I told you three things last year. I told you that the statistics of the world have not been made properly available. Because of that, we still have the old mindset of developing in industrialized countries, which is wrong. And that animated graphics can make a difference. Things are changing and today, on the United Nations Statistic Division Home Page, it says, by first of May, full access to the databases. (Applause) And if I could share the image with you on the screen. So three things have happened. U.N. opened their statistic databases, and we have a new version of the software up working as a beta on the net, so you don't have to download it any longer.
Năm ngoái tôi bảo các bạn ba điều. Tôi bảo rằng các số liệu trên thế giới vẫn chưa được công bố rõ ràng. Chính vì vậy, chúng ta vẫn giữ lối tư tưởng cổ hủ về các nước đang phát triển và công nghiệp hóa, đó là sai. Và tôi bảo rằng đồ họa ảnh động có thể tạo ra sự khác biệt. Mọi việc đang thay đổi. Hôm nay, trang chủ của Cục Thống kê Liên hiệp Quốc thông báo, ngày 1 tháng 5, toàn quyền truy cập vào cơ sở dữ liệu. (Vỗ tay) Nếu tôi có thể chia sẻ hình ảnh với bạn trên màn hình, có 3 việc đã xảy ra. Liên hiệp quốc cho phép truy cập cơ sở dữ liệu thống kê của họ, và phần mềm này đã có một một phiên bản mới đang hoạt động trên Internet dưới dạng beta, do đó bạn không cần phải tải về nữa.
And let me repeat what you saw last year. The bubbles are the countries. Here you have the fertility rate -- the number of children per woman -- and there you have the length of life in years. This is 1950 -- those were the industrialized countries, those were developing countries. At that time there was a "we" and "them." There was a huge difference in the world. But then it changed, and it went on quite well.
Cho phép tôi nhắc lại những gì bạn được thấy vào năm ngoái. Các bong bóng là các quốc gia. Ở đây là tỉ lệ sinh sản -- số trẻ sinh ra trên mỗi phụ nữ -- và đằng kia là tuổi thọ tính bằng năm. Đây là năm 1950 -- kia là những nước công nghiệp hóa, kia là những nước đang phát triển. Ở thời điểm đó, vẫn còn khái niệm "chúng ta" và "họ". Thế giới có sự phân biệt rất lớn. Nhưng rồi mọi chuyện thay đổi, và tiến triển khá tốt.
And this is what happens. You can see how China is the red, big bubble. The blue there is India. And they go over all this -- I'm going to try to be a little more serious this year in showing you how things really changed. And it's Africa that stands out as the problem down here, doesn't it? Large families still, and the HIV epidemic brought down the countries like this. This is more or less what we saw last year, and this is how it will go on into the future.
Đây là những gì đã xảy ra. Bạn có thể thấy Trung Quốc, bong bóng to, màu đỏ; còn bong bóng màu xanh ở đằng xa là Ấn Độ. Và chúng đã chuyển dời hoàn toàn... Tôi sẽ cố gắng nói chuyện nghiêm chỉnh hơn một chút năm nay để cho bạn thấy mọi thứ đã thay đổi như thế nào. Và đây, châu Phi luôn là một vấn nạn nổi bật ở dưới này, đúng không nhỉ? Vẫn là những gia đình đông con, và đại dịch HIV làm trì trệ các quốc gia như thế này. Đại khái đều là những gì chúng ta thấy vào năm ngoái, và đây là viễn cảnh của tương lai.
And I will talk on, is this possible? Because you see now, I presented statistics that don't exist. Because this is where we are. Will it be possible that this will happen? I cover my lifetime here, you know? I expect to live 100 years. And this is where we are today. Now could we look here instead at the economic situation in the world? And I would like to show that against child survival. We'll swap the axis. Here you have child mortality -- that is, survival -- four kids dying there, 200 dying there. And this is GDP per capita on this axis. And this was 2007.
Tôi sẽ nói về, liệu điều này có thể xảy ra? Vì bạn thấy là tôi đưa ra những số liệu không hề tồn tại. Đây là thời điểm chúng ta đang ở. Liệu chuyện này có thể xảy ra hay không? Bạn có biết là tôi bao quát hết quãng đời mình trong đó? Tôi nghĩ là mình sẽ sống đến 100 năm. Đây là hoàn cảnh hiện tại. Các bạn có phiền xem xét đến tình hình kinh tế trên thế giới? Tôi sẽ so sánh nó với tỉ lệ sống sót của trẻ. Chúng ta sẽ đổi chỗ hai trục biểu đồ: ở đây là tỉ lệ tử vong của trẻ -- cũng là tỉ lệ sống sót -- 4 trẻ chết ở kia, 200 trẻ ở kia. Ở trục này là GDP tính theo đầu người. Đây là năm 2007.
