Hans Rosling: I'm going to ask you three multiple choice questions. Use this device. Use this device to answer. The first question is, how did the number of deaths per year from natural disaster, how did that change during the last century? Did it more than double, did it remain about the same in the world as a whole, or did it decrease to less than half? Please answer A, B or C. I see lots of answers. This is much faster than I do it at universities. They are so slow. They keep thinking, thinking, thinking. Oh, very, very good.
Do ju bëj tre pyetje me alternativa. Përdorni këtë pajisje për t’u përgjigjur. Pyetja e parë është: Si ka ndryshuar numri i vdekjeve nga shkaqet natyrore gjatë shekullit të fundit? A është dyfishuar, ka mbetur e njëjta shifër në botë apo ka rënë më pak se gjysma? Ju lutem, zgjidhni A, B, ose C. Po shoh shumë përgjigje. Kjo po ecën më shpejt se në fakultete. Ata janë shumë të avashtë. Rrinë tërë kohës duke vrarë mendjen. Shumë mirë!
And we go to the next question. So how long did women 30 years old in the world go to school: seven years, five years or three years? A, B or C? Please answer.
Kalojmë te pyetja e radhës. Për sa kohë femrat tridhjetë vjeçe kanë ndjekur shkollën: shtatë, pesë apo tre vjet? A, B, ose C? Zgjidhni, ju lutem.
And we go to the next question. In the last 20 years, how did the percentage of people in the world who live in extreme poverty change? Extreme poverty — not having enough food for the day. Did it almost double, did it remain more or less the same, or did it halve? A, B or C?
Kalojmë te pyetja tjetër. Gjatë njëzet viteve të fundit, sa ka ndryshuar përqindja e njerëzve që jetojnë në varfëri ekstreme, që nuk kanë ushqim të mjaftueshëm? A është dyfishuar, ka mbetur pothuajse e njëjtë apo është përgjysmuar? A, B apo C?
Now, answers. You see, deaths from natural disasters in the world, you can see it from this graph here, from 1900 to 2000. In 1900, there was about half a million people who died every year from natural disasters: floods, earthquakes, volcanic eruption, whatever, droughts. And then, how did that change?
Tani, përgjigjet. Siç e shikoni, vdekjet në botë nga shkaqet natyrore në grafik nga vitet 1900-2000. Më 1990, rreth gjysmë millioni vdiqën në vit nga shkaqet natyrore: përmbytje, tërmete, vullkanet, thatësira. Si ndryshoi kjo?
Gapminder asked the public in Sweden. This is how they answered. The Swedish public answered like this: Fifty percent thought it had doubled, 38 percent said it's more or less the same, 12 said it had halved. This is the best data from the disaster researchers, and it goes up and down, and it goes to the Second World War, and after that it starts to fall and it keeps falling and it's down to much less than half. The world has been much, much more capable as the decades go by to protect people from this, you know. So only 12 percent of the Swedes know this.
Fondacioni “Gapminder” i pyeti njerëzit në Suedi. Ja përgjigja e suedezëve: 50% menduan se është dyfishuar, 38 përqind thanë që nuk ka ndryshuar, 12 përqind thanë që është përgjysmuar. Këto janë të dhënat nga studiuesit e fatkeqësive, ka lëvizje në numër, përfshin dhe luftën e Dytë Botërore, pas luftës numri fillon të bjerë dhe shkon në më pak se gjysma. Përgjatë viteve, bota ka treguar se mundet t’i mbrojë njerëzit nga kjo. Vetëm 12 përqind e suedezëve e dinë këtë.
So I went to the zoo and I asked the chimps. (Laughter) (Applause) The chimps don't watch the evening news, so the chimps, they choose by random, so the Swedes answer worse than random. Now how did you do? That's you. You were beaten by the chimps. (Laughter) But it was close. You were three times better than the Swedes, but that's not enough. You shouldn't compare yourself to Swedes. You must have higher ambitions in the world.
