Πρόσφατα ταξίδευα στα Χάιλαντς της Νέας Γουινέας και συνομίλησα με έναν άντρα που είχε τρεις συζύγους. Τον ρώτησα, «Πόσες συζύγους θα ήθελες να έχεις;» Έκανε μια μεγάλη παύση και αναρωτήθηκα, «Θα μου πει πέντε; Θα μου πει δέκα; Θα μου πει εικοσιπέντε;» Και τότε έσκυψε προς το μέρος μου και μου ψιθύρισε, «Καμία!»
I was recently traveling in the Highlands of New Guinea, and I was talking with a man who had three wives. I asked him, "How many wives would you like to have?" And there was this long pause, and I thought to myself, "Is he going to say five? Is he going to say 10? Is he going to say 25?" And he leaned towards me and he whispered, "None."
(Γέλια)
(Laughter)
Το 86% της ανθρώπινης κοινωνίας επιτρέπει σ' έναν άντρα να έχει πολλές συζύγους: Πολυγυνία. Αλλά στην πλειοψηφία αυτών των πολιτισμών, μόνο το 5 με 10% των αντρών έχει πράγματι πολλές συζύγους. Οι πολλές σύντροφοι μπορούν να γίνουν πονοκέφαλος. Μπορεί να τσακώνονται, ή ακόμα και να δηλητηριάζουν η μία τα παιδιά της άλλης. Πρέπει να έχεις πολλές αγελάδες, πολλές κατσίκες,
Eighty-six percent of human societies permit a man to have several wives: polygyny. But in the vast majority of these cultures, only about five or ten percent of men actually do have several wives. Having several partners can be a toothache. In fact, co-wives can fight with each other, sometimes they can even poison each other's children. And you've got to have a lot of cows, a lot of goats,
πολλά χρήματα, πολλή γη, για να φτιάξεις ένα χαρέμι. Είμαστε ένα είδος που δημιουργεί ζεύγη. Το 97% των θηλαστικών δεν μεγαλώνει τα μικρά του ως ζεύγη, οι άνθρωποι το κάνουν. Δεν υπονοώ ότι είμαστε απαραιτήτως σεξουαλικά πιστοί στους συντρόφους μας. Έχω μελετήσει τη μοιχεία σε 42 πολιτισμούς. Γνωρίζω κάποια απ' τα γενετικά αίτια και κάποια που σχετίζονται με την εγκεφαλική λειτουργία.
a lot of money, a lot of land, in order to build a harem. We are a pair-bonding species. Ninety-seven percent of mammals do not pair up to rear their young; human beings do. I'm not suggesting that we're not -- that we're necessarily sexually faithful to our partners. I've looked at adultery in 42 cultures, I understand, actually, some of the genetics of it, and some of the brain circuitry of it.
Είναι κάτι πολύ συνηθισμένο σε όλο τον κόσμο. Όμως είμαστε γεννημένοι για να αγαπάμε. Πώς αλλάζει η τεχνολογία την αγάπη; Θα πω πως σχεδόν καθόλου. Μελετάω τον εγκέφαλο. Οι συνάδελφοί μου κι εγώ κάναμε μαγνητικές τομογραφίες σε πάνω από 100 εγκεφάλους ανθρώπων που προσφάτως είχαν ερωτευτεί, ανθρώπων που προσφάτως τους είχαν απορρίψει και ανθρώπων που ήταν ερωτευμένοι για πολύ καιρό. Και είναι δυνατόν κάποιος να είναι ερωτευμένος μακροχρόνια. Υποστηρίζω εδώ και καιρό ότι έχουμε εξελίξει τρία διαφορετικά εγκεφαλικά συστήματα για το ζευγάρωμα και την αναπαραγωγή: τη σεξουαλική ορμή, τα έντονα ερωτικά συναισθήματα, και τα συναισθήματα μιας βαθιάς κοσμικής σύνδεσης μ' έναν σύντροφο. Αυτά τα τρία συστήματα, μαζί με άλλα μέρη του εγκεφάλου,
It's very common around the world, but we are built to love. How is technology changing love? I'm going to say almost not at all. I study the brain. I and my colleagues have put over 100 people into a brain scanner -- people who had just fallen happily in love, people who had just been rejected in love and people who are in love long-term. And it is possible to remain "in love" long-term. And I've long ago maintained that we've evolved three distinctly different brain systems for mating and reproduction: sex drive, feelings of intense romantic love and feelings of deep cosmic attachment to a long-term partner. And together, these three brain systems --
συνθέτουν τη σεξουαλική, την ερωτική και την οικογενειακή μας ζωή. Όμως βρίσκονται πολύ πιο κάτω από τον εγκεφαλικό φλοιό,
with many other parts of the brain -- orchestrate our sexual, our romantic and our family lives.
πολύ πιο κάτω από το μεταιχμιακό σύστημα, όπου αισθανόμαστε και ενεργοποιούμε τα συναισθήματά μας. Βρίσκονται στα πιο πρωτόγονα μέρη του εγκεφάλου που συνδέονται με την ενέργεια, την προσοχή, τη λαχτάρα, τα κίνητρα, την επιθυμία και την ορμή. Σε αυτή την περίπτωση,
But they lie way below the cortex, way below the limbic system where we feel our emotions, generate our emotions. They lie in the most primitive parts of the brain, linked with energy, focus, craving, motivation, wanting and drive. In this case, the drive to win life's greatest prize:
την ορμή προς το μεγαλύτερο βραβείο της ζωής,
έναν σύντροφο για ζευγάρωμα.
a mating partner.
