У трухлявай хатцы на ўскрайку лесу муж і жонка былі ў роспачы. У іх толькі што нарадзілася трынаццатае дзіця, і ў вялікай сям'і хутка заканчваліся ежа i грошы.
In their ramshackle hut on the edge of the woods, a husband and wife were in despair. The woman had just given birth to their thirteenth child, and the growing family was quickly running out of food and money.
Бацька пайшоў у лес, каб абдумаць іх праблему. Пасля доўгіх гадзінаў блукання сярод дрэў ён неспадзеўкі наткнуўся на два цёмныя сілуэты. Першая постаць апынулася Богам, а другая нагадвала Д'ябла. Абодва прывіды прапанавалі мужчыне палегчыць яго пакуты і стаць хроснымі бацькамі нованароджанаму дзіцяці. Але мужчына адмовіўся ад прапановы — ён не хацеў давяраць сына тым, хто судзіў жыццё чалавека.
The father walked into the woods to ponder their problem. After hours spent wandering through the trees, he encountered two shadowy silhouettes. The first figure appeared to be the man’s God, while the second resembled the Devil. Both figures offered to lighten the man’s burden, and act as Godfather to his most recent child. But the man refused their offer— he wouldn’t entrust his son to those who passed judgment on human life.
Ён яшчэ больш паглыбіўся ў глухі гушчар. Тут, у самай цёмнай частцы лесу, бацька разгледзеў трэцюю постаць. З высахлага твару з крывой усмешкай на яго ўтаропіліся праваленыя вочы. Гэта была сама Смерць, якая прыйшла прапанаваць сваю кандыдатуру на ролю хроснай яго сына. Яна паабяцала вярнуцца, калі дзіця дасягне паўналецця, каб прынесці яму шчасце і росквіт. Бацька, ведаючы, што ўсе людзі роўныя перад тварам смерці, прыняў яе прапанову.
He ventured deeper into the tangled thicket. Here in the darkest part of the woods, the father made out a third figure. Sunken eyes stared out of its gaunt face, which broke into a crooked smile. This was Death himself, come to offer his services as Godfather. He promised to return when the child came of age, to bring him happiness and prosperity. The father— knowing that all people are equal in the eyes of Death— accepted his offer.
Праз шмат гадоў, калі хлопчык вырас і ператварыўся ў амбітнага юнака, яго кашчавая хросная нанесла абяцаны візіт. У сваёй каравай руцэ яна трымала флакон з лекам ад усіх хвароб. Смерць уручыла гэты флакон свайму хросніку, паабяцаўшы зрабіць яго паспяховым лекарам. Але ў дадатак да чароўнага зелля прыкладаліся і вельмі строгія правілы.
Years later, when the child had grown into an ambitious young man, his skeletal Godfather came for his promised visit. In his gnarled hand he held a flask containing the cure for all human ailments. Death had brought this flask for his Godson, promising to make him a successful doctor. But the powerful potion came with very strict rules.
Калі хроснік сустрэне хворага, у якога над падгалоўем ложка лунае смерць, доктар зможа вылечыць яго, усяго толькі даўшы хвораму панюхаць лек. Але калі Смерць затрымаецца ля падножжа ложка, гэта значыць, што хворы ўжо належыць ёй, і доктар нічым не зможа яму дапамагчы.
If his Godson encountered a sick person and Death was hovering at the top of their bed, the doctor could heal them with just a waft of the antidote’s fumes. But if Death lingered at the foot of the bed, he’d already claimed the patient as his own— and the doctor could do nothing for them.
З часам аб цудадзейным зеллі і неверагоднай праніклівасці лекара стала вядома ва ўсім каралеўстве. Ён разбагацеў, праславіўся і зусім забыўся пра сваё беднае дзяцінства.
In time, the doctor’s potent potion and uncanny instincts became known throughout the land. He grew rich and famous, casting off the hardships of his early life.
