινωνίες να κάνουν διαφορετικά; Αντιμετωπίζουν μια σκληρή κατάσταση μηδενικής επιλογής. Οι γέροντές τους έπρεπε να το κάνουν αυτό στους ίδιους τούς γονείς τους και οι γέροντες γνωρίζουν τώρα τι πρόκειται να συμβεί σε αυτούς.
At the worst extreme, many traditional societies get rid of their elderly in one of four increasingly direct ways: by neglecting their elderly and not feeding or cleaning them until they die, or by abandoning them when the group moves, or by encouraging older people to commit suicide, or by killing older people. In which tribal societies do children abandon or kill their parents? It happens mainly under two conditions. One is in nomadic, hunter-gather societies that often shift camp and that are physically incapable of transporting old people who can't walk when the able-bodied younger people already have to carry their young children and all their physical possessions. The other condition is in societies living in marginal or fluctuating environments, such as the Arctic or deserts, where there are periodic food shortages, and occasionally there just isn't enough food to keep everyone alive. Whatever food is available has to be reserved for able-bodied adults and for children. To us Americans, it sounds horrible to think of abandoning or killing your own sick wife or husband or elderly mother or father, but what could those traditional societies do differently? They face a cruel situation of no choice. Their old people had to do it to their own parents, and the old people know what now is going to happen to them.
Στο αντίθετο άκρο στην μεταχείριση των ηλικιωμένων, στο ευτυχές άκρο, είναι οι αγροτικές κοινωνίες της Νέας Γουινέας, όπου κάνω την κοινωνική έρευνά μου τα τελευταία 50 χρόνια, και οι περισσότερες άλλες μόνιμα εγκατεστημένες παραδοσιακές κοινωνίες σε όλον τον κόσμο. Σε αυτές τις κοινωνίες, οι ηλικιωμένοι φροντίζονται. Τρέφονται. Παραμένουν πολύτιμοι. Και συνεχίζουν να ζουν στην ίδια καλύβα ή αλλιώς σε μια κοντινή καλύβα κοντά στα παιδιά τους, τους συγγενείς και τους δια βίου φίλους.
At the opposite extreme in treatment of the elderly, the happy extreme, are the New Guinea farming societies where I've been doing my fieldwork for the past 50 years, and most other sedentary traditional societies around the world. In those societies, older people are cared for. They are fed. They remain valuable. And they continue to live in the same hut or else in a nearby hut near their children, relatives and lifelong friends.
Υπάρχουν δύο κύριοι λόγοι για αυτήν την απόκλιση ανάμεσα στις κοινωνίες ως προς την μεταχείριση των ηλικιωμένων. Η απόκλιση εξαρτάται κυρίως από την χρησιμότητα των ηλικιωμένων και από τις αξίες της κοινωνίας.
There are two main sets of reasons for this variation among societies in their treatment of old people. The variation depends especially on the usefulness of old people and on the society's values.
Πρώτον, όσον αφορά τη χρησιμότητα, οι γηραιότεροι συνεχίζουν να εκτελούν χρήσιμες υπηρεσίες. Μια χρήση των ηλικιωμένων στις παραδοσιακές κοινωνίες είναι ότι συχνά είναι ακόμη αποτελεσματικοί στην παραγωγή τροφίμων. Μια άλλη παραδοσιακή χρησιμότητα των ηλικιωμένων είναι ότι είναι σε θέση να φυλάξουν μωρά, τα εγγόνια τους, συνεπώς ελευθερώνοντας τα δικά τους ενήλικα παιδιά, τους γονείς εκείνων των εγγονιών, να πάνε για κυνήγι και για τη συλλογή τροφής για τα εγγόνια. Μια ακόμη παραδοσιακή αξία των ηλικιωμένων είναι στην κατασκευή εργαλείων, όπλων, καλαθιών, γλαστρών και υφασμάτων. Είναι συνήθως οι άνθρωποι που είναι οι καλύτεροι σ' αυτό. Οι ηλικιωμένοι είναι συνήθως οι ηγέτες των παραδοσιακών κοινωνιών, και οι καλύτεροι γνώστες της πολιτικής, της ιατρικής, θρησκείας, των τραγουδιών και των χορών.