Αυτά αναπτύχθηκαν στους προγόνους μας πριν από 4,4 εκατομμύρια χρόνια, και δεν πρόκειται ν' αλλάξουν όσες γνωριμίες κι αν κάνετε στο Tinder. (Γέλια) (Χειροκρότημα) Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η τεχνολογία αλλάζει τον τρόπο που φλερτάρουμε: Ηλεκτρονική αλληλογραφία, μηνύματα, εμότζις για να εκφράσουμε τα συναισθήματά μας, σέξτινγκ, λάικ στις φωτογραφίες, σέλφις. Βλέπουμε νέους κανόνες και ταμπού του φλερτ. Αλλάζουν, όμως, όλα αυτά δραματικά την αγάπη;
They evolved over 4.4 million years ago among our first ancestors, and they're not going to change if you swipe left or right on Tinder. (Laughter) (Applause) There's no question that technology is changing the way we court: emailing, texting, emojis to express your emotions, sexting, "liking" a photograph, selfies ... We're seeing new rules and taboos for how to court. But, you know -- is this actually dramatically changing love?
Δείτε τα τέλη της δεκαετίας του 1940,
What about the late 1940s,
όταν τα αυτοκίνητα έγιναν δημοφιλή και είχαμε ξαφνικά κρεβατοκάμαρες σε ρόδες. (Γέλια)
when the automobile became very popular and we suddenly had rolling bedrooms? (Laughter)
Ή όταν βγήκε το αντισυλληπτικό χάπι. Απαλλαγμένες από τον φόβο της εγκυμοσύνης και του κοινωνικού στίγματος, οι γυναίκες μπορούσαν επιτέλους να εκφράσουν την πρωτόγονη και αρχέγονη σεξουαλικότητά τους. Ακόμα και οι ιστοσελίδες διαδικτυακών γνωριμιών δεν αλλάζουν την αγάπη. Είμαι επιστημονική σύμβουλος της σελίδας Match.com εδώ και 11 χρόνια. Τους λέω διαρκώς, και συμφωνούν, ότι δεν είναι ιστοσελίδα για ραντεβού, είναι ιστοσελίδα γνωριμιών. Όταν κάθεσαι σε ένα μπαρ, σ' ένα καφέ, ή σε ένα παγκάκι στο πάρκο, ο αρχαίος εγκέφαλός σου παίρνει μπρος σαν μια γάτα που μόλις ξύπνησε, και χαμογελάς, γελάς, ακούς και περιφέρεσαι όπως οι πρόγονοί μας πριν από 100.000 χρόνια.
How about the introduction of the birth control pill? Unchained from the great threat of pregnancy and social ruin, women could finally express their primitive and primal sexuality. Even dating sites are not changing love. I'm Chief Scientific Advisor to Match.com, I've been it for 11 years. I keep telling them and they agree with me, that these are not dating sites, they are introducing sites. When you sit down in a bar, in a coffee house, on a park bench, your ancient brain snaps into action like a sleeping cat awakened, and you smile and laugh and listen and parade the way our ancestors did 100,000 years ago.
Μπορούμε να σας φέρουμε σε επαφή με πολλούς ανθρώπους, όλες αυτές οι ιστοσελίδες μπορούν, αλλά ο μόνος πραγματικός αλγόριθμος είναι ο ανθρώπινος εγκέφαλός σας. Η τεχνολογία δεν θα το αλλάξει αυτό. Η τεχνολογία δεν θα αλλάξει, επίσης, ποιον θα επιλέξετε να αγαπήσετε. Μελετάω τη βιολογία της προσωπικότητας και έχω καταλήξει στο συμπέρασμα ότι έχουμε εξελίξει τέσσερις τρόπους σκέψης και συμπεριφοράς, που συνδέονται με τα συστήματα ντοπαμίνης, σεροτονίνης, τεστοστερόνης και οιστρογόνων. Έτσι, από την επιστήμη του εγκεφάλου δημιούργησα ένα ερωτηματολόγιο για να υπολογίσω σε ποιο βαθμό εκφράζετε τα χαρακτηριστικά, το σύστημα των χαρακτηριστικών, που συνδέονται με καθένα από τα τέσσερα εγκεφαλικά συστήματα.
We can give you various people -- all the dating sites can -- but the only real algorithm is your own human brain. Technology is not going to change that. Technology is also not going to change who you choose to love. I study the biology of personality, and I've come to believe that we've evolved four very broad styles of thinking and behaving, linked with the dopamine, serotonin, testosterone and estrogen systems. So I created a questionnaire directly from brain science to measure the degree to which you express the traits -- the constellation of traits -- linked with each of these four brain systems.