Shkova te kopshti zoologjik dhe i pyeta shimpazetë. (Të qeshura) (Duartrokitje) Ata nuk i ndjekin lajmet e mbrëmjes, dhanë përgjigje të rastit, suedezët dhanë përgjigje aspak të sakta. Si e dinit ju? Këto janë përgjigjet tuaja. Jua kanë kaluar shimpazetë! (Të qeshura) I ishit afruar përgjigjes. Ju ishit tre here më të saktë se suedezët, por nuk mjafton kjo. Nuk keni pse ta krahasoni veten me suedezët. Duhet të synoni më lart në jetë.
Let's look at the next answer here: women in school. Here, you can see men went eight years. How long did women go to school? Well, we asked the Swedes like this, and that gives you a hint, doesn't it? The right answer is probably the one the fewest Swedes picked, isn't it? (Laughter) Let's see, let's see. Here we come. Yes, yes, yes, women have almost caught up. This is the U.S. public. And this is you. Here you come. Ooh. Well, congratulations, you're twice as good as the Swedes, but you don't need me —
I hedhim një sy përgjigjes së radhës: gratë në shkollë. Burrat kanë shkuar për tetë vjet. Po gratë? I pyetëm suedezët, kjo mënyrë ju tregon diçka, apo jo? Përgjigjja e saktë është e vetmja që shumë pak suedezë e kanë zgjedhur. (Të qeshura) I hedhim një sy. Ja ku është. Pothuajse edhe gratë kanë bërë aq vite shkollë Kjo është nga amerikanët. Përgjigjia juaj është kjo. Ja ku është! Urime, jeni të saktë aq sa suedezët, nuk keni nevojë për mua.
So how come? I think it's like this, that everyone is aware that there are countries and there are areas where girls have great difficulties. They are stopped when they go to school, and it's disgusting. But in the majority of the world, where most people in the world live, most countries, girls today go to school as long as boys, more or less. That doesn't mean that gender equity is achieved, not at all. They still are confined to terrible, terrible limitations, but schooling is there in the world today. Now, we miss the majority. When you answer, you answer according to the worst places, and there you are right, but you miss the majority.
Si ka mundësi? Them se të gjithë janë të vetëdijshëm ku vajzat kanë shumë vështirësi. se ka shtete ku vajzat kanë shumë vështirësi. Që i kanë të penguar të shkojnë në shkollë dhe kjo është gjë e neveritshme. Në pjesën më të madhe të botës, ku jetojnë shumica e njerëzve, vajzat dhe djemtë shkojnë në shkollë, për të njëjtën kohë, pak a shumë. Kjo s'do thotë që është arritur barazia gjinore, aspak. Akoma janë pre e kushtëzimeve të tmerrshme por arsimimi mundësohet në ditët e sotme. Kemi lënë mënjanë pjesën më të madhe. Kur jepni përgjigje, ndikoheni nga vendet më të këqija, keni të drejtë, por nuk përfshini pjesën më të madhe.
What about poverty? Well, it's very clear that poverty here was almost halved, and in U.S., when we asked the public, only five percent got it right. And you? Ah, you almost made it to the chimps. (Laughter) (Applause) That little, just a few of you! There must be preconceived ideas, you know. And many in the rich countries, they think that oh, we can never end extreme poverty. Of course they think so, because they don't even know what has happened. The first thing to think about the future is to know about the present.
Po varfëria? Është e qartë që këtu varfëria ishte pothuajse përgjysmuar dhe kur pyetëm në Amerikë, vetëm pese përqind dhanë përgjigje të saktë. Po ju? Për pak sa s'paskeni arritur shimpazetë. (Të qeshura) (Duartrokitje) Vetëm pak nga ju! Ka ide paragjykuese. Shumë njerëz në shtetet e pasura mendojnë se s'mund t’a zhdukim varfërinë ekstreme. Sigurisht që mendojnë kështu, për aq kohë sa s'e dinë se çfarë ka ndodhur. Gjëja e parë që duhet të dini për të ardhmen është të dini të tashmen.
