We are here today because [the] United Nations have defined goals for the progress of countries. They're called Millennium Development Goals. And the reason I really like these goals is that there are eight of them. And by specifying eight different goals, the United Nations has said that there are so many things needed to change in a country in order to get the good life for people. Look here -- you have to end poverty, education, gender, child and maternal health, control infections, protect the environment and get the good global links between nations in every aspect from aid to trade.
Hôm nay chúng ta hiện diện ở đây là bởi vì Liên Hiệp Quốc vừa xác định mục tiêu cho quá trình phát triển của nhiều quốc gia. Đây là những Mục tiêu phát triển Thiên Niên kỉ. Và lý do mà tôi quan tâm tới những mục tiêu này là vì nó có 8 mục tiêu cả thảy. Và bằng cách chỉ ra 8 mục tiêu khác nhau như vậy, Liên Hiệp Quốc nói rằng một quốc gia cần thay đổi nhiều thứ để người dân có cuộc sống tốt hơn. Nhìn đây, bạn phải chấm dứt nạn đói nghèo, giáo dục, giới tính, sức khỏe của trẻ em và sản phụ, kiểm soát bệnh dịch, bảo vệ môi trường và đạt được mối liên kết vững chắc giữa các quốc gia trong mọi khía cạnh từ viện trợ tới thương mại.
There's a second reason I like these development goals, and that is because each and every one is measured. Take child mortality; the aim here is to reduce child mortality by two-thirds, from 1990 to 2015. That's a four percent reduction per year -- and this, with measuring. That's what makes the difference between political talking like this and really going for the important thing, a better life for people. And what I'm so happy about with this is that we have already documented that there are many countries in Asia, in the Middle East, in Latin America and East Europe that [are] reducing with this rate. And even mighty Brazil is going down with five percent per year, and Turkey with seven percent per year. So there's good news. But then I hear people saying, "There is no progress in Africa. And there's not even statistics on Africa to know what is happening." I'll prove them wrong on both points.
Lý do thứ 2 làm tôi để tâm đến những mục tiêu phát triển này là vì mỗi một mục tiêu đều được ước lượng rõ ràng. Ví dụ như vấn đề tỷ lệ tử vong trẻ sơ sinh. Mục tiêu là giảm thiểu 2/3 tỷ lệ đó, từ năm 1990 đến 2015. Tương đương với giảm thiểu 4% mỗi năm. Và chính điều này sẽ tạo nên sự khác biệt giữa miệng lưỡi chính trị và hành động cho điều thực sự quan trọng, một cuộc sống tốt đẹp hơn cho người dân. Và tôi cũng rất vui khi biết rằng những dữ liệu gần đây cho thấy nhiều quốc gia ở Châu Á, Trung Đông, Mỹ La-tinh và Đông Âu đang giảm thiểu với tỷ lệ này. Và thậm chí một nước lớn như Brazil cũng đang phấn đấu với tỷ lệ 5% 1 năm, Thổ Nhĩ Kỳ thì 7% 1 năm. Đó đều là những tin tốt. Nhưng rồi có người nói: "Chẳng có tiến triển gì ở Châu Phi cả. Và thậm chí cũng chẳng có thống kê nào cho thấy tình trạng hiện tại của Châu Phi." Tôi sẽ chứng minh là họ đã sai về cả 2 ý trên.
Come with me to the wonderful world of statistics. I bring you to the webpage, ChildMortality.org, where you can take deaths in children below five years of age for all countries -- it's done by U.N. specialists. And I will take Kenya as an example. Here you see the data. Don't panic -- don't panic now, I'll help you through this. It looks nasty, like in college when you didn't like statistics. But first thing, when you see dots like this, you have to ask yourself: from where do the data come? What is the origin of the data? Is it so that in Kenya, there are doctors and other specialists who write the death certificate at the death of the child and it's sent to the statistical office? No -- low-income countries like Kenya still don't have that level of organization. It exists, but it's not complete because so many deaths occur in the home with the family, and it's not registered. What we rely on is not an incomplete system. We have interviews, we have surveys. And this is highly professional female interviewers who sit down for one hour with a woman and ask her about [her] birth history. How many children did you have? Are they alive? If they died, at what age and what year? And then this is done in a representative sample of thousands of women in the country and put together in what used to be called a demographic health survey report. But these surveys are costly, so they can only be done [in] three- to five-year intervals. But they have good quality. So this is a limitation. And all these colored lines here are results; each color is one survey. But that's too complicated for today, so I'll simplify it for you, and I give you one average point for each survey.