Μετά ανεβάζω αυτό το ερωτηματολόγιο στις ιστοσελίδες γνωριμιών του Match σε 40 χώρες. Πάνω από 14 εκατομμύρια άνθρωποι το έχουν απαντήσει και μπόρεσα να μελετήσω ποιος ελκύεται φυσικά από ποιον. Αποδεικνύεται πως εκείνοι με έντονο σύστημα ντοπαμίνης, που έχουν την τάση να είναι περίεργοι, δημιουργικοί, αυθόρμητοι, ενεργητικοί -φαντάζομαι πως υπάρχουν πολλοί σ' αυτή την αίθουσα- ελκύονται από ανθρώπους σαν κι αυτούς. Οι περίεργοι, δημιουργικοί άνθρωποι χρειάζονται ανθρώπους σαν κι αυτούς. Οι άνθρωποι με έντονο σύστημα σεροτονίνης έχουν την τάση να είναι παραδοσιακοί, συντηρητικοί, ν' ακολουθούν κανόνες, να σέβονται τις αρχές. Τείνουν να είναι θρησκευόμενοι -η θρησκευτικότητα βρίσκεται στο σύστημα σεροτονίνης- και οι παραδοσιακοί άνθρωποι θέλουν παραδοσιακούς ανθρώπους. Σ' αυτές τις περιπτώσεις τα όμοια έλκονται. Στις άλλες δύο περιπτώσεις, τα αντίθετα έλκονται. Οι άνθρωποι με έντονο σύστημα τεστοστερόνης τείνουν να είναι αναλυτικοί, λογικοί, άμεσοι, αποφασιστικοί, και στοχεύουν τους αντιθέτους τους: Κάποιον που έχει υψηλά οιστρογόνα, κάποιον με λεκτικές δεξιότητες και ικανότητες στη διαχείριση ανθρώπων,
I then put that questionnaire on various dating sites in 40 countries. Fourteen million or more people have now taken the questionnaire, and I've been able to watch who's naturally drawn to whom. And as it turns out, those who were very expressive of the dopamine system tend to be curious, creative, spontaneous, energetic -- I would imagine there's an awful lot of people like that in this room -- they're drawn to people like themselves. Curious, creative people need people like themselves. People who are very expressive of the serotonin system tend to be traditional, conventional, they follow the rules, they respect authority, they tend to be religious -- religiosity is in the serotonin system -- and traditional people go for traditional people. In that way, similarity attracts. In the other two cases, opposites attract. People very expressive of the testosterone system tend to be analytical, logical, direct, decisive, and they go for their opposite: they go for somebody who's high estrogen, somebody who's got very good verbal skills and people skills,
που είναι πολύ διαισθητικός, πολύ φροντιστικός και εκφράζει τα συναισθήματά του. Έχουμε εκ φύσεως μοτίβα ζευγαρώματος. Η σύγχρονη τεχνολογία δεν θα επηρεάσει ποιους επιλέγουμε ν' αγαπήσουμε. Όμως η τεχνολογία δημιουργεί μια σύγχρονη τάση την οποία βρίσκω ιδιαιτέρως σημαντική. Έχει σχέση με την έννοια του παράδοξου της επιλογής. Για εκατομμύρια χρόνια ζούσαμε σε ομάδες κυνηγών και τροφοσυλλεκτών. Δεν είχαμε τη δυνατότητα να επιλέξουμε ανάμεσα στα 1.000 άτομα μιας ιστοσελίδας. Προσφάτως μελετούσα ακριβώς αυτό, και νομίζω πως υπάρχει ένα ιδιαίτερο σημείο γι' αυτό στον εγκέφαλο.
who's very intuitive and who's very nurturing and emotionally expressive. We have natural patterns of mate choice. Modern technology is not going to change who we choose to love. But technology is producing one modern trend that I find particularly important. It's associated with the concept of paradox of choice. For millions of years, we lived in little hunting and gathering groups. You didn't have the opportunity to choose between 1,000 people on a dating site. In fact, I've been studying this recently, and I actually think there's some sort of sweet spot in the brain;
Δεν ξέρω ποιο είναι, αλλά απ' ό,τι φαίνεται, μελετώντας πολλά δεδομένα, μπορούμε να χειριστούμε από πέντε έως εννέα εναλλακτικές επιλογές και μετά παθαίνουμε αυτό που οι επιστήμονες ονομάζουν «νοητική υπερπληροφόρηση» και δεν επιλέγουμε τίποτα. Σκέφτηκα πως λόγω αυτής της νοητικής υπερπληροφόρησης, χρησιμοποιούμε μια νέα μορφή του φλερτ που την ονομάζω «αργή αγάπη». Κατέληξα σ' αυτό όσο δουλεύω στο Match.com. Τα τελευταία έξι χρόνια κάνουμε κάθε χρόνο μια μελέτη
I don't know what it is, but apparently, from reading a lot of the data, we can embrace about five to nine alternatives, and after that, you get into what academics call "cognitive overload," and you don't choose any. So I've come to think that due to this cognitive overload, we're ushering in a new form of courtship that I call "slow love." I arrived at this during my work with Match.com. Every year for the last six years,
που την ονομάζουμε «Εργένηδες στην Αμερική». Δεν κάνουμε δημοσκοπήσεις στο Match, τις κάνουμε στον πληθυσμό της Αμερικής. Μελετήσαμε πάνω από 5.000 ανθρώπους, αντιπροσωπευτικό δείγμα Αμερικανών, βάση της απογραφής. Τώρα έχουμε στοιχεία για πάνω από 30.000 ανθρώπους. Κάθε χρόνο βλέπω κάποια μοτίβα που παραμένουν ίδια. Κάθε χρόνο, όταν θέτω το ερώτημα, πάνω από το 50% έχει κάνει σχέση της μιας βραδιάς, όχι απαραίτητα την προηγούμενη χρονιά, αλλά στη ζωή τους. το 50% έχει φίλους με τους οποίους έχει κάνει περιστασιακά σεξ, και πάνω από το 50% έχει ζήσει για καιρό με κάποιον προτού τον παντρευτεί.