First, as regards usefulness, older people continue to perform useful services. One use of older people in traditional societies is that they often are still effective at producing food. Another traditional usefulness of older people is that they are capable of babysitting their grandchildren, thereby freeing up their own adult children, the parents of those grandchildren, to go hunting and gathering food for the grandchildren. Still another traditional value of older people is in making tools, weapons, baskets, pots and textiles. In fact, they're usually the people who are best at it. Older people usually are the leaders of traditional societies, and the people most knowledgeable about politics, medicine, religion, songs and dances.
Τέλος, οι γηραιότεροι στις παραδοσιακές κοινωνίες έχουν μια τεράστια σημασία, που ποτέ δεν θα συνέβαινε σε μας στις σύγχρονες, εγγράμματες κοινωνίες μας, όπου οι πηγές πληροφοριών μας είναι βιβλία και το διαδίκτυο. Αντίθετα, στις παραδοσιακές κοινωνίες χωρίς γραφή, οι ηλικιωμένοι είναι τα αποθετήρια των πληροφοριών. Οι γνώσεις τους είναι αυτές που κάνουν την διαφορά μεταξύ επιβίωσης και θανάτου για ολόκληρη την κοινωνία τους σε μια περίοδο κρίσης που προκλήθηκε από σπάνια γεγονότα για τα οποία μόνο οι πιο ηλικιωμένοι επιζώντες έχουν εμπειρία. Αυτοί είναι οι τρόποι με τους οποίους οι πιο ηλικιωμένοι είναι χρήσιμοι στις παραδοσιακές κοινωνίες. Η χρησιμότητά τους ποικίλει και συμβάλλει στην απόκλιση της κοινωνικής αντιμετώπισης των ηλικιωμένων.
Finally, older people in traditional societies have a huge significance that would never occur to us in our modern, literate societies, where our sources of information are books and the Internet. In contrast, in traditional societies without writing, older people are the repositories of information. It's their knowledge that spells the difference between survival and death for their whole society in a time of crisis caused by rare events for which only the oldest people alive have had experience. Those, then, are the ways in which older people are useful in traditional societies. Their usefulness varies and contributes to variation in the society's treatment of the elderly.
Το άλλο σύνολο λόγων για απόκλιση ως προς την αντιμετώπιση των ηλικιωμένων είναι οι πολιτιστικές αξίες της κοινωνίας. Για παράδειγμα, υπάρχει ιδιαίτερη έμφαση στον σεβασμό προς τους ηλικιωμένους στην ανατολική Ασία, που συνδέεται με το δόγμα του Κομφούκιου της υιικής ευσέβειας, που σημαίνει υπακοή, σεβασμό και στήριξη για τους ηλικιωμένους γονείς. Πολιτιστικές αξίες που τονίζουν τον σεβασμό για τους γηραιότερους αντιπαραβάλλονται με την χαμηλή θέση των ηλικιωμένων στις ΗΠΑ. Οι γηραιότεροι Αμερικανοί βρίσκονται σε μειονεκτική θέση ως προς τις αιτήσεις για εργασία. Βρίσκονται σε μειονεκτική θέση σε νοσοκομεία. Τα νοσοκομεία μας έχουν μια ρητή πολιτική που ονομάζεται ηλικιακή κατανομή πόρων υγειονομικής περίθαλψης. Αυτή η απαίσια έκφραση σημαίνει ότι αν οι νοσοκομειακοί πόροι είναι περιορισμένοι, για παράδειγμα, εάν μόνο μία καρδιά δότη διατίθεται για μεταμόσχευση, ή αν ένας χειρούργος έχει χρόνο να χειρουργήσει μόνον έναν ορισμένον αριθμό ασθενών, τα Αμερικανικά νοσοκομεία έχουν μια ρητή πολιτική να δοθεί προτίμηση σε νεότερους ασθενείς