The starving orphan seeking a second helping of gruel. The spinster wasting away in her tattered wedding dress. The stone-hearted miser plagued by the ghost of Christmas past. More than a century after his death, these remain recognizable figures from the work of Charles Dickens. So striking is his body of work that it gave rise to its own adjective. But what are the features of Dickens's writing that make it so special?
Қарны аш жетім бала ботқаның тағы бір тостағын жегісі келеді. Кәрі қыз жыртылған той көйлегін киіп, қайғыдан қан жылап отыр. Тас жүрек сараң өткен Рождество елесінен қиналып жүр. Қайтыс болғанына ғасырдан астам уақыт өтсе де, бұл Чарльз Диккенс шығармаларынан танымал болып қалған кейіпкерлер. Оның шығармасы таңғалдыратыны соншалық өзіне тән сын есім қолданылады. Бірақ Диккенсті өзгеше ететін жазу ерекшеліктері қандай?
Dickens’s fiction brims with anticipation through brooding settings, plot twists, and mysteries. These features of his work kept his audience wanting more. When first published, his stories were serialized, meaning they were released a few chapters at a time in affordable literary journals and only later reprinted as books. This prompted fevered speculation over the cliffhangers and revelations he devised.
Диккенстің көркем әдебиеті үмітке толы, ол ойға шому, сюжеттік иірімдер мен жұмбақтар арқылы беріледі. Оның шығармасында осы ерекшеліктер сақталғанын аудиториясы да қалады. Алғаш жарияланған кезде оның әңгімелері серия түрінде шықты, яғни олар әдеби журналдарда бір уақытта бірнеше тарауды басып шығарды, кейінірек кітап болып қайта басылды. Бұл қызу болжамдар тудырды, ол ойлап тапқан сыр ашу да талқыланды.
Serialization not only made fiction available to a wider audience and kept them reading, but increased the hype around the author himself. Dickens became particularly popular for his wit, which he poured into quirky characters and satiric scenarios. His characters exhibit the sheer absurdity of human behavior, and their names often personify traits or social positions, like the downtrodden Bob Cratchit, the groveling Uriah Heep, and the cheery Septimus Crisparkle.
Сериалдандыру шығарманы кең аудиторияға таратып қоймай, оған қоса оқуға қызықтырды, бірақ автор айналасында түрлі сөздер мен өсек көбейтті. Диккенс тапқырлығымен ерекше танымал болды, оны қызықты кейіпкерлері мен сатиралық сценарийлерінен көруге болады. Оның кейіпкерлері адам мінез-құлқының абсурдтығын көрсетеді және олардың есімдері тұлғаның әлеуметтік орны мен қасиеттерінен көрініс табады, мысалы, жасық Боб Кратчит, жалпақтайтын Урия Хип және көңілді Септимус Криспаркл.
Dickens set these colorful characters against intricate social backdrops, which mimic the society he lived in. For instance, he often considered the changes brought about by the Industrial Revolution. During this period, the lower classes experienced sordid working and living conditions. Dickens himself experienced this hardship as a child when he was forced to work in a boot blacking factory after his father was sent to debtors' prison. This influenced his depiction of the Marshalsea prison in Little Dorrit, where the titular character cares for her convict father.
Диккенс осы маңызды кейіпкерлерді күрделі әлеуметтік фонға қойды, олар өзі өмір сүрген қоғамға ұқсайды. Мысалы, ол өнеркәсіп революциясы әкелген өзгерістер туралы жиі ойлайтын. Осы кезеңде төменгі тап өкілдерінің еңбек және тұрмыс жағдайы нашар болатын. Диккенс бала кезінде бұл қиындықтарды өз басынан кешірді, әсіресе етікті қарайтатын зауытта жұмыс істеуге мәжбүр болған кезде, сол кезде оның әкесі борышкерлер түрмесіне түскен болатын. Бұл оның Кіші Дорриттегі Маршалси түрмесін бейнеленуіне әсер етті, басты кейіпкер сотталған әкесіне қамқор болған кезін сипаттағаны.
Prisons, orphanages, or slums may seem grim settings for a story, but they allowed Dickens to shed light on how his society's most invisible people lived. In Nicholas Nickleby, Nicholas takes a job with the schoolmaster Wackford Squeers. He soon realizes that Squeers is running a scam where he takes unwanted children from their parents for a fee and subjects them to violence and deprivation. Oliver Twist also deals with the plight of children in the care of the state, illustrating the brutal conditions of the workhouse in which Oliver pleads with Mr. Bumble for food. When he flees to London, he becomes ensnared in a criminal underworld.