we've done a study called "Singles in America." We don't poll the Match population, we poll the American population. We use 5,000-plus people, a representative sample of Americans based on the US census. We've got data now on over 30,000 people, and every single year, I see some of the same patterns. Every single year when I ask the question, over 50 percent of people have had a one-night stand -- not necessarily last year, but in their lives -- 50 percent have had a friends with benefits during the course of their lives, and over 50 percent have lived with a person long-term
Οι Αμερικάνοι πιστεύουν ότι αυτό είναι απερίσκεπτο. Αυτό το αμφισβητούσα από καιρό. Τα μοτίβα είναι πολύ έντονα. Πρέπει να υπάρχει κάποια δαρβινική εξήγηση. Δεν μπορεί τόσοι άνθρωποι να είναι τρελοί. Τότε έπεσα πάνω σε μια στατιστική που μου έδωσε την εξήγηση. Ήταν ένα πολύ ενδιαφέρον επιστημονικό άρθρο στο οποίο είδα πως το 67% των σημερινών εργένηδων της Αμερικής που συζούν μακροχρόνια με κάποιον, δεν έχουν παντρευτεί επειδή τρέμουν το διαζύγιο. Τρέμουν τις κοινωνικές, νομικές, συναισθηματικές και οικονομικές συνέπειες ενός διαζυγίου. Έτσι, συνειδητοποίησα ότι δεν είναι απερίσκεπτοι. Νομίζω πως είναι επιφυλακτικοί. Σήμερα οι εργένηδες θέλουν να γνωρίζουν τα πάντα για τον σύντροφό τους προτού τον παντρευτούν. Μαθαίνεις πολλά στο κρεβάτι, όχι μόνο πώς κάνει κάποιος έρωτα,
before marrying. Americans think that this is reckless. I have doubted that for a long time; the patterns are too strong. There's got to be some Darwinian explanation -- Not that many people are crazy. And I stumbled, then, on a statistic that really came home to me. It was a very interesting academic article in which I found that 67 percent of singles in America today who are living long-term with somebody, have not yet married because they are terrified of divorce. They're terrified of the social, legal, emotional, economic consequences of divorce. So I came to realize that I don't think this is recklessness; I think it's caution. Today's singles want to know every single thing about a partner before they wed. You learn a lot between the sheets, not only about how somebody makes love,
αλλά και αν είναι στοργικός, αν σε ακούει,
but whether they're kind,
και στην ηλικία μου, αν έχει αίσθηση του χιούμορ. (Γέλια)
whether they can listen and at my age, whether they've got a sense of humor.
(Laughter)
Σε μια εποχή που έχουμε υπερβολικά πολλές επιλογές, που έχει μειωθεί ο φόβος της εγκυμοσύνης και των ασθενειών, και δεν αισθανόμαστε ντροπή που κάνουμε σεξ πριν το γάμο, νομίζω ότι οι άνθρωποι δεν βιάζονται ν' αγαπήσουν. Στην πραγματικότητα, αυτό που συμβαίνει είναι μια επιμήκυνση της περιόδου προ της δέσμευσης,
And in an age where we have too many choices, we have very little fear of pregnancy and disease and we've got no feeling of shame for sex before marriage, I think people are taking their time to love. And actually, what's happening is, what we're seeing is a real expansion of the precommitment stage
πριν περάσουμε την κουλούρα.
before you tie the knot.
Εκεί που κάποτε ο γάμος ήταν η αρχή μιας σχέσης, τώρα είναι το φινάλε. Όμως ο ανθρώπινος εγκέφαλος - (Γέλια) ο ανθρώπινος εγκέφαλος πάντα θριαμβεύει.
Where marriage used to be the beginning of a relationship, now it's the finale. But the human brain -- (Laughter) The human brain always triumphs,
Πράγματι, στις ΗΠΑ σήμερα, 86% των Αμερικανών θα έχει παντρευτεί μέχρι τα 49. Ακόμα και σε πολιτισμούς που δεν παντρεύονται τόσοι πολλοί, καταλήγουν τελικά σε μια μακροχρόνια σχέση. Άρχισα να σκέφτομαι λοιπόν, πως αν σ' αυτό το μακρύτερο στάδιο πριν την τελική δέσμευση μπορούμε ν' απαλλαγούμε από τις κακές σχέσεις χωρίς να έχουμε παντρευτεί, ίσως τότε να δούμε περισσότερους ευτυχισμένους γάμους. Έκανα λοιπόν μια έρευνα σε 1.100 παντρεμένους στην Αμερική, φυσικά όχι στο Match.com.