έναντι των ηλικιωμένων ασθενών για τον λόγον ότι οι νεότεροι ασθενείς θεωρούνται πιο πολύτιμοι για την κοινωνία επειδή έχουν περισσότερα χρόνια ζωής μπροστά τους, παρ' όλο που οι νεότεροι ασθενείς έχουν λιγότερα χρόνια πολύτιμης εμπειρίας ζωής πίσω τους. Υπάρχουν αρκετοί λόγοι για την χαμηλή θέση των ηλικιωμένων στις ΗΠΑ Ο ένας είναι η Προτεσταντική εργασιακή ηθική μας η οποία δίνει μεγάλη αξία στην εργασία, κι έτσι οι ηλικιωμένοι που δεν εργάζονται πλέον δεν εκτιμούνται. Ένας άλλος λόγος είναι η αμερικανική έμφασή μας στις αρετές της αυτάρκειας και της ανεξαρτησίας, έτσι ενστικτωδώς κοιτάζουμε αφ' υψηλού τους ηλικιωμένους που δεν είναι πλέον αυτάρκεις και ανεξάρτητοι. Ένας τρίτος λόγος είναι η αμερικανική λατρεία μας προς τη νεότητα, που εμφανίζεται ακόμη και στις διαφημίσεις μας. Διαφημίσεις για την Coca-Cola και την μπύρα πάντα απεικονίζουν χαμογελαστούς νέους, αν και ηλικιωμένοι καθώς και νέοι αγοράζουν και πίνουν Coca-Cola και μπύρα. Σκεφτείτε, ποια είναι η τελευταία φορά που είδατε διαφήμιση Coke ή μπύρας ν' απεικονίζει χαμογελαστούς ανθρώπους 85 ετών; Ποτέ. Αντ' αυτού, οι μόνες αμερικανικές διαφημίσεις που προβάλλουν ασπρομάλληδες ηλικιωμένους είναι διαφημίσεις για οίκους ευγηρίας και προγράμματα συνταξιοδότησης.
The other set of reasons for variation in the treatment of the elderly is the society's cultural values. For example, there's particular emphasis on respect for the elderly in East Asia, associated with Confucius' doctrine of filial piety, which means obedience, respect and support for elderly parents. Cultural values that emphasize respect for older people contrast with the low status of the elderly in the U.S. Older Americans are at a big disadvantage in job applications. They're at a big disadvantage in hospitals. Our hospitals have an explicit policy called age-based allocation of healthcare resources. That sinister expression means that if hospital resources are limited, for example if only one donor heart becomes available for transplant, or if a surgeon has time to operate on only a certain number of patients, American hospitals have an explicit policy of giving preference to younger patients over older patients on the grounds that younger patients are considered more valuable to society because they have more years of life ahead of them, even though the younger patients have fewer years of valuable life experience behind them. There are several reasons for this low status of the elderly in the U.S. One is our Protestant work ethic which places high value on work, so older people who are no longer working aren't respected. Another reason is our American emphasis on the virtues of self-reliance and independence, so we instinctively look down on older people who are no longer self-reliant and independent. Still a third reason is our American cult of youth, which shows up even in our advertisements. Ads for Coca-Cola and beer always depict smiling young people, even though old as well as young people buy and drink Coca-Cola and beer. Just think, what's the last time you saw a Coke or beer ad depicting smiling people 85 years old? Never. Instead, the only American ads featuring white-haired old people are ads for retirement homes and pension planning.
