I still remember the day in school when our teacher told us that the world population had become three billion people, and that was in 1960. I'm going to talk now about how world population has changed from that year and into the future, but I will not use digital technology, as I've done during my first five TEDTalks. Instead, I have progressed, and I am, today, launching a brand new analog teaching technology that I picked up from IKEA: this box.
Tôi vẫn nhớ những ngày ở trường khi cô giáo bảo chúng tôi dân số thế giới đã đạt mức ba tỷ người. Đó là vào năm 1960. Tiếp đây tôi sẽ bàn về dân số thế giới đã thay đổi như thế nào từ thời điểm năm ấy và trong tương lai. Tôi sẽ không sử dụng kỹ thuật số như đã từng làm trong năm bài TEDtalks đầu tiên của mình. Thay vào đó, tôi đã tiến một bước. Và ngày hôm nay, tôi sẽ giới thiệu một công nghệ dạy học tương tự, nhưng hoàn toàn mới tôi nhặt nhạnh từ IKEA: là cái thùng này.
This box contains one billion people. And our teacher told us that the industrialized world, 1960, had one billion people. In the developing world, she said, they had two billion people. And they lived away then. There was a big gap between the one billion in the industrialized world and the two billion in the developing world. In the industrialized world, people were healthy, educated, rich, and they had small families. And their aspiration was to buy a car. And in 1960, all Swedes were saving to try to buy a Volvo like this. This was the economic level at which Sweden was. But in contrast to this, in the developing world, far away, the aspiration of the average family there was to have food for the day. They were saving to be able to buy a pair of shoes. There was an enormous gap in the world when I grew up. And this gap between the West and the rest has created a mindset of the world, which we still use linguistically when we talk about "the West" and "the Developing World." But the world has changed, and it's overdue to upgrade that mindset and that taxonomy of the world, and to understand it.
Trong thùng này chứa một tỉ người. Thầy cô bảo chúng tôi rằng thế giới công nghiệp hoá, năm 1960, có một tỷ người. Ở các nước đang phát triển, cô ấy cho biết, có hai tỉ người. Và họ sống ở một nơi rất xa. Có một sự khác biệt rất lớn giữa một tỉ người ở các nước công nghiệp hoá và hai tỉ người ở các nước đang phát triển. Ở các nước công nghiệp hoá, dân chúng khoẻ mạnh, được học hành, giàu có, và họ lập những gia đình ít con. Mong muốn của họ là mua một chiếc xe hơi. Năm 1960, tất cả những người Thuỵ Điển đều để dành tiền cố để mua một chiếc Volvo như thế này. Đây là mức kinh tế của Thuỵ Điển thời bấy giờ. Nhưng ngược lại, ở các nước đang phát triển ở một nơi xa xôi, mong muốn của một gia đình trung lưu chỉ là có đủ thức ăn cho một ngày. Họ gom góp tiền chỉ để mua một đôi giày. Có một khoảng cách rất lớn trên thế giới khi tôi lớn lên. Và khoảng cách giữa phương Tây và những nơi còn lại đã tạo ra một tư tưởng về một thế giới mà chúng ta vẫn thường sử dụng trong văn chương khi chúng ta nói về "phương Tây" và "các nước đang phát triển". Thế nhưng thế giới đã thay đổi và đã đến lúc để thay đổi tư tưởng đó cũng như nguyên tắc phân loại các quốc gia, và hiểu đúng bản chất của nó.