These questions were a few of the first ones in the pilot phase of the Ignorance Project in Gapminder Foundation that we run, and it was started, this project, last year by my boss, and also my son, Ola Rosling. (Laughter) He's cofounder and director, and he wanted, Ola told me we have to be more systematic when we fight devastating ignorance. So already the pilots reveal this, that so many in the public score worse than random, so we have to think about preconceived ideas, and one of the main preconceived ideas is about world income distribution.
Këto ishin disa nga pyetjet e para në fazën pilot të projektit “Injoranca” në fondacionin “Gapminder” që zhvilluam. Ky projekt filloi vjet nga shefi im, që është edhe im bir, Ola Rosling, themelues e drejtor. Më tha që duhet të tregohemi më sistematik kur luftojmë injorancën rrënuese. Modelet e para nxorën që shumë nga publiku përgjigjen më gabim se sa ata që i takon rastësisht. Duhet të mendojmë për idetë paragjykuese dhe një nga kryesoret prej tyre është shpërndarja e të ardhurave në botë.
Look here. This is how it was in 1975. It's the number of people on each income, from one dollar a day — (Applause) See, there was one hump here, around one dollar a day, and then there was one hump here somewhere between 10 and 100 dollars. The world was two groups. It was a camel world, like a camel with two humps, the poor ones and the rich ones, and there were fewer in between.
Shikoni këtë. Kështu ishte më 1975. Është numri i njerëzve me të ardhurat, nga një dollar në ditë. (Duartrokitje) Kemi një ngritje këtu një dollar në ditë dhe një ngritje këtu mes 10-100 dollarëve. Bota ishte e ndarë në dy grupe. Si deveja me dy gunga, gunga e të varfërve dhe ajo e të pasurve dhe kishte shumë pak mes tyre.
But look how this has changed: As I go forward, what has changed, the world population has grown, and the humps start to merge. The lower humps merged with the upper hump, and the camel dies and we have a dromedary world with one hump only. The percent in poverty has decreased. Still it's appalling that so many remain in extreme poverty. We still have this group, almost a billion, over there, but that can be ended now.
Shikoni si ka ndryshuar. Numri i njerëzve në botë është rritur dhe gungat fillojnë të bashkohen. Gungat e vogla bashkohen me të madhen, ikën deveja dhe kemi botën gamile me vetëm një gungë. Përqindja në varfëri ekstreme ka rënë. Është akoma i tmerrshëm fakti që kanë mbetur kaq shumë në varfëri ekstreme. Kemi këtë grupin, pothuajse një milliard, por kjo mund të përfundojë shpejt.
The challenge we have now is to get away from that, understand where the majority is, and that is very clearly shown in this question. We asked, what is the percentage of the world's one-year-old children who have got those basic vaccines against measles and other things that we have had for many years: 20, 50 or 80 percent? Now, this is what the U.S. public and the Swedish answered. Look at the Swedish result: you know what the right answer is. (Laughter) Who the heck is a professor of global health in that country? Well, it's me. It's me. (Laughter) It's very difficult, this. It's very difficult. (Applause)
Sfida tani është të largohemi nga kjo të kuptojmë ku është pjesa më e madhe dhe kjo shfaqet shumë qartë te pyetja. Pyetëm sa është përqindja e fëmijëve një vjeç në botë që kanë bërë vaksinat kryesore kundër fruthit dhe kundër të tjerave që kemi patur për kaq vite: 20, 50 apo 80 përqind? Kjo është përgjigjia e amerikanëve dhe e suedezëve. Ja suedezët. Ju e dini përgjigjen e saktë. (Të qeshura) Kush është ai profesori i Shëndetit Botëror në atë vend? Qenkam unë! (Të qeshura) Kjo është shumë e vështirë. (Duartrokitje)
However, Ola's approach to really measure what we know made headlines, and CNN published these results on their web and they had the questions there, millions answered, and I think there were about 2,000 comments, and this was one of the comments. "I bet no member of the media passed the test," he said.