And if I go back in time, I've added some historical statistics -- here we go, here we go, here we go -- not so much statistics 100 years ago. Some countries still had statistics. We are looking down in the archive, and when we are down into 1820, there is only Austria and Sweden that can produce numbers. (Laughter) But they were down here. They had 1,000 dollars per person per year. And they lost one-fifth of their kids before their first birthday.
Nếu tôi có thể quay ngược thời gian, tôi sẽ bổ sung vài thông số lịch sử -- xem nào, xem nào, xem nào -- không có nhiều con số thống kê vào 100 năm trước. Một vài nước vẫn có dữ liệu. Chúng ta đang nhìn vào các tài liệu lịch sử, và tại thời điểm năm 1820, chỉ có Úc và Thụy Điển mới sử dụng các con số. (Cười) Thế nhưng các nước này ở tận dưới đây, với 1,000 đô-la mỗi người mỗi năm. 1/5 số trẻ không sống nổi qua sinh nhật đầu tiên của mình,
So this is what happens in the world, if we play the entire world. How they got slowly richer and richer, and they add statistics. Isn't it beautiful when they get statistics? You see the importance of that? And here, children don't live longer. The last century, 1870, was bad for the kids in Europe, because most of this statistics is Europe. It was only by the turn of the century that more than 90 percent of the children survived their first year. This is India coming up, with the first data from India. And this is the United States moving away here, earning more money. And we will soon see China coming up in the very far end corner here. And it moves up with Mao Tse-Tung getting health, not getting so rich. There he died, then Deng Xiaoping brings money. It moves this way over here. And the bubbles keep moving up there, and this is what the world looks like today. (Applause)
Đây là những gì xảy ra trên thế giới, nếu chúng ta cho hiện cả thế giới. Làm sao họ giàu lên, từng chút một, và họ bổ sung những con số thống kê. Có được những thống kê này chẳng phải là điều tuyệt vời sao? Bạn có thấy tầm quan trọng của chuyện đó? Và đây, trẻ em không hề sống lâu hơn. Thế kỷ cuối cùng, 1870, thật tồi tệ cho những đứa trẻ ở châu Âu, bởi hầu hết những dữ liệu này là của châu Âu. Chỉ đến thời khắc giao thế kỷ tỉ lệ trẻ sống sót năm đầu tiên mới tăng lên đến 90%. Đây là Ấn Độ đang vươn lên, với dữ liệu đầu tiên từ Ấn Độ. Đây là Mỹ đang chuyển dời, ngày càng kiếm nhiều tiền hơn. Và chúng ta sẽ sớm thấy Trung Quốc đuổi kịp từ phía góc xa ở đây. Trung Quốc vươn lên khi Mao Trạch Đông lấy sức khỏe làm đầu, chứ không phải chuyện làm giàu. Ông chết ở đây, sau đó Đặng Tiểu Bình mang đến sự phồn vinh, quốc gia này đã di chuyển đến đây. Các bong bóng liên tục di chuyển lên trên, và đây là toàn cảnh thế giới hiện nay. (Vỗ tay)
Let us have a look at the United States. We have a function here -- I can tell the world, "Stay where you are." And I take the United States -- we still want to see the background -- I put them up like this, and now we go backwards. And we can see that the United States goes to the right of the mainstream. They are on the money side all the time. And down in 1915, the United States was a neighbor of India -- present, contemporary India. And that means United States was richer, but lost more kids than India is doing today, proportionally. And look here -- compare to the Philippines of today. The Philippines of today has almost the same economy as the United States during the First World War. But we have to bring United States forward quite a while to find the same health of the United States as we have in the Philippines. About 1957 here, the health of the United States is the same as the Philippines. And this is the drama of this world which many call globalized, is that Asia, Arabic countries, Latin America, are much more ahead in being healthy, educated, having human resources than they are economically.
