War has been a part of my life since I can remember. I was born in Afghanistan, just six months after the Soviets invaded, and even though I was too young to understand what was happening, I had a deep sense of the suffering and the fear around me.
Chiến tranh là 1 phần cuộc sống của tôi khi tôi còn nhớ được. Tôi sinh ra ở Afganistan, chỉ 6 tháng sau khi Xô Viết xâm lược, mặc dù lúc đó tôi còn quá nhỏ để hiểu chuyện gì đang diễn ra, Tôi có ý niệm về sự chịu đựng và nỗi sợ quanh mình.
Those early experiences had a major impact on how I now think about war and conflict. I learned that when people have a fundamental issue at stake, for most of them, giving in is not an option. For these types conflicts -- when people's rights are violated, when their countries are occupied, when they're oppressed and humiliated -- they need a powerful way to resist and to fight back. Which means that no matter how destructive and terrible violence is, if people see it as their only choice, they will use it. Most of us are concerned with the level of violence in the world. But we're not going to end war by telling people that violence is morally wrong. Instead, we must offer them a tool that's at least as powerful and as effective as violence.
Những trải nghiệm đầu đời ảnh hưởng lớn đến cách tôi nghĩ về chiến tranh và xung đột. Tôi biết rằng khi con người có vấn đề cơ bản về quyền lợi đối với hầu hết bọn họ, đầu hàng không phải là lựa chọn. Đối với những loại xung đột này-- khi quyền con người bị xâm phạm, khi đất nước họ bị chiếm đóng, khi họ bị áp bức và làm nhục -- họ cần có cách để phản kháng và chống trả lại. Có nghĩa là bất kể bạo lực kinh khủng và tàn khốc đến thế nào, nếu người ta thấy rằng đó là lựa chọn duy nhất họ sẽ dùng nó. Đa số chúng ta quan tâm đến mức độ bạo lực trên thế giới. Nhưng chúng ta không thể kết thúc chiến tranh bằng cách nói rằng bạo lực là trái đạo đức. Thay vào đó, ta cần cho bọn họ một công cụ ít nhất cũng mạnh mẽ và hiệu quả bằng bạo lực.
This is the work I do. For the past 13 years, I've been teaching people in some of the most difficult situations around the world how they can use nonviolent struggle to conduct conflict. Most people associate this type of action with Gandhi and Martin Luther King. But people have been using nonviolent action for thousands of years. In fact, most of the rights that we have today in this country -- as women, as minorities, as workers, as people of different sexual orientations and citizens concerned with the environment -- these rights weren't handed to us. They were won by people who fought for them and who sacrificed for them. But because we haven't learned from this history, nonviolent struggle as a technique is widely misunderstood.
Đây là công việc tôi làm. Trong 13 năm qua, tôi dạy mọi người ở trong một vài tình huống khó khăn nhất trên thế giới làm sao để sử dụng đấu tranh bất bạo động để xử lý xung đột. Hầu hết mọi người khi nghe đều liên tưởng tới Gandhi và Martin Luther King. Nhưng con người đã sử dụng biện pháp bất bạo động hàng ngàn năm rồi. Thực ra hầu hết các quyền mà chúng ta có ngày nay trên đất nước này là phụ nữ là người dân tộc thiểu số là công nhân, là người có xu hướng tình dục khác nhau và công dân quan tâm tới môi trường - chúng ta không được trao những quyền này. Những quyền này dành được do người ta chiến đấu vì chúng và hi sinh vì chúng. Nhưng vì chúng ta không học được từ lịch sử này, đấu tranh bất bạo động là kỹ thuật luôn bị hiểu lầm.
I met recently with a group of Ethiopian activists, and they told me something that I hear a lot. They said they'd already tried nonviolent action, and it hadn't worked. Years ago they held a protest. The government arrested everyone, and that was the end of that. The idea that nonviolent struggle is equivalent to street protests is a real problem. Because although protests can be a great way to show that people want change, on their own, they don't actually create change -- at least change that is fundamental.
