So let me start by taking you back, back into the mists of your memory to perhaps the most anticipated year in your life, but certainly the most anticipated year in all human history: the year 2000. Remember that? Y2K, the dotcom bubble, stressing about whose party you're going to go to as the clock strikes midnight, before the champagne goes flat, and then there's that inchoate yearning that was felt, I think, by many, that the millennium, that the year 2000, should mean more, more than just a two and some zeroes.
Hãy để tôi đưa quý vị ngược thời gian, về những khoảng trống trong trí nhớ của quý vị có lẽ là về năm được mong chờ nhiều nhất trong cuộc đời của quý vị, nhưng chắc chắn là năm được mong chờ nhiều nhất trong lịch sử nhân loại: năm 2000. Quý vị còn nhớ chứ? Sự cố máy tính Y2K, bong bóng dotcom căng thẳng về bữa tiệc của ai mà quý vị sẽ đi đến khi mà đồng hồ điểm nửa đêm, trước khi sâm banh được mở, vào thời khắc bắt đầu của những mong ước trong thiên niên kỉ mới tôi nghĩ rằng con số 2000 có nhiều ý nghĩa hơn là chỉ một con số 2 và vài số 0
Well, amazingly, for once, our world leaders actually lived up to that millennium moment and back in 2000 agreed to some pretty extraordinary stuff: visionary, measurable, long-term targets called the Millennium Development Goals.
Ngạc nhiên thay, những nhà lãnh đạo thế giới thật ra vẫn thấy hài lòng với thời khắc ấy và trở lại năm 2000 để đồng ý với những điều phi thường như là những mục tiêu dài hạn, có tầm nhìn và khả thi hay Mục tiêu Phát triển Thiên niên kỉ
Now, I'm sure you all keep a copy of the goals under your pillow, or by the bedside table, but just in case you don't, and your memory needs some jogging, the deal agreed then goes like this: developing countries promised to at least halve extreme poverty, hunger and deaths from disease, alongside some other targets, by 2015, and developed nations promised to help them get that done by dropping debts, increasing smart aid, and trade reform.
Tôi chắc rằng các bạn đều đang giữ một bản sao các mục tiêu dưới gối của mình hay trên bàn cạnh giường để phòng trường hợp trí nhớ của bạn cần được xới lên Sự thỏa thuận sau đó sẽ đến thế này: các nước phát triển cam đoan giảm phân nửa tỉ lệ nghèo, đói và chết vì bệnh tật chạy theo vài mục tiêu khác đến năm 2015 Các quốc gia phát triển cam đoan sẽ giúp họ đạt được mục tiêu bằng giảm các khoản nợ tăng viện trợ và cải thiện thương mại
Well, we're approaching 2015, so we'd better assess, how are we doing on these goals? But we've also got to decide, do we like such global goals? Some people don't. And if we like them, we've got to decide what we want to do on these goals going forward. What does the world want to do together? We've got to decide a process by which we decide.
Chúng ta đang ở năm 2015 Vì thế mà chúng ta tốt hơn là nên đánh giá, chúng ta thực hiện đến đâu rồi những mục tiêu đó? Nhưng chúng ta cũng phải quyết định rằng chúng ta có thích những mục tiêu toàn cầu đó không? Vài người không. Và nếu chúng ta thích, chúng ta phải đưa ra quyết định cái mà chúng ta muốn làm hướng về các mục tiêu kia Cả thế giới muốn làm cùng nhau điều gì? Chúng ta phải quyết định một quy trình
Well, I definitely think these goals are worth building on and seeing through, and here's just a few reasons why. Incredible partnerships between the private sector, political leaders, philanthropists and amazing grassroots activists across the developing world, but also 250,000 people marched in the streets of Edinburgh outside this very building for Make Poverty History.
