Today I want to talk to you about the mathematics of love. Now, I think that we can all agree that mathematicians are famously excellent at finding love.
Hôm nay, tôi sẽ chia sẻ với các bạn về toán học tình yêu. Tôi nghĩ chúng ta đều đồng ý rằng các nhà toán học là những người
(Laughter)
nổi tiếng xuất sắc trong việc tìm kiếm tình yêu.
But it's not just because of our dashing personalities, superior conversational skills and excellent pencil cases. It's also because we've actually done an awful lot of work into the maths of how to find the perfect partner.
Nhưng không phải chỉ vì tính cách rạng ngời, kỹ năng giao tiếp tốt và sở hữu các hộp bút tuyệt đẹp. Mà còn bởi vì chúng tôi đã bỏ rất nhiều công sức vào bài toán tìm kiếm một nửa hoàn hảo.
Now, in my favorite paper on the subject, which is entitled, "Why I Don't Have a Girlfriend" --
Bài luận yêu thích của tôi trong chủ đề ấy, mang tên, "Tại sao tôi không có bạn gái?" -- (Tiếng cười) --
(Laughter)
Peter Backus tries to rate his chances of finding love. Now, Peter's not a very greedy man. Of all of the available women in the UK, all Peter's looking for is somebody who lives near him, somebody in the right age range, somebody with a university degree, somebody he's likely to get on well with, somebody who's likely to be attractive, somebody who's likely to find him attractive.
Peter Backus tìm cách tính cơ hội tìm được tình yêu. Peter không phải là một người đàn ông quá tham lam Trong số những phụ nữ Anh Quốc chưa có người yêu, tất cả những gì Peter tìm kiếm là sống gần anh ấy, có độ tuổi thích hợp, có bằng đại học, có thể hòa hợp với anh, hấp dẫn và thấy Peter hấp dẫn.
(Laughter)
(tiếng cười)
And comes up with an estimate of 26 women in the whole of the UK.
Ước tính rằng có khoảng 26 người trên toàn nước Anh.
(Laughter)
It's not looking very good, is it Peter? Now, just to put that into perspective, that's about 400 times fewer than the best estimates of how many intelligent extraterrestrial life forms there are. And it also gives Peter a 1 in 285,000 chance of bumping into any one of these special ladies on a given night out. I'd like to think that's why mathematicians don't really bother going on nights out anymore.
Không khả quan cho lắm, đúng không Peter? Hãy đưa vấn đề này vào thực tiễn, xác suất thấp hơn khoảng 400 lần so với các ước tính tốt nhất về việc có bao nhiêu nền văn minh khác tồn tại ngoài Trái Đất. Kết quả cho Peter: cơ hội 1 trên 285.000 gặp được 1 trong 26 người phụ nữ này. tại một đêm tiệc tùng. Tôi nghĩ rằng đó là lý do các nhà toán học không thèm bận tâm đến tiệc đêm nữa.
The thing is that I personally don't subscribe to such a pessimistic view. Because I know, just as well as all of you do, that love doesn't really work like that. Human emotion isn't neatly ordered and rational and easily predictable. But I also know that that doesn't mean that mathematics hasn't got something that it can offer us, because, love, as with most of life, is full of patterns and mathematics is, ultimately, all about the study of patterns. Patterns from predicting the weather to the fluctuations in the stock market, to the movement of the planets or the growth of cities. And if we're being honest, none of those things are exactly neatly ordered and easily predictable, either. Because I believe that mathematics is so powerful that it has the potential to offer us a new way of looking at almost anything. Even something as mysterious as love. And so, to try to persuade you of how totally amazing, excellent and relevant mathematics is, I want to give you my top three mathematically verifiable tips for love.
