One of my favorite cartoon characters is Snoopy. I love the way he sits and lies on his kennel and contemplates the great things of life. So when I thought about compassion, my mind immediately went to one of the cartoon strips, where he's lying there and he says, "I really understand, and I really appreciate how one should love one's neighbor as one love's oneself. The only trouble is the people next door; I can't stand them." This, in a way, is one of the challenges of how to interpret a really good idea.
Man iš mano mėgiamiausių komiksų veikėjų yra Snupis. Jis patinka, kaip jis tupi savo būdelėje ir mąsto apie esminius gyvenimo elementus. Kai susimąsčiau apie užuojautą, iškart prisiminiau vieną komiksą, kur jis guli ir sako: "Puikiai suprantu ir sutinku, kad reikia mylėti artimą kaip save patį. Tik štai mūsų kaimynų aš negaliu pakęsti." Tai vienas iš sunkumų interpretuojant puikią idėją.
We all, I think, believe in compassion. If you look at all the world religions, all the main world religions, you'll find within them some teaching concerning compassion. So in Judaism, we have, from our Torah, that you should love your neighbor as you love yourself. And within Jewish teachings, the rabbinic teachings, we have Hillel, who taught that you shouldn't do to others what you don't like being done to yourself. And all the main religions have similar teachings. And again, within Judaism, we have a teaching about God, who is called the compassionate one, Ha-rachaman. After all, how could the world exist without God being compassionate? And we, as taught within the Torah that we are made in the image of God, so we too have to be compassionate. But what does it mean? How does it impact on our everyday life? Sometimes, of course, being compassionate can produce feelings within us that are very difficult to control.
Manau, visi tikime užuojauta. Visose pagrindinėse pasaulio religijose rasi mokymą apie užuojautą. Judaizme mus moko Tora, kad reikia mylėti artimą kaip save patį. Tarp mūsų mokytojų rabinų buvo Hilelis, kuris mokė nesielgti su kitais, kaip nenori, kad elgtųsi su tavimi. Panašūs dalykai yra visose religijose. Vėlgi judaizme mus moko apie Dievą, kurį vadiname užjaučiančiu, "harachaman". Argi galėtų egzistuoti pasaulis, jei Dievas nebūtų gailestingas? O mus Tora moko, kad esame Dievo atvaizdai, todėl ir mes turime užjausti. Bet ką tai reiškia mūsų kasdieniam gyvenimui? Kartais, žinoma, užuojauta sukelia mums jausmus, kuriuos sunku suvaldyti.
I know there are many times when I've gone and conducted a funeral, or when I have been sitting with the bereaved, or with people who are dying, and I am overwhelmed by the sadness, by the difficulty, the challenge that is there for the family, for the person. And I'm touched, so that tears come to my eyes. And yet, if I just allowed myself to be overwhelmed by these feelings, I wouldn't be doing my job -- because I have to actually be there for them and make sure that rituals happen, that practicalities are seen to. And yet, on the other hand, if I didn't feel this compassion, then I feel that it would be time for me to hang up my robe and give up being a rabbi.
Ne kartą man yra tekę vesti laidotuves, ar būti su mirštančiais ir jų giminaičiais, ir būti apimtai liūdesio dėl sunkumų, kurie ištinka šeimą ir tą žmogų. Būnu sukrėsta ir apsiašaroju. Tačiau jei leisčiau sau tiesiog pasiduoti tiems jausmams, neatlikčiau savo pareigos, nes turiu juos palaikyti ir pasirūpinti ritualais, praktiškais dalykais. Kita vertus, jei nejausčiau šios užuojautos, manau, reikėtų man keisti profesiją ir nebebūti rabine.
And these same feelings are there for all of us as we face the world. Who cannot be touched by compassion when we see the terrible horrors of the results of war, or famine, or earthquakes, or tsunamis? I know some people who say "Well, you know there's just so much out there -- I can't do anything, I'm not going to even begin to try." And there are some charity workers who call this compassion fatigue. There are others who feel they can't confront compassion anymore, and so they turn off the television and don't watch. In Judaism, though, we tend to always say, there has to be a middle way.
Šitą jaučiame visi, susidurdami su pasauliu. Kas gali nejausti užuojautos, matydamas kraupias karų, bado, žemės drebėjimų, cunamių pasekmes? Žinau, kai kurie sako: "Visko tiek daug, aš bejėgis ką nors padaryti. Todėl net nebandysiu." Kai kurie savanoriai tai vadina užuojautos nuovargiu. Kiti jaučia, kad nebegali pakelti užuojautos, todėl išjungia televizorių ir nebežiūri. Bet judaizmas moko, kad turi būti aukso vidurys.
You have to, of course, be aware of the needs of others, but you have to be aware in such a way that you can carry on with your life and be of help to people. So part of compassion has to be an understanding of what makes people tick. And, of course, you can't do that unless you understand yourself a bit more.
