Hawa Abdi: Many people -- 20 years for Somalia -- [were] fighting. So there was no job, no food. Children, most of them, became very malnourished, like this. Deqo Mohamed: So as you know, always in a civil war, the ones affected most [are] the women and children. So our patients are women and children. And they are in our backyard. It's our home. We welcome them. That's the camp that we have in now 90,000 people, where 75 percent of them are women and children. Pat Mitchell: And this is your hospital. This is the inside. HA: We are doing C-sections and different operations because people need some help. There is no government to protect them. DM: Every morning we have about 400 patients, maybe more or less. But sometimes we are only five doctors and 16 nurses, and we are physically getting exhausted to see all of them. But we take the severe ones, and we reschedule the other ones the next day. It is very tough. And as you can see, it's the women who are carrying the children; it's the women who come into the hospitals; it's the women [are] building the houses. That's their house. And we have a school. This is our bright -- we opened [in the] last two years [an] elementary school where we have 850 children, and the majority are women and girls. (Applause) PM: And the doctors have some very big rules about who can get treated at the clinic. Would you explain the rules for admission? HA: The people who are coming to us, we are welcoming. We are sharing with them whatever we have. But there are only two rules. First rule: there is no clan distinguished and political division in Somali society. [Whomever] makes those things we throw out. The second: no man can beat his wife. If he beat, we will put [him] in jail, and we will call the eldest people. Until they identify this case, we'll never release him. That's our two rules. (Applause) The other thing that I have realized, that the woman is the most strong person all over the world. Because the last 20 years, the Somali woman has stood up. They were the leaders, and we are the leaders of our community and the hope of our future generations. We are not just the helpless and the victims of the civil war. We can reconcile. We can do everything. (Applause) DM: As my mother said, we are the future hope, and the men are only killing in Somalia. So we came up with these two rules. In a camp with 90,000 people, you have to come up with some rules or there is going to be some fights. So there is no clan division, and no man can beat his wife. And we have a little storage room where we converted a jail. So if you beat your wife, you're going to be there. (Applause) So empowering the women and giving the opportunity -- we are there for them. They are not alone for this. PM: You're running a medical clinic. It brought much, much needed medical care to people who wouldn't get it. You're also running a civil society. You've created your own rules, in which women and children are getting a different sense of security. Talk to me about your decision, Dr. Abdi, and your decision, Dr. Mohamed, to work together -- for you to become a doctor and to work with your mother in these circumstances. HA: My age -- because I was born in 1947 -- we were having, at that time, government, law and order. But one day, I went to the hospital -- my mother was sick -- and I saw the hospital, how they [were] treating the doctors, how they [are] committed to help the sick people. I admired them, and I decided to become a doctor. My mother died, unfortunately, when I was 12 years [old]. Then my father allowed me to proceed [with] my hope. My mother died in [a] gynecology complication, so I decided to become a gynecology specialist. That's why I became a doctor. So Dr. Deqo has to explain. DM: For me, my mother was preparing [me] when I was a child to become a doctor, but I really didn't want to. Maybe I should become an historian, or maybe a reporter. I loved it, but it didn't work. When the war broke out -- civil war -- I saw how my mother was helping and how she really needed the help, and how the care is essential to the woman to be a woman doctor in Somalia and help the women and children. And I thought, maybe I can be a reporter and doctor gynecologist. (Laughter) So I went to Russia, and my mother also, [during the] time of [the] Soviet Union. So some of our character, maybe we will come with a strong Soviet background of training. So that's how I decided [to do] the same. My sister was different. She's here. She's also a doctor. She graduated in Russia also. (Applause) And to go back and to work with our mother is just what we saw in the civil war -- when I was 16, and my sister was 11, when the civil war broke out. So it was the need and the people we saw in the early '90s -- that's what made us go back and work for them. PM: So what is the biggest challenge working, mother and daughter, in such dangerous and sometimes scary situations? HA: Yes, I was working in a tough situation, very dangerous. And when I saw the people who needed me, I was staying with them to help, because I [could] do something for them. Most people fled abroad. But I remained with those people, and I was trying to do something -- [any] little thing I [could] do. I succeeded in my place. Now my place is 90,000 people who are respecting each other, who are not fighting. But we try to stand on our feet, to do something, little things, we can for our people. And I'm thankful for my daughters. When they come to me, they help me to treat the people, to help. They do everything for them. They have done what I desire to do for them. PM: What's the best part of working with your mother, and the most challenging part for you? DM: She's very tough; it's most challenging. She always expects us to do more. And really when you think [you] cannot do it, she will push you, and I can do it. That's the best part. She shows us, trains us how to do and how to be better [people] and how to do long hours in surgery -- 300 patients per day, 10, 20 surgeries, and still you have to manage the camp -- that's how she trains us. It is not like beautiful offices here, 20 patients, you're tired. You see 300 patients, 20 surgeries and 90,000 people to manage. PM: But you do it for good reasons. (Applause) Wait. Wait. HA: Thank you. DM: Thank you. (Applause) HA: Thank you very much. DM: Thank you very much.