Chúng ta hãy nhìn vào nước Mỹ. Ở đây có một chức năng -- Tôi có thể bảo cả thế giới, "Ở yên đấy." Và tôi giữ lấy nước Mỹ -- chúng ta vẫn muốn nhìn thấy phần nền -- tôi dựng chúng như thế này, và chúng ta bắt đầu đi ngược thời gian. Chúng ta có thể thấy là nước Mỹ luôn nằm ở cạnh bên phải của xu hướng. Người Mỹ lúc nào cũng ở phía đồng tiền. Đến năm 1915, nước Mỹ là láng giềng của Ấn Độ -- một Ấn Độ hiện đại của ngày nay. Điều đó có nghĩa là Mỹ giàu hơn, nhưng cũng theo tỉ lệ đó lại có nhiều trẻ chết hơn Ấn Độ ngày nay. Và nhìn đây -- so sánh với Philippines ngày nay. Philippines ngày nay có nền kinh tế tương đương với nước Mỹ trong Thế chiến thứ nhất. Tuy vậy chúng ta phải đưa nước Mỹ tiến về trước rất xa thì người dân Mỹ mới có được nền y tế như người dân ở Philippines. Khoảng năm 1957 ở đây, y tế của Mỹ tương đương với Philippines. Đây là vở kịch của một thế giới mà nhiều người gọi là toàn cầu hóa, bởi châu Á, các nước Ả rập, Mỹ La tinh đều dẫn trước ở các chỉ tiêu sức khỏe, giáo dục, và nhân lực hơn so với kinh tế của họ.
There's a discrepancy in what's happening today in the emerging economies. There now, social benefits, social progress, are going ahead of economical progress. And 1957 -- the United States had the same economy as Chile has today. And how long do we have to bring United States to get the same health as Chile has today? I think we have to go, there -- we have 2001, or 2002 -- the United States has the same health as Chile. Chile's catching up! Within some years Chile may have better child survival than the United States. This is really a change, that you have this lag of more or less 30, 40 years' difference on the health.
Có điều mâu thuẫn trong những gì đã xảy ra ở những nền kinh tế mới. Ở đó, an sinh xã hội, sự phát triển của xã hội lại đi trước phát triển kinh tế. Và năm 1957 -- kinh tế nước Mỹ chỉ bằng với Chile ngày nay. Phải mất bao lâu để chúng ta mang nước Mỹ đạt tới trình độ y tế như Chile ngày hôm nay? Tôi nghĩ chúng ta phải bắt đầu, kia -- vào năm 2001, hay 2002 -- nước Mỹ có mạng lưới y tế ngang ngửa Chile. Chile đã bắt kịp! Trong vòng vài năm nữa có thể Chile sẽ có tỉ lệ trẻ sống sót cao hơn cả Mỹ. Đây rõ ràng là một sự thay đổi, bởi sự trì trệ của nền y tế đã tạo ra khác biệt đến 30-40 năm.
And behind the health is the educational level. And there's a lot of infrastructure things, and general human resources are there. Now we can take away this -- and I would like to show you the rate of speed, the rate of change, how fast they have gone. And we go back to 1920, and I want to look at Japan. And I want to look at Sweden and the United States. And I'm going to stage a race here between this sort of yellowish Ford here and the red Toyota down there, and the brownish Volvo. (Laughter) And here we go. Here we go. The Toyota has a very bad start down here, you can see, and the United States Ford is going off-road there. And the Volvo is doing quite fine. This is the war. The Toyota got off track, and now the Toyota is coming on the healthier side of Sweden -- can you see that? And they are taking over Sweden, and they are now healthier than Sweden. That's the part where I sold the Volvo and bought the Toyota. (Laughter) And now we can see that the rate of change was enormous in Japan. They really caught up.
Đằng sau y tế là trình độ giáo dục. Ở đó có rất nhiều cơ sở hạ tầng, và các nguồn nhân lực chung cũng nằm tại đó. Giờ chúng ta có thể bỏ qua mục này -- và tôi muốn cho các bạn thấy tốc độ, tỉ lệ thay đổi, cho thấy họ đã tiến nhanh như thế nào. Quay ngược về năm 1920, và tôi muốn nhìn vào Nhật Bản. Và tôi muốn xem cả Thụy Điển và Mỹ. Tôi sẽ trình diễn một cuộc đua ở đây giữa chiếc Ford vàng vàng ở đây và chiếc Toyota đỏ ở dưới này, và chiếc Volvo màu nâu. (Cười) Và xem đây, xem đây. Toyota có sự khởi đầu rất tệ ở đây, các bạn có thể thấy, và Ford Mỹ đang vượt địa hình ở kia. Volvi đang chạy rất tốt. Đây là cuộc chiến. Toyota đã trượt khỏi đường đua, và giờ đây Toyota đang tiến về phía khỏe mạnh hơn của Thụy Điển -- các bạn có thấy không? Họ đang vượt mặt Thụy Điển, và giờ đây họ khỏe mạnh hơn Thụy Điển. Đây là lúc tôi bán chiếc Volvo và tậu chiếc Toyota. (Cười) Giờ chúng ta có thể thấy tốc độ thay đổi ở Nhật Bản thật khổng lồ. Họ thật sự đã bắt kịp.