Vấn đề là cá nhân tôi không có cách nhìn bi quan như thế. Bởi vì, cũng như các bạn, tôi biết rằng, tình yêu không thật sự vận hành như thế. Cảm xúc con người không hề có thứ tự ngay ngắn, hợp lý và dễ đoán. Nhưng tôi cũng biết rằng nó không có nghĩa là toán học hoàn toàn không liên quan đến vấn đề này. Bởi, tình yêu, như phần lớn cuộc đời, là tập hợp các quy luật và toán học, suy cho cùng là nghiên cứu về quy luật. Quy luật từ dự báo thời tiết đến biến động của thị trường chứng khoán, đến chuyển động của các hành tinh hoặc sự phát triển của các thành phố. Thành thật mà nói, trong tất cả những điều trên, cũng không điều nào có thứ tự chặt chẽ hoặc có thể dễ dàng dự đoán. Tôi tin rằng toán học có ảnh hưởng rất lớn và có thể khả năng cho ta một cách nhìn mới gần như về bất kì điều gì ngay cả những điều bí ẩn như tình yêu. Và để thuyết phục các bạn rằng toán học tuyệt vời, xuất sắc và liên quan đến thế nào, tôi muốn gửi đến các bạn top 3 mẹo tình yêu đã được toán học kiểm chứng.
(Laughter)
Mẹo đầu tiên,
OK, so Top Tip #1: How to win at online dating. So my favorite online dating website is OkCupid, not least because it was started by a group of mathematicians. Now, because they're mathematicians, they have been collecting data on everybody who uses their site for almost a decade. And they've been trying to search for patterns in the way that we talk about ourselves and the way that we interact with each other on an online dating website. And they've come up with some seriously interesting findings. But my particular favorite is that it turns out that on an online dating website, how attractive you are does not dictate how popular you are, and actually, having people think that you're ugly can work to your advantage.
Làm thế nào để nhận được một cuộc hẹn hò trực tuyến. Trang web hẹn hò trực tuyến yêu thích của tôi là OkCupid, trên hết là vì nó được sáng lập bởi một nhóm các nhà toán học. Vì là những nhà toán học, họ đã thu thập dữ liệu của những người sử dụng trang web của mình gần một thập kỷ. Và họ đã cố gắng tìm kiếm các quy luật về cách ta nói về bản thân, cách ta giao tiếp với nhau trên trang web hẹn hò trực tuyến và đưa ra một số nghiên cứu thật sự thú vị. Tôi đặc biệt yêu thich kết luận rằng trên một trang web hẹn hò trực tuyến, độ hấp dẫn của bạn không nói lên được bạn được ưa thích đến đâu, và thật ra, để mọi người nghĩ rằng bạn xấu xí lại có thể là một lợi thế.
(Laughter)
Để tôi chỉ cho bạn cách làm điều này.
Let me show you how this works. In a thankfully voluntary section of OkCupid, you are allowed to rate how attractive you think people are on a scale between one and five. Now, if we compare this score, the average score, to how many messages a selection of people receive, you can begin to get a sense of how attractiveness links to popularity on an online dating website.
Nhờ vào một mục trên OkCupid, bạn được phép chấm độ hấp dẫn của người khác trên thang điểm từ 1 đến 5. So sánh số điểm này, số điểm trung bình về số lượng thư mà một số người chọn lọc nhận được, bạn có thể thấy liên kết giữa sự hấp dẫn và mến mộ trên một trang web hẹn hò trực tuyến.
This is the graph the OkCupid guys have come up with. And the important thing to notice is that it's not totally true that the more attractive you are, the more messages you get. But the question arises then of what is it about people up here who are so much more popular than people down here, even though they have the same score of attractiveness? And the reason why is that it's not just straightforward looks that are important. So let me try to illustrate their findings with an example. So if you take someone like Portia de Rossi, for example, everybody agrees that Portia de Rossi is a very beautiful woman. Nobody thinks that she's ugly, but she's not a supermodel, either. If you compare Portia de Rossi to someone like Sarah Jessica Parker, now, a lot of people, myself included, I should say, think that Sarah Jessica Parker is seriously fabulous and possibly one of the most beautiful creatures to have ever have walked on the face of the Earth. But some other people, i.e., most of the Internet ...