And that's what I'm going to show you, because since 1960 what has happened in the world up to 2010 is that a staggering four billion people have been added to the world population. Just look how many. The world population has doubled since I went to school. And of course, there's been economic growth in the West. A lot of companies have happened to grow the economy, so the Western population moved over to here. And now their aspiration is not only to have a car. Now they want to have a holiday on a very remote destination and they want to fly. So this is where they are today. And the most successful of the developing countries, they have moved on, you know, and they have become emerging economies, we call them. They are now buying cars. And what happened a month ago was that the Chinese company, Geely, they acquired the Volvo company, and then finally the Swedes understood that something big had happened in the world. (Laughter)
Đó là những gì tôi muốn cho quí vị thấy. Bởi vì từ năm 1960, những gì xảy ra trên thế giới cho đến năm 2010 là một khoản khổng lồ bốn tỷ người được thêm vào dân số thế giới. Cứ nhìn xem nó nhiều như thế này. Dân số thế giới đã tăng lên gấp đôi kể từ khi tôi còn học ở trường. Và tất nhiên, kinh tế các nước phương Tây vẫn đi lên. Nhiều công ty giúp nền kinh tế phát triển, vì thế các nước phương Tây đã dời lên đây. Giờ đây mong muốn của họ không chỉ là có một chiếc xe. Giờ họ muốn đi nghỉ mát ở một nơi hẻo lánh và họ muốn bay đến đó. Đây là vị trí của họ ngày nay. Và các nước thành công nhất trong nhóm đang phát triển, họ cũng đã tiến lên. Họ đã trở thành các nền kinh tế mới nổi, như chúng ta thường gọi. Giờ họ mua xe hơi. Chuyện xảy ra một tháng trước một công ty Trung Quốc, Geely, đã chiếm được công ty Volvo. Chỉ đến lúc đó, người Thuỵ Điển mới biết rằng có chuyện gì đó rất hệ trọng đã xảy ra trên thế giới. (Cười)
So there they are. And the tragedy is that the two billion over here that is struggling for food and shoes, they are still almost as poor as they were 50 years ago. The new thing is that we have the biggest pile of billions, the three billions here, which are also becoming emerging economies, because they are quite healthy, relatively well-educated, and they already also have two to three children per woman, as those [richer also] have. And their aspiration now is, of course, to buy a bicycle, and then later on they would like to have a motorbike also. But this is the world we have today, no longer any gap. But the distance from the poorest here, the very poorest, to the very richest over here is wider than ever. But there is a continuous world from walking, biking, driving, flying -- there are people on all levels, and most people tend to be somewhere in the middle. This is the new world we have today in 2010.
Họ ở đây. Bi kịch chính là hai tỷ người ở đây [vẫn phải] xoay xở để có được thức ăn và giày dép, họ gần như vẫn còn nghèo như tình cảnh 50 năm trước. Một điều mới là nhóm tỷ người lớn nhất, ba tỷ người ở đây, cũng đã trở thành các nền kinh tế mới nổi. bởi họ rất khoẻ mạnh, giáo dục khá đầy đủ và họ cũng đã duy trì ở mức 2-3 con trên mỗi phụ nữ, tương đương các nước giàu. Mong muốn của họ bây giờ tất nhiên, là mua được một chiếc xe đạp, và sau này họ cũng sẽ muốn mua một chiếc xe máy nữa. Đây là thế giới chúng ta đang sống ngày nay. Không còn nhiều khoảng trống nữa. Nhưng sự cách biệt giữa những người nghèo nhất ở đây, với những người giàu nhất ở đây, chưa bao giờ lớn như thế này. Đây là một thế giới chuyển tiếp từ đi bộ, xe đạp, xe hơi đến máy bay-- mọi người ở đủ mọi tầng lớp. Hầu hết dân số nằm đâu đó trong khoảng giữa này. Đây là thế giới mới của chúng ta ngày nay năm 2010.
And what will happen in the future? Well, I'm going to project into 2050. I was in Shanghai recently, and I listened to what's happening in China, and it's pretty sure that they will catch up, just as Japan did. All the projections [say that] this one [billion] will [only] grow with one to two or three percent. [But this second] grows with seven, eight percent, and then they will end up here. They will start flying. And these lower or middle income countries, the emerging income countries, they will also forge forwards economically. And if, but only if, we invest in the right green technology -- so that we can avoid severe climate change, and energy can still be relatively cheap -- then they will move all the way up here. And they will start to buy electric cars. This is what we will find there.
Chuyện gì sẽ xảy ra trong tương lai? Vâng, tôi sẽ bắt đầu tiên đoán đến năm 2050. Gần đây tôi đến Thượng Hải. Tôi lắng nghe những gì đang xảy ra ở Trung Quốc. Và rất nhiều khả năng họ sẽ bắt kịp, như Nhật Bản đã từng làm. Mọi tiên đoán [đều cho rằng] khoảng một [tỷ] người này [chỉ] gia tăng với tỉ lệ 1, 2 hay 3 phần trăm. [Nhưng nhóm thứ hai] sẽ gia tăng với tỉ lệ 7-8 phần trăm. Họ sẽ dừng ở đây. Họ sẽ bắt đầu đi máy bay. Và các nước thu nhập thấp và trung bình ở đây, các nền kinh tế thu nhập mới nổi, họ cũng sẽ tiến lên về mặt kinh tế. Khi, và chỉ khi, chúng ta đầu tư đúng cách vào công nghệ xanh để thay đổi khí hậu không trở nên nghiêm trọng, và năng lượng vẫn được giữ ở giá thấp -- thì họ mới có thể tiến đến tận đây. Và họ sẽ bắt đầu mua xe điện. Đây là những gì chúng ta sẽ tìm thấy ở đó.