And this changes gradually. We have to look over generations to understand it. And let me show you my own sort of family history -- we made these graphs here. And this is the same thing, money down there, and health, you know? And this is my family. This is Sweden, 1830, when my great-great-grandma was born. Sweden was like Sierra Leone today. And this is when great-grandma was born, 1863. And Sweden was like Mozambique. And this is when my grandma was born, 1891. She took care of me as a child, so I'm not talking about statistic now -- now it's oral history in my family. That's when I believe statistics, when it's grandma-verified statistics. (Laughter) I think it's the best way of verifying historical statistics. Sweden was like Ghana. It's interesting to see the enormous diversity within sub-Saharan Africa. I told you last year, I'll tell you again, my mother was born in Egypt, and I -- who am I? I'm the Mexican in the family. And my daughter, she was born in Chile, and the grand-daughter was born in Singapore, now the healthiest country on this Earth. It bypassed Sweden about two to three years ago, with better child survival. But they're very small, you know? They're so close to the hospital we can never beat them out in these forests. (Laughter) But homage to Singapore.
Và điều này dần dần thay đổi theo thời gian. Chúng ta cần hàng nhiều thế hệ quan sát mới có thể hiểu được điều đó. Cho phép tôi đưa lên lịch sử gia đình của chính tôi -- chúng tôi đã vẽ những đồ thị ở đây. Vẫn cùng một loại biểu đồ, tiền ở dưới kia, và sức khỏe, đúng không? Và đây là gia đình tôi. Đây là Thụy Điển, năm 1830, khi bà sơ của tôi chào đời. Thụy Điển giống như Sierra Leone ngày nay. Và đây là năm bà cố tôi chào đời, 1863. Và Thụy Điển giống như Mozambique. Và đây là năm bà tôi ra đời, 1891. Bà chăm sóc tôi khi tôi còn bé, nên tôi sẽ không nhắc gì về thống kê -- đó chỉ là lịch sử truyền miệng trong gia đình tôi. Tôi chỉ tin vào thống kê, khi đó là những con số thống kê do-bà-kiểm-định. (Cười) Tôi nghĩ đó là cách tốt nhất để kiểm định dữ liệu thống kê. Thụy Điển lúc đó như Ghana. Thật thú vị khi được thấy sự đa dạng to lớn nội trong khu vực châu Phi hạ Sahara. Tôi bảo bạn năm ngoái, giờ tôi sẽ nhắc lại, rằng mẹ tôi sinh ra ở Ai Cập, và tôi -- tôi là ai? Tôi là người Mexico trong gia đình. Con gái tôi, nó sinh ra ở Chile, và cháu gái tôi sinh ra ở Singapore, giờ là đất nước khỏe mạnh nhất trên Trái đất. Họ qua mặt Thụy Điển khoảng 2-3 năm trước, bởi có tỷ lệ trẻ sống sót cao hơn. Nhưng đất nước họ rất nhỏ, bạn biết đấy. Họ ở gần bệnh viện đến nỗi chúng ta chẳng bao giờ đánh bại họ trong những cánh rừng này. (Cười) Thế nhưng phải ngả mũ trước Singapore.
Singapore is the best one. Now this looks also like a very good story. But it's not really that easy, that it's all a good story. Because I have to show you one of the other facilities. We can also make the color here represent the variable -- and what am I choosing here? Carbon-dioxide emission, metric ton per capita. This is 1962, and United States was emitting 16 tons per person. And China was emitting 0.6, and India was emitting 0.32 tons per capita. And what happens when we moved on? Well, you see the nice story of getting richer and getting healthier -- everyone did it at the cost of emission of carbon dioxide. There is no one who has done it so far. And we don't have all the updated data any longer, because this is really hot data today. And there we are, 2001.
Singapore là mọi thứ tốt nhất thời nay. Chuyện này nghe cũng có vẻ là chuyện rất hay. Nhưng thật sự không dễ dàng, bởi đó cũng chẳng hoàn toàn là chuyện tốt. Bởi vì tôi phải cho bạn xem một trong những tiện nghi khác. Chúng ta còn có thể sử dụng các màu để đại diện cho các tham số -- và tôi chọn đại lượng nào đây? Lượng khí thải cacbon dioxit, đơn vị tấn/người. Đây là năm 1962, và Mỹ thải ra 16 tấn/người. Trung Quốc thải ra 0.6 tấn, và Ấn Độ 0.32 tấn/người. Chuyện gì xảy ra khi chúng ta tiếp tục? Vâng, bạn sẽ có một câu chuyện tốt đẹp khi người ta giàu lên và khỏe mạnh hơn -- mọi người đạt được điều đó với cái giá là khí thải cacbon dioxit. Từ trước đến nay chưa ai từng làm điều này. Chúng ta không còn sở hữu tất cả những dữ liệu cập nhật nữa bởi ngày nay đây là những dữ liệu rất giật gân. Chúng ta ở đây, năm 2001.