Đây là biểu đồ mà nhân viên của OkCupid đã vẽ ra. Nhận xét quan trọng rút ra là, không phải càng hấp dẫn, thì bạn càng nhận được nhiều thư. Câu hỏi đặt ra là điều gì làm cho những người ở trên được mến mộ hơn những người bên dưới dù họ nhận được số điểm bằng nhau về độ hấp dẫn? Đơn giản là không chỉ vẻ bề ngoài mới quan trọng. Để tôi minh họa số liệu của họ với một ví dụ. Lấy một người như Portia de Rossi làm ví dụ, mọi người đều đồng ý rằng Portia de Rossi là một người phụ nữ đẹp. Không ai nghĩ rằng cô ấy xấu, nhưng cô cũng không phải là 1 siêu mẫu. Nếu bạn so sánh Portia de Rossi với một người như Sarah Jessica Parker, thì rất nhiều người, bao gồm cả tôi, sẽ nghĩ rằng Sarah Jessica Parker thật sự tuyệt vời và có khả năng là một trong những sinh vật đẹp nhất xuất hiện trên Trái Đất. Nhưng một số người khác, ví dụ: đa số cộng đồng mạng,
(Laughter)
seem to think that she looks a bit like a horse.
nghĩ rằng cô ấy nhìn hơi giống một con ngựa. (Tiếng cười)
(Laughter)
Now, I think that if you ask people how attractive they thought Jessica Parker or Portia de Rossi were, and you ask them to give them a score between one and five I reckon that they'd average out to have roughly the same score. But the way that people would vote would be very different. So Portia's scores would all be clustered around the four because everybody agrees that she's very beautiful, whereas Sarah Jessica Parker completely divides opinion. There'd be a huge spread in her scores. And actually it's this spread that counts. It's this spread that makes you more popular on an online Internet dating website. So what that means then is that if some people think that you're attractive, you're actually better off having some other people think that you're a massive minger. That's much better than everybody just thinking that you're the cute girl next door.
Bây giờ, tôi nghĩ rằng nếu bạn hỏi mọi người về độ hấp dẫn của Sarah Jessica Parker hoặc Portia de Rossi, và bạn bảo họ đưa một số điểm từ 1-5, tôi nghĩ tính trung bình, họ sẽ có số điểm tương đối ngang nhau. Nhưng cách mà mọi người bỏ phiếu sẽ rất khác nhau. Tất cả số điểm cho Portia sẽ ở khoảng 4, 5 điểm vì mọi người đều đồng ý rằng cô ấy rất đẹp, còn Sarah Jessica Parker sẽ có nhiều ý kiến trái chiều. Các số điểm cho cô ấy sẽ tản mạn khắp nơi. Chính sự tản mạn đó đóng vai trò quan trọng, giúp bạn nổi tiếng trên một trang web hẹn hò trực tuyến. Điều đó có nghĩa là nếu một số người nghĩ bạn hấp dẫn, bạn sẽ có cơ hội cao hơn nếu cũng có một số khác nghĩ rằng bạn xấu xí. Thật sự tốt hơn việc bạn là cô hàng xóm dễ thương trong mắt tất cả mọi người.
Now, I think this begins to make a bit more sense when you think in terms of the people who are sending these messages. So let's say that you think somebody's attractive, but you suspect that other people won't necessarily be that interested. That means there's less competition for you and it's an extra incentive for you to get in touch. Whereas compare that to if you think somebody is attractive but you suspect that everybody is going to think they're attractive. Well, why would you bother humiliating yourself, let's be honest? But here's where the really interesting part comes. Because when people choose the pictures that they use on an online dating website, they often try to minimize the things that they think some people will find unattractive. The classic example is people who are, perhaps, a little bit overweight deliberately choosing a very cropped photo,
Điều này bắt đầu nghe có vẻ hợp lý dựa trên khía cạnh của những người gửi thư này. Ví dụ bạn nghĩ một người nào đó rất thu hút, và ngờ rằng những người khác không nhất thiết cũng thích thú như vậy. Nghĩa là bạn sẽ ít gặp phải sự cạnh tranh và nó giúp bạn có thêm động lực để liên lạc với người đó. So sánh điều đó với việc một người bạn nghĩ là hấp dẫn nhưng ngờ rằng mọi người cũng nghĩ như vậy. Thành thật mà nói, tại sao chúng ta phải khổ sở tự làm bẽ mặt chính mình? Và đây là phần thú vị. Khi chọn hình ảnh để sử dụng trên trang web hẹn hò trực tuyến, mọi người thường sẽ giảm thiểu những thứ mà họ nghĩ người khác xem là kém hấp dẫn. Ví dụ điển hình là những người có thể là hơi bị thừa cân một chút cố tình chọn một tấm hình đã được cắt xén,
(Laughter)
hay những người đàn ông bị hói
or bald men, for example, deliberately choosing pictures where they're wearing hats. But actually this is the opposite of what you should do if you want to be successful. You should really, instead, play up to whatever it is that makes you different, even if you think that some people will find it unattractive. Because the people who fancy you are just going to fancy you anyway, and the unimportant losers who don't, well, they only play up to your advantage.
