On November 30th, 1935, dozens of writers passed away. They came from different backgrounds, espoused divergent beliefs, and wrote in a variety of styles. Yet all of their work was stashed in a single trunk in an apartment in Lisbon, Portugal. So, what mysterious string tied all these writers together? Well, the trunk belonged to one enigmatic author, Fernando Pessoa, who was, in fact, all of them.
1935. november 30-án több tucat író hunyt el. Más-más háttérből származtak, eltérő hiedelmeket vallottak, és különféle stílusokban írtak. De minden munkájuk egyetlen bőröndben rejtőzött egy lisszaboni lakásban. Milyen titokzatos szál kötötte össze őket? A bőrönd a rejtélyes szerzőé, Fernando Pessoáé volt, aki valójában mindannyian voltak.
Some authors use pseudonyms and pen names to protect their identities or bolster their artistic personas. But Pessoa used what he called “heteronyms” to write not as himself but as other people he invented, giving way to generative, artistic experimentation. He fleshed out their imagined lives, devised their distinct quirks, and cultivated their unique literary voices. Sometimes Pessoa's heteronyms interacted with each other, even criticizing one another's work. Pessoa described himself as a “nomadic wanderer through [his own] consciousness,” “a kind of medium,” “divided” among his heteronyms. “But,” he wrote, “I’m less real than the others, less substantial, less personal, and easily influenced by them all.”
Egyesek írói álneveket használnak személyazonosságuk védelmére vagy művészi személyiségük megerősítésére. De Pessoa ún. heteronimákat használt, hogy ne saját nevén írjon, hanem más, általa kitalált személyek nevében, utat engedve a generatív, művészi kísérletezésnek. Bemutatta elképzelt életüket, kitalálta furcsaságaikat, és ápolta egyedi irodalmi hangjukat. Néha Pessoa heteronimái kölcsönhatásba léptek egymással, sőt kritizálták is egymás munkáját. Pessoa „tudatában nomád vándorként” jellemezte magát, heteronimái közt „megosztott médiumnak”. „De – mint írta – kevésbé vagyok valóságos, mint a többiek, kevésbé lényeges, kevésbé egyedi, és mindannyian könnyen befolyásolnak.”
Born in Lisbon in 1888, Pessoa began writing as different people when he was around six years old, authoring letters as an imaginary Frenchman, Chevalier de Pas. When Pessoa’s stepfather moved their family to South Africa, Pessoa picked up new languages. He adopted several English-language heteronyms in high school and published booklets of poems featured by the British press.
Az 1888-ban Lisszabonban született Pessoa hatévesen kezdett különböző személyekként írni, és leveleket írt egy képzeletbeli francia, Chevalier de Pas néven. Amikor Pessoa mostohaapja Dél-Afrikába költöztette családjukat, Pessoa új nyelveket vett fel. A középiskolában több angol nyelvű heteronimát fogadott el, és verses füzeteket adott ki, melyeket a brit sajtó ismertetett.
In 1905, Pessoa returned to Lisbon for good. He gained a reputation for his formal dress, affinity for the occult, and for being cordial and charming while always keeping people at arm’s length. Pessoa established art and literary journals and a publishing house. But while these public ventures failed to take off and Pessoa amassed debt and relocated frequently, his greatest experiments were unfolding in private. Scrawling in various languages on envelopes, book jackets and loose papers, Pessoa crafted a dreamy love letter as Maria José, a teenager with a spinal disorder who was infatuated with a metalworker; he scribbled detective stories as Horace James Faber; and analyzed astrological charts as Raphael Baldaya.
1905-ben Pessoa végleg visszatért Lisszabonba. Elegáns öltözékével, az okkultizmus iránti vonzalmával, szívélyes és elbűvölő modorával szerzett magának hírnevet, ám távolságot tartott. Pessoa művészeti és irodalmi folyóiratokat, kiadót alapított. Ezek a vállalkozások sikertelenek voltak, Pessoa adósságot halmozott fel, és gyakran költözött, legnagyobb kísérletei magánéletében zajlottak. Borítékokra, könyvborítókra és cetlikre több nyelven firkált Pessoa álmodozó szerelmeslevelet Maria Joséként, gerincbetegségben szenvedő tinédzserként, aki egy fémmunkásba szeretett bele; detektívtörténeteket írogatott Horace James Faber néven; és Raphael Baldayaként asztrológiai ábrákat elemzett.
