Είναι λυπηρό αλλά, μέσα στα επόμενα 18 λεπτά που θα σας μιλάω τέσσερις Αμερικανοί που είναι στη ζωή αυτή τη στιγμή θα είναι πια νεκροί εξαιτίας της διατροφής τους.
Sadly, in the next 18 minutes when I do our chat, four Americans that are alive will be dead through the food that they eat.
Με λένε Τζέιμι Όλιβερ. Είμαι 34 χρονών. Κατάγομαι από το Έσεξ της Αγγλίας και τα τελευταία επτά χρόνια προσπαθώ, ασταμάτητα θα έλεγα, να σώζω ζωές με τον τρόπο μου. Δεν είμαι γιατρός. Είμαι σέφ. Δε διαθέτω ακριβό εξοπλισμό ούτε φάρμακα. Χρησιμοποιώ την ενημέρωση, την εκπαίδευση.
My name's Jamie Oliver. I'm 34 years old. I'm from Essex in England and for the last seven years I've worked fairly tirelessly to save lives in my own way. I'm not a doctor; I'm a chef, I don't have expensive equipment or medicine. I use information, education.
Είμαι απόλυτα πεπεισμένος ότι η δύναμη της τροφής παίζει ένα κυρίαρχο ρόλο στα σπίτια μας και μας κρατάει δεμένους με το καλύτερο μέρος της ζωής. Είναι φρικτή, φρικτή η σημερινή πραγματικότητα. Αμερική, είσαι στην κορυφή. Πρόκειται για μία από τις πιο ανθυγιεινές χώρες στον κόσμο.
I profoundly believe that the power of food has a primal place in our homes that binds us to the best bits of life. We have an awful, awful reality right now. America, you're at the top of your game. This is one of the most unhealthy countries in the world.
Μπορείτε παρακαλώ να σηκώσετε χέρια όσοι από εσάς στην αίθουσα έχετε παιδιά; Σηκώστε τα χέρια σας, παρακαλώ. Σηκώστε τα. Και οι θείοι και οι θείες. Οι περισσότεροι. Ωραία. Εμείς, οι ενήλικες των τελευταίων τεσσάρων γενεών κληροδοτήσαμε στα παιδιά μας την μοίρα ενός χαμηλότερου μέσου όρου ζωής σε σχέση με εκείνον των γονιών τους. Το δικό σας παιδί θα ζήσει δέκα χρόνια λιγότερο από εσάς εξ αιτίας του διατροφικού περιβάλλοντος στο οποίο όλοι εμείς τα έχουμε εγκλωβίσει. Τα δύο τρίτα των ανθρώπων σε αυτή την αίθουσα, σήμερα, στην Αμερική, είναι στατιστικά υπέρβαροι ή παχύσαρκοι. Εσείς εκεί, προς το παρόν είστε εντάξει, αλλά θα σας πιάσουμε στο τέλος, μην ανησυχείτε.
Can I please just see a raise of hands for how many of you have children in this room today? Put your hands up. You can continue to put your hands up, aunties and uncles as well. Most of you. OK. We, the adults of the last four generations, have blessed our children with the destiny of a shorter lifespan than their own parents. Your child will live a life ten years younger than you because of the landscape of food that we've built around them. Two-thirds of this room, today, in America, are statistically overweight or obese. You lot, you're all right, but we'll get you eventually, don't worry.
(Γέλια)
(Laughter)
Οι στατιστικές σχετικά με το κακό επίπεδο υγείας είναι σαφείς, ξεκάθαρες. Αναλώνουμε όλη μας τη ζωή ανησυχώντας για θανάτους, δολοφονίες, ανθρωποκτονίες, οτιδήποτε, αυτά τα θέματα είναι στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων, στο CNN. Κοιτάξτε τις ανθρωποκτονίες κάτω-κάτω, για το όνομα του Θεού. Εντάξει;
The statistics of bad health are clear, very clear. We spend our lives being paranoid about death, murder, homicide, you name it; it's on the front page of every paper, CNN. Look at homicide at the bottom, for God's sake. Right?
(Γέλια)
(Laughter)
(Χειροκρότημα)
(Applause)
Κάθε μία από αυτές με κόκκινο είναι ασθένεια που συνδέεται με τη διατροφή. Οποιοσδήποτε γιατρός, οποιοσδήποτε ειδικός θα σας το πει. Είναι γεγονός. Οι ασθένειες που συνδέονται με τη διατροφή, είναι ο μεγαλύτερος δολοφόνος στις Η.Π.Α., αυτή τη στιγμή, εδώ, σήμερα. Το πρόβλημα είναι παγκόσμιο. Είναι μια καταστροφή. Διατρέχει την υφήλιο. Η Αγγλία σας ακολουθεί κατά πόδας, ως συνήθως.
Every single one of those in the red is a diet-related disease. Any doctor, any specialist will tell you that. Fact: diet-related disease is the biggest killer in the United States, right now, here today. This is a global problem. It's a catastrophe. It's sweeping the world. England is right behind you, as usual.
(Γέλια)
(Laughter)
Ήξερα ότι ήμασταν κοντά, αλλά όχι τόσο κοντά. Χρειαζόμαστε μια επανάσταση. Το Μεξικό, η Αυστραλία, η Γερμανία, η Ινδία, η Κίνα, αντιμετωπίζουν τεράστιο πρόβλημα παχυσαρκίας και κακής υγείας. Σκεφτείτε το κάπνισμα. Στοιχίζει πολύ λιγότερο απ' ό,τι η παχυσαρκία τώρα. Η παχυσαρκία κοστίζει στους Αμερικανούς το 10% των ασφαλίστρων της περίθαλψής σας. 150 δις δολάρια το χρόνο. Σε δέκα χρόνια το ποσό θα διπλασιαστεί. 300 δις το χρόνο. Και ας είμαστε ειλικρινείς, παιδιά, δεν έχετε τόσο ρευστό.