Nào, chúng ta hãy cùng đến với thế giới tuyệt vời của số liệu. Tôi cho các bạn xem website này, ChildMortality.org các bạn sẽ thấy được tỷ lệ tử vong ở trẻ em dưới 5 tuổi của tất cả các quốc gia. Thống kê được hoàn thành bởi những chuyên gia của Liên Hiệp Quốc. Và tôi lấy Kenya làm 1 ví dụ. Đây là số liệu. Đừng hoang mang sợ hãi gì hết. Tôi sẽ dẫn dắt quý vị từ từ. Trông nó rắc rối, giống như hồi còn học đại học lúc mà các bạn ghét môn thống kê như thế nào. Nhưng đầu tiên, khi bạn nhìn vào những cái chấm như thế này, bạn tự hỏi mình là: những dữ liệu này từ đâu ra? Nguồn gốc của nó là gì? Có phải là ở Kenya các bác sỹ và những nhà chuyên gia khác viết những giấy báo tử cho những trẻ em bị chết, rồi gửi tới văn phòng thống kê? Không. Những quốc gia có thu nhập thấp như Kenya vẫn chưa có đủ trình độ tổ chức như vậy. Thật ra cũng có, nhưng không được hoàn chỉnh, bởi vì có rất nhiêu ca tử vong xảy ra trong gia đình, và không được ghi vào sổ sách. Cái chúng ta dựa vào không phải là một hệ thống chưa hoàn chỉnh. Chúng ta có những cuộc phỏng vấn và khảo sát. Và đó là những viên chức phỏng vấn nữ có trình độ cao họ ngồi nói chuyện với 1 người phụ nữ trong 1 giờ đồng hồ và hỏi về những tiểu sử sinh sản của họ. Chị có bao nhiêu đứa con rồi? Chúng còn sống không? Nếu đã mất thì chúng mất ở mấy tuổi và năm nào? Và khảo sát này được thực hiện với hàng ngàn phụ nữ trong nước và gộp chung lại thành 1 cái gọi là báo cáo khảo sát sức khỏe dân số. Nhưng những khảo sát này rất tốn kém, và chỉ có thể được lặp lại sau 3 đến 5 năm. Nhưng những dữ liệu này rất đáng tin cậy. Vậy đây là 1 hạn chế. Và còn những đường màu này là những kết quả; mỗi một màu là một cuộc khảo sát. Nhưng nó có vẻ quá phức tạp, tôi sẽ lược giản nó, và cho các bạn một giá trị trung bình cho mỗi cuộc khảo sát.
This was 1977, 1988, 1992, '97 and 2002. And when the experts in the U.N. have got these surveys in place in their database, then they use advanced mathematical formulas to produce a trend line, and the trend line looks like this. See here -- it's the best fit they can get of this point. But watch out -- they continue the line beyond the last point out into nothing. And they estimated that in 2008, Kenya had per child mortality of 128. And I was sad, because we could see this reversal in Kenya with an increased child mortality in the 90s. It was so tragic. But in June, I got a mail in my inbox from Demographic Health Surveys, and it showed good news from Kenya. I was so happy. This was the estimate of the new survey. Then it just took another three months for [the] U.N. to get it into their server, and on Friday we got the new trend line -- it was down here. Isn't it nice -- isn't it nice, yeah? I was actually, on Friday, sitting in front of my computer, and I saw the death rate fall from 128 to 84 just that morning. So we celebrated.