Vừa đây tôi có gặp 1 nhóm nhà hoạt động người Etiopia, họ kể cho tôi nghe vài điều mà tôi được nghe rất nhiều. Nói rằng họ đã cố gắng thực hiện hành vi bất bạo động nhưng nó không có tác dụng. Nhiều năm trước họ tổ chức 1 cuộc biểu tình. Chính phủ bỏ tù tất cả mọi người, và như vậy là chấm dứt hết. Ý tưởng đấu tranh bất bạo động tương đồng với biểu tình đường phố là 1 vấn đề nan giải có thực. Vì mặc dù biểu tình là cách tốt để thể hiện rằng người ta muốn thay đổi, một mình họ, họ không thể thực sự tạo ra đổi thay - ít nhất là đổi thay cơ bản.
(Laughter)
(Cười)
Powerful opponents are not going to give people what they want just because they asked nicely ... or even not so nicely.
Những đối thủ mạnh sẽ không đưa cho người dân những gì họ muốn chỉ vì người dân thỉnh cầu ôn hòa... hoặc cả khi không ôn hòa.
(Laughter)
(Cười)
Nonviolent struggle works by destroying an opponent, not physically, but by identifying the institutions that an opponent needs to survive, and then denying them those sources of power. Nonviolent activists can neutralize the military by causing soldiers to defect. They can disrupt the economy through strikes and boycotts. And they can challenge government propaganda by creating alternative media.
Đấu tranh bất bạo động hiệu quả khi hủy hoại được địch thủ, không phải về thể chất, mà là xác định các thể chế mà một đối thủ cần để tồn tại, và tước đi nguồn sức mạnh từ những thể chế ấy. Các nhà hoạt động bất bạo động có thể trung lập quân đội bằng cách làm quân lính tê liệt. Họ có thể phá vỡ nền kinh tế bằng đình công và tẩy chay. Và họ có thể thách thức tuyên truyền chính phủ bằng cách tạo ra truyền thông thay thế.
There are a variety of methods that can be used to do this. My colleague and mentor, Gene Sharp, has identified 198 methods of nonviolent action. And protest is only one. Let me give you a recent example.
Có nhiều phương pháp có thể được sử dụng để làm việc này. Đồng nghiệp và người cố vấn của tôi là Gene Sharp, đã chỉ ra có 198 phương pháp thực hiện hành vi bất bạo động. Và biểu tình chỉ là 1 trong số đó. Để tôi đưa ra 1 ví dụ gần đây.
Until a few months ago, Guatemala was ruled by corrupt former military officials with ties to organized crime. People were generally aware of this, but most of them felt powerless to do anything about it -- until one group of citizens, just 12 regular people, put out a call on Facebook to their friends to meet in the central plaza, holding signs with a message: "Renuncia YA" -- resign already. To their surprise, 30,000 people showed up. They stayed there for months as protests spread throughout the country. At one point, the organizers delivered hundreds of eggs to various government buildings with a message: "If you don't have the huevos" -- the balls -- "to stop corrupt candidates from running for office, you can borrow ours."
Cách đây vài tháng, Guatemala bị khống chế bởi các cựu nhân viên quân đội thoái hóa có quan hệ với tội phạm có tổ chức. Người dân, nhìn chung, nhận thức được vấn đề, nhưng đa số lại cảm thấy bất lực khi xử lý việc này - đến khi 1 nhóm người chỉ với 12 dân thường, kêu gọi bạn bè trên Facebook để gặp ở quảng trường trung tâm, giơ tấm bảng với thông điệp: "Renuncia YA" nghĩa là hãy từ chức đi. Trước sự ngạc nhiên của họ, 30,000 người cùng tham gia. Họ ở đó hàng tháng vì biểu tình lan rộng ra cả nước. Một mặt, những người tổ chức đã ném hàng trăm quả trứng vào nhiều tòa nhà chính phủ với thông điệp: "Nếu các người không có huevos" -- can đảm (tiếng lóng) -- "để ngăn chặn các ứng viên thoái hóa chạy chân vào nhà nước, chúng tôi cho các người mượn."