Gjithësesi, rruga e Ola-s për të matur atë çfarë dimë bëri bujë dhe CNN-i i publikoi këto rezultate në faqen e tyre, kishin shfaqur pyetjet, miliona u përgjigjën. Ishin diku te 2000 komente, ky ishte njëri prej tyre. “Vë bast që asnjë anëtar i medias s'e ka kaluar testin”.
So Ola told me, "Take these devices. You are invited to media conferences. Give it to them and measure what the media know." And ladies and gentlemen, for the first time, the informal results from a conference with U.S. media. And then, lately, from the European Union media. (Laughter) You see, the problem is not that people don't read and listen to the media. The problem is that the media doesn't know themselves.
Ola më tha: “Merri këto pajisje. Je i ftuar në konferenca të medias. Jepja atyre dhe mat çfarë di media.” Zonja dhe zotërinj, ju paraqesim për herë të parë rezultatet jozyrtare nga një konferencë me median amerikane. Më pas nga media europiane. (Të qeshura) Problemi s'qëndron te njerëzit që s'lexojnë dhe s'dëgjojnë median. Problemi është se media nuk e njeh vetveten.
What shall we do about this, Ola? Do we have any ideas? (Applause)
Si t’ia bëjmë me këtë, Ola? Kemi ndonjë ide? (Duartrokitje)
Ola Rosling: Yes, I have an idea, but first, I'm so sorry that you were beaten by the chimps. Fortunately, I will be able to comfort you by showing why it was not your fault, actually. Then, I will equip you with some tricks for beating the chimps in the future. That's basically what I will do.
Po, kam një ide, por në fillim më vjen keq që ju mundën shimpazetë. Për fat, mundem t’ju ngushëlloj duke ju thënë se s'ishte faji juaj. Më pas, do ju pajis me ca marifete që t’i mundni shimpazetë në të ardhmen. Në parim, këtë do bëj.
But first, let's look at why are we so ignorant, and it all starts in this place. It's Hudiksvall. It's a city in northern Sweden. It's a neighborhood where I grew up, and it's a neighborhood with a large problem. Actually, it has exactly the same problem which existed in all the neighborhoods where you grew up as well. It was not representative. Okay? It gave me a very biased view of how life is on this planet. So this is the first piece of the ignorance puzzle. We have a personal bias.
Të shikojmë arsyen pse jemi kaq injorantë, gjithçka fillon në këtë vend. Është Hudiksvall, një qytet në veri të Suedisë. Ndodhet një lagje ku jam rritur dhe ka një problem goxha të madh. Në fakt, ka po të njëjtin problem që ka ekzistuar në të gjitha lagjet ku jeni rritur dhe ju. Nuk është shembull tipik, dakort? Më dha një ide shumë paragjykuese se si është jeta në këtë planet. Kjo është copëza e parë e gjëegjëzës së injorancës. Kemi paragjykime.
We have all different experiences from communities and people we meet, and on top of this, we start school, and we add the next problem. Well, I like schools, but teachers tend to teach outdated worldviews, because they learned something when they went to school, and now they describe this world to the students without any bad intentions, and those books, of course, that are printed are outdated in a world that changes. And there is really no practice to keep the teaching material up to date. So that's what we are focusing on. So we have these outdated facts added on top of our personal bias.