Đây là năm 1977, 1988, 1992, 1997 và 2002 Và khi những chuyên gia ở Liên Hiệp Quốc có trong tay những dữ liệu này, họ sử dụng những công thức toán cao cấp để tạo ra một đường xu hướng (trend line), và nó trông như thế này đây. Và đây là cái tốt nhất họ rút ra được từ những giá trị này. Nhưng nhìn kỹ xem. Họ vẽ tiếp đường xu hướng vượt qua giá trị cuối cùng và chẳng đi về đâu cả. Và họ ước tính rằng, 2008, Kenya có tỷ lệ trẻ em tử vong là 128/1000 Và tôi rất buồn, vì chúng ta có thể thấy sự đảo ngược trong xu hướng ở Kenya với sự gia tăng tỷ lệ tử vong trẻ em trong những năm 90. Đây là 1 tấm bi kịch. Nhưng vào tháng 6 tôi nhận được một lá thư từ Cục Khảo Sát Sức Khỏe Dân Số (Demographic Health Surveys) và cho thấy những dấu hiệu tốt từ Kenya. Tôi rất vui. Đó là những đánh giá về những khảo sát mới. Sau đó mất 3 tháng để Liên Hiệp Quốc cập nhật dữ liệu, và vào thứ 6 chúng ta có một đường xu hướng mới. Nó nằm dưới đây. Tuyệt quá phải không? Hôm thứ 6, tôi đang ngồi trước máy vi tính của mình, và tôi thấy tỷ lệ tử vong giảm từ 128 xuống còn 84 chỉ trong buổi sáng hôm đó. Và rồi chúng tôi ăn mừng.
But now, when you have this trend line, how do we measure progress? I'm going into some details here, because [the] U.N. do it like this. They start [in] 1990 -- they measure to 2009. They say, "0.9 percent, no progress." That's unfair. As a professor, I think I have the right to propose something differently. I would say, at least do this -- 10 years is enough to follow the trend. It's two surveys, and you can see what's happening now. They have 2.4 percent. Had I been in the Ministry of Health in Kenya, I may have joined these two points. So what I'm telling you is that we know the child mortality. We have a decent trend. It's coming into some tricky things then when we are measuring MDGs. And the reason here for Africa is especially important, because '90s was a bad decade, not only in Kenya, but across Africa. The HIV epidemic peaked. There was resistance for the old malaria drugs, until we got the new drugs. We got, later, the mosquito netting. And there was socio-economic problems, which are now being solved at a much better scale. So look at the average here -- this is the average for all of sub-Saharan Africa. And [the] U.N. says it's a reduction with 1.8 percent.
Nhưng bây giờ, khi có đường xu hướng này, Chúng ta sẽ đo đạt sự phát triển như thế nào? Tôi sẽ chỉ ra chi tiết ở đây, vì Liên Hiệp Quốc làm như sau. Họ bắt đầu đánh giá từ năm 1990 tới 2009. Họ nói: "0.9%, chẳng có tiến triển gì cả." Điều này không công bằng. Là một giáo sư, tôi nghĩ tôi có quyền đề nghị một cách nhìn khác. Tôi sẽ nói, ít nhất là hãy làm như thế này. 10 năm là đủ để theo dõi sự phát triển. Chia làm 2 đợt khảo sát, và bạn có thể thấy điều gì đang xảy ra. Họ đạt được 2,4%. Nếu tôi làm việc ở Bộ Y Tế ở Kenya, tôi sẽ nối 2 điểm này lại. Vậy cái tôi muốn nói là chúng ta biết về tỷ lệ tử vong trẻ em. Chúng ta có một xu hướng tốt. Việc xử lý số liệu này trở nên phức tạp khi chúng ta đánh giá Những Mục Tiêu Phát Triển Thiên Niên kỉ (MDGs). Và điều đó cực kỳ quan trọng, vì những năm 90 là một thập kỷ tồi tệ cho Châu Phi, không chỉ ở Kenya, mà toàn Châu Phi. Đỉnh cao của đại dịch HIV. Trước khi có những loại thuốc mới, họ phải ráng dùng những thuốc sốt rét cũ. Gần đây, chúng ta có mùng chống muỗi. Và còn những vấn đề kinh tế xã hội, đang được giải quyết theo hướng tốt đẹp hơn. Vậy hãy nhìn giá trị trung bình ở đây. Đây là giá trị trung bình của các nước Châu Phi miền Nam Sahara. Và Liên Hiệp Quốc nói tỷ lệ giảm thiểu là 1.8%.