Tôi tất nhiên nghĩ những mục tiêu trên thì rất đáng để phát triển với các lí do sau: Liên kết giữa tư nhân các chính trị gia, những người thiện nguyện và những nhà hoạt động cấp cơ sở ở các nước đang phát triển và cả 250.000 người diễu hành trên đường phố ở Edinburg bên ngoài ngay chính tòa nhà này của tổ chức Make Poverty History (làm cho đói nghèo thành quá khứ)
All together, they achieved these results: increased the number of people on anti-retrovirals, life-saving anti-AIDS drugs; nearly halved deaths from malaria; vaccinated so many that 5.4 million lives will be saved. And combined, this is going to result in two million fewer children dying every year, last year, than in the year 2000. That's 5,000 fewer kids dying every day, ten times you lot not dead every day, because of all of these partnerships. So I think this is amazing living proof of progress that more people should know about, but the challenge of communicating this kind of good news is probably the subject of a different TEDTalk. Anyway, for now, anyone involved in getting these results, thank you. I think this proved these goals are worth it.
Họ đã đạt được những kết quả như tăng số người được sử dụng thuốc ARV (bệnh lao) thuốc kéo dài cuộc sống và ngăn AIDS giảm được gần phân nửa số người chết vì sốt rét 5,4 triệu mạng sống được cứu nhờ được tiêm vacccin Và tổng hợp lại, đây sẽ là kết quả 2 triệu trẻ em được cứu sống mỗi năm vào năm vừa qua, so với năm 2000 Vậy là 5000 trẻ em được cứu sống mỗi ngày Gấp 10 lần số khán giả ở đây được cứu sống mỗi ngày bởi vì các liên kết phối hợp trên. Nên tôi nghĩ đây là bằng chứng sống đáng ngạc nhiên mà mọi người nên biết nhưng thách thức để phổ biến những tin tức tốt này nên là chủ để của các buổi TEDTalk khác. Dù gì đi nữa, với những người tham gia để có được những kết quả này xin cảm ơn. Những kết quả này cho thấy các mục tiêu thiên niên kỉ là đáng có.
But there's still a lot of unfinished business. Still, 7.6 million children die every year of preventable, treatable diseases, and 178 million kids are malnourished to the point of stunting, a horrible term which means physical and cognitive lifelong impairment. So there's plainly a lot more to do on the goals we've got.
Nhưng vẫn có nhiều vấn đề chưa giải quyết Vẫn còn 7,6 triệu trẻ em chết hàng năm vì các căn bệnh có thể ngăn ngừa và chữa trị được và 178 triệu trẻ suy dinh dưỡng ở mức độ thấp còi đến nỗi mang theo sự suy yếu về thể chất và nhận thức suốt đời Vì thế mà có nhiều thứ phải làm hơn nữa với các mục tiêu đã đặt ra
But then, a lot of people think there are things that should have been in the original package that weren't agreed back then that should now be included, like sustainable development targets, natural resource governance targets, access to opportunity, to knowledge, equity, fighting corruption. All of this is measurable and could be in the new goals.
Nhưng có rất nhiều người nghĩ có những thứ nên ghi lại ở bản mục tiêu ban đầu không được chấp thuận khi đó, thì bây giờ nên được tính đến như các mục tiêu phát triển bền vững quản trị tài nguyên thiên nhiên thêm cơ hội, tiến đến tri thức sự bình đẳng, chống tham nhũng Tất cả đều đo đạc được và nên có trong mục tiêu mới
But the key thing here is, what do you think should be in the new goals? What do you want? Are you annoyed that I didn't talk about gender equality or education? Should those be in the new package of goals?
Mấu chốt ở đây là bạn thấy các mục tiêu mới nên có gì? Bạn muốn gì trong các mục tiêu này? Bạn có thấy khó chịu khi tôi không nói gì về bình đẳng giới hay giáo dục không? 2 vấn đề trên có nên nằm trong các mục tiêu mới?
And quite frankly, that's a good question, but there's going to be some tough tradeoffs and choices here, so you want to hope that the process by which the world decides these new goals is going to be legitimate, right?
Đây là câu hỏi hay nhưng sẽ có nhiều đánh đổi khó khăn và cơ hội, cho nên bạn muốn hi vọng rằng quá trình mà thế giới quyết định những mục tiêu mới này phải phù hợp, đúng không?