So what about the poorest two billion? What about the poorest two billion here? Will they move on? Well, here population [growth] comes in because there [among emerging economies] we already have two to three children per woman, family planning is widely used, and population growth is coming to an end. Here [among the poorest], population is growing. So these [poorest] two billion will, in the next decades, increase to three billion, and they will thereafter increase to four billion. There is nothing -- but a nuclear war of a kind we've never seen -- that can stop this [growth] from happening. Because we already have this [growth] in process. But if, and only if, [the poorest] get out of poverty, they get education, they get improved child survival, they can buy a bicycle and a cell phone and come [to live] here, then population growth will stop in 2050. We cannot have people on this level looking for food and shoes because then we get continued population growth.
Thế còn hai tỷ người nghèo nhất? Thế còn hai tỷ người nghèo nhất ở đây? Họ có thể tiến lên hay không? À, đây là lúc [gia tăng] dân số can thiệp bởi [ở các nền kinh tế mới nổi] chúng ta đã giữ tỉ lệ 2-3 con/phụ nữ, kế hoạch hoá gia đình được phổ biến rộng rãi và gia tăng dân số đang dần tiến đến mức dừng. [Thế nhưng ở các nước nghèo nhất], dân số vẫn đang tăng. Trong thập kỷ tới, nhóm hai tỷ người [nghèo nhất] sẽ tăng lên ba tỷ người. Và sau đó họ sẽ còn tăng lên đến bốn tỷ người. Sẽ không còn gì khác -- ngoài một cuộc chiến tranh hạt nhân chưa ai từng chứng kiến -- mới có thể dừng sự gia tăng này. Bởi vì sự gia tăng dân số này đã bắt đầu và vẫn đang diễn ra. Thế nhưng khi, và chỉ khi, [những nước nghèo nhất] thoát khỏi cái nghèo, họ được giáo dục, tỉ lệ trẻ sống sót được cải thiện, họ có thể mua một chiếc xe đạp, một chiếc điện thoại và tiến đến đây, thì lúc đó gia tăng dân số mới có thể dừng vào năm 2050. Chúng ta không thể có người dân ở mức này tìm kiếm thức ăn và giày dép, bởi vì lúc đó gia tăng dân số sẽ tiếp diễn.
And let me show you why by converting back to the old-time digital technology. Here I have on the screen my country bubbles. Every bubble is a country. The size is population. The colors show the continent. The yellow on there is the Americas; dark blue is Africa; brown is Europe; green is the Middle East and this light blue is South Asia. That's India and this is China. Size is population. Here I have children per woman: two children, four children, six children, eight children -- big families, small families. The year is 1960. And down here, child survival, the percentage of children surviving childhood up to starting school: 60 percent, 70 percent, 80 percent, 90, and almost 100 percent, as we have today in the wealthiest and healthiest countries. But look, this is the world my teacher talked about in 1960: one billion Western world here -- high child-survival, small families -- and all the rest, the rainbow of developing countries, with very large families and poor child survival.
Và tôi sẽ cho bạn thấy lí do, quay lại với công nghệ kỹ thuật số quen thuộc. Trên màn hình là bong bóng các quốc gia. Mỗi bong bóng là một quốc gia. Kích thước biểu thị dân số. Màu sắc biểu thị các lục địa. Màu vàng là các nước châu Mỹ; xanh đậm là châu Phi; nâu là châu Âu; xanh lá là Trung Đông; và xanh nhạt là Nam Á. Đây là Ấn Độ và đây là Trung Quốc. Kích thước biểu thị dân số. Ở đây là số lượng con trên mỗi phụ nữ, hai con, bốn con, sáu con, tám con -- gia đình ít con [với] gia đình đông con. Thời điểm là năm 1960. Và dưới đây, tỉ lệ trẻ sống sót, tỉ lệ phần trăm những trẻ sống sót qua thời thơ ấu cho đến lúc bắt đầu đi học. 60 phần trăm, 70 phần trăm, 80 phần trăm, 90, và gần mức 100 phần trăm, như ở các nước giàu và khoẻ mạnh nhất. Nhưng hãy nhìn, đây là thế giới của cô giáo tôi vào năm 1960. Một tỷ người phương Tây ở đây, tỷ lệ sống sót cao, gia đình ít con. Và tất cả những nước còn lại, cầu vồng của những nước đang phát triển, với những gia đình rất đông con và tỉ lệ trẻ sống sót thấp.