And in the discussion I attended with global leaders, you know, many say now the problem is that the emerging economies, they are getting out too much carbon dioxide. The Minister of the Environment of India said, "Well, you were the one who caused the problem." The OECD countries -- the high-income countries -- they were the ones who caused the climate change. "But we forgive you, because you didn't know it. But from now on, we count per capita. From now on we count per capita. And everyone is responsible for the per capita emission."
Trong buổi tọa đàm với lãnh tụ thế giới mà tôi đã tham gia, bạn biết đấy, ngày nay nhiều người cho rằng, vấn đề chính là những nền kinh tế mới nổi, họ thải ra quá nhiều cacbon dioxit. Bộ trưởng Bộ Môi trường Ấn Độ từng nói, "À, bạn chính là người gây ra vấn đề." Các nước OECD -- các nước có thu nhập cao -- họ chính là thủ phạm gây ra biến đổi khí hậu. "Nhưng chúng tôi tha thứ cho bạn, bởi vì bạn không biết. Tuy vậy, kể từ nay, chúng tôi tính theo đầu người. Kể từ nay, chúng tôi tính theo đầu người. Mỗi người đều phải chịu trách nhiệm về lượng khí thải của mỗi người."
This really shows you, we have not seen good economic and health progress anywhere in the world without destroying the climate. And this is really what has to be changed. I've been criticized for showing you a too positive image of the world, but I don't think it's like this. The world is quite a messy place. This we can call Dollar Street. Everyone lives on this street here. What they earn here -- what number they live on -- is how much they earn per day. This family earns about one dollar per day. We drive up the street here, we find a family here which earns about two to three dollars a day. And we drive away here -- we find the first garden in the street, and they earn 10 to 50 dollars a day.
Điều này cho thấy, chúng ta chưa từng gặp sự phát triển kinh tế và y tế ở bất kỳ nơi nào trên thế giới mà không phải hủy hoại khí hậu. Và đó là điều cần thay đổi thật sự. Tôi đã từng bị phê bình vì đã vẽ nên một bức tranh quá lạc quan về thế giới, nhưng tôi không nghĩ rằng nó là như thế. Thế giới là một nơi hỗn loạn. Cái này chúng tôi gọi là Phố Đô-la. Mọi người đều sống trên con phố này. Số tiền họ kiếm được ở đây -- con số họ sống dựa vào -- chính là số tiền họ kiếm được mỗi ngày. Gia đình này kiếm được khoảng 1 đô-la/ngày. Chạy dọc theo con phố này, chúng ta sẽ thấy một gia đình kiếm được từ 2-3 đô-la/ngày. Chạy lên nữa -- chúng ta sẽ thấy khu vườn đầu tiên của phố, họ kiếm được 10-50 đô-la/này.
And how do they live? If we look at the bed here, we can see that they sleep on a rug on the floor. This is what poverty line is -- 80 percent of the family income is just to cover the energy needs, the food for the day. This is two to five dollars. You have a bed. And here it's a much nicer bedroom, you can see. I lectured on this for Ikea, and they wanted to see the sofa immediately here. (Laughter) And this is the sofa, how it will emerge from there. And the interesting thing, when you go around here in the photo panorama, you see the family still sitting on the floor there. Although there is a sofa, if you watch in the kitchen, you can see that the great difference for women does not come between one to 10 dollars. It comes beyond here, when you really can get good working conditions in the family. And if you really want to see the difference, you look at the toilet over here. This can change. This can change. These are all pictures and images from Africa, and it can become much better. We can get out of poverty.
Họ sống như thế nào? Nếu chúng ta nhìn vào chiếc giường ở đây, có thể nhận thấy họ ngủ trên tấm thảm trải sàn. Đây là ranh giới của nghèo đói -- 80% thu nhập của gia đình chỉ đủ trang trải cho nhu cầu năng lượng, thức ăn cho ngày hôm ấy. Đây là 2-5 đô-la, bạn có một chiếc giường. Và đây, phòng ngủ đã tốt hơn nhiều, như bạn có thể thấy. Tôi thuyết trình về vấn đề này cho Ikea, và họ muốn thấy một chiếc sofa ở đây ngay lập tức. (Cười) Đây là ghế sofa, và bằng cách nào nó xuất hiện từ đó. Điều thú vị là, khi bạn khám phá vòng quanh trong tấm ảnh panorama, bạn sẽ thấy gia đình đó vẫn ngồi trên sàn nhà, mặc dù đã có ghế sofa. Nếu quan sát nhà bếp, bạn có thể thấy rằng phụ nữ không được hưởng nhiều khác biệt trong khoảng từ 1-10 đô-la. Vượt khỏi mức này là khi bạn thật sự có được điều kiện làm việc tốt trong gia đình. Và nếu bạn thật sự muốn nhìn thấy sự khác biệt, hãy nhìn vào nhà vệ sinh ở đây. Có thể thay đổi ở đây, thay đổi ở đây. Đây đều là những bức tranh và ảnh từ châu Phi, và chúng vốn có thể tốt hơn nhiều. Chúng ta có thể thoát khỏi đói nghèo.