Të gjithë kemi përvoja të ndryshme me komunitete dhe njerëz që takojmë dhe në krye të kësaj, fillojmë shkollën dhe shtojmë problemin tjetër. Mua më pëlqen shkolla, por mësuesit kanë tendencën të mësojnë pikëpamje antike sepse ata kanë mësuar diçka kur ishin në shkollë dhe tani jua përshkruajnë botën studentëve pa një qëllim të keq dhe këta libra të publikuar kanë informacione të vjetra në një botë ku vetëm ndryshon. Në fakt, nuk ka procedura për të përditësuar përmbajtjen e mësimdhënies në shkolla. Këtu jemi përqëndruar. Kemi fakte të vjetruara bashkë me paragjykimet personale.
What happens next is news, okay? An excellent journalist knows how to pick the story that will make headlines, and people will read it because it's sensational. Unusual events are more interesting, no? And they are exaggerated, and especially things we're afraid of. A shark attack on a Swedish person will get headlines for weeks in Sweden.
Ajo çfarë vjen pas është lajm i ri, apo jo? Një gazetar i zoti di si të zgjedhë ngjarjen që do bëjë bujë dhe njerëzit do ta lexojnë sepse është sensacionale. Ndodhitë e pazakonta janë më tërheqëse, apo jo? Janë të ekzagjeruara, sidomos ngjarjet nga të cilat kemi frikë. Një peshkaqen sulmon një suedez, kjo do bëjë bujë për javë të tëra në Suedi.
So these three skewed sources of information were really hard to get away from. They kind of bombard us and equip our mind with a lot of strange ideas, and on top of it we put the very thing that makes us humans, our human intuition. It was good in evolution. It helped us generalize and jump to conclusions very, very fast. It helped us exaggerate what we were afraid of, and we seek causality where there is none, and we then get an illusion of confidence where we believe that we are the best car drivers, above the average. Everybody answered that question, "Yeah, I drive cars better."
Ishte shumë e vështirë t’u largoheshe këtyre tre burimeve të shtrembëruara të informacionit. Na pushtojnë dhe na e mbushin mendjen me shumë ide të çuditshme dhe, mbi të gjitha, nëse e fusim atë çfarë na bën njerëz, është edhe intuita jonë njerëzore. Ishte gjë e mirë për zhvillimin. Na ndihmoi të përgjithësonim dhe të nxirrnim përfundime shumë, shumë shpejt. Na ndihmoi të ekzagjeronim atë nga e cila kishim frikë dhe kërkojmë viktima aty ku nuk ka fare dhe, pastaj, na krijohet ai iluzioni i vetbesimit që ne jemi shoferët më të zotë, mbi mesataren. Të gjithë iu përgjigjën pyetjes: “Po, unë e ngas makinën më mirë”.
Okay, this was good evolutionarily, but now when it comes to the worldview, it is the exact reason why it's upside down. The trends that are increasing are instead falling, and the other way around, and in this case, the chimps use our intuition against us, and it becomes our weakness instead of our strength. It was supposed to be our strength, wasn't it?
Mirë, kjo ndikoi mirë te evolimi, por kur vjen puna te pikëpamja e përgjithshme, për të njëjtën arsye është e përmbysur. Prirjet që po rriten, në të vërtetë, po bien dhe anasjelltas, dhe në këtë rast, shmpazetë përdorin intuitën tonë humane kundër nesh dhe kjo kthehet në dobësi për ne, që duhet të jetë pika jonë e fortë. Supozohej të ishte pika jonë e fortë, apo jo?
So how do we solve such problems? First, we need to measure it, and then we need to cure it. So by measuring it we can understand what is the pattern of ignorance. We started the pilot last year, and now we're pretty sure that we will encounter a lot of ignorance across the whole world, and the idea is really to scale it up to all domains or dimensions of global development, such as climate, endangered species, human rights, gender equality, energy, finance. All different sectors have facts, and there are organizations trying to spread awareness about these facts. So I've started actually contacting some of them, like WWF and Amnesty International and UNICEF, and asking them, what are your favorite facts which you think the public doesn't know?