Τι έχει αλλάξει στην κοινωνική θέση των ηλικιωμένων σήμερα σε σύγκριση με την θέση τους σε παραδοσιακές κοινωνίες; Έχουν υπάρξει μερικές αλλαγές προς το καλύτερο και περισσότερες αλλαγές προς το χειρότερο. Μεγάλες αλλαγές προς το καλύτερο περιλαμβάνουν το γεγονός ότι σήμερα απολαμβάνουμε πολύ μακρύτερη ζωή, πολύ καλύτερη υγεία στα γηρατειά μας και πολύ καλύτερες ευκαιρίες αναψυχής. Μια άλλη αλλαγή προς το καλύτερο είναι ότι τώρα έχουμε εξειδικευμένες ανέσεις συνταξιοδότησης και προγράμματα για τη φροντίδα των ηλικιωμένων. Οι αλλαγές προς το χειρότερο αρχίζουν με την σκληρή πραγματικότητα πως έχουμε τώρα περισσότερους ηλικιωμένους και λιγότερους νέους από οποιαδήποτε στιγμή στο παρελθόν. Αυτό σημαίνει ότι όλοι αυτοί οι ηλικιωμένοι είναι περισσότερο βάρος για τους λίγους νέους ανθρώπους κι ότι κάθε ηλικιωμένος έχει λιγότερη ατομική αξία. Μια άλλη μεγάλη αλλαγή προς το χειρότερο για την θέση των ηλικιωμένων είναι το σπάσιμο των κοινωνικών δεσμών με την ηλικία, επειδή οι ηλικιωμένοι, τα παιδιά τους και οι φίλοι τους, όλoι κινούνται και διασκορπίζονται ανεξάρτητα μεταξύ τους πολλές φορές κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Εμείς οι Αμερικανοί κινούμαστε κατά μέσο όρο κάθε πέντε χρόνια. Ως εκ τούτου, οι ηλικιωμένοι μας είναι πιθανό να καταλήξουν να ζουν μακριά από τα παιδιά τους και τους φίλους της νιότης τους. Μια ακόμη αλλαγή προς το χειρότερο για την θέση των ηλικιωμένων είναι η επίσημη συνταξιδότηση από το εργατικό δυναμικό, που συμπαρασύρει μαζί της μια απώλεια συναδελφικών φίλων και μια απώλεια της αυτοεκτίμησης που συνδέεται με την εργασία. Ίσως η μεγαλύτερη αλλαγή προς το χειρότερο είναι ότι οι ηλικιωμένοι μας είναι αντικειμενικά λιγότερο χρήσιμοι απ' ό,τι στις παραδοσιακές κοινωνίες. Ο διαδεδομένος γραμματισμός σημαίνει ότι δεν είναι πλέον χρήσιμοι ως αποθετήρια γνώσης. Όταν θέλουμε κάποια στοιχεία, τα ψάχνουμε σε ένα βιβλίο ή στο Google αντί να βρούμε κάποιο ηλικιωμένο άτομο για να ρωτήσουμε. Ο αργός ρυθμός της τεχνολογικής αλλαγής στις παραδοσιακές κοινωνίες σημαίνει πως ό, τι μαθαίνει κάποιος εκεί σαν παιδί είναι ακόμη χρήσιμο όταν το πρόσωπο αυτό είναι ηλικιωμένο, αλλά ο ταχύς ρυθμός της τεχνολογικής αλλαγής σήμερα σημαίνει πως ό, τι μαθαίνουμε σαν παιδιά δεν είναι πλέον χρήσιμο 60 χρόνια αργότερα. Κι αντιστρόφως, εμείς οι πιο ηλικιωμένοι δεν έχουμε ευχέρεια στις τεχνολογίες που είναι απαραίτητες για την επιβίωση στη σύγχρονη κοινωνία. Για παράδειγμα, ως δεκαπεντάχρονος, θεωρούμουν εξαιρετικά καλός στον πολλαπλασιασμό αριθμών επειδή είχα απομνημονεύσει τους πίνακες της προπαίδειας και ξέρω πώς να χρησιμοποιώ λογάριθμους και είμαι γρήγορος στο χειρισμό λογαριθμικού κανόνα. Σήμερα, όμως, αυτές οι δεξιότητες είναι εντελώς άχρηστες επειδή οποιοσδήποτε ηλίθιος τώρα μπορεί να πολλαπλασιάσει οκταψήφιους αριθμούς με ακρίβεια και άμεσα με μια αριθμομηχανή τσέπης. Αντίθετα, εγώ στην ηλικία των 75 είμαι ανίκανος σε δεξιότητες απαραίτητες για την καθημερινή ζωή. Η πρώτη τηλεόραση της οικογένειάς μου το 1948 είχε μόνο τρία κουμπιά που γρήγορα έμαθα: έναν διακόπτη λειτουργίας, ένα κουμπί για την ένταση κι ένα κουμπί επιλογέα καναλιού. Σήμερα, μόνο για να παρακολουθήσουμε ένα πρόγραμμα στην τηλεόραση στο δικό μου σπίτι, πρέπει να χειριστώ ένα τηλεχειριστήριο 41 κουμπιών που με διαλύει εντελώς. Πρέπει να τηλεφωνήσω στους εικοσιπεντάχρονους γιους μου και να τους ζητήσω να με κατατοπίσουν ενώ προσπαθώ να πατήσω αυτά τα άθλια 41 κουμπιά.