My own research has not been in IT or anything like this. I spent 20 years in interviews with African farmers who were on the verge of famine. And this is the result of the farmers-needs research. The nice thing here is that you can't see who are the researchers in this picture. That's when research functions in poor societies -- you must really live with the people.
Nghiên cứu của tôi không hề dựa trên công nghệ thông tin hay những thứ đại loại như thế. Tôi dành 20 năm phỏng vấn các nông dân châu Phi, những người đang trên bờ vực của nạn đói. Và đây là kết quả của cuộc nghiên cứu nhu cầu của nhà nông. Điều tuyệt vời ở đây chính là bạn không thể phân biệt ai là nhà nghiên cứu trong bức hình này. Đó là khi nghiên cứu phục vụ cho các cộng đồng -- bạn phải thật sự sống với mọi người.
When you're in poverty, everything is about survival. It's about having food. And these two young farmers, they are girls now -- because the parents are dead from HIV and AIDS -- they discuss with a trained agronomist. This is one of the best agronomists in Malawi, Junatambe Kumbira, and he's discussing what sort of cassava they will plant -- the best converter of sunshine to food that man has found. And they are very, very eagerly interested to get advice, and that's to survive in poverty. That's one context. Getting out of poverty. The women told us one thing. "Get us technology. We hate this mortar, to stand hours and hours. Get us a mill so that we can mill our flour, then we will be able to pay for the rest ourselves." Technology will bring you out of poverty, but there's a need for a market to get away from poverty. And this woman is very happy now, bringing her products to the market. But she's very thankful for the public investment in schooling so she can count, and won't be cheated when she reaches the market. She wants her kid to be healthy, so she can go to the market and doesn't have to stay home. And she wants the infrastructure -- it is nice with a paved road. It's also good with credit. Micro-credits gave her the bicycle, you know. And information will tell her when to go to market with which product. You can do this.
Khi bạn lâm vào cảnh nghèo đói, tất cả mọi thứ đều vì sự sống còn. Về việc tìm thức ăn. Hai nông dân nhỏ này, giờ đây họ đã thành thiếu nữ -- cha mẹ của họ qua đời vì HIV và AIDS -- họ đã trao đổi với các nhà kỹ sư nông nghiệp có kinh nghiệm. Đây là một trong những kỹ sư giỏi nhất ở Malawi, Junatambe Kumbira ông đang bàn bạc họ nên trồng loại sắn nào -- cách tốt nhất để chuyển đổi ánh sáng mặt trời thành thức ăn mà con người từng biết. Họ rất, rất háo hức ghi nhận những lời khuyên, và đó là vì sự sống còn khi nghèo đói. Đó là một tình huống. Thoát khỏi đói nghèo. Phụ nữ cho chúng ta biết một điều. "Cho chúng tôi công nghệ. Chúng tôi ghét chiếc cối này, phải đứng hàng giờ. Cho chúng tôi một chiếc cối xay để xay bột mì, và chúng tôi sẽ có thể tự vun vén cho những thứ còn lại. Công nghệ sẽ giúp bạn thoát khỏi đói nghèo, nhưng cũng cần phải có thị trường. Người phụ nữ này rất hạnh phúc khi mang sản phẩm của mình đến chợ. Nhưng cô cũng rất cảm ơn những đầu tư của cộng đồng vào giáo dục nhờ đó cô có thể đếm, và không bị lừa gạt khi buôn bán ở chợ. Cô muốn lũ trẻ ở nhà được khoẻ mạnh, để cô có thể đến chợ và không phải ở lì tại nhà. Cô muốn có cơ sở hạ tầng -- thật tuyệt nếu có một con đường lát phẳng. Cho vay tín dụng cũng là ý hay. Những khoản cho vay nhỏ đã giúp cô mua chiếc xe đạp này. Và thông tin sẽ cho cô biết nên mang sản phẩm nào đến chợ. Bạn có thể làm được điều này.