(Laughter)
(Cười)
(Applause)
(Vỗ tay)
President Molina responded by vowing that he would never step down. And the activists realized that they couldn't just keep protesting and ask the president to resign. They needed to leave him no choice. So they organized a general strike, in which people throughout the country refused to work. In Guatemala City alone, over 400 businesses and schools shut their doors. Meanwhile, farmers throughout the country blocked major roads. Within five days, the president, along with dozens of other government officials, resigned already.
Tổng thống Molina trả lời bằng cách thề rằng sẽ không thoái vị. Và các nhà hoạt động nhận ra rằng họ không thể chỉ biểu tình và yêu cầu Tổng thống từ chức, Họ cần để cho ông ta không còn lựa chọn nào. Nên người dân đã tổ chức cuộc tổng đình công, mà người dân khắp cả nước từ chối đi làm, chỉ riêng Thành phố Guatemala, hơn 400 doanh nghiệp và trường học đóng cửa. Trong khi đó, nông dân cả nước chặn các ngã đường chính. Trong 5 ngày, Tổng thống, cùng với hàng tá những nhân viên chính phủ, đã đồng loạt từ chức.
(Applause)
(Vỗ tay)
I've been greatly inspired by the creativity and bravery of people using nonviolent action in nearly every country in the world. For example, recently a group of activists in Uganda released a crate of pigs in the streets. You can see here that the police are confused about what to do with them.
Người dân dùng hành vi bất bạo động một cách sáng tạo và dũng cảm - là nguồn cảm hứng lớn lao cho tôi gần như ở bất kỳ quốc gia nào trên thế giới. Ví dụ, gần đây có 1 nhóm nhà hoạt động Uganda đã thả 1 thùng heo ra đường. Bạn có thể thấy rằng cảnh sát bối rối vì không biết xử lý lũ heo.
(Laughter)
(Cười)
The pigs were painted the color of the ruling party. One pig was even wearing a hat, a hat that people recognized.
Lũ heo được sơn màu của đảng cầm quyền. Trong đó 1 con đội mũ cái mũ mà người dân đều nhận ra.
(Laughter)
(Cười)
Activists around the world are getting better at grabbing headlines, but these isolated actions do very little if they're not part of a larger strategy. A general wouldn't march his troops into battle unless he had a plan to win the war. Yet this is how most of the world's nonviolent movements operate. Nonviolent struggle is just as complex as military warfare, if not more. Its participants must be well-trained and have clear objectives, and its leaders must have a strategy of how to achieve those objectives.
Các nhà hoạt động khắp thế giới đã nắm bắt mục tiêu tốt hơn. nhưng những hành độc cô lập thường ít hiệu quả nếu chúng không nằm trong 1 mục tiêu lớn. Một vị tướng sẽ không điều hành binh đoàn ra trận trừ phi ông ta có 1 kế hoạch đánh thắng cuộc chiến. Tuy nhiên đây là cách đa số phong trào bất bạo động hoạt động. Đấu tranh bất bạo động chỉ phức tạp như chiến tranh quân sự, nếu không thì nhiều hơn. Người tham gia phải được đào tạo tốt, có mục tiêu rõ ràng, và lãnh đạo phải có chiến lược về cách đạt được mục tiêu.
The technique of war has been developed over thousands of years with massive resources and some of our best minds dedicated to understanding and improving how it works. Meanwhile, nonviolent struggle is rarely systematically studied, and even though the number is growing, there are still only a few dozen people in the world who are teaching it. This is dangerous, because we now know that our old approaches of dealing with conflict are not adequate for the new challenges that we're facing.
Kỹ thuật chiến tranh được phát triển qua hàng ngàn năm với nguồn lực lớn lao và một số người đầu óc tốt dâng hiến cho việc hiểu và cải tiến kỹ thuật này. Trong khi đó, đấu tranh bất bạo động hiếm khi được nghiên cứu có hệ thống, và ngay cả số lượng nghiên cứu tăng lên, nhưng chỉ có vài chục người trên thế giới có thể dạy môn này. Việc này thật nguy hiểm, vì chúng ta biết cách tiếp cận cũ trong việc giải quyết xung đột không thích hợp với những thách thức mới mà chúng ta đang đối mặt.