Well, what has changed in the status of the elderly today compared to their status in traditional societies? There have been a few changes for the better and more changes for the worse. Big changes for the better include the fact that today we enjoy much longer lives, much better health in our old age, and much better recreational opportunities. Another change for the better is that we now have specialized retirement facilities and programs to take care of old people. Changes for the worse begin with the cruel reality that we now have more old people and fewer young people than at any time in the past. That means that all those old people are more of a burden on the few young people, and that each old person has less individual value. Another big change for the worse in the status of the elderly is the breaking of social ties with age, because older people, their children, and their friends, all move and scatter independently of each other many times during their lives. We Americans move on the average every five years. Hence our older people are likely to end up living distant from their children and the friends of their youth. Yet another change for the worse in the status of the elderly is formal retirement from the workforce, carrying with it a loss of work friendships and a loss of the self-esteem associated with work. Perhaps the biggest change for the worse is that our elderly are objectively less useful than in traditional societies. Widespread literacy means that they are no longer useful as repositories of knowledge. When we want some information, we look it up in a book or we Google it instead of finding some old person to ask. The slow pace of technological change in traditional societies means that what someone learns there as a child is still useful when that person is old, but the rapid pace of technological change today means that what we learn as children is no longer useful 60 years later. And conversely, we older people are not fluent in the technologies essential for surviving in modern society. For example, as a 15-year-old, I was considered outstandingly good at multiplying numbers because I had memorized the multiplication tables and I know how to use logarithms and I'm quick at manipulating a slide rule. Today, though, those skills are utterly useless because any idiot can now multiply eight-digit numbers accurately and instantly with a pocket calculator. Conversely, I at age 75 am incompetent at skills essential for everyday life. My family's first TV set in 1948 had only three knobs that I quickly mastered: an on-off switch, a volume knob, and a channel selector knob. Today, just to watch a program on the TV set in my own house, I have to operate a 41-button TV remote that utterly defeats me. I have to telephone my 25-year-old sons and ask them to talk me through it while I try to push those wretched 41 buttons.