and indeed, in the United States today, 86 percent of Americans will marry by age 49. And even in cultures around the world where they're not marrying as often, they are settling down eventually with a long-term partner. So it began to occur to me: during this long extension of the precommitment stage, if you can get rid of bad relationships before you marry, maybe we're going to see more happy marriages. So I did a study of 1,100 married people in America -- not on Match.com, of course --
Τους έκανα πολλές ερωτήσεις και μία απ' αυτές ήταν, «Θα παντρευόσαστε ξανά τον άνθρωπο με τον οποίο είστε παντρεμένοι;» Το 81% απάντησε, «Ναι». Στην πραγματικότητα, η μεγαλύτερη αλλαγή στη σύγχρονη ερωτική και οικογενειακή ζωή δεν είναι η τεχνολογία. Δεν είναι καν η «αργή αγάπη». Είναι η αύξηση των εργαζόμενων γυναικών σε όλο τον κόσμο. Για εκατομμύρια χρόνια οι πρόγονοί μας ζούσαν σε κυνηγετικές και τροφοσυλλεκτικές ομάδες. Οι γυναίκες ακολουθούσαν συλλέγοντας φρούτα και λαχανικά.
and I asked them a lot of questions. But one of the questions was, "Would you re-marry the person you're currently married to?" And 81 percent said, "Yes." In fact, the greatest change in modern romance and family life is not technology. It's not even slow love. It's actually women piling into the job market in cultures around the world. For millions of years, our ancestors lived in little hunting and gathering groups. Women commuted to work to gather their fruits and vegetables.
Επέστρεφαν στο σπίτι με το 60-80% του καθημερινού φαγητού. Οι οικογένειες με διπλό εισόδημα ήταν ο κανόνας και οι γυναίκες θεωρούνταν ισοδύναμες με τους άντρες οικονομικά, κοινωνικά και σεξουαλικά. Μετά το περιβάλλον άλλαξε πριν από 10.000 χρόνια και εγκατασταθήκαμε σε αγροκτήματα. Οι άντρες και οι γυναίκες αναγκάστηκαν να παντρεύονται τον κατάλληλο άνθρωπο, από το σωστό περιβάλλον, τη σωστή θρησκεία, το καλό σόι, με τις καλές κοινωνικές και πολιτικές διασυνδέσεις.
They came home with 60 to 80 percent of the evening meal. The double-income family was the rule. And women were regarded as just as economically, socially and sexually powerful as men. Then the environment changed some 10,000 years ago, we began to settle down on the farm and both men and women became obliged, really, to marry the right person, from the right background, from the right religion and from the right kin and social and political connections.
Οι δουλειές των αντρών έγιναν πιο σημαντικές. Μετακινούσαν τα βράχια, έκοβαν δέντρα, καλλιεργούσαν τη γη. Πήγαιναν τα προϊόντα τους στις τοπικές αγορές και επέστρεφαν σπίτι με χρήματα. Μαζί μ' αυτό βλέπουμε τη δημιουργία διαφόρων πεποιθήσεων: Tης παρθενίας πριν το γάμο, γάμους με προξενιό, αυστηρά σχεδιασμένους γάμους, την πεποίθηση ότι ο άντρας είναι η κεφαλή του σπιτιού, ότι η θέση της γυναίκας είναι στο σπίτι, και το πιο σημαντικό,
Men's jobs became more important: they had to move the rocks, fell the trees, plow the land. They brought the produce to local markets, and came home with the equivalent of money. Along with this, we see a rise of a host of beliefs: the belief of virginity at marriage, arranged marriages -- strictly arranged marriages -- the belief that the man is the head of the household, that the wife's place is in the home and most important,
τίμα τον άντρα σου μέχρι να σας χωρίσει ο θάνατος. Αυτά δεν υπάρχουν πια. Χάνονται, και σε πολλά μέρη έχουν ήδη χαθεί.
honor thy husband, and 'til death do us part. These are gone. They are going, and in many places,
Τώρα βρισκόμαστε σε επανάσταση του γάμου.
they are gone.
Απορρίπτούμε 10.000 χρόνια αγροτικής παράδοσης και πάμε προς μια ισότητα στις σχέσεις των φύλων, κάτι που θεωρώ πως είναι πολύ συμβατό με το αρχαίο πνεύμα. Δεν είμαι μια Πολιάνα. Υπάρχουν πολλά που πρέπει ν' αλλάξουν. Έχω μελετήσει το διαζύγιο σε 80 πολιτισμούς, όπως και τη μοιχεία.
We are right now in a marriage revolution. We are shedding 10,000 years of our farming tradition and moving forward towards egalitarian relationships between the sexes -- something I regard as highly compatible with the ancient human spirit. I'm not a Pollyanna; there's a great deal to cry about. I've studied divorce in 80 cultures, I've studied, as I say, adultery in many --
Υπάρχουν πολλά προβλήματα.
there's a whole pile of problems.