Si t’i zgjidhim probleme të këtilla? Së pari, duhet të masim problemin, pastaj t’a shërojmë. Duke e matur, kuptojmë strukturën e injorancës. Vjet e filluam projektin dhe tani jemi mëse të sigurt se do ndeshemi me shumë injorancë përreth botës. Ideja është t’a përshkallëzojmë atë te të gjitha fushat apo dimensionet e zhvillimit global, si klimën, speciet në zhdukje, të drejtat e njeriut, barazia gjinore, energjia, ekonomia. Të gjithë sektorët e ndryshëm kanë fakte dhe janë organizatat që po përpiqen të shpërndajnë ndërgjegjësimin për këto fakte. Kam kontaktuar disa prej tyre, WWF, Amnesty International, UNICEF. Cilat janë faktet tuaja të preferuara që ju mendoni se publiku nuk i di?
Okay, I gather those facts. Imagine a long list with, say, 250 facts. And then we poll the public and see where they score worst. So we get a shorter list with the terrible results, like some few examples from Hans, and we have no problem finding these kinds of terrible results. Okay, this little shortlist, what are we going to do with it? Well, we turn it into a knowledge certificate, a global knowledge certificate, which you can use, if you're a large organization, a school, a university, or maybe a news agency, to certify yourself as globally knowledgeable. Basically meaning, we don't hire people who score like chimpanzees. Of course you shouldn't. So maybe 10 years from now, if this project succeeds, you will be sitting in an interview having to fill out this crazy global knowledge.
I mblodha faktet. Përfytyroni një listë të gjatë prej 250 të dhënash. U bëmë sondazh njerëzve dhe nxorëm ku dolën më keq. Nxjerrim një listë më të shkurtër me rezultate të tmerrshme, si disa shembuj nga Hans nuk hasim asnjë problem në gjetjen e këtyre rezultateve. Çfarë do bëjmë me këtë listën e shkurtuar? E kthejmë në një çertifikatë dijesh globale, të cilën mund t’a përdorësh nëse je shoqatë e madhe, shkollë, universitet apo edhe agjensi lajmesh që të çertifikosh veten me njohuri globale. Me pak fjalë, nuk punësojmë njerëz që mendojnë si shimpazetë. Sigurisht që nuk duhet. Mbase pas 10 vitesh, nëse ky projekt ka sukses, do e gjeni veten të ulur në një intervistë për të plotësuar këtë njohuri të çmendur globale.
So now we come to the practical tricks. How are you going to succeed? There is, of course, one way, which is to sit down late nights and learn all the facts by heart by reading all these reports. That will never happen, actually. Not even Hans thinks that's going to happen. People don't have that time. People like shortcuts, and here are the shortcuts. We need to turn our intuition into strength again. We need to be able to generalize. So now I'm going to show you some tricks where the misconceptions are turned around into rules of thumb.
Tani vijmë te marifetet praktike. Si do ia arrini? Ka një mënyrë ku ulesh mbrëmjeve vonë dhe i mëson të gjitha faktet përmendësh duke i lexuar të gjitha këto raporte. Në fakt, kjo s'do ndodhë kurrë. Edhe Hans kështu mendon. Njerëzit nuk kanë kohë. Ju pëlqen rruga e shkurtër dhe ja ku është. Duhet t’a rikthejmë intuitën tonë në forcë përsëri. Duhet të përgjithësojmë. Tani do ju tregoj disa marifete ku idetë e gabuara kthehen në principe.
Let's start with the first misconception. This is very widespread. Everything is getting worse. You heard it. You thought it yourself. The other way to think is, most things improve. So you're sitting with a question in front of you and you're unsure. You should guess "improve." Okay? Don't go for the worse. That will help you score better on our tests. (Applause) That was the first one.