Well, as we gather here in Edinburgh, technocrats appointed by the U.N. and certain governments, with the best intentions, are busying themselves designing a new package of goals, and currently they're doing that through pretty much the same old late-20th-century, top-down, elite, closed process.
Khi chúng ta đang ở đây tại Edinburgh, cá chuyên gia chính trị được cử bới UN và vài chính phủ đang bận bịu thiết kế ra những mục tiêu mới và họ đang dùng quy trình cũ rích, hạn hẹp, từ trên xuống từ cuối thế kỉ 20.
But, of course, since then, the Web and mobile telephony, along with ubiquitous reality TV formats have spread all around the world. So what we'd like to propose is that we use them to involve people from all around the world in an historic first: the world's first truly global poll and consultation, where everyone everywhere has an equal voice for the very first time.
Nhưng kể từ khi đó, Internet và mạng điện thoại, cùng với dạng TV thực tế đã phủ sóng khắp trên thế giới Chúng ta đề nghị sử dụng những hình thức này để kéo mọi người trên thế giới tham gia lần đầu tiên trong lịch sử: cuộc bỏ phiếu và tham khảo ý kiến toàn cầu. Mọi người ở khắp mọi nơi lần đầu tiên có tiếng nói ngang nhau.
I mean, wouldn't it be a huge historic missed opportunity not to do this, given that we can? There's hundreds of billions of your aid dollars at stake, tens of millions of lives, or deaths, at stake, and, I'd argue, the security and future of you and your family is also at stake.
Chẳng phải sẽ bỏ lỡ 1 cơ hội lịch sử to lớn nếu không làm, trong khi khả năng có thể? Có hàng trăm triệu tiền cứu trợ đang trong nguy cơ, hàng chục triệu mạng sống trong nguy hiểm và ngay cả an ninh và tương lai của bạn và người thân cũng có nguy cơ.
So, if you're with me, I'd say there's three essential steps in this crowdsourcing campaign: collecting, connecting and committing.
Nếu bạn đồng ý với tôi, vậy thì có 3 bước cơ bản trong chiến dịch phân bổ việc cho cộng đồng này: thu thập, kết nối và cam kết.
So first of all, we've got to ground this campaign in core polling data. Let's go into every country that will let us in, ask 1,001 people what they want the new goals to be, making special efforts to reach the poorest, those without access to modern technology, and let's make sure that their views are at the center of the goals going forward.
Việc đầu tiên là phải hướng chiến dịch này tới dữ liệu thăm dò ý kiến. Hãy tới các quốc gia cho phép chúng ta rồi hỏi 1,001 người xem họ muốn những mục tiêu mới gì, cố gắng tiếp cận người nghèo hơn, những người sử dụng đồ điện tử hiện đại, và đảm bảo ý kiến của họ được cân nhắc trong các mục tiêu mới
Then, we've got to commission a baseline survey to make sure we can monitor and progress the goals going forward. The original goals didn't really have good baseline survey data, and we're going to need the help of big data through all of this process to make sure we can really monitor the progress.
Vậy thì ta phải có phiếu điều tra cơ bản để đảm bảo có thể giám sát và thúc đẩy các mục tiêu. Các mục tiêu Thiên niên kỉ ban đầu không có dữ liệu điều tra cơ bản tốt, và chúng ta sẽ cần đến dữ liệu chung trong suốt quá trình để đảm bảo có thể thực sự giám sát được quá trình.
And then we've got to connect with the big crowd. Now here, we see the role for an unprecedented coalition of social media giants and upstarts, telecoms companies, reality TV show formats, gaming companies, telecoms, all of them together in kind of their "We Are The World" moment. Could they come together and help the Millennium Development Goals get rebranded into the Millennial Generation's Goals? And if just five percent of the five billion plus who are currently connected made a comment, and that comment turned into a commitment, we could crowdsource a force of 300 million people around the world to help see these goals through.