Now this sounds a little theoretical, but it's not so theoretical. You know, these economists, they love money, they want more and more of it, they want it to grow. So they calculate the percent annual growth rate of [the] economy. We in public health, we hate child death, so we want less and less and less of child deaths. So we calculate the percent reduction per year, but it's sort of the same percentage. If your economy grows with four percent, you ought to reduce child mortality four percent; if it's used well and people are really involved and can get the use of the resources in the way they want it. So is this fair now to measure this over 19 years? An economist would never do that. I have just divided it into two periods. In the 90s, only 1.2 percent, only 1.2 percent. Whereas now, second gear -- it's like Africa had first gear, now they go into second gear. But even this is not a fair representation of Africa, because it's an average, it's an average speed of reduction in Africa.
Nghe có vẻ lý thuyết 1 chút, nhưng thực ra thì không. Bạn biết đấy, những nhà kinh tế học, họ rất thích tiền, họ muốn nhiều tiền hơn nữa, và họ muốn tiền đẻ ra tiền. Nên họ tính toán tỷ lệ phát triển kinh tế hàng năm. Chúng tôi làm trong ngành y tế cộng đồng, chúng tôi ghét trẻ em tử vong, nên chúng tôi muốn tỷ lệ đó giảm càng nhiều càng tốt. Nên chúng tôi tính toán tỷ lệ giảm hàng năm. Nhưng tỷ lệ phần trăm thì cũng như nhau. Nếu nền kinh tế phát triển với 4% thì chúng ta cần giảm tỷ lệ tử vong trẻ em với 4% Nếu nó được sử dụng tốt và mọi người thực sự quan tâm và có thể sử dụng nguồn dữ liệu theo cách họ muốn. Vậy có công bằng không khi đánh giá số liệu qua quãng thời gian 19 năm? 1 nhà kinh tế sẽ không bao giờ làm vậy. Tôi vừa chia nó ra làm 2 giai đoạn. Những năm 90, chỉ có 1,2%, chỉ 1,2% thôi. Trong khi, giai đoạn hai-- Cứ như thể Châu Phi đã qua giai đoạn 1, và giờ là giai đoạn 2. Nhưng thậm chí làm như vậy đi nữa cũng vẫn không phải là 1 trình bày rõ ràng cho cả Châu Phi, bởi vì nó chỉ là giá trị trung bình, 1 tỷ lệ giảm trung bình của Châu Phi.
And look here when I take you into my bubble graphs. Still here, child death per 1,000 on that axis. Here we have [the] year. And I'm now giving you a wider picture than the MDG. I start 50 years ago when Africa celebrated independence in most countries. I give you Congo, which was high, Ghana -- lower. And Kenya -- even lower. And what has happened over the years since then? Here we go. You can see, with independence, literacy improved and vaccinations started, smallpox was eradicated, hygiene was improved, and things got better. But then, in the '80s, watch out here. Congo got into civil war, and they leveled off here. Ghana got very ahead, fast. This was the backlash in Kenya, and Ghana bypassed, but then Kenya and Ghana go down together -- still a standstill in Congo. That's where we are today. You can see it doesn't make sense to make an average of this zero improvement and this very fast improvement. Time has come to stop thinking about sub-Saharan Africa as one place. Their countries are so different, and they merit to be recognized in the same way, as we don't talk about Europe as one place. I can tell you that the economy in Greece and Sweden are very different -- everyone knows that. And they are judged, each country, on how they are doing.