I know they were close, but not that close. We need a revolution. Mexico, Australia, Germany, India, China, all have massive problems of obesity and bad health. Think about smoking. It costs way less than obesity now. Obesity costs you Americans 10 percent of your health-care bills, 150 billion dollars a year. In 10 years, it's set to double: 300 billion dollars a year. Let's be honest, guys, you haven't got that cash.
(Γέλια)
(Laughter)
Είμαι εδώ για να ξεκινήσω μια διατροφική επανάσταση και πιστεύω πολύ βαθιά σ' αυτήν. Την έχουμε ανάγκη. Τώρα είναι η ώρα. Είμαστε σε κρίσιμο σημείο. Επτά χρόνια τώρα προσπαθώ. Προσπαθώ να το πετύχω στην Αμερική τα τελευταία επτά χρόνια. Έχει έρθει η ώρα που ο καρπός είναι ώριμος· ώριμος να τον κόψουμε. Έχω πάει ώς το μάτι του κυκλώνα. Πήγα στη Δυτική Βιρτζίνια, την πιο ανθυγιεινή πολιτεία της Αμερικής. Τουλάχιστον πέρσι αυτή ήταν. Φέτος είναι άλλη, αλλά μ' αυτήν θ' ασχοληθούμε την επόμενη σεζόν.
I came here to start a food revolution that I so profoundly believe in. We need it. The time is now. We're in a tipping-point moment. I've been doing this for seven years. I've been trying in America for seven years. Now is the time when it's ripe -- ripe for the picking. I went to the eye of the storm. I went to West Virginia, the most unhealthy state in America. Or it was last year. We've got a new one this year, but we'll work on that next season.
(Γέλια)
(Laughter)
Χάντινγκτον, στη Δυτική Βιρτζίνια. Όμορφη πόλη. Θέλησα να βάλω καρδιά, ψυχή και πρόσωπα, τους δικούς σας ανθρώπους, πάνω στις στατιστικές, που τις έχουμε πια τόσο συνηθίσει. Θέλω να γνωρίσετε μερικούς από τους ανθρώπους για τους οποίους νοιάζομαι. Δικοί σας άνθρωποι. Δικά σας παιδιά. Θέλω να σας δείξω τη φωτογραφία της φίλης μου Μπρίτανι. Είναι 16 χρονών. Της μένουν έξι χρόνια ζωής εξαιτίας της διατροφής που κάνει. Είναι η τρίτη γενιά Αμερικανών που δε μεγάλωσε σε τέτοιο διατροφικό περιβάλλον όπου σε μαθαίνουν να μαγειρεύεις, ούτε στο σπίτι, ούτε στο σχολείο· έτσι μεγάλωσε και η μαμά της και η μαμά της μαμάς της. Της μένουν έξι χρόνια ζωής. Τρώει και καταστρέφει το συκώτι της κάθε μέρα περισσότερο μέχρι να πεθάνει.
Huntington, West Virginia. Beautiful town. I wanted to put heart and soul and people, your public, around the statistics that we've become so used to. I want to introduce you to some of the people that I care about: your public, your children. I want to show a picture of my friend Brittany. She's 16 years old. She's got six years to live because of the food that she's eaten. She's the third generation of Americans that hasn't grown up within a food environment where they've been taught to cook at home or in school, or her mom, or her mom's mom. She has six years to live. She's eating her liver to death.
Να η Στέισι. Οικογένεια Έντουαρντς. Είναι μια φυσιολογική οικογένεια. Η Στέισι κάνει ό,τι μπορεί, αλλά ανήκει και αυτή στην τρίτη γενιά. Δεν της έμαθαν ποτέ να μαγειρεύει, στο σπίτι ή στο σχολείο Όλοι στην οικογένεια είναι παχύσαρκοι. Εδώ βλέπετε τον Τζάστιν, δώδεκα χρονών., είναι 160 κιλά. Είναι μόνιμο θύμα παρενόχλησης, για όνομα του Θεού. Εδώ η κόρη, Κέιτι, τεσσάρων χρονών. Είναι παχύσαρκη πριν ακόμα μπει στο δημοτικό. Η Μαρίσα. Αυτή είναι εντάξει. Είναι σαν κι εσάς. Αλλά ξέρετε κάτι; Ο πατέρας της, που ήταν παχύσαρκος, πέθανε μέσα στα χέρια της. Και μετά ο δεύτερος πιο σημαντικός άντρας της ζωής της, ο θείος της, πέθανε από παχυσαρκία. Και τώρα ο πατριός της είναι παχύσαρκος. Ξέρετε, το θέμα είναι ότι η παχυσαρκία και οι διατροφικά συσχετισμένες ασθένειες δεν βλάπτουν μόνο τους παχύσαρκους, είναι και όλοι οι φίλοι τους, οι οικογένειές τους, αδελφοί, αδελφές.
Stacy, the Edwards family. This is a normal family, guys. Stacy does her best, but she's third-generation as well; she was never taught to cook at home or at school. The family's obese. Justin here, 12 years old, he's 350 pounds. He gets bullied, for God's sake. The daughter there, Katie, she's four years old. She's obese before she even gets to primary school. Marissa, she's all right, she's one of your lot. But you know what? Her father, who was obese, died in her arms, And then the second most important man in her life, her uncle, died of obesity, and now her step-dad is obese. You see, the thing is, obesity and diet-related disease doesn't just hurt the people that have it; it's all of their friends, families, brothers, sisters.
Εδώ ο ιερέας Στιβ. Υποδειγματικός άνθρωπος. Ένας από τους πρώτους συμμάχους μου στο Χάντινγκτον της Δυτική Βιρτζίνια. Έχει να κάνει με τη χειρότερη πλευρά του προβλήματος. Είναι αυτός που κάνει τις κηδείες, εντάξει; Και δεν αντέχει άλλο. Δεν αντέχει άλλο να θάβει τους φίλους του, την οικογένειά του, την κοινότητά του. Με το που έρχεται ο χειμώνας, οι θάνατοι τριπλασιάζονται. Έχει αηδιάσει. Είναι ασθένεια που μπορεί να προληφθεί. Άδικα χαμένες ζωές. Παρεμπιπτόντως, εδώ μέσα τους θάβουν. Δεν υπάρχει πρόβλεψη για τέτοιες καταστάσεις. Ούτε να τους βγάλουμε έξω από την πόρτα δεν μπορούμε, μιλάω σοβαρά. Ούτε μέσα δεν μπορούμε να τους βάλουμε. Με γερανό.