Τι μπορούμε να κάνουμε για να βελτιώσουμε τις ζωές των ηλικιωμένων στις ΗΠΑ και να αξιοποιήσουμε καλύτερα την αξία τους; Αυτό είναι ένα τεράστιο πρόβλημα. Στα υπόλοιπα τέσσερα λεπτά μου σήμερα, μπορώ να προσφέρω απλά λίγες προτάσεις. Μία αξία των ηλικιωμένων ατόμων είναι ότι είναι όλο και περισσότερο χρήσιμοι ως παππούδες που προσφέρουν υψηλής ποιότητας φροντίδα παιδιών στα εγγόνια τους, αν επιλέξουν να το κάνουν, καθώς περισσότερες νεαρές γυναίκες εισέρχονται στο εργατικό δυναμικό και καθώς λιγότεροι νεαροί γονείς εκατέρου φύλου μένουν σπίτι ως τακτικοί φροντιστές των παιδιών τους. Σε σύγκριση με τις συνήθεις εναλλακτικές της πληρωμένης νταντάς και των κέντρων ημερήσιας φροντίδας, οι παππούδες προσφέρουν ανώτερη, ενθουσιώδη, έμπειρη φροντίδα των παιδιών. Έχουν ήδη αποκτήσει εμπειρία από την ανατροφή των παιδιών τους. Συνήθως αγαπούν τα εγγόνια τους και είναι πρόθυμοι να περνούν το χρόνο τους μαζί τους. Σε αντίθεση με άλλους φροντιστές, οι παππούδες δεν παρατούν τη δουλειά τους επειδή βρήκαν άλλη δουλειά με υψηλότερες αμοιβές ψάχνοντας άλλο μωρό. Μια δεύτερη αξία των ηλικιωμένων σχετίζεται παραδόξως με την απώλεια της αξίας τους ως αποτέλεσμα των μεταβαλλόμενων συνθηκών στον κόσμο και την τεχνολογία. Την ίδια στιγμή, οι ηλικιωμένοι έχουν κερδίσει αξία σήμερα ακριβώς εξαιτίας της μοναδικής εμπειρίας των συνθηκών διαβίωσής τους που τώρα έχουν γίνει σπάνιες λόγω των απότομων αλλαγών, αλλά που θα μπορούσαν να επιστρέψουν. Για παράδειγμα, μόνο οι Αμερικανοί τώρα στα 70 κάτι τους ή γηραιότεροι, μπορούν να θυμηθούν σήμερα την εμπειρία της ζωής μέσα από μια μεγάλη ύφεση, την εμπειρία του να ζεις μέσα σε έναν παγκόσμιο πόλεμο και να αγωνιάς αν η ρίψη ατομικών βομβών θα είναι πιο φρικτή από τις ενδεχόμενες συνέπειες της μη ρίψης ατομικών βομβών. Οι περισσότεροι από τους τωρινούς ψηφοφόρους και πολιτικούς δεν έχουν καμία προσωπική εμπειρία από όλα αυτά, αλλά εκατομμύρια γηραιότερων Αμερικανών έχουν. Δυστυχώς, όλες αυτές οι τρομερές καταστάσεις θα μπορούσαν να επιστρέψουν. Ακόμη κι αν δεν επιστρέψουν, πρέπει να είμαστε σε θέση να προνοήσουμε με βάση την εμπειρία τού πώς ήταν. Οι πιο ηλικιωμένοι έχουν αυτήν την εμπειρία. Οι νεότεροι δεν την έχουν.
What can we do to improve the lives of the elderly in the U.S., and to make better use of their value? That's a huge problem. In my remaining four minutes today, I can offer just a few suggestions. One value of older people is that they are increasingly useful as grandparents for offering high-quality childcare to their grandchildren, if they choose to do it, as more young women enter the workforce and as fewer young parents of either gender stay home as full-time caretakers of their children. Compared to the usual alternatives of paid babysitters and day care centers, grandparents offer superior, motivated, experienced child care. They've already gained experience from raising their own children. They usually love their grandchildren, and are eager to spend time with them. Unlike other caregivers, grandparents don't quit their job because they found another job with higher pay looking after another baby. A second value of older people is paradoxically related to their loss of value as a result of changing world conditions and technology. At the same time, older people have gained in value today precisely because of their unique experience of living conditions that have now become rare because of rapid change, but that could come back. For example, only Americans now in their 70s or older today can remember the experience of living through a great depression, the experience of living through a world war, and agonizing whether or not dropping atomic bombs would be more horrible than the likely consequences of not dropping atomic bombs. Most of our current voters and politicians have no personal experience of any of those things, but millions of older Americans do. Unfortunately, all of those terrible situations could come back. Even if they don't come back, we have to be able to plan for them on the basis of the experience of what they were like. Older people have that experience. Younger people don't.