Būtina suvokti kitų reikmes, bet tokiu būdu, kad galėtume tęsti savo gyvenimą ir padėti žmonėms. Su užuojauta susijęs suvokimas, kaip žmonės veikia. Tam reikia geriau suprasti save patį.
And there's a lovely rabbinic interpretation of the beginnings of creation, which says that when God created the world, God thought that it would be best to create the world only with the divine attribute of justice. Because, after all, God is just. Therefore, there should be justice throughout the world. And then God looked to the future and realized, if the world was created just with justice, the world couldn't exist.
Yra puikus rabinų aiškinimas apie pasaulio sukūrimo pradžią: kai Dievas sutvėrė pasaulį, Jis pamanė, kad reiktų jį kurti tik iš dieviškojo teisingumo atributo. Nes juk Dievas teisingas. Tad pasaulis turi būti kupinas teisingumo. Tačiau po to Dievas pažvelgė į ateitį ir suprato, kad jei pasaulis būtų sutvertas tik iš teisingumo, jis negalėtų egzistuoti.
So, God thought, "Nope, I'm going to create the world just with compassion." And then God looked to the future and realized that, in fact, if the world were just filled with compassion, there would be anarchy and chaos. There had to be limits to all things. The rabbis describe this as being like a king who has a beautiful, fragile glass bowl. If you put too much cold water in, it will shatter. If you put boiling water in, it will shatter. What do you have to do? Put in a mixture of the two. And so God put both of these possibilities into the world.
Tad Dievas pamanė: "Ne, sukursiu pasaulį vien iš užuojautos." Bet tada pažvelgė į ateitį ir suprato, kad jei pasaulis būtų pilnas tik užuojautos, įsigalėtų anarchija ir chaosas. Viskam turi būti ribos. Išminčiai tai lygina su karaliumi, turinčiu nuostabią trapią stiklinę taurę. Jei įpils per šalto vandens, ji suduš. Jei įpils verdančio, taip pat suduš. Ką daryti? Sumaišyti šaltą ir karštą. Tad Dievas pasauliui suteikė abi tas galimybes.
There is something more though that has to be there. And that is the translation of the feelings that we may have about compassion into the wider world, into action. So, like Snoopy, we can't just lie there and think great thoughts about our neighbors. We actually have to do something about it. And so there is also, within Judaism, this notion of love and kindness that becomes very important: "chesed."
Tačiau reikia ir dar kai ko. Tai pavertimas jausmų, kuriuos mums kelia užuojauta, veiksmais platesniame pasaulyje. Negalime tik gulėti kaip Snupis ir gražiai galvoti apie kaimynus. Reikia kažką daryti. Todėl judaizme yra ir meilės bei gerumo sąvoka, kuri tampa labai svarbi. Chesed.
All these three things, then, have to be melded together. The idea of justice, which gives boundaries to our lives and gives us a feeling of what's right about life, what's right about living, what should we be doing, social justice. There has to be a willingness to do good deeds, but not, of course, at the expense of our own sanity. You know, there's no way that you can do anything for anyone if you overdo things. And balancing them all in the middle is this notion of compassion, which has to be there, if you like, at our very roots.
Tuos tris dalykus reikia sulydyti kartu. Teisingumo sąvoką, kuri suteikia gyvenimui ribas ir moko mus, kas teisinga gyvenime, gyvybėje, ką turime daryti, socialinio teisingumo. Turime norėti daryti gerus darbus, bet, žinoma, ne savo pačių sveiko proto kaina. Negalime niekam niekuo padėti, jei persistengiame. O pusiausvyrą palaiko ši užuojautos sąvoka. Kuri turi būti, jei taip galima išsireikšti, mūsų šaknyse.
This idea of compassion comes to us because we're made in the image of God, who is ultimately the compassionate one. What does this compassion entail? It entails understanding the pain of the other. But even more than that, it means understanding one's connection to the whole of creation: understanding that one is part of that creation, that there is a unity that underlies all that we see, all that we hear, all that we feel. I call that unity God. And that unity is something that connects all of creation.
Ši užuojautos idėja mus aplanko, nes esame sutverti pagal Dievo paveikslą. O jis yra labiausiai užjaučiantis. Ką gi reiškia ta užuojauta? Ji reiškia - suprasti kito skausmą. Ir be to, ji reiškia suprasti, kad mes susiję su visa visata, suvokti, kad esame jos dalis, kad viską, ką matome, sieja vienuma, ir viską, ką girdime, jaučiame. Šią vienovę vadinu Dievu. Ši vienuma apjungia viską, kas yra visatoje.