What has happened? I start the world. Here we go. Can you see, as the years pass by, child survival is increasing? They get soap, hygiene, education, vaccination, penicillin and then family planning. Family size is decreasing. [When] they get up to 90-percent child survival, then families decrease, and most of the Arab countries in the Middle East is falling down there [to small families]. Look, Bangladesh catching up with India. The whole emerging world joins the Western world with good child survival and small family size, but we still have the poorest billion. Can you see the poorest billion, those [two] boxes I had over here? They are still up here. And they still have a child survival of only 70 to 80 percent, meaning that if you have six children born, there will be at least four who survive to the next generation. And the population will double in one generation.
Chuyện gì đã xảy ra? Tôi cho thế giới chuyển động. Bắt đầu. Quí vị có thấy, theo thời gian, tỉ lệ trẻ sống sót đang tăng lên? Họ có xà phòng, vệ sinh, giáo dục, vắc xin và penicillin. Và sau đó là kế hoạch hoá gia đình. Kích thước gia đình đang giảm xuống. Khi họ đạt tỉ lệ trẻ sống sót 90 phần trăm, kích thước gia đình giảm đi. Hầu hết các nước Ả rập ở Trung Đông đang tiến xuống kia [gia đình ít con]. Nhìn kìa, Bangladesh đang bắt kịp Ấn Độ. Các nền kinh tế mới nổi trên thế giới đứng chung với các nước phương Tây với tỉ lệ trẻ sống sót cao và kích thước gia đình nhỏ. Thế nhưng chúng ta vẫn có một tỷ người nghèo nhất. Quí vị có thấy một tỉ tỷ người nghèo nhất [hai] khối bong bóng ở đây? Họ vẫn ở tận trên kia. Họ vẫn có tỉ lệ trẻ sống sót chỉ ở 70 đến 80 phần trăm, nghĩa là nếu bạn có 6 con, sẽ có ít nhất 4 trẻ sống sót ở thế hệ tiếp theo. Và dân số sẽ tăng lên gấp đôi chỉ trong một thế hệ.
So the only way of really getting world population [growth] to stop is to continue to improve child survival to 90 percent. That's why investments by Gates Foundation, UNICEF and aid organizations, together with national government in the poorest countries, are so good; because they are actually helping us to reach a sustainable population size of the world. We can stop at nine billion if we do the right things. Child survival is the new green. It's only by child survival that we will stop population growth. And will it happen? Well, I'm not an optimist, neither am I a pessimist. I'm a very serious "possibilist." It's a new category where we take emotion apart, and we just work analytically with the world. It can be done. We can have a much more just world. With green technology and with investments to alleviate poverty, and global governance, the world can become like this.
Vì thế, cách duy nhất để dừng hẳn gia tăng dân số chính là cải thiện tỉ lệ trẻ sống sót lên 90 phần trăm. Đó là lí do tại sao các khoản đầu tư [y tế] của Quỹ tài trợ Gates, UNICEF và các tổ chức viện trợ, cùng với chính phủ của các nước nghèo nhất, lại hiệu quả đến như vậy. Bởi vì họ đang giúp chúng tôi đạt tới một thế giới với dân số bền vững. Chúng ta có thể dừng ở 9 tỷ người nếu chúng ta làm đúng. Tỉ lệ trẻ sống sót là mục tiêu mới. Chỉ với con đường đó chúng ta mới có thể dừng tăng trưởng dân số. Liệu nó có thể xảy ra? Vâng, tôi không theo chủ nghĩa lạc quan, tôi cũng không theo chủ nghĩa bi quan. Tôi là một người theo chủ nghĩa "khả năng" đích thực. Đó là một phạm trù mới, khi chúng ta bỏ qua cảm xúc, và chỉ nhìn thế giới qua các phân tích. Chúng ta có thể làm được. Chúng ta có thể có một thế giới công bằng hơn. Với công nghệ xanh và với các khoản đầu tư để xoá bỏ đói nghèo, và với sự quản lý toàn cầu hiệu quả, thế giới có thể trở thành như thế này.
And look at the position of the old West. Remember when this blue box was all alone, leading the world, living its own life. This will not happen [again]. The role of the old West in the new world is to become the foundation of the modern world -- nothing more, nothing less. But it's a very important role. Do it well and get used to it.
Và hãy nhìn vào vị trí của phương Tây của ngày xưa. Hãy nhớ về lúc chiếc thùng xanh này đứng một mình, dẫn đầu thế giới, sống trong thế giới của chính mình. Điều này sẽ không thể lặp lại. Vai trò của phương Tây ngày xưa trong thế giới này nay là trở thành [một phần] nền tảng của thế giới hiện đại -- không nhiều hơn, cũng không ít hơn. Nhưng đó là vai trò cốt yếu. Hãy làm tốt việc của mình và làm quen với việc đó.
Thank you very much.
Cám ơn rất nhiều.
(Applause)
(Vỗ tay)