I find my experience from 20 years of Africa is that the seemingly impossible is possible. Africa has not done bad. In 50 years they've gone from a pre-Medieval situation to a very decent 100-year-ago Europe, with a functioning nation and state. I would say that sub-Saharan Africa has done best in the world during the last 50 years. Because we don't consider where they came from. It's this stupid concept of developing countries that puts us, Argentina and Mozambique together 50 years ago, and says that Mozambique did worse. We have to know a little more about the world. I have a neighbor who knows 200 types of wine. He knows everything. He knows the name of the grape, the temperature and everything. I only know two types of wine -- red and white. (Laughter) But my neighbor only knows two types of countries -- industrialized and developing. And I know 200, I know about the small data. But you can do that. (Applause)
Kinh nghiệm 20 năm ở châu Phi cho tôi biết rằng những điều tưởng chừng như không thể luôn luôn là có thể. Châu Phi đã làm không tệ. Trong vòng 50 năm hoàn cảnh của họ đã tiến xa, từ thời tiền Trung cổ phát triển tương đương châu Âu vào 100 năm trước, với quốc gia và nhà nước hoạt động ổn. Tôi muốn nói rằng vùng hạ Sahara ở châu Phi đã phát triển nhanh nhất trên thế giới trong 50 năm gần đây. Bởi chúng ta không xét nét họ đến từ đâu. Chính vì quan điểm ngu ngốc về các nước đang phát triển đã đặt chúng ta, Argentina và Mozambique cạnh nhau vào 50 năm trước, và nói rằng Mozambique không phát triển bằng. Chúng ta phải tìm hiểu hơn nữa về thế giới. Tôi có một người láng giềng biết tên 200 loại rượu vang. Ông biết tất cả mọi thứ. Ông biết tên của giống nho, nhiệt độ và tất cả mọi thứ. Tôi chỉ biết có hai loại vang -- đỏ và trắng. (Cười) Nhưng láng giềng của tôi chỉ biết hai nhóm quốc gia -- công nghiệp hoá và đang phát Và tôi biết 200, đó chỉ là lượng dữ kiện nhỏ. Nhưng bạn có thể làm được. (Vỗ tay)
But I have to get serious. And how do you get serious? You make a PowerPoint, you know? (Laughter) Homage to the Office package, no? What is this, what is this, what am I telling? I'm telling you that there are many dimensions of development. Everyone wants your pet thing. If you are in the corporate sector, you love micro-credit. If you are fighting in a non-governmental organization, you love equity between gender. Or if you are a teacher, you'll love UNESCO, and so on. On the global level, we have to have more than our own thing. We need everything. All these things are important for development, especially when you just get out of poverty and you should go towards welfare.
Tôi phải nói nghiêm túc. Và bạn làm thế nào để tỏ ra nghiêm túc? Bạn sẽ làm một trang PowerPoint, đúng không? (Cười) Tỏ lòng kính trọng với bộ sản phẩm Office, đúng không? Cái gì đây, cái gì đây, tôi đang cố nói điều gì? Tôi muốn cho các bạn biết rằng có rất nhiều phương diện trong sự phát triển. Ai cũng có điều ưa thích riêng. Nếu bạn ở liên hiệp công ty, bạn sẽ thích cho vay tín dụng vi mô. Nếu bạn đấu tranh trong một tổ chức phi chính phủ, bạn yêu thích sự bình đẳng giới. Hay nếu bạn là một giáo viên, bạn sẽ yêu thích UNESCO, và còn nữa. Ở góc độ toàn cầu, chúng ta phải sở hữu nhiều hơn những thứ của riêng chúng ta. Chúng ta cần tất cả. Tất cả những thứ đó đều quan trọng cho sự phát triển đặc biệt nếu bạn vừa thoát khỏi đói nghèo và bạn nên hướng đến phúc lợi xã hội.
Now, what we need to think about is, what is a goal for development, and what are the means for development? Let me first grade what are the most important means. Economic growth to me, as a public-health professor, is the most important thing for development because it explains 80 percent of survival. Governance. To have a government which functions -- that's what brought California out of the misery of 1850. It was the government that made law function finally. Education, human resources are important. Health is also important, but not that much as a mean. Environment is important. Human rights is also important, but it just gets one cross.
Điều chúng ta phải suy nghĩ chính là, đâu là mục tiêu cho phát triển, và có những phương tiện nào để phát triển? Đầu tiên cho phép tôi xếp loại các phương tiện quan trọng nhất. Đối với tôi, giáo sư sức khoẻ cộng đồng, phát triển kinh tế là điều quan trọng nhất để phát triển, bởi nó giúp con người sống sót trong 80% tình huống. Chính phủ. Có một chính phủ có thể vận hành -- đó là điều kiện giúp đưa California ra khỏi tình cảnh năm 1850. Suy cho cùng chính phủ là những người thực thi luật pháp. Giáo dục, nhân lực cũng quan trọng. Y tế cũng quan trọng, nhưng không phải là một phương tiện quá quan trọng. Môi trường rất quan trọng. Nhân quyền cũng quan trọng, nhưng chỉ được một chéo thôi.