And, of course, in the modern world, with the environmental movement, we're becoming even more aware of the connectivity of things, that something I do here actually does matter in Africa, that if I use too much of my carbon allowance, it seems to be that we are causing a great lack of rain in central and eastern Africa. So there is a connectivity, and I have to understand that -- as part of the creation, as part of me being made in the image of God. And I have to understand that my needs sometimes have to be sublimated to other needs.
Žinoma, šiais laikais, su aplinkosaugos judėjimu, vis daugiau suprantame, kad viskas susiję, kad tai, ką darau čia, tikrai įtakoja Afriką, kad jei išskirsiu per daug anglies dvideginio, panašu, kad dėl manęs vidurio ir rytų Afrikoje labai trūks lietaus. Tad viskas siejasi. Turiu suvokti tai, kaip visatos dalis, kaip sutverta pagal Dievo paveikslą būtybė. Turiu suprasti, kad mano poreikiai kartais turi būti pakeisti kitais poreikiais.
This "18 minutes" business, I find quite fascinating. Because in Judaism, the number 18, in Hebrew letters, stands for life -- the word "life." So, in a sense, the 18 minutes is challenging me to say, "In life, this is what's important in terms of compassion." But, something else as well: actually, 18 minutes is important. Because at Passover, when we have to eat unleavened bread, the rabbis say, what is the difference between dough that is made into bread, and dough that is made into unleavened bread, or "matzah"? And they say "It's 18 minutes." Because that's how long they say it takes for this dough to become leaven. What does it mean, "dough becomes leaven"? It means it gets filled with hot air. What's matzah? What's unleavened bread? You don't get it.
Mane žavi šita 18 minučių idėja. Judaizme žodis, skaičius 18 hebrajų rašmenimis reiškia žodį "gyvybė". Tad 18 minučių mane kviečia pasakyti kad gyvenime tai svarbu užuojautos prasme, bet yra ir kai kas daugiau. 18 minučių -- tai svarbu, nes Pesacho metu, kai turime valgyti neraugintą duoną, rabinai sako, kad skirtumas tarp tešlos, iš kurios daro duoną, ir tos, iš kurios gamina neraugintą duoną, macus, yra 18 minučių. Nes tiek laiko reikia tešlai, kad pakiltų. Ką reiškia, tešla pakyla? Reiškia, prisipildo karšto oro. Kas tie macai? Nerauginta duona? Jūs nesupratote.
Symbolically, what the rabbis say is that at Passover, what we have to do is try to get rid of our hot air -- our pride, our feeling that we are the most important people in the whole entire world, and that everything should revolve round us. So we try and get rid of those, and so doing, try to get rid of the habits, the emotions, the ideas that enslave us, that make our eyes closed, give us tunnel vision so we don't see the needs of others -- and free ourselves and free ourselves from that. And that too is a basis for having compassion, for understanding our place in the world.
Rabinai tarsi sako, kad per Pesachą turime atsikratyti to karšto oro -- tuštybės, minties, kad esame svarbiausi pasaulio žmonės, ir kad viskas sukasi apie mus. Tad bandome šito atsikratyti, o kartu ir įpročių, emocijų, minčių, kurios mus apima, užtemdo ar susiaurina matymą, kad nematytume kitų poreikių, ir mes išsilaisviname iš šito. Tai irgi yra pagrindas užjausti, suprasti savo vietą pasaulyje.
Now there is, in Judaism, a gorgeous story of a rich man who sat in synagogue one day. And, as many people do, he was dozing off during the sermon. And as he was dozing off, they were reading from the book of Leviticus in the Torah. And they were saying that in the ancient times in the temple in Jerusalem, the priests used to have bread, which they used to place into a special table in the temple in Jerusalem. The man was asleep, but he heard the words bread, temple, God, and he woke up. He said, "God wants bread. That's it. God wants bread. I know what God wants."
Judaizme yra puiki istorija apie turtuolį, kuris kartą sėdėjo sinagogoje, ir, kaip dažnai atsitinka, užsnūdo per pamokslą. Kol jis snaudė, buvo skaitoma iš Toros Kunigų knyga, kur parašyta, kad senovėje Jeruzalės šventykloje kunigai laikė duoną, kurią dėjo į specialų staliuką šventykloje. Turtuolis, per miegus išgirdęs žodžius "duona, šventykla, Dievas", pabudo. Jis tarė, "Dievui reikia duonos. Dabar žinau, ko jam reikia."
And he rushed home. And after the Sabbath, he made 12 loaves of bread, took them to the synagogue, went into the synagogue, opened the ark and said, "God, I don't know why you want this bread, but here you are." And he put it in the ark with the scrolls of the Torah. Then he went home.
Nubėgęs namo po šabo jis iškepė 12 kepalų duonos, nunešė į sinagogą, atidarė Toros skrynią ir pasakė: "Dieve, nežinau, kam jos tau reikia, bet štai duona." Sudėjo duoną į skrynią tarp Toros ritinių. Ir nuėjo namo.