Và rồi ta cần kết nối với số đông. Hiện nay, chúng ta thấy vai trò của 1 liên minh chưa từng có giữa mạng xã hội và những người giàu lên nhanh chóng, công ty truyền thông, dạng chương trình truyền hình thực tế, công ty trò chơi, truyền thông, tất cả đều trong thời khắc "Chúng ta là thế giới" Liệu các bên có thể hợp tác và giúp xây dựng lại thương hiệu từ Mục tiêu Phát triển Thiên niên kỉ sang Mục tiêu của Thế hệ Kỉ nguyên? Nếu chỉ 5% của hơn 5 tỷ người lên tiếng và chuyển thành cam kết thì trong mạng lưới của họ chúng ta đã có được 300 triệu người trên thế giới cùng chung sức thực hiện các mục tiêu này.
If we have this collected data, and this connected crowd, based upon our experience of campaigning and getting world leaders to commit, I think world leaders will commit to most of the crowdsourced recommendations.
Nếu chúng ta có dữ liệu tổng hợp này, và đám đông cùng kết nối, dựa vào kinh nghiệm làm chiến dịch và gây ảnh hưởng để các chính trị gia cam kết tôi thấy các chính trị gia sẽ cam kết với hầu hết các lời khuyên của cộng đồng.
But the question really is, through this process will we all have become committed? And if we are, are we ready to iterate, monitor and provide feedback, make sure these promises are really delivering results?
Nhưng câu hỏi là trong suốt quá trình liệu tất cả mọi người có cam kết không? Và nếu có cam kết thì chúng ta đã sẵn sàng để nhắc lại, giám sát và đưa ra phản hồi, đảm bảo những lời hứa này sẽ mang đến kết quả?
Well, there's some fantastic examples here to scale up, mostly piloted within Africa, actually. There's Open Data Kenya, which geocodes and crowdsources information about where projects are, are they delivering results. Often, they're not in the right place. And Ushahidi, which means "witness" in Swahili, which geocodes and crowdsources information in complex emergencies to help target responses. This is some of the most exciting stuff in development and democracy, where citizens on the edge of a network are helping to force open the process to make sure that the big global aid promises and vague stuff up at the top really delivers for people at a grassroots level and inverts that pyramid. This openness, this forcing openness, is key, and if it wasn't entirely transparent already, I should be open: I've got a completely transparent agenda.
Tôi có vài dẫn chứng tuyệt vời đây để chia sẻ với các bạn và thực ra hầu hết được thực hiện ở Châu Phi. Có Dữ liệu Mở tại Kenya, một dự án mật mã theo địa lý và trao cho cộng đồng thông tin về các dự án ở đâu, đang đem lại kết quả Thường thì các dự án này không theo tiến độ. Và Ushahidi, có nghĩa là "nhân chứng" trong tiếng Swahili là dự án mật mã hóa địa lý và trao thông tin trong cộng đồng trong các trường hơp khẩn cấp phức tạp để đạt được phản ứng phù hợp. Đây là vài ví dụ đầy thú vị trong phát triển và dân chủ, nơi người dân thuộc tầng lớp lao động cùng tham gia giúp công khai quá trình để đảm bảo những hứa hẹn cứu trợ toàn cầu và những thứ mơ hồ mà tầng lớp cao phát cho họ ở mức cơ sở và đảo lại thế kim tự tháp. Sự mở rộng, ép buộc mở rộng này quan trọng, và nếu như không rõ ràng ngay từ đầu, tôi nên nói rõ: mục đích của tôi hoàn toàn rõ ràng.
Long-term trends suggest that this century is going to be a tough place to live, with population increases, consumption patterns increasing, and conflict over scarce natural resources. And look at the state of global politics today. Look at the Rio Earth Summit that happened just last week, or the Mexican G20, also last week. Both, if we're honest, a bust. Our world leaders, our global politics, currently can't get it done. They need our help. They need the cavalry, and the cavalry's not going to come from Mars. It's got to come from us, and I see this process of deciding democratically in a bottom-up fashion what the world wants to work on together as one vital means by which we can crowdsource the force to really build that constituency that's going to reinvigorate global governance in the 21st century.