Pastor Steve: an inspirational man, one of my early allies in Huntington, West Virginia. He's at the sharp knife-edge of this problem. He has to bury the people, OK? And he's fed up with it. He's fed up with burying his friends, his family, his community. Come winter, three times as many people die. He's sick of it. This is preventable disease. Waste of life. By the way, this is what they get buried in. We're not geared up to do this. Can't even get them out the door, and I'm being serious. Can't even get them there. Forklift.
Λοιπόν, εγώ το βλέπω σαν ένα τρίγωνο. Αυτό είναι το διατροφικό μας τοπίο. Θέλω οπωσδήποτε να το καταλάβετε. Σίγουρα τα έχετε ξανακούσει όλα αυτά. Τι έχει συμβεί τα τελευταία 30 χρόνια και καταστράφηκε ένα ζωτικό κομμάτι του ανθρώπινου δυναμικού αυτής της χώρας; Ας είμαστε απόλυτα ειλικρινείς. Λοιπόν. Σύγχρονος τρόπος ζωής.
OK, I see it as a triangle, OK? This is our landscape of food. I need you to understand it. You've probably heard all this before. Over the last 30 years, what's happened that's ripped the heart out of this country? Let's be frank and honest. Well, modern-day life.
Ας αρχίσουμε με τη νοοτροοπία του Μέσου Ανθρώπου. Τα έτοιμα φαγητά και το γρήγορο φαγητό έχουν κατακλύσει τη χώρα. Αυτό το ξέρουμε. Οι μεγάλες φίρμες είναι και οι πιο σημαντικές δυνάμεις, οι ισχυρές δυνάμεις σε αυτή τη χώρα.
Let's start with the Main Street. Fast food has taken over the whole country; we know that. The big brands are some of the most important powers, powerful powers, in this country.
(Αναστενάζει)
(Sighs)
Το ίδιο και τα σούπερ μάρκετ. Μεγάλες εταιρείες. Μεγάλες εταιρείες. Πριν 30 χρόνια, τα περισσότερα τρόφιμα ήταν κυρίως ντόπια και κυρίως φρέσκα. Τώρα, είναι σε μεγάλο βαθμό μεταποιημένα και γεμάτα ένα σωρό πρόσθετα και έξτρα συστατικά· τα γνωστά. Οι μερίδες είναι φυσικά τεράστιο, τεράστιο πρόβλημα. Οι ετικέτες είναι τεράστιο πρόβλημα. Η νομοθεσία για τις ετικέτες σ' αυτή τη χώρα είναι ντροπή. Η βιομηχανία θέλει να αυτοελέγχεται η ίδια. Τι; Μ' αυτά τα δεδομένα; Δεν το αξίζουν. Πώς μπορείς να λες ότι κάτι έχει χαμηλά λιπαρά, όταν είναι γεμάτο ζάχαρη;
Supermarkets as well. Big companies. Big companies. Thirty years ago, most of the food was largely local and largely fresh. Now it's largely processed and full of all sorts of additives, extra ingredients, and you know the rest of the story. Portion size is obviously a massive, massive problem. Labeling is a massive problem. The labeling in this country is a disgrace. The industry wants to self-police themselves. What, in this kind of climate? They don't deserve it. How can you say something is low-fat when it's full of so much sugar?
Σπίτι. Το μεγαλύτερο πρόβλημα με το σπίτι είναι ότι κάποτε εκείνο κληροδοτούσε τις τροφές και τη διατροφική κουλτούρα που χαρακτήριζαν την κοινωνία μας. Αυτό δεν συμβαίνει πια. Και ξέρετε, επειδή όλοι εργαζόμαστε και καθώς η ζωή αλλάζει, και εξελίσσεται όπως πάντα, πρέπει να δούμε τα πράγματα σφαιρικά, να κάνουμε λίγο πίσω και να ξαναβρούμε την ισορροπία μας. Και αυτό δεν γίνεται. Δεν έχει γίνει εδώ και 30 χρόνια. Θέλω να σας δείξω κάποια απόλυτα φυσιολογική κατάσταση στις μέρες μας. Η οικογένεια Έντουαρντς.
Home. The biggest problem with the home is that used to be the heart of passing on food culture, what made our society. That is not happening anymore. And you know, as we go to work and as life changes, and as life always evolves, we kind of have to look at it holistically -- step back for a moment, and re-address the balance. It hasn't happened for 30 years, OK? I want to show you a situation that is very normal right now; the Edwards family.
(Βίντεο) Τζέιμι Όλιβερ: Ας πούμε δυο λόγια. Αυτό μπαίνει στον οργανισμό σου και στον οργανισμό της οικογένειάς σου κάθε εβδομάδα. Και θέλω να ξέρεις ότι αυτό θα σκοτώσει τα παιδιά σου νωρίς. Πώς αισθάνεσαι;
(Video) Jamie Oliver: Let's have a talk. This stuff goes through you and your family's body every week. And I need you to know that this is going to kill your children early. How are you feeling?
Στέισι: Πολύ λυπημένη, με πιάνει κατάθλιψη. Θέλω να πετύχουν στη ζωή τα παιδιά μου και μ' αυτόν εδώ τον τρόπο μάλλον δεν θα τα καταφέρουν. Τα σκοτώνω.
Stacy: Just feeling really sad and depressed right now. But, you know, I want my kids to succeed in life and this isn't going to get them there. But I'm killing them.