Và nhìn đây khi tôi cho các bạn xem những biểu đồ bong bóng này. Vẫn vậy, Trục tung cho số tử vong trên 1000 trẻ em. Và đây là các năm. Và tôi sẽ cho các bạn thấy 1 bức tranh rộng hơn MDG. Tôi bắt đầu vào 50 năm trước lúc đó hầu hết các nước Châu Phi tuyên bố độc lập. Ví dụ như Congo, tỷ lệ khá cao, Ghana, thấp hơn và Kenya còn thấp hơn nữa. Và điều gì đã diễn ra từ lúc đó trở đi? Như bạn thấy, từ khi độc lập, trình độ học vấn được cải thiện và tiêm phòng dịch được bắt đầu, bệnh đậu mùa được chữa trị tận gốc, vệ sinh được cải thiện, và mọi thứ đều trở nên tốt đẹp hơn. Nhưng sau đó, vào những năm 80, Congo có cuộc nội chiến, và tốc độ giảm bị khựng lại ở đây.. Ghana tiến bộ rất nhanh. Kenya thì lại tăng lên một chút, Ghana vượt qua, nhưng sau đó Kenya và Ghana cùng giảm xuống -- Congo thì vẫn đứng nguyên đó. Đó là tỷ lệ được tính cho tới nay. Bạn thấy đó, chẳng hợp lý chút nào khi tính tỷ lệ trung bình của cả 2 mức độ này, 1 cái thì không có tiến triển gì, 1 cái thì tiến triển rất nhanh. Đã đến lúc cho chúng ta từ bỏ suy nghĩ các nước Châu Phi miền Nam Sahara là 1. Mỗi nước bây giờ đều đã khác nhau, và họ xứng đáng được nhìn nhận như cái cách chúng ta nhìn nhận các nước Châu Âu là các nước riêng. Tôi có thể nói là nền kinh tế của Hy Lạp và Thụy Điển khác xa nhau. Ai cũng biết vậy. Và mỗi 1 quốc gia được đánh giá một cách riêng.
So let me show the wider picture. My country, Sweden: 1800, we were up there. What a strange personality disorder we must have, counting the children so meticulously in spite of a high child death rate. It's very strange. It's sort of embarrassing. But we had that habit in Sweden, you know, that we counted all the child deaths, even if we didn't do anything about it. And then, you see, these were famine years. These were bad years, and people got fed up with Sweden. My ancestors moved to the United States. And eventually, soon they started to get better and better here. And here we got better education, and we got health service, and child mortality came down. We never had a war; Sweden was in peace all this time. But look, the rate of lowering in Sweden was not fast. Sweden achieved a low child mortality because we started early. We had primary school actually started in 1842. And then you get that wonderful effect when we got female literacy one generation later. You have to realize that the investments we do in progress are long-term investments. It's not about just five years -- it's long-term investments. And Sweden never reached [the] Millennium Development Goal rate, 3.1 percent when I calculated. So we are off track -- that's what Sweden is. But you don't talk about it so much. We want others to be better than we were, and indeed, others have been better.
Để tôi cho các bạn thấy một bức tranh rộng hơn. Quốc gia của tôi, Thụy Điển: năm 1800, chúng tôi đứng ở đây. Chắc có một sự rối loạn nhân cách kì lạ nào đó mà chúng tôi mắc phải, tính số lượng trẻ em vô cùng tỉ mỉ mặc dù tỷ lệ tử vong khá cao. Điều này rất lạ và cũng khá là đáng xấu hổ. Nhưng ở Thụy Điển, chúng tôi có thói quen như vậy, chúng tôi tính số trẻ em tử vong, nhưng nhiều khi lại chẳng làm gì với số liệu đó. Và đây là những năm nạn đói hoành hành. Đây là nhưng năm tệ hại, người dân thì mệt mỏi với Thụy Điển. Tổ tiên của tôi di cư qua Mỹ. Và cuối cùng, họ bắt đầu có tiến triển rõ rệt. Và tại đây, chúng tôi có nền giáo dục và dịch vụ y tế phát triển hơn, và rồi tỷ lệ tử vong trẻ em giảm. Chúng tôi chưa bao giờ có chiến tranh. Thụy Điển lúc này khá yên bình. Nhưng nhìn xem, tốc độ giảm ở Thụy Điển không nhanh. Thụy Điển có được tỷ lệ thấp là vì chúng tôi bắt đầu sớm hơn. Chúng tôi có những trường học chính quy bắt đầu từ năm 1842. Và bắt đầu có 1 ảnh hưởng sâu sắc khi chúng tôi đưa nền giáo dục đến với phụ nữ một thế hệ sau đó. Bạn có thể nhận ra đây là đầu tư dài hạn. Không phải là trong 5 năm. Mà là đầu tư dài hạn. Và Thụy Điển chưa bao giờ đạt tới Mục Tiêu Phát Triển Thiên Niên kỉ (MDG) 3.1% khi tôi tính toán. Chúng tôi đã lạc hướng, huh. Thụy Điển là vậy. Nhưng ít ai bàn về vấn đề đó. Chúng tôi muốn các nước khác tốt hơn chúng tôi ngày xưa. Và đúng là như vậy.