Những xu hướng dài hơi cho thấy thế kỉ này sẽ là nơi khó sống, dân số tăng, mức tiêu thụ tăng, và mâu thuẫn bởi nguồn tài nguyên thiên nhiên hạn hẹp. Hãy nhìn tình hình chính trị trên thế giới hôm nay. Hãy nhìn vào hội nghị Trái đất ở Rio vừa diễn ra tuần trước, hay như hội nghị G20 ở Mexico cũng vào tuần trước. Cả 2, nếu như chúng ta nhìn nhận thực sự, là thất bại. Các nhà chính trị gia của chúng ta, nền chính trị toàn cầu của chúng ta, không thể hoàn thành việc được. Họ cần chúng ta giúp. Họ cần những chiến binh, và những chiến binh này sẽ không đến từ Sao Hỏa. Phải đến từ chúng ta và tôi thấy quá trình quyết định một cách dân chủ theo hướng dưới lên thế giới muốn cùng cải thiện gì như là cách để chúng ta trao cho cộng đồng sức mạnh để thực sự xây dựng kế hoạch để tái sinh lại hệ thống chính trị toàn cầu trong thế kỉ 21.
I started in 2000. Let me finish in 2030.
Tôi bắt đầu từ năm 2000. Hãy để tôi hoàn thành năm 2030.
Many people made fun of a big campaign a few years ago we had called Make Poverty History. It was a naive thought in many people's minds, and it's true, it was just a t-shirt slogan that worked for the moment. But look. The empirical condition of living under a dollar and 25 is trending down, and look where it gets to by 2030. It's getting near zero. Now sure, progress in China and India and poverty reduction there was key to that, but recently also in Africa, poverty rates are being reduced. It will get harder as we get towards zero, as the poor will be increasingly located in post-conflict, fragile states, or maybe in middle income states where they don't really care about the marginalized. But I'm confident, with the right kind of political campaigning and creative and technological innovation combined working together more and more as one, I think we can get this and other goals done.
Nhiều người giễu cợt 1 chiến dịch lớn vài năm trước chúng ta gọi là Make Poverty History (làm cho đói nghèo thành quá khứ). Nhiều người cho rằng thật ngây thơ, và cũng đúng, nó chỉ là 1 khẩu hiệu trên áo phông gây hiệu ứng tức thời. Nhưng hãy nhìn xem. Hiện trạng sống với ít hơn 1 đô la và 25 cent đang giảm, và hãy nhìn tới năm 2030 xuống còn 0. Sự phát triển ở Trung Quốc và Ấn Độ và công tác giảm nghèo là yếu tố quan trọng, nhưng gần đây ở Châu Phi, tỉ lệ nghèo cũng đang giảm. Sẽ càng khó hơn khi chúng ta đi tới số 0, bới người dân nghèo sẽ tập trung nhiều hơn ở các nước sau chiến tranh và bấp bênh, hoặc ở các nước tầm trung nơi mà họ không quá quan tâm đến việc mình bị ra rìa. Nhưng tôi cho ràng với hướng chiến dịch chính trị đúng đắn và phát minh kĩ thuật cũng như sáng tạo cộng với liên kết làm việc cùng nhau, Tôi thấy chúng ta có thể hoàn thành mục tiêu này và nhiều mục tiêu khác nữa.
Thank you. (Applause)
Cảm ơn (Vỗ tay)
(Applause)
(Vỗ tay)
Chris Anderson: Jamie, here's the puzzle to me. If there was an incident today where a hundred kids died in some tragedy or where, say, a hundred kids were kidnapped and then rescued by special forces, I mean, it would be all over the news for a week, right? You just put up, just as one of your numbers there, that 5,000 -- is that the number?
Chris Anderson: Jamie, tôi có chút thắc mắc. Nếu có 1 sự việc hôm nay mà 100 đứa trẻ thiệt mạng hoặc 100 đứa trẻ bị bắt cóc và được giải cứu, câu chuyện này sẽ lên sóng trong cả tuần, đúng không? Anh mới vừa đưa lên, 1 trong các con số của anh, 5,000 - đúng không nhỉ?