Түрме, балалар үйлері не қараңғы түкпірлер тарих үшін нашар болып көрінуі мүмкін, бірақ олар Диккенске қоғам өмірін, көзге көрінбейтін адамдардың қалай өмір сүретінін көрсетуге мүмкіндік берді. Николас Никльбиде, Николас мектеп мұғалімі болып Уэкфорд Скуэрске жұмысқа орналасады. Ол көп ұзамай Скуэрс алаяқтықпен айналысатынын түсінеді, ол ата-анасы қаламаған балаларды ақшаға алып кетіп, оларға зорлық-зомбылық пен қиындық көрсетеді. Оливер Твист те мемлекет қамқорлығындағы балалардың ауыр жағдайын суреттейді, жұмыс үйіндегі қатал жағдай, мейірімсіздік суреттеледі онда Оливер тамақ үшін Мистер Бамблге өтініш жасайды. Ол Лондонға қашқанда, қылмыс әлемінің торына түседі.
These stories frequently portray Victorian life as grimy, corrupt, and cruel. But Dickens also saw his time as one in which old traditions were fading away. London was becoming the incubator of the modern world through new patterns in industry, trade, and social mobility. Dickens's London is therefore a dualistic space: a harsh world that is simultaneously filled with wonder and possibility.
Бұл оқиғалар Викторияндық өмірді жиі суреттейді және ол өмір – сұмдық, бұзылған және қатыгез. Бірақ Диккенс өз уақытында ескі дәстүрлердің біртіндеп жойылып бара жатқанын көрді. Лондон өнеркәсіптегі жаңа үлгілер, сауда және әлеуметтік мобильділік арқылы қазіргі әлемнің инкубаторына айнала бастады. Диккенстің Лондоны сондықтан дуалистік кеңістік боп көрінеді: бір мезгілде қатал дүниемен қатар ғажайыптар мен мүмкіндіктерге толы қала.
For instance, the enigma of Great Expectations centers around the potential of Pip, an orphan plucked from obscurity by an anonymous benefactor and propelled into high society. In his search for purpose, Pip becomes the victim of other people’s ambitions for him and must negotiate with a shadowy cast of characters. Like many of Dickens’s protagonists, poor Pip's position is constantly destabilized, just one of the reasons why reading Dickens is the best of times for the reader, while being the worst of times for his characters.
Мысалы, “Үлкен үміттердің” жұмбағы Пип потенциалының айналасында шоғырланады, аноним қайырымдылық жасаушы көмегімен қараңғылықтан шыққан жетім жоғары қоғамға көтеріледі. Өз мақсатын іздеу барысында Пип басқа адамдардың амбициясының құрбаны болады және күмәнді кейіпкерлер тобымен келіссөздер жүргізуі керек. Диккенстің көптеген кейіпкерлері сияқты байғұс Пиптің жағдайы үнемі тұрақсыз, Диккенсті оқу керек екенінің бір ғана себебі, бұл оқырман үшін ең жақсы уақыт, ал оның кейіпкерлері үшін ең нашар уақыт.
Dickens typically offered clear resolution by the end of his novels, – with the exception of The Mystery of Edwin Drood. The novel details the disappearance of the orphan Edwin under puzzling circumstances. However, Dickens died before the novel was finished and left no notes resolving the mystery. Readers continue to passionately debate over who Dickens intended as the murderer, and whether Edwin Drood was even murdered in the first place.
Диккенстің “Эдвин Друдтың құпиясы” шығармасын есептемегенде әдетте романдарының соңына қарай шешімді анық ұсынады. Романда жетім Эдвиннің түсініксіз жағдайда жоғалуы егжей-тегжейлі баяндалады. Дегенмен, Диккенс романын аяқтай алмай қайтыс болады және құпияны ашатын жазба қалдырмайды. Диккенс кімді қанішер қылғаны туралы қызу пікірталас оқырман арасында әлі жалғасуда және бірінші кезекте өлтірілген Эдвин Друд па?
Throughout many adaptations, literary homages, and the pages of his novels, Dickens’s sparkling language and panoramic worldview continue to resonate. Today, the adjective Dickensian often implies squalid working or living conditions. But to describe a novel as Dickensian is typically high praise, as it suggests a story in which true adventure and discovery occur in the most unexpected places. Although he often explored bleak material, Dickens’s piercing wit never failed to find light in the darkest corners.
Көптеген бейімдеулер мен әдеби құрмет, оның романдарының беттеріндегі Диккенстің шұрайлы тілі және кең дүниетанымы резонанс тудырырып жатыр. Бүгінде Диккенстің сын есімдері нашар жұмыс пен өмір сүру жағдайын сипаттағанда қолданылады. Бірақ романды Диккенсті қолдаушылар әдетте жоғары бағалайды, ол шынайы оқиғаны ұсынады, онда шытырман оқиға және жаңалық күтпеген тұстарда болады. Ол сұмдық жағдайларды жиі зерттегенімен, Диккенстің тапқырлығы әрқашан сәтті болып, қараңғы бұрыштардан да жарық тапқан.