Όπως είπε κάποτε ο ποιητής Ουίλιαμ Μπάτλερ Γέιτς, «Η αγάπη είναι άτιμη». Θα προσέθετα, «Κανείς δεν βγαίνει ζωντανός». (Γέλια)
As William Butler Yeats, the poet, once said, "Love is the crooked thing." I would add, "Nobody gets out alive." (Laughter)
Όλοι έχουμε προβλήματα. Νομίζω πως ο ποιητής Ράνταλ Τζάρελ το είπε ακόμα καλύτερα. Είπε, «Ο σκοτεινός, ανήσυχος κόσμος της οικογενειακής ζωής. Εκεί που οι πιο σπουδαίοι μπορούν να αποτύχουν και οι πιο ταπεινοί να επιτύχουν». Όμως θα σας αφήσω μ' αυτό: Η αγάπη και η αφοσίωση θα θριαμβεύσουν. Η τεχνολογία δεν μπορεί να το αλλάξει αυτό. Θα ολοκληρώσω λέγοντας,
We all have problems. But in fact, I think the poet Randall Jarrell really sums it up best. He said, "The dark, uneasy world of family life -- where the greatest can fail, and the humblest succeed." But I will leave you with this: love and attachment will prevail, technology cannot change it. And I will conclude by saying
πως όλες οι αντιλήψεις σχετικά με τις ανθρώπινες σχέσεις
any understanding of human relationships must take into account
πρέπει να λάβουν υπ' όψιν
έναν από τους πιο καθοριστικούς παράγοντες της ανθρώπινης συμπεριφοράς: την ακόρεστη, ευπροσάρμοστη και αρχέγονη ορμή του ανθρώπου ν' αγαπήσει. Σας ευχαριστώ. (Χειροκρότημα) Κέλι Στότζελ: Σ' ευχαριστώ πολύ, Έλεν. Όπως ξέρεις, έχουμε εδώ άλλη μια ομιλήτρια που εργάζεται στον ίδιο τομέα με σένα. Τα προσεγγίζει αυτά από μια διαφορετική οπτική. Η Εστέρ Περέλ είναι ψυχοθεραπεύτρια που εργάζεται με ζευγάρια.
one the most powerful determinants of human behavior: the unquenchable, adaptable and primordial human drive to love. Thank you. (Applause) Kelly Stoetzel: Thank you so much for that, Helen. As you know, there's another speaker here with us that works in your same field. She comes at it from a different perspective. Esther Perel is a psychotherapist who works with couples.
Εσύ μελετάς τα δεδομένα,
You study data,
η Εστέρ μελετά τις ιστορίες που της λένε τα ζευγάρια όταν πάνε σε εκείνη για βοήθεια. Ας έρθει κοντά μας στη σκηνή. Εστέρ; (Χειροκρότημα)
Esther studies the stories the couples tell her when they come to her for help. Let's have her join us on the stage. Esther? (Applause)
Εστέρ, καθώς παρακολουθούσες την ομιλία της Έλεν, υπήρχε κάποιο σημείο που θα ήθελες να σχολιάσεις μέσα από το πρίσμα της δικής σου εργασίας; Εστέρ Περέλ: Είναι ενδιαφέρον, γιατί από τη μια πλευρά
So Esther, when you were watching Helen's talk, was there any part of it that resonated with you through the lens of your own work that you'd like to comment on? Esther Perel: It's interesting, because on the one hand,
η ανάγκη για αγάπη είναι παγκόσμια και πανταχού παρούσα. Όμως ο τρόπος που αγαπούμε, το νόημα που βγάζουμε, οι κανόνες που διέπουν τις σχέσεις μας, νομίζω πως αλλάζουν δραστικά. Προερχόμαστε από ένα μοντέλο που μέχρι τώρα το ρύθμιζαν κυρίως το καθήκον και οι υποχρεώσεις, οι ανάγκες της συλλογικότητας και της αφοσίωσης. Και από αυτό έχουμε πάει σε ένα μοντέλο ελεύθερης επιλογής και ατομικών δικαιωμάτων,
the need for love is ubiquitous and universal. But the way we love -- the meaning we make out of it -- the rules that govern our relationships, I think, are changing fundamentally. We come from a model that, until now, was primarily regulated around duty and obligation, the needs of the collective and loyalty. And we have shifted it to a model of free choice and individual rights,
αυτοπραγμάτωσης και ευτυχίας. Έτσι, το πρώτο που σκέφτηκα ήταν πως η ανάγκη δεν αλλάζει, αλλά το πλαίσιο και ο τρόπος που ρυθμίζουμε αυτές τις σχέσεις άλλαξε πολύ. Ως προς το παράδοξο της επιλογής:
and self-fulfillment and happiness. And so, that was the first thing I thought, that the need doesn't change, but the context and the way we regulate these relationships changes a lot.