Let me show you Thailand, see what a success story, Thailand from the 1960s -- how they went down here and reached almost the same child mortality levels as Sweden. And I'll give you another story -- Egypt, the most hidden, glorious success in public health. Egypt was up here in 1960, higher than Congo. The Nile Delta was a misery for children with diarrheal disease and malaria and a lot of problems. And then they got the Aswan Dam. They got electricity in their homes, they increased education and they got primary health care. And down they went, you know. And they got safer water, they eradicated malaria. And isn't it a success story. Millennium Development Goal rates for child mortality is fully possible. And the good thing is that Ghana today is going with the same rate as Egypt did at its fastest. Kenya is now speeding up. Here we have a problem. We have a severe problem in countries which are at a standstill.
Để tôi cho bạn xem Thái Lan, một nước rất thành công. Thái Lan từ những năm 1960 -- họ đi từ chỗ này và rồi gần như đạt tới tỷ lệ của Thụy Điển. Tôi cho các bạn xem 1 ví dụ khác, Ai Cập, một thành công rực rỡ trong y tế cộng đồng. Ai Cập nằm ở đây vào năm 1960, còn cao hơn cả Congo. Châu thổ sông Nile là một nơi nghèo khổ cho trẻ em với những căn bệnh liên quan tới tiêu chảy sốt rét và rất nhiều vấn đề khác. Và rồi họ xây được Aswan Dam (Đập Aswan). Họ có điện. Họ cải thiện giáo dục. Họ có cơ sở chăm sóc y tế. Và tỷ lệ bắt đầu giảm, Và rồi họ có nước sạch hơn, họ chữa trị tận gốc sốt rét. Chẳng phải là rất thành công hay sao. tỷ lệ MDG về vấn đề tử vong trẻ em là hoàn toàn có thể thực hiện được. Và điều đáng mừng là ngày nay Ghana và Ai Cập đều đang giảm với tốc độ nhanh nhất của họ. Kenya cũng tăng tốc. Chúng ta có một vấn đề ở đây. Chúng ta có một vấn đề nghiêm trọng ở những quốc gia đang đứng trững lại ở đây.
Now, let me now bring you to a wider picture, a wider picture of child mortality. I'm going to show you the relationship between child mortality on this axis here -- this axis here is child mortality -- and here I have the family size. The relationship between child mortality and family size. One, two, three, four children per woman: six, seven, eight children per woman. This is, once again, 1960 -- 50 years ago. Each bubble is a country -- the color, you can see, a continent. The dark blue here is sub-Saharan Africa. And the size of the bubble is the population. And these are the so-called "developing" countries. They had high, or very high, child mortality and family size, six to eight. And the ones over there, they were so-called Western countries. They had low child mortality and small families. What has happened? What I want you [to do] now is to see with your own eyes the relation between fall in child mortality and decrease in family size. I just want not to have any room for doubt -- you have to see that for yourself. This is what happened. Now I start the world. Here we come down with the eradication of smallpox, better education, health service. It got down there -- China comes into the Western box here. And here Brazil is in the Western Box. India is approaching. The first African countries coming into the Western box, and we get a lot a new neighbors. Welcome to a decent life. Come on. We want everyone down there. This is the vision we have, isn't it. And look now, the first African countries here are coming in. There we are today.