Now what about goals? Where are we going toward? We are not interested in money. Money is not a goal. It's the best mean, but I give it zero as a goal. Governance, well it's fun to vote in a little thing, but it's not a goal. And going to school, that's not a goal, it's a mean. Health I give two points. I mean it's nice to be healthy -- at my age especially -- you can stand here, you're healthy. And that's good, it gets two plusses. Environment is very, very crucial. There's nothing for the grandkid if you don't save up. But where are the important goals? Of course, it's human rights. Human rights is the goal, but it's not that strong of a mean for achieving development. And culture. Culture is the most important thing, I would say, because that's what brings joy to life. That's the value of living.
Giờ hãy bàn về mục tiêu. Chúng ta hướng đến đâu? Chúng ta không hứng thú với tiền bạc. Tiền bạc không phải là mục tiêu. Nó là phương tiện tốt nhất, nhưng xét về mục tiêu tôi xếp loại 0. Chính phủ, vâng bầu cử cũng là một việc vui, nhưng đó không phải là mục tiêu. Và được đến trường, đó không phải là mục tiêu, đó là phương tiện. Sức khoẻ tôi cho 2 điểm. Tôi nghĩ được sống khoẻ mạnh là một điều tốt -- đặc biệt ở lứa tuổi của tôi -- bạn có thể đứng đây, bạn có sức khoẻ tốt. Đấy là điều tốt, được hai điểm cộng. Môi trường là yếu tố quyết định. Sẽ không còn gì cho thế hệ cháu của bạn nếu bạn không gìn giữ. Thế nhưng đâu các mục tiêu quan trọng ? Tất nhiên, đó chính là nhân quyền. Nhân quyền chính là mục tiêu, nhưng nó không phải là một phương tiện quá cần thiết để phát triển. Và văn hoá. Văn hoá là thứ quan trọng nhất, tôi cho là như vậy, bởi đó là thứ mang đến niềm vui cho cuộc sống. Đó là giá trị của cuộc sống.
So the seemingly impossible is possible. Even African countries can achieve this. And I've shown you the shot where the seemingly impossible is possible. And remember, please remember my main message, which is this: the seemingly impossible is possible. We can have a good world. I showed you the shots, I proved it in the PowerPoint, and I think I will convince you also by culture. (Laughter) (Applause) Bring me my sword! Sword swallowing is from ancient India. It's a cultural expression that for thousands of years has inspired human beings to think beyond the obvious. (Laughter) And I will now prove to you that the seemingly impossible is possible by taking this piece of steel -- solid steel -- this is the army bayonet from the Swedish Army, 1850, in the last year we had war. And it's all solid steel -- you can hear here. And I'm going to take this blade of steel, and push it down through my body of blood and flesh, and prove to you that the seemingly impossible is possible. Can I request a moment of absolute silence? (Applause)
Vậy là điều tưởng chừng như không thể hoàn toàn có thể. Ngay cả các nước châu Phi cũng có thể đạt được điều này. Các bạn đã được xem bức ảnh chứng minh điều tưởng chừng như không thể là có thể. Và hãy nhớ, xin hãy nhớ thông điệp chính của tôi, đó chính là: Chúng ta có thể có một thế giới tốt đẹp. Tôi đã cho các bạn xem những bức ảnh, tôi chứng minh điều đó trong Powerpoint, và tôi cho rằng tôi sẽ thuyết phục các bạn bằng văn hoá. (Cười) (Vỗ tay) Mang kiếm đến cho tôi! Nuốt kiếm khởi nguồn từ Ấn Độ xưa. Nó là một bản sắc văn hoá mà hàng ngàn năm qua đã thôi thúc suy nghĩ của con người vượt khỏi những điều hiển nhiên. (Cười) Tôi sẽ chứng minh những điều tưởng chừng như không thể là hoàn toàn có thể với miếng thép này -- thép nguyên khối -- đây là lưỡi lê của tướng từ Quân đội Thuỵ Điển, năm 1850, năm chiến tranh cuối cùng của chúng tôi. Đây là thép nguyên khối -- bạn có thể nghe thấy. Tôi sẽ đưa lưỡi thép này, ấn thẳng nó xuống, xuyên qua cơ thể của tôi, và chứng minh cho bạn thấy điều tưởng chừng như không thể là hoàn toàn có thể. Xin cho tôi một phút yên lặng tuyệt đối. (Vỗ tay)