Απ' τη μια πλευρά μας αρέσει το καινούργιο και το παιχνίδι, νομίζω, όταν έχουμε τόσες επιλογές. Ταυτόχρονα, μιας και ανέφερες τη νοητική υπερπληροφόρηση, βλέπω πολλούς ανθρώπους που... που τρέμουν την αβεβαιότητα και τις αμφιβολίες που συνοδεύουν αυτή την πληθώρα επιλογών,
On the paradox of choice -- you know, on the one hand we relish the novelty and the playfulness, I think, to be able to have so many options. And at the same time, as you talk about this cognitive overload, I see many, many people who ... who dread the uncertainty and self-doubt that comes with this massa of choice,
και που δημιουργούν φόβο. Φόβο μη χάσουμε ευκαιρίες, φόβο μήπως κάτι μας ξεφύγει. Είναι σα να λέμε, «Πώς μπορώ να ξέρω ότι βρήκα τον ένα και μοναδικό; Τον κατάλληλο;» Έτσι δημιουργήσαμε αυτό που ονομάζω «μόνιμη ασάφεια». Η μόνιμη ασάφεια είναι όταν φοβάσαι πολύ μη μείνεις μόνος, αλλά ταυτόχρονα δεν είσαι έτοιμος να δεσμευτείς συναισθηματικά. Είναι διάφορες τακτικές που επιμηκύνουν την αβεβαιότητα μιας σχέσης, αλλά και την αβεβαιότητα του χωρισμού. Στο διαδίκτυο υπάρχουν τρεις βασικές τακτικές: Η μία είναι να το παίζεις πολυάσχολος ή να μειώνεις την επικοινωνία,
creating a case of "FOMO" and then leading us -- FOMO, fear of missed opportunity, or fear of missing out -- it's like, "How do I know I have found 'the one' -- the right one?" So we've created what I call this thing of "stable ambiguity." Stable ambiguity is when you are too afraid to be alone but also not really willing to engage in intimacy-building. It's a set of tactics that kind of prolong the uncertainty of a relationship but also the uncertainty of the breakup. So, here on the internet you have three major ones. One is icing and simmering,
εξαιρετικές τακτικές χρονοτριβής που προσφέρουν ένα πλαίσιο σχέσης
which are great stalling tactics
και δίνουν έμφαση στην απροσδιόριστη φύση της σχέσης, αλλά ταυτόχρονα προσφέρουν επαρκή σταθερότητα και επαρκή ελευθερία μέσα σε απροσδιόριστα όρια. (Γέλια) Ναι;
that offer a kind of holding pattern that emphasizes the undefined nature of a relationship but at the same time gives you enough of a comforting consistency and enough freedom of the undefined boundaries. (Laughter) Yeah?
Μετά ακολουθεί το «κάνω το φάντασμα».
And then comes ghosting.
«Κάνω το φάντασμα» σημαίνει βασικά ότι εξαφανίζεσαι
And ghosting is, basically,
και σταματάς ξαφνικά να στέλνεις μηνύματα. Έτσι δεν χρειάζεται ν' αντιμετωπίσεις τον πόνο που προκαλείς στον άλλο, επειδή φροντίζεις να είναι αόρατος και για σένα. (Γέλια) Ναι; Έτσι σκεφτόμουν, και αυτό μου ήρθε καθώς σε άκουγα,
you disappear from this massa of texts on the spot, and you don't have to deal with the pain that you inflict on another, because you're making it invisible even to yourself. (Laughter) Yeah? So I was thinking -- these words came up for me as I was listening to you,
τον τρόπο με τον οποίο το λεξιλόγιο δημιουργεί κι αυτό μια πραγματικότητα, και ταυτόχρονα, αυτή είναι η ερώτησή μου προς εσένα: Νομίζεις πως όταν αλλάζει το πλαίσιο, η φύση της αγάπης παραμένει ίδια; Εσύ μελετάς τον εγκέφαλο, εγώ τις ανθρώπινες σχέσεις και ιστορίες,
like how a vocabulary also creates a reality, and at the same time, that's my question to you: Do you think when the context changes, it still means that the nature of love remains the same? You study the brain and I study people's relationships and stories,
έτσι νομίζω πως είναι όλα όσα είπες συν κάτι ακόμα.
so I think it's everything you say, plus.
Αλλά δεν γνωρίζω σε τι βαθμό ένα πλαίσιο που αλλάζει...
But I don't always know the degree to which a changing context ...
Αρχίζει σε κάποια στιγμή ν' αλλάζει...
Does it at some point begin to change --
Αν αλλάξει το νόημα, αλλάζει και η ανάγκη ή η ανάγκη δεν εξαρτάται από το πλαίσιο; ΕΦ: Ουάου! Λοιπόν... (Γέλια) (Χειροκρότημα) Έχουμε τρία σημεία εδώ, σωστά; Ως προς το πρώτο: Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι έχουμε αλλάξει, ότι τώρα θέλουμε κάποιον ν' αγαπήσουμε,
If the meaning changes, does it change the need, or is the need clear of the entire context? HF: Wow! Well -- (Laughter) (Applause) Well, I've got three points here, right? First of all, to your first one: there's no question that we've changed, that we now want a person to love, and for thousands of years, we had to marry the right person
και ότι για χιλιάδες χρόνια έπρεπε να παντρευτούμε τον κατάλληλο,
from the right background and right kin connection.