Tôi sẽ cho bạn thấy một bức tranh rộng hơn nữa, quang cảnh về tử vong trẻ em. Tôi sẽ trình bày về mối quan hệ giữa tỷ lệ tử vong trẻ em -- tỷ lệ đó nằm ở trục tung -- và ở trục hoành là quy mô hộ gia đình. Mối quan hệ giữa 2 điều đó. 1, 2, 3, 4 trẻ trên 1 phụ nữ. 6, 7, 8, trẻ trên 1 phụ nữ. 1 lần nữa, vào năm 1960, 50 năm trước. Mỗi một bong bóng là một quốc gia. Màu là đại diện cho lục địa. Xanh đậm là các nước Châu Phi miền Nam Sahara. Kích cỡ của bong bóng là dân số. Khu vực này là những quốc gia gọi là "đang phát triển". Họ có tỷ lệ trẻ em tử vong và quy mô hộ gia đình rất cao, từ 6-8 trẻ. còn các nước ở đây, gọi là các nước "phương Tây". Họ có tỷ lệ tử vong trẻ em thấp và hộ gia đình nhỏ. Điều gì đã xảy ra? Cái tôi muốn các bạn làm bây giờ là hãy nhìn tận mắt mối quan hệ giữa việc tỷ lệ tử vong trẻ em giảm và sự thu nhỏ quy mô hộ gia đình. Tôi chỉ muốn không còn ai nghi ngờ gì nữa. Các bạn phải tận mắt nhìn thấy điều này. Đây là điều đã xảy ra. Tôi bắt đầu. Chúng ta bắt đầu giảm xuống, bệnh đầu mùa giảm, giáo dục tiên tiến hơn, dịch vụ y tế tốt hơn. Trung Quốc bắt đầu đi xuống cái hình vuông nhỏ này đây. Và tiếp theo là Brazil. Ấn độ đang tiến tới. Nước Châu Phi đầu tiên cũng đi vào khu vực này. Và càng ngày càng nhiều quốc gia hơn nữa. Chào mừng tới một cuộc sống đàng hoàng tử tế hơn. Nào. Chúng ta muốn mọi quốc gia đều xuống đây. Đây là tầm nhìn mà chúng ta có phải không. Và các quốc gia Châu Phi đầu tiên đang tiến tới. Chúng ta đang dừng lại ở đây.
There is no such thing as a "Western world" and "developing world." This is the report from [the] U.N., which came out on Friday. It's very good -- "Levels and Trends in Child Mortality" -- except this page. This page is very bad; it's a categorization of countries. It labels "developing countries," -- I can read from the list here -- developing countries: Republic of Korea -- South Korea. Huh? They get Samsung, how can they be [a] developing country? They have here Singapore. They have the lowest child mortality in the world, Singapore. They bypassed Sweden five years ago, and they are labeled a developing country. They have here Qatar. It's the richest country in the world with Al Jazeera. How the heck could they be [a] developing country? This is crap. (Applause) The rest here is good -- the rest is good.
Không còn cái gì gọi là "các nước phương Tây" và "các nước đang phát triển" Đây là báo cáo từ Liên Hiệp Quốc, vừa đăng hôm thứ 6. Rất hay -- "Mức độ và Xu hướng trong tử vong trẻ em" -- ngoại trừ trang này. Trang này rất dở. Trang này là bảng phân loại các quốc gia. Có mục "các quốc gia đang phát triển" -- Tôi có thể đọc từ trong đây ra -- các nước đang phát triển: Hàn Quốc. Huh? Họ có Samsung, sao họ lại là 1 nước đang phát triển được? Có Singapore trong đó. Singapore có tỷ lệ trẻ em tử vong thấp nhất thế giới. Họ vượt qua Thụy Điển 5 năm về trước, và họ đánh giá đây là 1 nước đang phát triển. Còn có Qatar trong đó nữa. Đây là nước giàu nhất thế giới với kênh truyền hình Al Jazeera. Làm thế quái nào mà họ thành 1 nước đang phát triển cho được? Cái này là rác rưởi. (Vỗ tay) Phần còn lại thì tốt. Không có vấn đề gì.