Η εναπομένουσα αξία των ηλικιωμένων που θα αναφέρω περιλαμβάνει την αναγνώριση πως ενώ υπάρχουν πολλά πράγματα που οι ηλικιωμένοι δεν μπορούν πλέον να κάνουν, υπάρχουν άλλα πράγματα που μπορούν να κάνουν καλύτερα από τους νεότερους. Μια πρόκληση για την κοινωνία είναι να αξιοποιήσει αυτά τα πράγματα που οι ηλικιωμένοι κάνουν καλύτερα. Ορισμένες ικανότητες, φυσικά, μειώνονται με την ηλικία. Αυτές περιλαμβάνουν ικανότητες σε καθήκοντα που απαιτούν σωματική δύναμη και αντοχή, φιλοδοξία και τη δύναμη της καινοτόμου συλλογιστικής σε μια καθορισμένη περίπτωση, όπως ο υπολογισμός της δομής του DNA, καλύτερα να αφήνεται σε επιστήμονες κάτω των 30 ετών. Αντίστροφα, πολύτιμα γνωρίσματα που αυξάνονται με την ηλικία αποτελούν η εμπειρία, η κατανόηση των ανθρώπων και των ανθρωπίνων σχέσεων, η δυνατότητα για βοήθεια προς τους άλλους ανθρώπους, χωρίς το δικό σας εγώ να μπαίνει στη μέση, και η διεπιστημονική σκέψη για μεγάλες βάσεις δεδομένων, όπως τα οικονομικά και η συγκριτική ιστορία, καλύτερα να αφήνονται στους μελετητές άνω των 60 ετών. Άρα, οι μεγαλύτεροι άνθρωποι είναι πολύ καλύτεροι από τους νεότερους στην επιτήρηση, τη διαχείριση, την παροχή συμβουλών, τη στρατηγική, τη διδασκαλία, τη σύνθεση και την επινόηση μακροπρόθεσμων σχεδίων. Έχω δει αυτήν την αξία των μεγαλυτέρων με τόσο πολλούς από τους φίλους μου στα 60 κάτι τους, στα 70, 80 και 90, που είναι ακόμα ενεργοί ως διαχειριστές επενδύσεων, αγρότες, δικηγόροι και γιατροί. Εν ολίγοις, πολλές παραδοσιακές κοινωνίες αξιοποιούν καλύτερα τους ηλικιωμένους τους και δίνουν στους ηλικιωμένους τους πιο ικανοποιητική ζωή από ό, τι κάνουμε εμείς στις σύγχρονες, μεγάλες κοινωνίες.
The remaining value of older people that I'll mention involves recognizing that while there are many things that older people can no longer do, there are other things that they can do better than younger people. A challenge for society is to make use of those things that older people are better at doing. Some abilities, of course, decrease with age. Those include abilities at tasks requiring physical strength and stamina, ambition, and the power of novel reasoning in a circumscribed situation, such as figuring out the structure of DNA, best left to scientists under the age of 30. Conversely, valuable attributes that increase with age include experience, understanding of people and human relationships, ability to help other people without your own ego getting in the way, and interdisciplinary thinking about large databases, such as economics and comparative history, best left to scholars over the age of 60. Hence older people are much better than younger people at supervising, administering, advising, strategizing, teaching, synthesizing, and devising long-term plans. I've seen this value of older people with so many of my friends in their 60s, 70s, 80s and 90s, who are still active as investment managers, farmers, lawyers and doctors. In short, many traditional societies make better use of their elderly and give their elderly more satisfying lives than we do in modern, big societies.