cố tình chọn những tấm hình đội nón. Nhưng thật ra, bạn nên làm điều ngược lại nếu muốn thành công. Bạn nên tận dụng những điều làm bạn khác biệt, dù bạn nghĩ một số người sẽ thấy điều đó kém hấp dẫn. Vì những người ưa thích bạn đằng nào cũng ưa thích bạn, và những người không ưa thích bạn, cũng chẳng giúp bạn có thêm lợi thế.
OK, Top Tip #2: How to pick the perfect partner. So let's imagine then that you're a roaring success on the dating scene. But the question arises of how do you then convert that success into longer-term happiness, and in particular, how do you decide when is the right time to settle down? Now generally, it's not advisable to just cash in and marry the first person who comes along and shows you any interest at all. But, equally, you don't really want to leave it too long if you want to maximize your chance of long-term happiness. As my favorite author, Jane Austen, puts it, "An unmarried woman of seven and twenty can never hope to feel or inspire affection again."
Vậy mẹo thứ 2, làm thế nào chọn được đối tác hoàn hảo? Hãy tưởng tượng bạn thành công vang dội trong việc hẹn hò. Nhưng câu hỏi đặt ra là làm sao chuyển đổi thành công đó thành hạnh phúc lâu dài và nhất là, làm sao quyết định được thời điểm thích hợp để lập gia đình? Nhìn chung, chúng ta không nên bỏ tiền cưới người đầu tiên mà không hề có một chút hứng thú nào với mình. Nhưng đồng thời, bạn cũng không muốn để nó quá lâu nếu muốn tối đa hóa khả năng tìm được hạnh phúc lâu dài. Như nhà văn yêu thích của tôi, Jane Austen nói: "Một người phụ nữ chưa có gia đình ở tuổi 27
(Laughter)
không bao giờ có thể hy vọng cảm nhận hay truyền cảm hứng tình yêu lần nữa. (Tiếng cười)
Thanks a lot, Jane. What do you know about love?
Cám ơn Jane rất nhiều. Cô biết gì về tình yêu chứ?
(Laughter)
So the question is then, how do you know when is the right time to settle down, given all the people that you can date in your lifetime? Thankfully, there's a rather delicious bit of mathematics that we can use to help us out here, called optimal stopping theory. So let's imagine, then, that you start dating when you're 15 and ideally, you'd like to be married by the time that you're 35. And there's a number of people that you could potentially date across your lifetime, and they'll be at varying levels of goodness. Now the rules are that once you cash in and get married, you can't look ahead to see what you could have had, and equally, you can't go back and change your mind. In my experience at least, I find that typically people don't much like being recalled years after being passed up for somebody else, or that's just me.
Vậy thì, câu hỏi đặt ra là, làm sao để biết thời điểm thích hợp để lập gia đình dựa trên tất cả những người bạn có thể hẹn hò trong đời? May thay, có một phần thú vị trong toán mà ta có thể áp dụng, gọi là thuyết dừng tối ưu. Hãy tưởng tượng, bạn bắt đầu hẹn hò ở tuổi 15 và lý tưởng là kết hôn trước khi bước sang tổi 35. Có một số người bạn có khả năng hẹn hò xuyên suốt cuộc đời, và mức độ tốt lành của họ sẽ khác nhau. Quy tắc là một khi đã bỏ tiền ra kết hôn, bạn không thể nhìn về tương lai để thấy những gì bạn có thể đã có và tương tự, bạn không thể quay lại và đổi ý. Ít nhất là theo kinh nghiệm của tôi. Tôi thấy rằng thông thường mọi người không thích gợi nhớ về quá khứ sau khi đã đến với người khác, hoặc đó chỉ là tôi nghĩ thế.
So the math says then that what you should do in the first 37 percent of your dating window, you should just reject everybody as serious marriage potential.