ΤΟ: Ναι, ναι τα σκοτώνεις. Μπορούμε όμως να το σταματήσουμε αυτό το κακό. Λογικό. Πάμε τώρα στα σχολεία, όπου έχω πια μια εξειδίκευση. Σχολείο λοιπόν. Τι είναι το σχολείο; Ποιος το εφηύρε; Ποιος είναι ο σκοπός του σχολείου; Το σχολείο έγινε για να μας δώσει εφόδια, να μας κάνει δημιουργικούς, να κάνουμε όμορφα πράγματα, να κερδίζουμε τη ζωή μας κ.λπ., κ.λπ. Έτσι περιορισμένα το βλέπουμε εδώ και πολύ, πάρα πολύ καιρό. Μα δεν το έχουμε αφήσει να εξελιχθεί ώστε να αντιμετωπίζει τις καταστροφές υγείας της Αμερικής, ΟΚ; Το σχολικό συσίτιο για τα περισσότερα παιδιά -- 31 εκατομμύρια τη μέρα -- είναι δυο φορές την ημέρα, πρωινό και μεσημεριανό, 180 μέρες το χρόνο. Θα 'λεγε κανείς ότι το σχολικό φαγητό είναι όντως σημαντικό, κάτω από αυτές τις συνθήκες.
JO: Yes you are. You are. But we can stop that. Normal. Let's get on schools, something that I'm fairly much a specialist in. OK, school. What is school? Who invented it? What's the purpose of school? School was always invented to arm us with the tools to make us creative, do wonderful things, make us earn a living, etc., etc. You know, it's been kind of in this sort of tight box for a long, long time, OK? But we haven't really evolved it to deal with the health catastrophes of America, OK? School food is something that most kids -- 31 million a day, actually -- have twice a day, more than often, breakfast and lunch, 180 days of the year. So you could say that school food is quite important, really, judging the circumstances.
(Γέλια)
(Laughter)
Πριν να αρχίσω να ωρύομαι, πράγμα που σίγουρα περιμένετε όλοι...
Before I crack into my rant, which I'm sure you're waiting for --
(Γέλια)
(Laughter)
πρέπει να πω κάτι, και είναι σημαντικό σχετικά με το θαύμα που ελπίζω να συμβεί και να εξελιχθεί μέσα στους επόμενους τρεις μήνες. Οι κυρίες που εργάζονται στα μαγειρεία των σχολείων, οι μαγείρισσες της Αμερικής... Προσφέρομαι να γίνω πρεσβευτής τους. Δεν τις υποτιμώ. Κάνουν ό,τι μπορούν. Κάνουν το καλύτερο δυνατό. Όμως κάνουν ό,τι τους λένε να κάνουν, και ό,τι τους λένε να κάνουν είναι λάθος. Το σύστημα διοικείται από λογιστές. Δεν υπάρχουν αρκετοί, ή και κανένας, που να ξέρει από διατροφή σ' αυτή τη δουλειά. Υπάρχει το εξής πρόβλημα. Αν δεν είσαι ειδικός στα τρόφιμα και έχεις σφιχτούς προϋπολογισμούς, που συνεχώς στενεύουν περισσότερο, " δεν μπορείς να είσαι δημιουργικός, δεν μπορείς να κάνεις ελιγμούς και να δεις τα πράγματα αλλιώς. Αν είσαι λογιστής και η δουλειά σου είναι να τσεκάρεις τετραγωνάκια, το μόνο που μπορείς να κάνεις, σ' αυτές τις συνθήκες, είναι να αγοράζεις τα φτηνότερα σκατά.
I need to say one thing, and it's so important in, hopefully, the magic that happens and unfolds in the next three months. The lunch ladies, the lunch cooks of America -- I offer myself as their ambassador. I'm not slagging them off. They're doing the best they can do. They're doing their best. But they're doing what they're told, and what they're being told to do is wrong. The system is highly run by accountants; there's not enough, or any, food-knowledgeable people in the business. There's a problem: If you're not a food expert, and you've got tight budgets and it's getting tighter, then you can't be creative, you can't duck and dive and write different things around things. If you're an accountant, and a box-ticker, the only thing you can do in these circumstances is buy cheaper shit.
Λοιπόν, η αλήθεια είναι ότι το φαγητό που τρώνε κάθε μέρα τα παιδιά σας είναι γρήγορο φαγητό, είναι υψηλής κατεργασίας, δεν περιέχει σχεδόν καθόλου φρέσκια τροφή. Ξέρετε, τα πρόσθετα, τα έψιλον, συστατικά απίστευτα ... Λαχανικά, σχεδόν καθόλου. Οι τηγανητές πατάτες θεωρούνται λαχανικό. Πίτσα για πρωινό. Ούτε πιάτα δεν τους δίνουνε. Μαχαιροπήρουνα; Όχι, είναι πολύ επικίνδυνα. Στην τάξη μπορούν να χρησιμοποιούν ψαλίδια αλλά μαχαιροπήρουνα, όχι. Να σας πω πώς το βλέπω εγώ. Αν στο σχολείο δεν δίνεις μαχαιροπήρουνα, ουσιαστικά υποστηρίζεις, ως κράτος, το γρήγορο φαγητό, γιατί τρώγεται με τα χέρια. Γιατί είναι όντως γρήγορο φαγητό. Είναι σάντουιτς με κιμά, είναι χάμπουργκερ, είναι χοτντόγκ, είναι πίτσες, όλα αυτά.
Now, the reality is, the food that your kids get every day is fast food, it's highly processed, there's not enough fresh food in there at all. You know, the amount of additives, E numbers, ingredients you wouldn't believe -- there's not enough veggies at all. French fries are considered a vegetable. Pizza for breakfast. They don't even get crockery. Knives and forks? No, they're too dangerous. They have scissors in the classroom, but knives and forks? No. And the way I look at it is: If you don't have knives and forks in your school, you're purely endorsing, from a state level, fast food, because it's handheld. And yes, by the way, it is fast food: It's sloppy Joes, it's burgers, it's wieners, it's pizzas, it's all of that stuff.
