It was dark when two mysterious, shrouded figures appeared in the hillside village. The strangers knocked on every door in town, asking for food and shelter. But, again and again, they were turned away. Soon, there was just one door left: that of a small, thatched shack.
Ishte errësirë kur dy figura misterioze, të mbuluara me qefin u shfaqën në fshatin anës kodrës. Të huajit trokitën në çdo derë të qytetit, duke kërkuar ushqim dhe strehim. Por i ndoqën herë pas here. Së shpejti, kishte mbetur vetëm një derë: ajo e një kasolleje të vogël prej kashte.
An elderly couple, Baucis and Philemon, answered the thunderous knock. Although there was something off about these visitors, it was in the pair’s nature to care for those in need. Philemon invited them to rest, and the cottage flooded with warmth as Baucis teased the fire back to life.
Një çift i moshuar, Bosis dhe Filimon, iu përgjigj trokitjes zhurmuese. Edhe pse kishte diçka që s’shkonte me këta vizitorë, ishte në natyrën e çiftit të kujdeseshin për ata në nevojë. Filimoni i ftoi ata brenda të pushonin, dhe kasollja u mbush me ngrohtësi teksa Bosis e sillte zjarrin në jetë.
When they were young, Baucis and Philemon had fallen in love, married, and settled in the humble cottage. Decades later, their home was still standing— and they were more devoted to each other than ever.
Kur ishin të rinj, Bosis dhe Filimoni ranë në dashuri, u martuan, dhe u vendosën në një kasolle të thjeshtë. Dekada më vonë, shtëpia e tyre qëndronte ende në këmbë— dhe ata ishin më të përkushtuar ndaj njëri-tjetrit se kurrë.
The strangers watched intently as Baucis nestled twigs under a battered pot filled with vegetables. The couple could rarely afford meat, but in honor of their guests, Philemon cut strips from an aging shank for the stew. They made cheerful conversation and offered their visitors hot baths. Baucis used a chip of broken clay to balance the wobbly table’s legs and rubbed its surface with mint until it smelled sweet and fresh. Weaving around each other with care, the couple transformed what they had into a feast. Soon, the tabletop overflowed with food and the last of their sweet wine.
Të huajt panë me vëmendje ndërsa Bosis fuste shkopinj nën një tenxhere të vjetër të mbushur me perime. Çifti rrallë mund ta përballonte mishin, por për nder të mysafirëve të tyre, Filimoni preu shirita nga një kembe e tymosur për çomlekun. Ata u angazhuan në bisedë të këndshme dhe u ofruan vizitorëve banja të ngrohta. Bosis përdori një copë të thyer argjile për të balancuar këmbët e lëkundura të tavolinës dhe e fërkoi sipër me mente derisa vinte erë e ëmbël dhe e freskët. Duke u endur rreth njëri-tjetrit me kujdes, çifti e shndërroi çfarëdo që kishin në një gosti. Së shpejti, tavolina u mbush me ushqim e ç’kishte mbetur nga vera e tyre e ëmbël.
Privately, Baucis and Philemon worried that their provisions would run out. Yet, as the night wore on, and their strange guests took hearty gulps of wine, the clay vessel never ran dry. The couple, at first relieved, grew terrified. Their guests weren’t humble peasants traveling the countryside. They were almost certainly gods in disguise— but which gods, they didn’t know.
Privatisht, Bosisi dhe Filimoni kishin frikë se furnizimet e tyre do të mbaronin. Megjithatë, me kalimin e natës, të ftuarit e tyre të pazakontë pinë gllënjka të bollshme vere, dhe ena prej balte nuk u tha kurrë. Çifti, që në fillim qe lehtësuar, filloi të tmerrohej. Mysafirët e tyre nuk ishin fshatarë të përulur që udhëtonin nëpër fshat. Ata ishin me siguri perëndi të maskuar - por se cilët perëndi, ata nuk e dinin.
Panicked that their preparations were inadequate, Baucis and Philemon searched for another offering. The only precious thing left was the goose that guarded their home. The couple repeatedly lunged after the bird, but they were too worn out for the chase. So, they prepared to receive the wrath of the gods.
Të zënë paniku që përgatitjet e tyre ishin të pamjaftueshme, Bosis dhe Filimon filluan të kërkonin për dicka tjetër që mund të ofronin. E vetmja gjë e vyer që kishte mbetur ishte pata që ruante shtëpinë e tyre. Çifti u turr pas zogut vazhdimisht, por ata ishin tepër të lodhur ta ndiqnin. Pra, ata u bënë gati të pranonin zemërimin e perëndive.