Jamie Drummond: Fewer children every day.
Jamie Drummond: Được cứu sống hàng ngày.
CA: Five thousand fewer children dying every day. I mean, it dwarfs, dwarfs everything that is actually on our news agenda, and it's invisible. This must drive you crazy.
CA: 5,000 trẻ em được cứu sống hàng ngày. Ý tôi là, thực tế này làm các số liệu khác nhỏ lại điều này có trên các kênh thông tin của chúng ta và trở nên vô hình. Điều này chắc làm anh phát điên.
JD: It does, and we're having a huge debate in this country about aid levels, for example, and aid alone is not the whole solution. Nobody thinks it is. But, you know, if people saw the results of this smart aid, I mean, they'd be going crazy for it. I wish the 250,000 people who really did march outside this very building knew these results. Right now they don't, and it would be great to find a way to better communicate it, because we have not. Creatively, we've failed to communicate this success so far. If those kinds of efforts just could multiply their voice and amplify it at the key moments, I know for a fact we'd get better policy. The Mexican G20 need not have been a bust. Rio, if anyone cares about the environment, need not have been a bust, okay? But these conferences are going on, and I know people get skeptical and cynical about the big global summits and the promises and their never being kept, but actually, the bits that are, are making a difference, and what the politicians need is more permission from the public.
JD: Đúng thế, và chúng ta đang có 1 cuộc tranh luận lớn ở đất nước này về mức độ cứu trợ, đó là 1 ví dụ, và chỉ cứu trợ không thôi thì không phải giải pháp. Chẳng ai nghĩ là giải pháp cả. Nhưng nếu như mọi người nhìn thấy kết quả của gói cứu trợ thông minh, tôi thấy họ sẽ cuồng về giải pháp này. Tôi mong rằng 250,000 người đã diễu hành ngoài tòa nhà này biết được kết quả như thế. Bây giờ thì họ không biết, và sẽ thật tốt nếu như tìm được cách trao đổi thông tin tốt hơn, bởi vì bây giờ chúng ta chưa có cách. Chúng ta đã thất bại trong việc quảng bá về thành công này. Nếu như những cố gắng như thế này có thể nhân lớn tiếng nói của họ và làm lớn lên ở những lúc trọng điểm, tôi biết chắc rằng chúng ta sẽ có những chính sách tốt hơn. Hội nghị G20 ở Mexico đáng nhẽ không thất bại. Và với Rio, nếu có ai quan tâm tới môi trường sẽ không thất bại như vậy. Những cuộc hội nghị như thế này vẫn diễn ra, và tôi biết mọi người đâm ra nghi ngờ và không tin về các cuộc họp toàn cầu và những hứa hẹn không bao giờ được giữ lời, nhưng trên thực tế, những phần được thực hiện đang tạo nên sự khác biệt và những gì các nhà chính trị gia cần là sự cho phép của công chúng.
CA: But you haven't fully worked out the Web mechanisms, etc. by which this might happen. I mean, if the people here who've had experience using open platforms, you're interested to talk with them this week and try to take this forward.
CA: Nhưng anh chưa hoàn toàn làm xong phần kĩ thuật trang web v...v... những phần mà làm cho chiến dịch này thành công. Nếu như những người ở đây có kinh nghiệm sử dụng các diễn đàn mở, anh muốn nói chuyện với họ tuần này và thử làm tiếp từ đây.
JD: Absolutely. CA: All right, well I must say, if this conference led in some way to advancing that idea, that's a huge idea, and if you carry that forward, that is really awesome, so thank you. JD: I'd love your help.
JD: Chắc chắn rồi. CA: Tôi phải nói rằng nếu như cuộc hội thảo này bằng cách nào đó giúp ý tưởng tiến thêm, và đây là ý tưởng vĩ đại, và nếu anh có thể phát triển được nó đi tiếp thì thật là hay quá. Cảm ơn anh. JD: Tôi rất mong có sự giúp đỡ của các bạn.
CA: Thank you, thank you.
CA: Cảm ơn, cảm ơn
(Applause)
(Vỗ tay)