The US government recently admitted that it's in a stalemate in its war against ISIS. But what most people don't know is that people have stood up to ISIS using nonviolent action. When ISIS captured Mosul in June 2014, they announced that they were putting in place a new public school curriculum, based on their own extremist ideology. But on the first day of school, not a single child showed up. Parents simply refused to send them. They told journalists they would rather homeschool their children than to have them brainwashed.
Chính phủ Mỹ gần đây thừa nhận rằng họ đang bế tắc trong cuộc chiến chống ISIS. Nhưng điều mà người ta không biết là chúng ta đã chống lại ISIS sử dụng hành vi bất bạo động. Khi ISIS bắt Mosul vào tháng 6 2014, tuyên bố rằng họ đang đưa ra 1 chương trình học ở trường công lập mới, dựa trên tư tưởng cực đoan của mình. Nhưng ngày đầu tiên ở trường, không có đứa trẻ nào xuất hiện. Đơn giản vì phụ huynh không gởi chúng đến. Họ nói với nhà báo rằng họ thà để con học ở nhà hơn là để con họ bị tẩy não.
This is an example of just one act of defiance in just one city. But what if it was coordinated with the dozens of other acts of nonviolent resistance that have taken place against ISIS? What if the parents' boycott was part of a larger strategy to identify and cut off the resources that ISIS needs to function; the skilled labor needed to produce food; the engineers needed to extract and refine oil; the media infrastructure and communications networks and transportation systems, and the local businesses that ISIS relies on? It may be difficult to imagine defeating ISIS with action that is nonviolent. But it's time we challenge the way we think about conflict and the choices we have in facing it.
Đây là 1 ví dụ chỉ 1 hành động thách thức chỉ ở 1 thành phố. Nhưng nếu hành động này được kết hợp với hàng tá các hành động kháng bất bạo động đã diễn ra chống lại ISIS? Điều gì xảy ra nếu việc tẩy chay của cha mẹ là 1 phần của chiến lược lớn nhằm xác định và cắt đi nguồn lực mà ISIS cần hoạt động; lao động lành nghề cần sản xuất thức ăn, kỹ sư chiết và tinh luyện dầu; hạ tầng truyền thông và mạng lưới thông tin liên lạc, hệ thống giao thông, cơ sở kinh doanh địa phương, mà ISIS dựa vào? Thật khó hình dung làm sao đánh bại ISIS với hành vi bất bạo động. Nhưng đã đến lúc ta cần thách thức cách ta nghĩ về xung đột và các lựa chọn chúng ta phải đối mặt.
Here's an idea worth spreading: let's learn more about where nonviolent action has worked and how we can make it more powerful, just like we do with other systems and technologies that are constantly being refined to better meet human needs. It may be that we can improve nonviolent action to a point where it is increasingly used in place of war. Violence as a tool of conflict could then be abandoned in the same way that bows and arrows were, because we have replaced them with weapons that are more effective. With human innovation, we can make nonviolent struggle more powerful than the newest and latest technologies of war. The greatest hope for humanity lies not in condemning violence but in making violence obsolete.
Đây là ý tưởng đáng lan tỏa: hãy học về cách hành vi bất bạo động vận hành và cách chúng ta biến nó trở nên mạnh mẽ hơn, chỉ như cách chúng ta hay làm với công nghệ và hệ thống khác, cần được liên tục tinh luyện để đáp ứng tốt hơn nhu cầu con người Chúng ta có thể cải tiến hành vi bất bạo động tới mức nó ngày càng được sử dụng nhiều ở nơi có chiến tranh. Bạo lực là công cụ xung đột sau đó có thể bị cấm giống như cách dùng tên và cung tên, bởi vì ta thay thế chúng bằng vũ khí có hiệu quả hơn Với sự sáng tao của con người, ta có thể biến đấu tranh bất bạo động mạnh mẽ hơn so với công nghệ chiến tranh mới và tối tân nhất. Hy vọng lớn nhất đối với nhân loại không dựa vào lên án bạo lực mà làm cho bạo lực trở nên mất tác dụng.
Thank you.
Cảm ơn
(Applause)
(Vỗ tay)