(Αναστενάζει)
(Sighs)
Όπως είπα και πιο πριν, 10% των ασφαλίστρων υγείας ξοδεύονται για την παχυσαρκία. Και θα διπλασιαστούν. Δεν διδάσκουμε τα παιδιά μας. Δεν υπάρχει συνταγματικό δικαίωμα των παιδιών να διδάσκονται θέματα διατροφής, στην πρωτοβάθμια ή στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Εντάξει; Δεν διδάσκουμε τα παιδιά θέματα διατροφής. Σωστά; Αυτό είναι ένα μικρό βιντεάκι από ένα δημοτικό σχολείο, είναι πολύ συνηθισμένο στην Αγγλία.
Ten percent of what we spend on health care, as I said earlier, is on obesity, and it's going to double. We're not teaching our kids. There's no statutory right to teach kids about food, elementary or secondary school, OK? We don't teach kids about food, right? And this is a little clip from an elementary school, which is very common in England.
(Βίντεο): Ποιος ξέρει τι είναι αυτό;
(Video) Who knows what this is?
Παιδί: Πατάτες.
Child: Potatoes.
Τζέιμι Όλιβερ: Πατάτα; Τι λες, είναι πατάτες; Ξέρεις τι είναι αυτό; Ξέρεις τι είναι αυτό;
Jamie Oliver: Potato? So, you think these are potatoes? Do you know what that is? Do you know what that is?
Παιδί: Μπρόκολο;
Child: Broccoli?
ΤO: Και αυτό; Ο καλός μας φίλος.
JO: What about this? Our good old friend.
Παιδί: Σέλινο.
Child: Celery.
ΤO: Όχι. Αυτό τι νομίζεις ότι είναι;
JO: No. What do you think this is?
Παιδί: Κρεμμύδι. ΤO: Κρεμμύδι; Όχι.
Child: Onion. JO: Onion? No.
Τζέιμι Όλιβερ: Καταλαβαίνετε αμέσως κατά πόσο ξέρουν τα παιδιά πώς φτιάχνεται το φαγητό τους. Ποιος ξέρει τι είναι αυτό; Παιδί: Εεε, αχλάδι;
JO: Immediately you get a really clear sense of "Do the kids know anything about where food comes from?" Who knows what that is? Child: Uh, pear?
ΤO: Τι νομίζεις ότι είναι; Παιδί: Δεν ξέρω.
JO: What do you think this is? Child: I don't know.
ΤO: Αν τα παιδιά δεν ξέρουν τι είναι, δεν πρόκειται να το φάνε ποτέ.
JO: If the kids don't know what stuff is, then they will never eat it.
(Γέλια)
(Laughter)
ΤO: Λογικό. Αγγλία και Αμερική, Αγγλία και Αμερική. Μαντέψτε πώς διορθώθηκε αυτό. Με δύο μαθήματα μιας ώρας. Πρέπει να αρχίσουμε να διδάσκουμε τα παιδιά μας στα σχολεία για τη διατροφή, τελεία και παύλα.
JO: Normal. England and America, England and America. Guess what fixed that. Two one-hour sessions. We've got to start teaching our kids about food in schools, period.
(Χειροκρότημα)
(Applause)
Θέλω να σας πω κάτι, που κατά κάποιο τρόπο είναι η επιτομή του προβλήματος που αντιμετωπίζουμε. ΟΚ; Θέλω να μιλήσω για κάτι πολύ βασικό, όπως το γάλα. Όλα τα παιδιά πίνουν γάλα στο σχολείο. Σερβίρουν γάλα στα παιδιά σας με το πρωινό τους και με το μεσημεριανό τους, σωστά; Συνολικά δύο μπουκάλια. Εντάξει; Τα περισσότερα παιδιά το πίνουν. Όμως το γάλα δεν είναι πια καλό. και μη με παρεξηγήσετε, είμαι υπέρ του γάλακτος, αλλά κάποιος στο σύνδεσμο πιθανότατα πλήρωσε γερά κάποιο τύπο για να υποστηρίξει ότι αν ρίξεις στο γάλα ένα κάρο αρωματικές και χρωστικές ουσίες και ζάχαρη, θα πίνουν γάλα πιο πολλά παιδιά. Μάλιστα.
I want to tell you about something that kind of epitomizes the trouble that we're in, guys, OK? I want to talk about something so basic as milk. Every kid has the right to milk at school. Your kids will be having milk at school, breakfast and lunch, right? They'll be having two bottles, OK? And most kids do. But milk ain't good enough anymore. Don't get me wrong, I support milk -- but someone at the milk board probably paid a lot of money for some geezer to work out that if you put loads of flavorings, colorings and sugar in milk, more kids will drink it. Yeah.
Και φυσικά τώρα αυτό θα επεκταθεί. Ο σύνδεσμος του μήλου θα σκεφτεί ότι αν φτιάξουν καραμέλες μήλου θα αυξηθεί και η κατανάλωση μήλων. Καταλαβαίνετε τι εννοώ; Θεωρώ ότι το γάλα δεν χρειάζεται πρόσθετες αρωματικές ουσίες. Εντάξει; Τα πάντα έχουν ζάχαρη. Τα ξέρω καλά αυτά τα συστατικά. Είναι παντού. Ούτε το γάλα ξέφυγε από τα προβλήματα του σύγχρονου τρόπου ζωής. Να το γάλα μας. Στη χάρτινη συσκευασία του. Εδώ μέσα έχει σχεδόν τόση ζάχαρη όση σε ένα από τα αγαπημένα σας ανθρακούχα αναψυκτικά. Και πίνουν δύο την ημέρα. Αφήστε με να σας δείξω. Έχουμε ένα παιδί εδώ, που καταναλώνει, λέμε, οκτώ κουταλιές της σούπας ζάχαρη τη μέρα. Λοιπόν, να μια εβδομάδα. Να και ένας μήνας. Και αποφάσισα να βάλω μόνο την ποσότητα ζάχαρης που αντιστοιχεί στα πέντε χρόνια του δημοτικού μόνο από το γάλα. Τώρα, δεν ξέρω εσείς τι λέτε παιδιά, αλλά με αυτά τα δεδομένα, εντάξει ; οποιοσδήποτε δικαστής σ' όλον τον κόσμο, μελετώντας τις στατιστικές και τα πραγματικά στοιχεία, θα καταδίκαζε οποιαδήποτε κυβέρνηση για κακοποίηση ανηλίκων. Αυτό πιστεύω.