He used three heteronyms most frequently. Alberto Caeiro was a shepherd-poet who used simple diction to describe the world as he saw it. Ricardo Reis, a doctor, favored the epic style of Classical poets. And Álvaro de Campos, a bisexual naval engineer and nomad, wrote poetry extolling the wonder and hardship of daily life. Using de Campos, Pessoa said he could channel all the emotions he denied himself. And at one point, de Campos claimed it was Pessoa who didn’t truly exist.
Leggyakrabban három heteronimát használt. Alberto Caeiro pásztorköltő volt, aki egyszerű nyelvezettel írta le a világot: amilyennek látta. Ricardo Reis orvos, a klasszikus költők epikus stílusát kedvelte. Álvaro de Campos biszexuális hajómérnök és nomád a verseiben a mindennapi élet csodáját és nehézségeit hangsúlyozta. De Campos nevében azt mondta, hogy képes átélni minden érzelmet, amelyek létezését maga tagadta. De Campos azt állította, hogy Pessoa nem is létezik.
During his lifetime, Pessoa published poems, letters, essays, and literary criticism— some as heteronyms, others under his own name. He also produced a handful of books, just one in Portuguese— a poetry collection about Portugal’s mythic history called “Message.” He gained local recognition, but the full scope of his creative endeavours only revealed itself when Pessoa died a year after the book’s release.
Élete során Pessoa verseket, leveleket, esszéket és irodalomkritikát tett közzé – egyeseket heteronimaként, másokat saját nevén. Egypár könyvet is írt, de csak egyet portugálul – versgyűjteményt Portugália mitikus történetéről Üzenet címmel. Pessoa helyi elismerést szerzett, de kreatív törekvéseinek teljes köre csak akkor derült ki, amikor a könyv megjelenését követő évben meghalt.
From among almost 30,000 pages of unpublished work stashed in his trunk, critics eventually assembled “The Book of Disquiet” in 1982, which Pessoa spent two decades developing. It declares itself, in typically cryptic fashion, “the autobiography of someone who never existed.” Pessoa wrote it as the fictional diary of his so-called semi-heteronym, Bernardo Soares, whose personality he described as a “mere mutilation” of his own. Often frustrated by life’s demands, the book’s narrator explores how delving inwards through literature helps him escape reality’s confines. He continuously challenges conceptions of the self as a singular, reliable unit— instead grappling with identity as indefinite, each person a shifting sum of their parts. “My soul is a hidden orchestra,” the first entry reads. “I do not know what instruments, what violins and harps, drums and tambours sound and clash inside me. I know myself only as a symphony.”
A bőröndjébe rejtett közel 30 000 oldalnyi publikálatlan műveiből kritikusok végül 1982-ben állították össze a „The Book of Disquiet”-t, amely fejlesztésével Pessoa két évtizedet töltött. Rejtélyesen „sosem létezett személy önéletrajzának” tekintette magát. Pessoa ezt ún. félheteronimája, Bernardo Soares kitalált naplójaként írta, akinek személyiségét saját „puszta megcsonkításának” nevezte. Az élet igényei miatt gyakran szorongva a könyv narrátora azt vizsgálja, hogy az irodalomba merülés hogyan segíti elkerülni a valóság korlátait. Kétségbe vonja az énről mint egyedi, biztos egységről alkotott elképzeléseket, és ahelyett hogy az identitás határozatlanságával küszködne, az ember részeinek változó összegével küzd. „A lelkem rejtett zenekar” – olvasható az első bejegyzésben. „Nem tudom, milyen hangszerek, milyen hegedűk és hárfák, dobok és csörgődobok szólnak és ütköznek bennem. Csak szimfóniaként ismerem magam.”