Hawa Abdi: Rất nhiều người -- 20 năm trong trường hợp của Somalia -- phải tham chiến. Nên không có công ăn việc làm, chẳng có lương thực. Hầu hết trẻ em đều suy dinh dưỡng rất nặng, như thế này đây. Deqo Mohamed: Nên chị biết đấy, trong bất kì cuộc nội chiến nào, người bị ảnh hưởng nhất là phụ nữ và trẻ em. Bệnh nhân của chúng tôi hầu hết đều là phụ nữ và trẻ nhỏ. Họ ở trong sân nhà chúng tôi. Đó là nhà chúng tôi; chúng tôi chào đón họ. Đây là trại tạm mà chúng tôi có hiện giờ 90 000 người, 75% trong số họ là phụ nữ và trẻ em. Pat Mitchell: Và đây là bệnh viện của các bạn. Đây là quang cảnh bên trong. HA: Chúng tôi thực hiện sinh mổ và một vài loại phẫu thuật khác bởi vì mọi người cần được giúp đỡ. Chính phủ chẳng có để mà bảo vệ họ. DM: Mỗi sáng chúng tôi có khoảng 400 bệnh nhân, có thể nhiều hay ít hơn chút. Nhưng đôi khi chúng tôi chỉ có 5 bác sĩ và 16 y tá, và để chăm sóc hết số bệnh nhân thì chúng tôi hoàn toàn kiệt sức. Nhưng chúng tôi chọn những ca bệnh nặng nhất, và sắp xếp lại lịch cho những người còn lại sang ngày hôm sau. Việc này rất khó khăn. Và bạn thấy đấy, chính những người phụ nữ đang mang theo những đứa trẻ, những người phụ nữ tìm đến với bệnh viện, chính họ đã xây dựng những căn nhà. Đấy là nhà của họ. Và chúng tôi có một ngôi trường. Đây là tương lai rạng rỡ -- hai năm trở lại đây chúng tôi mở một trường tiểu học có 850 học sinh, trong đó hầu hết là phụ nữ và các em bé gái. (Vỗ tay) PM: Và các bác sĩ có vài luật lệ nghiêm chỉnh về việc ai được khám chữa ở phòng khám. Chị và cháu có thể giải thích các nguyên tắc để được nhận vào khám không? HA: Những người tìm đến với chúng tôi, chúng tôi vô cùng chào đón. Chúng tôi chia sẻ với họ tất cả những gì mình có. Nhưng chỉ có hai nguyên tắc. Thứ nhất: không có dòng tộc được đối xử đặc biệt hay bè phái chính trị nào trong xã hội Somali cả. [Bất kì ai] tạo ra những thứ đó chúng tôi nhất quyết không chấp nhận. Thứ hai: Không có bất cứ người đàn ông nào được đánh đập vợ cả. Nếu anh ta đánh đập, chúng tôi sẽ tống hắn ta vào tù, và chúng tôi sẽ kêu gọi các trưởng lão. Đến tận khi họ đích thân xác nhận trường hợp này, chúng tôi sẽ không bao giờ thả hắn ta ra. Đó là 2 nguyên tắc của chúng tôi. (Vỗ tay) Một điều khác mà tôi đã nhận ra, rằng phụ nữ là người mạnh mẽ nhất trên khắp thế giới. Bởi vì trong 20 năm trở lại đây, phụ nữ Somali đã đứng lên. Họ là những người lãnh đạo, và chúng tôi là những người lãnh đạo trong cộng đồng của chúng tôi và là hi vọng cho những thế hệ mai sau. Chúng tôi không chỉ là người đứng nhìn bất lực hay là nạn nhân của nội chiến. Chúng tôi có thể hòa giải. Chúng tôi có thể làm bất kì việc gì. (Vỗ tay) DM: Như mẹ tôi nói đấy, chúng tôi là hi vọng cho tương lai, còn đàn ông ở Somalia chỉ chém giết mà thôi. Vậy nên chúng tôi đặt ra hai nguyên tắc trên. Ở một trại có những 90 000 người, anh phải đặt ra vài nguyên tắc, nếu không cãi lộn sẽ nổ ra. Thế nên không có chia rẽ bè phái, và không kẻ đàn ông nào được đánh đập vợ cả. Chúng tôi có một cái kho nho nhỏ mà chúng tôi đã biến thành phòng giam. Nếu anh đánh vợ, anh sẽ phải vào đấy. (Vỗ tay) Vậy nên gia tăng quyền lực cho phụ nữ và đem đến cho họ cơ hội-- chúng tôi luôn ở bên họ; họ không phải đấu tranh một mình. PM: Chị và cháu đang điều hành một phòng khám. Nó cung cấp các chăm sóc y khoa vô cùng, vô cùng cần thiết cho những người không tài nào có được. Chị và cháu còn điều hành một cộng đồng văn minh. Hai người đặt ra những nguyên tắc của riêng mình, nhờ đó phụ nữ và trẻ em cảm thấy an toàn hơn gấp bội. Hãy nói với tôi về quyết định của chị, bác sĩ Abdi, và quyết định của cháu, bác sĩ Mohamed, về việc làm việc cùng mẹ -- quyết định trở thành bác sĩ và cùng làm việc với mẹ trong hoàn cảnh như thế này. HA: Tuổi của tôi -- vì tôi sinh năm 1947 -- vào lúc đó, chúng