The cleaner came into the synagogue. "Oh God, I'm in such trouble. I've got children to feed. My wife's ill. I've got no money. What can I do?" He goes into the synagogue. "God, will you please help me? Ah, what a wonderful smell." He goes to the ark. He opens the ark. "There's bread! God, you've answered my plea. You've answered my question." Takes the bread and goes home.
Į sinagogą atėjo valytojas. "Dieve, man sunku, mano vaikai alkani, žmona serga, skurstu. Ką man daryti? Dieve, padėk man. O koks puikus kvapas." Prieina prie skrynios, atveria ją. "Duona! Dieve, tu atsiliepei į mano maldas." Pasiėmęs duoną eina namo.
Meanwhile, the rich man thinks to himself, "I'm an idiot. God wants bread? God, the one who rules the entire universe, wants my bread?" He rushes to the synagogue. "I'll get it out of the ark before anybody finds it." He goes in there, and it's not there. And he says, "God, you really did want it. You wanted my bread. Next week, with raisins."
Tuo metu turtuolis sau galvoja: "Aš kvaištelėjau. Dievui reikia duonos? Dievas valdo visą visatą, kam jam mano duona?" Bėga į sinagogą: "Pasiimsiu, kol niekas nematė." Užeina, o duonos nėra. Jis sako: "Dieve, tu tikrai norėjai mano duonos. Kitąsyk įdėsiu razinų."
This went on for years. Every week, the man would bring bread with raisins, with all sorts of good things, put it into the ark. Every week, the cleaner would come. "God you've answered my plea again." Take the bread. Take it home.
Taip tęsėsi daug metų. Kas savaitę turtuolis nešdavo duoną su razinomis ir kitais skanėstais, dėdavo į skrynią. Kas savaitę valytojas tikėdavo, kad Dievas išgirdo jo maldas. Pasiimdavo duoną namo.
Went on until a new rabbi came. Rabbis always spoil things. The rabbi came in and saw what was going on. And he called the two of them to his office. And he said, you know, "This is what's happening."
Taip tęsėsi kol atvyko naujas rabinas. Rabinai visada viską sugadina. Rabinas pastebėjo, kas vyksta ir pasikvietė abu pas save. Ir sako, buvo taip ir taip.
And the rich man -- oh, dear -- crestfallen. "You mean God didn't want my bread?"
Turtuolis, vaje, nusiminė. "Tai Dievui nereikėjo mano duonos?"
And the poor man said, "And you mean God didn't answer my pleas?"
O skurdžius sako: "Tai Dievas negirdėjo mano maldų?"
And the rabbi said, "You've misunderstood me. You've misunderstood totally," he said. "Of course, what you are doing," he said to the rich man, "is answering God's plea that we should be compassionate. And God," he said to the poor man, "is answering your plea that people should be compassionate and give." He looked at the rich man. He held the rich man's hands and said, "Don't you understand?" He said, "These are the hands of God."
Rabinas atsakė: "Nesupratote. Visiškai nesupratote. Juk jūs," tarė jis turtuoliui, "Atsakote į Dievo prašymą, kad mes užjaustume, o Dievas," tarė jis skurdžiui, "Atsako į jūsų prašymą, kad žmonės užjaustų ir padėtų." Jis pažvelgė į turtuolį ir paėmęs jį už rankų pasakė: "Argi nesuprantate? Tai Dievo rankos."
So that is the way I feel: that I can only try to approach this notion of being compassionate, of understanding that there is a connectivity, that there is a unity in this world; that I want to try and serve that unity, and that I can try and do that by understanding, I hope, trying to understand something of the pain of others; but understanding that there are limits, that people have to bear responsibility for some of the problems that come upon them; and that I have to understand that there are limits to my energy, to the giving I can give. I have to reevaluate them, try and separate out the material things and my emotions that may be enslaving me, so that I can see the world clearly.
Šitaip aš jaučiuosi. Galiu tik priartėti prie užuojautos idėjos, idėjos, kad pasaulyje yra sąsajos, vienuma, kad aš noriu tarnauti tai vienovei, tikiuosi daryti tai suprasdama kitų skausmą, bet ir tai, kad yra ribos, kad žmonės turi atsakyti už dalį jiems nutinkančių problemų, ir kad mano energija ribota, kaip ir mano dosnumas. Turiu juos peržiūrėti, atskirti tai, kas materialu, ir mane galbūt varžančius jausmus, kad galėčiau aiškiai matyti pasaulį.
And then I have to try to see in what ways I can make these the hands of God. And so try to bring compassion to life in this world.
Tada turiu suprasti, kokiu būdu paversti šias rankas Dievo rankomis. Taip aš bandau gyvenimą pripildyti užuojautos.