Fillojmë me idenë e parë të gabuar. Kjo është e përhapur. Çdo gjë po përkeqësohet. E keni dëgjuar dhe ju. E mendoni dhe ju vetë. Një tjetër mënyrë e të menduarit: shumë gjëra përmirësohen. Ndodhesh përballë një pyetje dhe nuk je i sigurt. Duhet të mendoni fjalën “përmirëso”. Mos mendo për më të keqen. Kjo ju ndihmon të dilni më mirë në testet tona. (Duartrokitje) Kjo është e para.
There are rich and poor and the gap is increasing. It's a terrible inequality. Yeah, it's an unequal world, but when you look at the data, it's one hump. Okay? If you feel unsure, go for "the most people are in the middle." That's going to help you get the answer right.
Ka të pasur dhe të varfër dhe hendeku sa vjen e rritet. Është një pabarazi e padrejtë. Po, është botë jo e barabartë, është vetëm një gungë, mirë? Nëse nuk je i sigurt, mendo se shumica e njerëzve ndodhen në mes. Ju ndihmon të jepni përgjigjen e saktë.
Now, the next preconceived idea is first countries and people need to be very, very rich to get the social development like girls in school and be ready for natural disasters. No, no, no. That's wrong. Look: that huge hump in the middle already have girls in school. So if you are unsure, go for the "the majority already have this," like electricity and girls in school, these kinds of things. They're only rules of thumb, so of course they don't apply to everything, but this is how you can generalize.
Tani, ideja tjetër e gabuar është se në fillim vendet dhe njerëzit duhet të jenë shumë të pasur që të arrijnë zhvillimin social, vajzat të shkojnë në shkollë, të jemi gati për fatkeqësitë natyrore. Në asnjë mënyrë! Është gabim, shikoni, ajo gunga e madhe në mes i dërgon tashmë vajzat në shkollë. Kur të jesh i pasigurt, mendo se shumica e kanë tashmë këtë, si energjinë apo vajzat në shkolla, të tilla gjëra. Janë vetëm parime, sigurisht që nuk do zbatohen të gjitha, por kështu mund të përgjithësosh.
Let's look at the last one. If something, yes, this is a good one, sharks are dangerous. No — well, yes, but they are not so important in the global statistics, that is what I'm saying. I actually, I'm very afraid of sharks. So as soon as I see a question about things I'm afraid of, which might be earthquakes, other religions, maybe I'm afraid of terrorists or sharks, anything that makes me feel, assume you're going to exaggerate the problem. That's a rule of thumb. Of course there are dangerous things that are also great. Sharks kill very, very few. That's how you should think.
I hedhim një sy të fundit. Ky është një shembull i mirë. Peshkaqenët janë të rrezikshëm. por nuk janë aq të rëndësishëm në statistikat globale. Unë i kam shumë frikë peshkaqenët. Sapo dëgjoj një pyetje për gjërat që i kam frikë, tërmetet, fe të tjera, terroristat, peshkaqenët, çdo gjë që më frikëson, pretendo se do e zmadhosh problemin. Ky është principi. Ka gjëra të rrezikshme që janë edhe të mëdha. Peshkaqenët vrasin shumë pak njerëz. Këtë duhet të mendoni.
With these four rules of thumb, you could probably answer better than the chimps, because the chimps cannot do this. They cannot generalize these kinds of rules. And hopefully we can turn your world around and we're going to beat the chimps. Okay? (Applause) That's a systematic approach.
Me këto tre parime, mund të përgjigjeni më mirë se shimpazetë, sepse ata nuk e bëjnë dot këtë. Nuk mund t’i përgjithësojnë parime të këtilla. Me shpresën se mund t’jua ndryshojmë botën, shimpazetë do i mundim. (Duartrokitje) Kjo është një teknikë sistematike.
Now the question, is this important? Yeah, it's important to understand poverty, extreme poverty and how to fight it, and how to bring girls in school. When we realize that actually it's succeeding, we can understand it. But is it important for everyone else who cares about the rich end of this scale? I would say yes, extremely important, for the same reason. If you have a fact-based worldview of today, you might have a chance to understand what's coming next in the future.