Obviously now that's going to catch on the apple board is going to work out that if they make toffee apples they'll eat more as well. Do you know what I mean? For me, there isn't any need to flavor the milk. Okay? There's sugar in everything. I know the ins and outs of those ingredients. It's in everything. Even the milk hasn't escaped the kind of modern-day problems. There's our milk. There's our carton. In that is nearly as much sugar as one of your favorite cans of fizzy pop, and they are having two a day. So, let me just show you. We've got one kid, here -- having, you know, eight tablespoons of sugar a day. You know, there's your week. There's your month. And I've taken the liberty of putting in just the five years of elementary school sugar, just from milk. Now, I don't know about you guys, but judging the circumstances, right, any judge in the whole world, would look at the statistics and the evidence, and they would find any government of old guilty of child abuse. That's my belief.
(Χειροκρότημα)
(Applause)
(Τέλος χειροκροτήματος)
(Applause ends)
Τώρα, αν ερχόμουν εδώ σήμερα, και μακάρι να μπορούσα, έχοντας τη θεραπεία για το Έιτζ ή τον καρκίνο, θα τρέχατε και θα σπρώχνατε όλοι για να σας τη δώσω. Αυτά, όλα αυτά τα άσχημα πράγματα μπορούμε να τα προλάβουμε. Και αυτή είναι η καλή είδηση. Υπάρχει πρόληψη. Ας σκεφτούμε λοιπόν το εξής: έχουμε πρόβλημα, ας πατήσουμε το κουμπί για επανεκκίνηση. Ωραία λοιπόν, τι πρέπει να κάνουμε, όπως το βλέπω εγώ; Θα σας εξηγήσω αμέσως. Δεν μπορεί να γίνει μονόπλευρα. Για να γίνει επανεκκίνηση και να έχουμε απτές αλλαγές, πραγματικές αλλαγές, έτσι ώστε να μπορώ να σας κοιτάζω στα μάτια και να λέω «Σε δέκα χρόνια από σήμερα, η ζωή των παιδιών σας, η ευτυχία τους -- και μην ξεχνάμε, είσαι έξυπνος αν τρως σωστά, ξέρεις ότι θα ζήσεις περισσότερο -- θα είναι διαφορετικές. Εντάξει;»
Now, if I came up here, and I wish I could come up here today and hang a cure for AIDS or cancer, you'd be fighting and scrambling to get to me. This, all this bad news, is preventable. That's the good news. It's very, very preventable. So, let's just think about, we got a problem here, we need to reboot. Okay so, in my world, what do we need to do? Here is the thing, right, it cannot just come from one source. To reboot and make real tangible change, real change, so that I could look you in the white of the eyes and say, "In 10 years' time, the history of your children's lives, happiness -- and let's not forget, you're clever if you eat well, you know you're going to live longer -- all of that stuff, it will look different. OK?"
Λοιπόν, σούπερμαρκετ. Πού αλλού ψωνίζετε με την ίδια ευλαβική συχνότητα; Κάθε εβδομάδα, χωρίς εξαίρεση. Πόσα ξοδεύετε σ' ένα σούπερμαρκετ στη διάρκεια της ζωής σας; Τα λατρεύω. Απλά μας πουλάνε αυτό που ζητάμε. Εντάξει. Οφείλουν να βάλουν έναν υπεύθυνο για τα τρόφιμα σε κάθε μεγάλο σούπερμαρκετ. Πρέπει να μας βοηθάνε να ψωνίζουμε. Πρέπει να μας δείχνουν πώς να μαγειρεύουμε γρήγορα, νόστιμα φαγητά εποχής για πολυάσχολους ανθρώπους. Δεν στοιχίζει ακριβά. Μερικά το κάνουν. Αυτό πρέπει να γίνει παντού στην Αμερική σύντομα και γρήγορα. Οι μεγάλες μάρκες, ξέρετε, οι εταιρείες τροφίμων πρέπει να εντάξουν τη διατροφική εκπαίδευση μέσα στο επιχειρησιακό τους πρόγραμμα. Ξέρω, είναι πιο εύκολο να το λες από το να το κάνεις. Είναι το μέλλον. Είναι μονόδρομος.
So, supermarkets. Where else do you shop so religiously? Week in, week out. How much money do you spend, in your life, in a supermarket? Love them. They just sell us what we want. All right. They owe us to put a food ambassador in every major supermarket. They need to help us shop. They need to show us how to cook quick, tasty, seasonal meals for people that are busy. This is not expensive. It is done in some, and it needs to be done across the board in America soon, and quick. The big brands, you know, the food brands, need to put food education at the heart of their businesses. I know, easier said than done. It's the future. It's the only way.
Γρήγορο φαγητό. Η βιομηχανία του γρήγορου φαγητού ξέρετε, είναι πολύ ανταγωνιστική. Ξέρω χιλιάδες μυστικές συμφωνίες με εστιατόρια γρήγορου φαγητού. Ξέρω πώς το κάνουν. Ουσιαστικά μας εθίζουν σε αυτές τις ποσότητες ζάχαρης, αλατιού, λίπους κ.λπ. Και αρέσουν σε όλους. Σωστά; Γι' αυτό πρέπει και αυτοί οι κύριοι να γίνουν μέρος της λύσης. Χρειάζεται να βάλουμε την κυβέρνηση να δουλέψει μαζί με όλους τους προμηθευτές έτοιμων φαγητών και τους εστιάτορες. Και μέσα σε ένα διάστημα έξι, επτά ετών να αποτοξινωθούμε από τις υπερβολικές δόσεις λίπους, ζάχαρης· από λίπος και όλα τα μη θρεπτικά συστατικά.
