Depression is the leading cause of disability in the world. In the United States, close to 10% of adults struggle with depression. But because it's a mental illness, it can be a lot harder to understand than, say, high cholesterol. One major source of confusion is the difference between having depression and just feeling depressed. Almost everyone feels down from time to time. Getting a bad grade, losing a job, having an argument, even a rainy day can bring on feelings of sadness. Sometimes there's no trigger at all. It just pops up out of the blue. Then circumstances change, and those sad feelings disappear. Clinical depression is different. It's a medical disorder, and it won't go away just because you want it to. It lingers for at least two consecutive weeks, and significantly interferes with one's ability to work, play, or love. Depression can have a lot of different symptoms: a low mood, loss of interest in things you'd normally enjoy, changes in appetite, feeling worthless or excessively guilty, sleeping either too much or too little, poor concentration, restlessness or slowness, loss of energy, or recurrent thoughts of suicide. If you have at least five of those symptoms, according to psychiatric guidelines, you qualify for a diagnosis of depression. And it's not just behavioral symptoms. Depression has physical manifestations inside the brain. First of all, there are changes that could be seen with the naked eye and X-ray vision. These include smaller frontal lobes and hippocampal volumes. On a more microscale, depression is associated with a few things: the abnormal transmission or depletion of certain neurotransmitters, especially serotonin, norepinephrine, and dopamine, blunted circadian rhythms, or specific changes in the REM and slow-wave parts of your sleep cycle, and hormone abnormalities, such as high cortisol and deregulation of thyroid hormones. But neuroscientists still don't have a complete picture of what causes depression. It seems to have to do with a complex interaction between genes and environment, but we don't have a diagnostic tool that can accurately predict where or when it will show up. And because depression symptoms are intangible, it's hard to know who might look fine but is actually struggling. According to the National Institute of Mental Health, it takes the average person suffering with a mental illness over ten years to ask for help. But there are very effective treatments. Medications and therapy complement each other to boost brain chemicals. In extreme cases, electroconvulsive therapy, which is like a controlled seizure in the patient's brain, is also very helpful. Other promising treatments, like transcranial magnetic stimulation, are being investigated, too. So, if you know someone struggling with depression, encourage them, gently, to seek out some of these options. You might even offer to help with specific tasks, like looking up therapists in the area, or making a list of questions to ask a doctor. To someone with depression, these first steps can seem insurmountable. If they feel guilty or ashamed, point out that depression is a medical condition, just like asthma or diabetes. It's not a weakness or a personality trait, and they shouldn't expect themselves to just get over it anymore than they could will themselves to get over a broken arm. If you haven't experienced depression yourself, avoid comparing it to times you've felt down. Comparing what they're experiencing to normal, temporary feelings of sadness can make them feel guilty for struggling. Even just talking about depression openly can help. For example, research shows that asking someone about suicidal thoughts actually reduces their suicide risk. Open conversations about mental illness help erode stigma and make it easier for people to ask for help. And the more patients seek treatment, the more scientists will learn about depression, and the better the treatments will get.