tôi có chính phủ, luật pháp và trật tự. Nhưng một ngày tôi tới bệnh viện -- mẹ tôi bị bệnh -- và tôi thấy ở bệnh viện, các bác sĩ được đối xử như thế nào, họ quyết tâm ra sao để cứu người ốm. Tôi ngưỡng mộ họ, và quyết định trở thành bác sĩ. Không may mắn là mẹ tôi qua đời khi tôi mới 12 tuổi. Ba tôi cho phép tôi được theo đuổi hi vọng của mình. Mẹ tôi qua đời vì một vấn đề phụ khoa, nên tôi quyết định trở thành chuyên gia phụ khoa. Đó là lí do tại sao tôi trở thành bác sĩ. Hãy để bác sĩ Deqo tự giải thích. DM: Về phần tôi, mẹ tôi đã chuẩn bị từ khi tôi còn nhỏ để tôi trở thành bác sĩ, nhưng thực lòng tôi không muốn. Có lẽ tôi muốn trở thành nhà sử học, hay là phóng viên. Tôi yêu công việc đó, nhưng mọi thứ diễn biến không như mong đợi. Khi chiến tranh nổ ra -- cuộc nội chiến -- Tôi thấy mẹ tôi giúp đỡ mọi người và mẹ thật sự cần sự trợ giúp của tôi, và sự chăm sóc quan trọng tới thế nào với chị em phụ nữ, để trở thành nữ bác sĩ ở Somalia giúp đỡ phụ nữ và trẻ nhỏ. Và tôi nghĩ là, có khi tôi vừa làm phóng viên, vừa làm bác sĩ phụ khoa. (Tiếng cười) Vậy nên tôi tới Nga, và mẹ tôi nữa vào thời Liên bang Xô-viết. Vì một vài nét tính cách trong chúng tôi, có lẽ chúng tôi sẽ phù hợp với một nền tảng giáo dục Xô-viết chắc chắn. Vậy nên tôi cũng quyết định làm vậy. Em gái tôi thì khác. Cô ấy đây. Cô ấy cũng là bác sĩ. Cô ấy cũng tốt nghiệp ở Nga. (Vỗ tay) Và rồi trở về làm việc với mẹ chúng tôi chỉ là vì những gì chúng tôi chứng kiến trong cuộc nội chiến -- khi tôi 16 tuổi, và em gái 11 khi nội chiến nổ ra. Vì sự cần thiết và vì những người chúng tôi thấy vào những năm đầu thập kỉ 90 đã khiến chúng tôi quay trở lại làm việc vì họ. PM: Thế trở ngại lớn nhất của hai người là gì khi làm việc, mẹ và con, trong những tình huống nguy hiểm và đôi khi đáng sợ tới vậy? HA: Vâng, tôi đang làm việc trong hoàn cảnh khó khăn, rất nguy hiểm. Và khi tôi nhìn thấy những người đang cần tôi, tôi ở bên họ để giúp đỡ, vì tôi có thể làm gì đó cho họ. Hầu hết mọi người đã di tản ra nước ngoài. Nhưng tôi ở lại với những người đó, và tôi đang cố làm một điều gì đó -- bất kì điều nhỏ nhoi gì tôi có thể làm được. Tôi đã thành công ở chỗ của tôi. Bây giờ chỗ tôi có 90 000 người họ tôn trọng lẫn nhau, không đánh nhau. Chúng tôi cố đứng lên bằng đôi bàn chân của mình, để làm chút gì đó, dù nhỏ, để giúp đỡ đồng bào mình. Tôi rất biết ơn các con gái của tôi. Khi chúng về với tôi, chúng giúp tôi chữa bệnh cho mọi người để giúp đỡ họ. Chúng làm mọi thứ vì bệnh nhân. Chúng là làm những gì tôi khao khát chúng làm. PM: Thế đâu là điều tuyệt với nhất khi cháu làm việc với mẹ và đâu là phần khó khăn nhất? Mẹ tôi rất kiên quyết, đó là phần khó nhất Bà luôn đòi hỏi chúng tôi phải làm nhiều hơn. Và khi anh nghĩ anh không thể làm được nữa rồi, bà sẽ thúc đẩy anh, và tôi sẽ làm được. Đó là phần tuyệt nhất. Bà đào tạo chúng tôi cách làm việc và trở thành những con người tốt hơn và làm sao để phẫu thuật trong nhiều giờ liền -- 300 bệnh nhân mỗi ngày, 10, 20 ca phẫu thuật, và anh vẫn phải quản lí trại tạm -- đó là cách bà đào tạo chúng tôi. Không như những phòng khám bệnh đẹp đẽ ở đây, 20 bệnh nhân, anh đã mệt mỏi rồi. Anh phải gặp 300 bệnh nhân, 20 ca phẫu thuật và quản lí 90 000 người. PM: Nhưng các bạn làm điều đó vì những lí do cao cả. (Tiếng vỗ tay) Xin chờ đã. HA: Cám ơn chị DM: Cám ơn cô. (Tiếng vỗ tay) HA: Cám ơn các bạn rất nhiều. (DM: Cám ơn các bạn rất nhiều.)