Fast food. With the fast-food industry you know, it's very competitive. I've had loads of secret papers and dealings with fast food restaurants. I know how they do it. I mean, basically they've weaned us on to these hits of sugar, salt and fat, and x, y, and z, and everyone loves them, right? So, these guys are going to be part of the solution. But we need to get the government to work with all of the fast food purveyors and the restaurant industry, and over a five, six, seven year period wean of us off the extreme amounts of fat, sugar and all the other non-food ingredients.
Πάμε πάλι πίσω στις μεγάλες μάρκες, στις ετικέτες. Όπως είπα και προηγουμένως είναι σκέτη κοροϊδία και πρέπει να βρεθεί λύση. Τώρα, σχολείο. Φυσικά, για τα σχολεία οφείλουμε να εξασφαλίσουμε ότι σ' αυτές τις 180 μέρες το χρόνο, που πάνε τα παιδιά από την τρυφερή ηλικία των τεσσάρων χρόνων, μέχρι τα 18, 20, 24 ή οτιδήποτε, θα έχουν μαγειρεμένο σωστό, φρέσκο φαγητό με ντόπιες πρώτες ύλες. Εντάξει; Πρέπει να αλλάξουν οι προδιαγραφές για το τι θεωρείται σωστό, φρέσκο φαγητό για τα παιδιά σας. Ναι;
Now, also, back to the sort of big brands: labeling, I said earlier, is an absolute farce and has got to be sorted. OK, school. Obviously, in schools, we owe it to them to make sure those 180 days of the year, from that little precious age of four, until 18, 20, 24, whatever, they need to be cooked proper, fresh food from local growers on site, OK? There needs to be a new standard of fresh, proper food for your children, yeah?
(Χειροκρότημα)
(Applause)
Με αυτά τα δεδομένα, είναι απόλυτα σημαντικό κάθε Αμερικανός που τελειώνει το σχολείο να ξέρει να μαγειρεύει 10 συνταγές που θα του σώσουν τη ζωή. Εφόδια ζωής.
Under the circumstances, it's profoundly important that every single American child leaves school knowing how to cook 10 recipes that will save their life. Life skills.
(Χειροκρότημα)
(Applause)
Αυτό σημαίνει ότι είτε είναι φοιτητές, είτε νέοι γονείς θα μπορούν να τα καταφέρουν έχοντας τις βασικές γνώσεις μαγειρικής, όποια ύφεση κι αν τους ξαναχτυπήσει. Αν ξέρεις να μαγειρεύεις δεν έχει σημασία η οικονομική ύφεση. Αν ξέρεις να μαγειρεύεις, δεν έχει σημασία ο χρόνος. Ο χώρος εργασίας. Δεν έχουμε πραγματικά ασχοληθεί με το θέμα. Έφτασε η ώρα να αναλάβουν τις ευθύνες τους οι εταιρείες και να δουν τι ταΐζουν ή τι διαθέτουν στο προσωπικό τους. Το προσωπικό αυτό είναι οι μαμάδες και οι μπαμπάδες των παιδιών της Αμερικής. Η Μαρίσα, που έχασε τον πατέρα της μέσα στα χέρια της, νομίζω θα ήταν ευτυχής αν οι εταιρείες στην Αμερική άρχιζαν να ταΐζουν σωστά το προσωπικό τους. Σίγουρα πρέπει και αυτές να κάνουν κάτι. Πάμε πάλι πίσω στο σπίτι.
That means that they can be students, young parents, and be able to sort of duck and dive around the basics of cooking, no matter what recession hits them next time. If you can cook, recession money doesn't matter. If you can cook, time doesn't matter. The workplace, we haven't really talked about it. You know, it's now time for corporate responsibility to really look at what they feed or make available to their staff. The staff are the moms and dads of America's children. Marissa, her father died in her hand, I think she'd be quite happy if corporate America could start feeding their staff properly. Definitely they shouldn't be left out. Let's go back to the home.
Λοιπόν, αν κάνουμε όλα αυτά τα πράγματα, και μπορούμε, είναι απόλυτα εφικτά. Μπορείς να προσέχεις και να είσαι ταυτόχρονα εμπορικός. Απόλυτα. Αλλά το μαγείρεμα πρέπει να ξεκινήσει από το σπίτι, αυτό είναι σίγουρο. Είναι βέβαιο, μεταδώστε το σαν φιλοσοφία. Εγώ το βλέπω ιδεαλιστικά. Αν όμως ένας διδάξει άλλους τρεις να μαγειρεύουν και αυτοί με τη σειρά τους άλλους τρεις φίλους τους, αρκεί να επαναληφθεί αυτό 25 φορές, για να έχουμε ολόκληρο τον πληθυσμό της Αμερικής. Ιδεαλιστής, ναι, αλλά, κυρίως, πρέπει ο κόσμος να καταλάβει ότι οι προσπάθειες του καθενός ξεχωριστά κάνουν τη διαφορά. Πρέπει να ανακτήσουμε ό,τι έχουμε χάσει μέχρι τώρα. Η κουζίνα του Χάντινγκτον. Στο Χάντινγκτον που φτιάξαμε αυτό το πρόγραμμα, ξέρετε, έχουμε αυτό το πρόγραμμα, σε ώρα ψηλής τηλεθέασης, που ελπίζουμε θα ωθήσει τον κόσμο να προχωρήσει στην αλλαγή. Ειλικρινά πιστεύω ότι θα γίνει αλλαγή. Η κουζίνα του Χάντινγκτον. Δουλεύω με μια κοινότητα. Δούλεψα στα σχολεία. Βρήκα βιώσιμη χρηματοδότηση σε τοπικό επίπεδο για να μπορέσει κάθε σχολείο της περιοχής να πάει από τη σαβούρα στο φρέσκο φαγητό. Εξήμισι χιλιάρικα ανά σχολείο
Now, look, if we do all this stuff, and we can, it's so achievable. You can care and be commercial. Absolutely. But the home needs to start passing on cooking again, for sure. For sure, pass it on as a philosophy. And for me, it's quite romantic, but it's about if one person teaches three people how to cook something, and they teach three of their mates, that only has to repeat itself 25 times, and that's the whole population of America. Romantic, yes, but most importantly, it's about trying to get people to realize that every one of your individual efforts makes a difference. We've got to put back what's been lost. Huntington's Kitchen. Huntington, where I made this program, we've got this prime-time program that hopefully will inspire people to really get on this change. I truly believe that change will happen. Huntington's Kitchen. I work with a community. I worked in the schools. I found local sustainable funding to get every single school in the area from the junk, onto the fresh food: six-and-a-half grand per school.