خەمۆکی هۆکاری سەرەکیی پەککەوتنە لە جیهاندا. لە ئەمریکا, نزیکەی ١٠٪ ی پێگەیشتوان بەدەست خەمۆکییەوە دەناڵێنن. بەڵام لەبەرئەوەی نەخۆشییەکی دەروونییە, تێگەیشتن لێی قورسترە لەچاو نەخۆشییەکی وەک بەرزی کۆلیستڕۆل. یەکێک لە هۆکارە سەرەکییەکانیش تێکەڵکردنی ئەو جیاوازیەیە لە نێوان نەخۆشی خەمۆکی و تەنها هەستکردن بە غەمباری. هەموو کەسێک جار جار هەست بە غەمباری دەکات. هێنانی نمرەی خراپ, لەدەستدانی کار, دەمەقاڵێ کردن, تەنانەت ڕۆژێکی باراناوی ڕەنگە هەستی غەمباریمان بۆ دروست بکات. هەندێ کاتیش هیچ ڕوداوێک ڕووی نەداوە. تەنها لە پڕ ئەو هەستە دروست دەبێت. پاشان بارودۆخەکان دەگۆڕدرێن و ئەو هەستانەی غەمبارمان دەکەن نامێنن. نەخۆشی خەمۆکی جیاوازە. نەخۆشییەکی پزیشکییە بە پێی ویستی تۆ کۆتایی نایەت. بە لایەنی کەمەوە بۆ ماوەی دوو هەفتە درێژە دەکێشێت، و بە شێوەیەکی نا ئاسایی ڕێگری دەکات لە توانای ئیشکردن یاریکردن و پەیوەندی خۆشەویستی . خەمۆکی چەندین نیشانەی جیاوازی هەیە وەک: دەرونێکی غەمبار, لەدەستدانی چێژ لەو شتانەی کە پێشتر چێژبەخش بوون, گۆڕانی ئارەزووی خواردن, هەستکردن بە بێنرخی و خۆ تاوانبارکردنی زۆر, زۆر خەوتن یاخود کەم خەوی, کەمی تەرکیزکردن, بێ ئۆقرەیی یاخود خاوبونەوە, لەدەستدانی وزە, دووبارەبوونەوەی بیری خۆکوشتن. ئەگەر لایەنی کەم پێنج لەو نیشانانەت هەبوو, بە پێی ڕێنماییە دەرونییەکان ئەکرێت خەمۆکیت تێدا دەستنیشان بکرێت. ئەوەش تەنها نیشانە ڕەفتارییەکان ناگرێتەوە, خەمۆکی چەند نیشانەیەکی جەستەیی هەیە لە مێشکدا. یەکەم جار، چەند گۆڕانێک ڕودەدەن کە بە چاوی ئاسایی و تیشکی ئێکس دەبینرێن. ئەم نیشانانەش بچووک بوونەوەی بەشی پێشەوەی مێشك وقەبارەی هایپۆکامپەس دەگرێتەوە. بە شێوەیەکی وردتر، خەمۆکی پەیوەندی بە چەند شتێکی تریشەوە هەیە: ناردن و کەمبوونەوەی هەندێک لە دەمارە گوێزەرەوەکان, بە تایبەت سیرۆتۆنین، نۆرئێپنیفرین و دۆپامین تێکچونی کاتژمێری لەش, یان چەند گۆڕانێکی دیاریکراو لە قوڵایی خەوتن و شەپۆلە خاوەکانی سوڕی خەو, وە تێکچوونی هۆرمۆنەکان وەک بەرزی کۆرتیزۆڵ و نائاسایی بوونی ڕژێنی دەرەقی. بەڵام زانایانی دەمارزانی تا ئێستاش وێنەیەکی ڕوونیان لەبەر دەست نییە کە هۆکاری خەمۆکی چییە. پێدەچێت بەهۆی پەیوەندییەکی ئاڵۆزەوە بێت لە نێوان جینەکان و ژینگەدا، بەڵام سەرچاوەیەکی دەستنیشانکراومان نییە تا بە وردی پیشانی بدات کە کەی و لە کوێ نەخۆشییەکە سەرهەڵدەدات . وە لەبەرئەوەی نیشانەکانی خەمۆکی هەست پێنەکراون, قورسە هەست بە کەسێک بکرێت کە باش دیارە کەچی لە ڕاستیدا بە خەمۆکییەوە دەناڵێنێت. بە گوێرەی پەیمانگەی نەتەوەیی تەندروستی دەروونی, بە تێکڕایی کەسێک کە بە نەخۆشییەکی دەروونیەوە دەناڵێنێت زیاد لە ١٠ ساڵ دەخایەنێت تاوەکو داوای یارمەتی دەکات. بەڵام چەند چارەسەرێکی کاریگەریش هەیە دەرمان و چارەسەری سروشتی تەواوکەری یەکترین بۆ باشترکردنی دەردراوەکانی مێشک. لە بارودۆخە زۆر قورسەکانیشدا چارەسەر بە تەزوی کارەبا, کە وەک گەشکە وایە لە مێشکی نەخۆشدا، زۆر ڕێگایەکی بەسودە. چارەسەرە هیوابەخشەکانی تر، وەک چارەسەر بە تەزووی موگناتیزی لەژێر تاقیکردنەوەدایە. بۆیە گەر کەسێک دەناسیت کە بەدەست خەمۆکییەوە دەناڵێنێت، بە میهرەبانییەوە هانی بدە کە یەکێک لەم ڕێگە چارانە بدۆزێتەوە. دەکرێت یارمەتیدەریبیت لە چەند کارێکدا، وەک گەڕان بەدوای دەرونزانێکدا لەو شوێنە، یان دروستکردنی لیستێک پرسیار بۆ ئەوەی لە دکتۆرێکی بکەن. بۆ کەسێک کە خەمۆکە، ئەم هەنگاوە سەرەتاییانە قورسن. ئەگەر هەست بە عەیبە و تاوان بکەن، بۆیان ڕونبکەرەوە کە خەمۆکیش نەخۆشییەکی پزیشکییە هەر وەکو هەناسە توندی و شەکرە. واتای لاوازی و تایبەتمەندی کەسی ناگەیەنێت، نابێت وابزانن کە بە تەنها خۆیان دەتوانن ڕزگاریان بێت هەروەک ئەوەی ناتوانن بەتەنها قۆڵێکی شکاو تیمار کەن. ئەگەر تا ئێستا توشی خەمۆکی نەبوویت ، بەراوردی خەمۆکی مەکە بەو کاتانەی هەستت بە غەمباری کردووە. بەراوردکردنی هەستی ئەوانەی خەمۆکن بە هەستی خەمباربوونی ئاسایی و کاتی وایان لێدەکات کە هەست بە تاوان بکەن بەهۆی ئازارچەشتنیانەوە. تەنانەت باسکردنی خەمۆکی بە ئاشکرا دەکرێت یارمەتیدەربێت . بۆ نمونە، توێژینەوەکان دەریانخستووە کە پرسیارکردن لەسەر بیری خۆکوژی لە کەسێک بە شێوەیەکی کاریگەر مەترسی خۆکوشتن کەمدەکاتەوە. وتوێژی ئاشکرا لەبارەی نەخۆشییە دەرونییەکانەوە شەرمکردن ناهێڵێت وە بۆ خەڵک ئاسانتر دەبێت کە داوای یارمەتی بکەن. هەروەها تاوەکو نەخۆشی زیاتر چارەسەر بکرێت، زاناکان زیاتر دەزانن لە بارەی خەمۆکییەوە، وە چارەسەرەکانیش باشتر دەبن.