Παραδόξως σήμερα, όταν έχουμε περισσότερους ηλικιωμένους από ποτέ, με υγιέστερη ζωή και με καλύτερη ιατρική περίθαλψη από ποτέ, τα γηρατειά είναι από κάποια άποψη πιο δυστυχισμένα από ποτέ. Η ζωή των ηλικιωμένων αναγνωρίζεται ευρέως σαν να αποτελεί μια πληγείσα περιοχή της σύγχρονης Αμερικανικής κοινωνίας. Σίγουρα μπορούμε να τα πάμε καλύτερα μαθαίνοντας από τη ζωή των ηλικιωμένων σε παραδοσιακές κοινωνίες. Αλλά αυτό που είναι αλήθεια για τη ζωή των ηλικιωμένων στις παραδοσιακές κοινωνίες ισχύει και για πολλά άλλα χαρακτηριστικά των παραδοσιακών κοινωνιών επίσης. Φυσικά, δεν υποστηρίζω να εγκαταλείψουμε όλοι τη γεωργία και τα μεταλλικά εργαλεία και να επιστρέψουμε σε έναν τρόπο ζωής κυνηγού-τροφοσυλλέκτη. Από πολλές απόψεις προφανώς οι ζωές μας σήμερα είναι πολύ ευτυχέστερες από αυτές σε μικρές, παραδοσιακές κοινωνίες. Για να αναφέρω λίγα παραδείγματα, η ζωή μας είναι μακρύτερη, υλικά πολύ πλουσιότερη και μαστίζεται λιγότερο από τη βία από ό, τι είναι η ζωή των ανθρώπων σε παραδοσιακές κοινωνίες. Αλλά υπάρχουν επίσης πράγματα που πρέπει να θαυμάζονται για τους ανθρώπους σε παραδοσιακές κοινωνίες και ίσως να μπορούν να αντληθούν από εκείνους. Η ζωή τους είναι συνήθως κοινωνικά πολύ πλουσιότερη από τη ζωή μας, αν και είναι υλικά φτωχότερη. Τα παιδιά τους έχουν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση, είναι πιο ανεξάρτητα και πιο επιδέξια κοινωνικά από ό, τι είναι τα παιδιά μας. Σκέφτονται πιο ρεαλιστικά για τους κινδύνους από ό, τι εμείς. Σχεδόν ποτέ δεν πεθαίνουν από διαβήτη, καρδιακές παθήσεις, εγκεφαλικό επεισόδιο και τα άλλα μη μεταδοτικά νοσήματα που θα είναι τα αίτια θανάτου σχεδόν όλων μας σε αυτήν την αίθουσα σήμερα. Χαρακτηριστικά του σύγχρονου τρόπου ζωής μάς προδιαθέτουν για αυτές τις ασθένειες και χαρακτηριστικά του παραδοσιακού τρόπου ζωής μάς προστατεύουν ενάντια σε αυτές.
Paradoxically nowadays, when we have more elderly people than ever before, living healthier lives and with better medical care than ever before, old age is in some respects more miserable than ever before. The lives of the elderly are widely recognized as constituting a disaster area of modern American society. We can surely do better by learning from the lives of the elderly in traditional societies. But what's true of the lives of the elderly in traditional societies is true of many other features of traditional societies as well. Of course, I'm not advocating that we all give up agriculture and metal tools and return to a hunter-gatherer lifestyle. There are many obvious respects in which our lives today are far happier than those in small, traditional societies. To mention just a few examples, our lives are longer, materially much richer, and less plagued by violence than are the lives of people in traditional societies. But there are also things to be admired about people in traditional societies, and perhaps to be learned from them. Their lives are usually socially much richer than our lives, although materially poorer. Their children are more self-confident, more independent, and more socially skilled than are our children. They think more realistically about dangers than we do. They almost never die of diabetes, heart disease, stroke, and the other noncommunicable diseases that will be the causes of death of almost all of us in this room today. Features of the modern lifestyle predispose us to those diseases, and features of the traditional lifestyle protect us against them.
Αυτά είναι μόνο μερικά παραδείγματα του τι μπορούμε να μάθουμε από παραδοσιακές κοινωνίες. Ελπίζω ότι θα το βρείτε τόσο συναρπαστικό να διαβάσετε για τις παραδοσιακές κοινωνίες όσο το βρήκα εγώ να ζω σε αυτές τις κοινωνίες.
Those are just some examples of what we can learn from traditional societies. I hope that you will find it as fascinating to read about traditional societies as I found it to live in those societies.
Ευχαριστώ.
Thank you.
(Χειροκρότημα)
(Applause)