Their guests rose up, shedding their rags and mortal masks. Looming before them was Zeus, the storm-brewing ruler of the gods, and his son, Hermes, the fleet-footed messenger who shepherded mortals to the underworld. The gods told the old couple that, unlike the other townspeople, they had shown true xenia, or loving hospitality to strangers. They alone had passed the test.
Mysafirët u ngritën në këmbë, duke i hedhur rreckat dhe maskat e tyre mortale. Përpara tyre qëndronte Zeusi, sundimtari i stuhishëm i perëndive, dhe djali i tij, Hermesi, lajmëtari me këmbë fluturake që udhëhiqte të vdekshmit në botën e nëndheshme. Zotat i thanë çiftit të vjetër se, ndryshe nga banorët e tjerë të qytetit, ata kishin treguar kseni të vërtetë, apo mikpritje dashamirëse ndaj të huajve. Vetëm ata e kishin kaluar testin.
The gods commanded the couple to follow them, and the group ascended the nearest mountain. Nearing the summit, Baucis and Philemon looked back— but were shocked to see a murky swamp where their village stood just moments before. As punishment for refusing to shelter the gods, Zeus and Hermes had cast the townspeople underwater, leaving only their hosts’ home intact, Recalling their friends and neighbors, Baucis and Philemon couldn’t hide their terror and mournful tears, even as their house transformed below. It grew larger and sprouted marble pillars and steps. Legends etched themselves onto its grand doors. Their rickety cottage had metamorphosed into a gleaming temple for the gods.
Zotat e urdhëruan çiftin që t’i ndiqnin dhe së bashku u ngjitën në malin më të afërt. Kur po arrinin majën, Bosis dhe Philimon hodhën sytë prapa— por u tronditën kur panë një moçal të errët aty ku fshati i tyre qëndronte pak çaste më parë. Si ndëshkim ndaj refuzimit për të strehuar perënditë, Zeusi dhe Hermesi i kishin hedhur nën ujë banorët e qytetit, duke lënë të paprekur vetëm shtëpinë e pritësve të tyre. Duke kujtuar miqtë dhe fqinjët e tyre, Bosis dhe Filimon nuk mund t’i fshihnin dot lotët e tyre të tmerrit dhe zisë, edhe kur shtëpia e tyre transformohej poshtë. U bë më e madhe dhe mbiu kolona e shkallë mermeri. Legjenda u gdhendën në dyert e saj madhështore. Kasollja e tyre e mjerë qe metamorfozuar në një tempull shkëlqyes për perënditë.
Hermes commended the couple and gently asked if there was anything they desired. After a brief discussion, Philemon requested that he and Baucis be permitted to care for the new temple. And he asked if, when their time came, they could die together, so neither would have to face life without the other.
Hermesi e përgëzoi çiftin dhe pyeti ëmbël nëse kishte ndonjë gjë që ata dëshironin. Pas një diskutimi të shkurtër, Filimoni kërkoi që ai dhe Bosis të lejoheshin të kujdeseshin për tempullin e ri. Dhe ai pyeti nëse ishte e mundur që, kur tu vinte koha, ata të vdisnin së bashku, kështu që asnjërit të mos i duhej të përballej me jetën pa tjetrin.
Tending to the temple and one another, they lived many more years. Until, one day, Baucis noticed leaves fluttering from her husband’s hands and looked down to find her own skin hardening. They embraced, becoming rooted in place. Vines wound around their legs and canopies flourished overhead. They bid each other a loving, last farewell as humans. And where Baucis and Philemon had just stood, bent with age, there towered a linden and an oak tree, their branches intertwined for eternity.
Duke u kujdesur për tempullin dhe njëri- tjetrin, jetuan edhe shumë vite të tjera. Derisa, një ditë, Bosis vuri re gjethet që fluturonin nga duart e burrit të saj dhe shikoi poshtë për të vërejtur lëkurën e saj që po ngurtësohej. Ata u përqafuan, duke u rrënjosur në vend. Vreshta mbinë rreth këmbëve të tyre me tenda që lulëzonin sipër. Ata i dhanë njëri-tjetrit një lamtumirë të dashur e të fundit si njerëz. Dhe aty ku Bosis dhe Filimon po qëndronin, të përkulur nga mosha, aty gjendeshin një pemë bliri dhe lisi, degët e tyre të ndërthurura në përjetësi.