(Χειροκρότημα)
(Applause)
Δε χρειάζονται παραπάνω. Εξήμισι χιλιάρικα ανά σχολείο. Η κουζίνα είναι 25 χιλιάρικα τον μήνα. Εντάξει; Μπορεί να βγάλει 5.000 ανθρώπους τον χρόνο δηλαδή ένα 10 τοις εκατό του πληθυσμού τους. Και όλοι αυτοί οι άνθρωποι προστίθενται. Οι ντόπιοι μάγειροι διδάσκουν τους ντόπιους κάτοικους. Δωρεάν μαθήματα μαγειρικής, παιδιά, δωρεάν μαθήματα μαγειρικής για τον καθένα. Αυτή είναι πραγματική, χειροπιαστή αλλαγή, αληθινή, χειροπιαστή αλλαγή. Σε όλη την Αμερική, αν κοιτάξουμε, συμβαίνουν ένα σωρό υπέροχα πράγματα. Ένα σωρό ωραία πράγματα γίνονται. Υπάρχουν άγγελοι σε όλη την Αμερική που κάνουν εξαιρετική δουλειά στα σχολεία, παραγωγοί που τροφοδοτούν σχολεία, μικροκαλλιεργητές, εκπαιδευτικοί. Υπάρχουν εκπληκτικοί άνθρωποι που ήδη κάνουν αυτή τη δουλειά. Το πρόβλημα είναι ότι θέλουν να κάνουν το ίδιο και στο επόμενο σχολείο, και στο επόμενο. Δεν υπάρχει όμως χρήμα. Πρέπει να αναγνωρίσουμε τους ειδικούς και τους άγγελους γρήγορα, να τους εντοπίσουμε και να τους διευκολύνουμε να βρουν τα μέσα να συνεχίσουν να διαδίδουν αυτό που κάνουν τόσο καλά. Πρέπει οι επιχειρήσεις της Αμερικής να υποστηρίξουν την κυρία Ομπάμα σ' αυτό που θέλει να κάνει.
That's all it takes, six-and-a-half grand per school. The Kitchen is 25 grand a month. Okay? This can do 5,000 people a year, which is 10 percent of their population, and it's people on people. You know, it's local cooks teaching local people. It's free cooking lessons, guys, in the Main Street. This is real, tangible change, real, tangible change. Around America, if we just look back now, there is plenty of wonderful things going on. There is plenty of beautiful things going on. There are angels around America doing great things in schools -- farm-to-school set-ups, garden set-ups, education -- there are amazing people doing this already. The problem is they all want to roll out what they're doing to the next school, but there's no cash. We need to recognize the experts and the angels quickly, identify them, and allow them to easily find the resource to keep rolling out what they're already doing, and doing well. Businesses of America need to support Mrs. Obama to do the things that she wants to do.
(Χειροκότημα)
(Applause)
Ακούστε. Ξέρω, είναι περίεργο να έρχεται ένας Άγγλος εδώ μπροστά σας και να σας μιλάει για όλα αυτά. Το μόνο που μπορώ να σας πω είναι ότι νοιάζομαι. Είμαι και εγώ πατέρας. Και αγαπάω αυτή τη χώρα. Και πραγματικά, αληθινά πιστεύω, ότι αν μπορεί να υπάρξει αλλαγή σε αυτή τη χώρα, πολλά ωραία πράγματα θα συμβούν σε όλο τον κόσμο. Αν το κάνει η Αμερική, θα ακολουθήσουν και άλλοι λαοί. Είναι απίστευτα σημαντικό.
And look, I know it's weird having an English person standing here before you talking about all this. All I can say is: I care. I'm a father, and I love this country. And I believe truly, actually, that if change can be made in this country, beautiful things will happen around the world. If America does it, other people will follow. It's incredibly important.
(Κοινό) Ναι!
(Audience) Yeah!
(Χειροκροτήματα)
(Applause)
Τον καιρό που ήμουνα στο Χάντινγκτον, προσπαθώντας να κάνω τα πράγματα να δουλέψουν και δεν τα κατάφερνα, σκεφτόμουν τι θα έκανα αν είχα ένα μαγικό ραβδάκι; Και ξέρετε τι σκέφτηκα; Ότι θα μου άρεσε να βρεθώ μπροστά στους πιο εκπληκτικούς πρωτοπόρους της Αμερικής που διαμορφώνουν την κοινή γνώμη. Ένα μήνα μετά μου τηλεφώνησαν από το TED και μου έδωσαν το βραβείο. Και να 'μαι. Έτσι λοιπόν, η ευχή μου... Έχω δυσλεξία, γι' αυτό είμαι λίγο αργός. Η ευχή μου είναι να βοηθήσετε να δημιουργηθεί ένα δυνατό και βιώσιμο κίνημα με σκοπό να εκπαιδεύεται κάθε παιδί στα θέματα διατροφής, με σκοπό να εμπνεύσει τις οικογένειες για να αρχίσουν πάλι να μαγειρεύουν και να δώσει τη δύναμη σε όλους τους ανθρώπους παντού, να καταπολεμήσουν την παχυσαρκία.
When I was in Huntington, trying to get a few things to work when they weren't, I thought "If I had a magic wand, what would I do?" And I thought, "You know what? I'd just love to be put in front of some of the most amazing movers and shakers in America." And a month later, TED phoned me up and gave me this award. I'm here. So, my wish. Dyslexic, so I'm a bit slow. My wish is for you to help a strong, sustainable movement to educate every child about food, to inspire families to cook again, and to empower people everywhere to fight obesity.
(Χειροκρότημα)
(Applause)
Ευχαριστώ.
Thank you.
(Χειροκρότημα)
(Applause continues)