από τον σωστό κοινωνικό περίγυρο, με τις σωστές επαφές. Στις μελέτες που κάνω σε 5.000 ανθρώπους ετησίως τους ρωτάω, «Τι ψάχνεις;» και κάθε χρόνο, πάνω από το 97% απαντάει - ΕΠ: Μεγαλώνει η λίστα. ΕΦ: Όχι. Το βασικό είναι ότι 97% των ανθρώπων θέλουν κάποιον που να τους σέβεται, κάποιον που να εμπιστεύονται και να του πουν τα μυστικά τους,
And in fact, in my studies of 5,000 people every year, I ask them, "What are you looking for?" And every single year, over 97 percent say -- EP: The list grows -- HF: Well, no. The basic thing is over 97 percent of people want somebody that respects them, somebody they can trust and confide in,
κάποιον που να τους κάνει να γελάνε, που να έχει χρόνο γι' αυτούς,
somebody who makes them laugh, somebody who makes enough time for them
και κάποιον που να τον βρίσκουν ελκυστικό.
and somebody who they find physically attractive.
Αυτό δεν αλλάζει ποτέ. Υπάρχουν δύο σημεία - ΕΠ: Ξέρεις πώς το λέω εγώ αυτό;
That never changes. And there's certainly -- you know, there's two parts -- EP: But you know how I call that?
Δεν είναι αυτό που έλεγαν κάποτε οι άνθρωποι.
That's not what people used to say --
ΕΦ: Σωστά.
HF: That's exactly right.
ΕΠ: Έλεγαν ότι ήθελαν κάποιον για συντροφιά, για οικονομική υποστήριξη, για να κάνουν παιδιά. Πήγαμε από μια οικονομία της παραγωγής σε μια οικονομία υπηρεσιών. Το κάναμε στον ευρύτερο πολιτισμό, το κάνουμε και στο γάμο.
EP: They said they wanted somebody with whom they have companionship, economic support, children. We went from a production economy to a service economy. (Laughter)
ΕΦ: Σωστά, δεν υπάρχει αμφιβολία γι' αυτό.
We did it in the larger culture, and we're doing it in marriage.
Όμως οι νέοι αυτής της χιλιετίας θέλουν να γίνουν πολύ καλοί γονείς, ενώ η γενιά πριν απ' αυτούς ήθελε έναν καλό γάμο, αλλά δεν εστίαζαν τόσο στο να είναι καλοί γονείς. Βλέπεις όλες αυτές τις διαφοροποιήσεις. Υπάρχουν δύο βασικά μέρη στην προσωπικότητα:
HF: Right, no question about it. But it's interesting, the millennials actually want to be very good parents, whereas the generation above them wants to have a very fine marriage but is not as focused on being a good parent. You see all of these nuances. There's two basic parts of personality:
Η κουλτούρα σου, αυτά με τα οποία σε μεγάλωσαν να κάνεις, να πιστεύεις και να λες, και η ιδιοσυγκρασία σου. Βασικά, εγώ αναφερόμουν στην ιδιοσυγκρασία. Κι αυτή είναι βέβαιο ότι αλλάζει όταν αλλάζουν οι καιροί και οι πεποιθήσεις.
there's your culture -- everything you grew up to do and believe and say -- and there's your temperament. Basically, what I've been talking about is your temperament. And that temperament is certainly going to change with changing times and changing beliefs.
Και ως προς το παράδοξο της επιλογής,
And in terms of the paradox of choice,
δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αυτό δεν είναι εύκολο. Για εκατομμύρια χρόνια έβρισκες το γλυκό αγόρι στην άλλη πλευρά του πηγαδιού κι έκανες την κίνησή σου. ΕΠ: Ναι, αλλά - ΕΦ: Θέλω να πω κάτι ακόμα. Στις κοινωνίες των κυνηγών και των τροφοσυλλεκτών, έτειναν να έχουν δύο ή και τρεις συντρόφους στη ζωή τους. Δεν ήταν παλιομοδίτες -δεν προτείνω να κάνουμε αυτό- αλλά η αλήθεια είναι πως πάντα είχαμε εναλλακτικές. Ο εγκέφαλος είναι κατάλληλα κατασκευασμένος για να ζυγιάζει, για να δοκιμάζει και ν' αποφασίζει:
there's no question about it that this is a pickle. There were millions of years where you found that sweet boy at the other side of the water hole, and you went for it. EP: Yes, but you -- HF: I do want to say one more thing. The bottom line is, in hunting and gathering societies, they tended to have two or three partners during the course of their lives. They weren't square! And I'm not suggesting that we do, but the bottom line is, we've always had alternatives. Mankind is always -- in fact, the brain is well-built to what we call "equilibrate," to try and decide:
Να έρθω και να μείνω; Να μείνω ή να φύγω; Τι ευκαιρίες έχω εδώ;
Do I come, do I stay? Do I go, do I stay? What are the opportunities here?
Πώς θα διαχειριστώ αυτό;
How do I handle this there?
Κι έτσι νομίζω πως τώρα βλέπουμε το ίδιο σε άλλη παραλλαγή. ΚΣ: Σας ευχαριστώ και τις δύο πολύ. Νομίζω πως θα βρείτε πολλούς να σας συνοδέψουν απόψε! (Χειροκρότημα) Σας ευχαριστώ.
And so I think we're seeing another play-out of that now. KS: Well, thank you both so much. I think you're going to have a million dinner partners for tonight! (Applause) Thank you, thank you.