We have to have a modern concept, which fits to the data. And we have to realize that we are all going to into this, down to here. What is the importance now with the relations here. Look -- even if we look in Africa -- these are the African countries. You can clearly see the relation with falling child mortality and decreasing family size, even within Africa. It's very clear that this is what happens. And a very important piece of research came out on Friday from the Institute of Health Metrics and Evaluation in Seattle showing that almost 50 percent of the fall in child mortality can be attributed to female education. That is, when we get girls in school, we'll get an impact 15 to 20 years later, which is a secular trend which is very strong. That's why we must have that long-term perspective, but we must measure the impact over 10-year periods. It's fully possible to get child mortality down in all of these countries and to get them down in the corner where we all would like to live together.
Chúng ta phải có 1 khái niệm hiện đại, để phù hợp với những dữ liệu này. Và chúng ta phải nhận ra là chúng ta đang tiến gần tới đây. Điều gì là quan trọng trong những mối quan hệ này. Nhìn đây, thậm chí chúng ta nhìn vào Châu Phi. Đây là những nước Châu Phi. Bạn có thể thấy rõ ràng mối quan hệ giữa việc hạ thấp tỷ lệ tử vong trẻ em với thu nhỏ quy mô hộ gia đình, thậm chí là ở Châu Phi. Rõ ràng đây là điều đang xảy ra. Và một điều vô cùng quan trọng trong cuộc nghiên cứu từ Viện Đo Lường và Đánh Giá Y Tế ở Seattle cho thấy gần 50% trong sự hạ thấp tỷ lệ tử vong trẻ em là có liên quan tới giáo dục ở phụ nữ. Nghĩa là, khi những bé gái tới trường, chúng ta sẽ được kết quả trong 15-20 năm sau đó, đây là một xu hướng lâu dài và mạnh mẽ. Đó là tại sao chúng ta phải có một tầm nhìn lâu dài, nhưng chúng ta phải đánh giá kết quả trong giai đoạn 10 năm 1 lần. Chúng ta hoàn toàn có thể hạ thấp tỷ lệ tử vong trẻ em cho tất cả các quốc gia và đưa họ xuống khu vực dưới này nơi chúng ta muốn cùng nhau sinh sống.
And of course, lowering child mortality is a matter of utmost importance from humanitarian aspects. It's a decent life for children, we are talking about. But it is also a strategic investment in the future of all mankind, because it's about the environment. We will not be able to manage the environment and avoid the terrible climate crisis if we don't stabilize the world population. Let's be clear about that. And the way to do that, that is to get child mortality down, get access to family planning and behind that drive female education. And that is fully possible. Let's do it.
Và dĩ nhiên, hạ thấp tử vong trẻ em là một vấn đề tuyệt đối quan trọng từ khía cạnh nhân đạo. Một cuộc sống tốt đẹp cho trẻ em, là cái chúng ta đang bàn tới. Nhưng nó cũng là một sự đầu tư chiến lược đến tương lai của loài người, vì điều này ảnh hưởng trực tiếp tới môi trường. Chúng ta sẽ không có khả năng quản lý môi trường để tránh khỏi những khủng hoảng khí hậu nghiêm trọng nếu chúng ta không ổn định dân số thế giới. Hãy nắm rõ điều đó. Và phương pháp để làm được như vậy, là hạ thấp tỷ lệ tử vong, áp dụng kế hoạch hóa gia đình và đằng sau đó là ươm mầm giáo dục phụ nữ. Và điều đó hoàn toàn khả thi. Hãy cùng làm như vậy.
Thank you very much.
Xin cảm ơn rất nhiều.
(Applause)
(Vỗ tay)