Калі захварэў сам кароль, то і ён звярнуўся да знакамітага доктара. Лекар прымчаўся ў палац, гатовы паказаць сваё майстэрства. Але калі ён увайшоў у пакой караля, то з расчараваннем пабачыў Смерць, якая сядзела ля падножжа ложка.
When the king fell ill, he summoned the famous physician to treat him. The doctor swept into the palace, ready to show off his skills. But when he entered the king’s chamber, he was dismayed to see Death settled at the foot of the bed.
Лекар адчайна жадаў атрымаць славу за выратаванне караля, нават калі для гэтага трэба было падмануць сваю хросную. Таму ён хутка павярнуў ложак, і Смерць апынулася ў падгалоўя, што дазволіла доктару прымяніць лек. Смерць была не ў сабе ад лютасці. Яна папярэдзіла свайго ганарыстага хрэсніка, што калі ён яшчэ раз падмане яе, то паплаціцца за гэта жыццём.
The doctor desperately wanted the glory of saving the king— even if it meant deceiving his Godfather. And so, he swiftly spun the bed around and reversed Death’s position, leaving the doctor free to administer the antidote. Death was livid. He warned his arrogant Godson that if he ever cheated Death again, he would pay for it with his life.
Доктар і Cмерць працягнулі свой сумесны шлях. Праз некаторы час каралеўскія пасланнікі зноў з'явіліся за лекарам. Прынцэса была цяжка хворая, і кароль паабяцаў неверагодныя багацці таму, хто зможа яе вылечыць.
Death and the doctor continued their travels. After some time, the king’s messengers came to collect the doctor yet again. The princess was gravely ill, and the king had promised incredible riches to anyone who could cure her.
З марамі пра золата лекар прыйшоў да пакоя прынцэсы. Але ўбачыўшы спячую прынцэсу, ён пазабыў пра грошы. Лекар быў настолькі ўражаны яе прыгажосцю, што не заўважыў, што Смерць стаілася ля яе ног. Ён хутка вылечыў прынцэсу, але перш чым яна змагла выказаць яму сваю падзяку, Смерць паспела пацягнуць з сабой хрэсніка, які страціў галаву ад кахання.
The doctor approached the princesses’ chamber with gold in his eyes. But upon seeing the sleeping princess, his greed fell away. He was so struck by her grace, that he failed to notice Death lurking by her feet. He swiftly healed the princess, but before she could even utter her thanks, Death had dragged his lovesick Godson away.
У адно імгненне ўсё вакол іх знікла. Лекар апынуўся ў велізарнай пячоры, запоўненай незлічонай колькасцю дрыготкіх свечак, кожная з якіх прадстаўляла сабой працягласць жыцця. У пакаранне за дурную спробу свайго хрэсніка загадваць неўміручасцю Смерць абрэзала яго свечку, пакінуўшы толькі кнот.
In an instant, the palace dissolved around them. The doctor found himself in an immense cave lined with countless quivering candles, each representing the duration of a life. As punishment for his Godson’s foolish attempt to master mortality, Death whittled his candle down to its wick. Seeing his own dwindling light,
Пабачыўшы свой згасаючы агонь, лекар адчуў той страх, які ён так часта бачыў у вачах сваіх пацыентаў. Ён адчайна маліў хросную запаліць яго згасаючым полымем іншую свечку. Хросная задумалася, але здрада лекара была занадта вялікая. Яна расціснула кашчавую руку, і свечка яе хрэсніка ўпала на падлогу. Смерць стаяла нерухома і з адхіленым поглядам глядзела на згасальны агонь, пакуль ад лекара не застаўся толькі тоненькі струменьчык дыму.
the doctor felt the fear he’d often glimpsed in his patients’ eyes. Desperately, he begged Death to transfer his dying light onto a new candle. His Godfather considered the request— but the doctor’s betrayal was too great. He loosened his bony grip, and his Godson’s candle fell to the floor. Death stood motionless, his inscrutable face fixed on the sputtering flame— until all that was left of the doctor was a wisp of smoke.