Lind pyetja, a është kjo e rëndësishme? Është e rëndësishme të kuptojmë varfërinë ekstreme dhe si t’a luftojmë dhe si t’i sjellim vajzat në shkollë. Kur bëhemi të vetëdijshëm se në të vërtetë po arrin sukses, mund t’a kuptojmë. A është e rëndësishme për të tjerët që vrasin mendjen për të pasurit e kësaj shkalle? Do thoja po, tmerrësisht e rëndësishme, për të njëjtën arsye. Nëse keni një pikëpamje të bazuar në fakte për të tashmen, keni mundësinë të kuptoni se ç’do sjellë e ardhmja.
We're going back to these two humps in 1975. That's when I was born, and I selected the West. That's the current EU countries and North America. Let's now see how the rest and the West compares in terms of how rich you are. These are the people who can afford to fly abroad with an airplane for a vacation. In 1975, only 30 percent of them lived outside EU and North America. But this has changed, okay? So first, let's look at the change up till today, 2014. Today it's 50/50. The Western domination is over, as of today. That's nice. So what's going to happen next? Do you see the big hump? Did you see how it moved? I did a little experiment. I went to the IMF, International Monetary Fund, website. They have a forecast for the next five years of GDP per capita. So I can use that to go five years into the future, assuming the income inequality of each country is the same. I did that, but I went even further. I used those five years for the next 20 years with the same speed, just as an experiment what might actually happen. Let's move into the future. In 2020, it's 57 percent in the rest. In 2025, 63 percent. 2030, 68. And in 2035, the West is outnumbered in the rich consumer market. These are just projections of GDP per capita into the future. Seventy-three percent of the rich consumers are going to live outside North America and Europe. So yes, I think it's a good idea for a company to use this certificate to make sure to make fact- based decisions in the future.
Do kthehemi te dy gungat më 1975. Atë vit kam lindur dhe zgjodha Perëndimin. Janë shtetet aktuale e BE-së dhe të Amerikës së Veriut. Të shikojmë si krahasohen pjesa tjetër me Perëndimin duke marrë parasysh sa të pasur jeni. Ka njerëz që mund t’a përballojnë fluturimin me avion për pushime. Më 1975, vetëm 30 përqind jetonin jashtë BE-së dhe Amerikës së Veriut. Por kjo ka ndryshuar, mirë? T’i hedhim një sy ndryshimit deri më sot, 2014. Sot është 50 me 50. Në ditët e sotme, dominimi perëndimor ka marrë fund. Kjo është gjë e mirë. Çfarë do ndodhë pastaj? E shikoni gungën e madhe? E shikoni si zhvendos? Kam bërë një eksperiment të vogël. Shkova te faqja e FMN-s. Kanë një parashikim të PB për frymë për pesë vitet e ardhshme. Mund t’a përdor këto duke marrë parasysh që të ardhurat e pabarazisë për çdo shtet mbeten të njëtja. Shkova përtej kësaj. I përdora këto pesë vite për njëzet vitet e ardhshme me të njëjtën shpejtësi, si një eksperiment se çfarë mund të ndodhë. Shkojmë në të ardhmen. Më 2020, pjesa tjetër ka 57 përqind. Më 2025, 63 përqind. Në 2030, 68 përqind. Në 2035, Perëndimi ka më shumë në tregun e pasur të konsumatorit. Këto janë thjesht projektime të PB për frymë për të ardhmen. 73 përqind konsumatorëve të pasur do jenë jashtë Amerikës së Veriut dhe Europës. Ndaj, them se është ide e mirë për një kompani të përdorë çertifikatën të sigurohet për marrjen e vendimeve të bazuara në faktë në të ardhmen.
Thank you very much. (Applause)
Shumë falemnderit. (Duartrokitje)
Bruno Giussani: Hans and Ola Rosling!
Bruno Giussani: Hans and Ola Rosling!