Thế nên, toán học nói là trong 37% cơ hội hẹn hò đầu tiên, bạn không nên coi bất cứ ai là tiềm năng cho hôn nhân nghiêm túc.
(Laughter)
(Tiếng cười)
And then, you should pick the next person that comes along that is better than everybody that you've seen before. So here's the example. Now if you do this, it can be mathematically proven, in fact, that this is the best possible way of maximizing your chances of finding the perfect partner. Now unfortunately, I have to tell you that this method does come with some risks. For instance, imagine if your perfect partner appeared during your first 37 percent. Now, unfortunately, you'd have to reject them.
Và rồi, bạn nên chọn người tiếp theo là một người tốt hơn tất cả những người bạn đã gặp trước đó. Sau đây là một ví dụ: Nếu làm như thế, thực tế toán học có thể chứng minh rằng đây là cách tốt nhất có thể để tối đa hóa khả năng tìm được đối tượng hoàn hảo. Nhưng tôi phải nói với các bạn rằng, cách thức đi kèm với một số rủi ro. Ví dụ khi đối tượng hoàn hảo của bạn xuất hiện trong 37% cuộc hẹn hò đầu tiên. Thật không may là bạn sẽ phải từ chối họ.
(Laughter)
(Tiếng cười)
Now, if you're following the maths, I'm afraid no one else comes along that's better than anyone you've seen before, so you have to go on rejecting everyone and die alone.
Bây giờ, nếu bạn đi theo bước toán này, tôi sợ rằng không ai sau đó sẽ tốt hơn những người bạn đã gặp từ trước, vậy nên, bạn sẽ phải từ chối tất cả mọi người và sống chết một mình.
(Laughter)
(tiếng cười)
Probably surrounded by cats ...
Có thể là được mèo vây quanh và rỉa nốt những gì còn lại.
(Laughter)
nibbling at your remains.
OK, another risk is, let's imagine, instead, that the first people that you dated in your first 37 percent are just incredibly dull, boring, terrible people. That's OK, because you're in your rejection phase, so that's fine, you can reject them. But then imagine the next person to come along is just marginally less boring, dull and terrible ...
Một rủi ro khác nữa là, những người đầu tiên bạn hẹn hò trong khoảng 37% đầu tiên, cực kì chậm chạp, nhàm chán và tệ bạc. Không sao cả, vì đang ở giai đoạn từ chối, vậy nên bạn có thể từ chối họ. Những hãy tưởng tượng rằng người tiếp theo chỉ bớt nhàm chán, chậm chạp và tệ bạc hơn một chút
(Laughter)
than everybody that you've seen before. Now, if you are following the maths, I'm afraid you have to marry them ...
so với những người trước đó. Vậy thì, nếu đi theo bài toán này, tôi sợ rằng bạn sẽ phải cưới họ
(Laughter)
và có một mối quan hệ, thẳng thắn mà nói là không tối ưu.
and end up in a relationship which is, frankly, suboptimal. Sorry about that. But I do think that there's an opportunity here for Hallmark to cash in on and really cater for this market. A Valentine's Day card like this.
Xin lỗi nhé. Nhưng tôi nghĩ rằng có một cơ hội ở đây để Hallmark có thể bỏ tiền và đầu tư. Một tấm thiệp Valentine như thế này (Tiếng cười)
(Laughter)
"Chồng yêu quý của em, anh đỡ hơn
"My darling husband, you are marginally less terrible than the first 37 percent of people I dated."
so với 37% những người đầu tiên mà em từng hẹn hò."
(Laughter)
Nó thật ra lãng mạn hơn rất nhiều so với những gì tôi thường làm được.
It's actually more romantic than I normally manage.
(Laughter)
OK, so this method doesn't give you a 100 percent success rate, but there's no other possible strategy that can do any better. And actually, in the wild, there are certain types of fish which follow and employ this exact strategy. So they reject every possible suitor that turns up in the first 37 percent of the mating season, and then they pick the next fish that comes along after that window that's, I don't know, bigger and burlier than all of the fish that they've seen before. I also think that subconsciously, humans, we do sort of do this anyway. We give ourselves a little bit of time to play the field, get a feel for the marketplace or whatever when we're young. And then we only start looking seriously at potential marriage candidates once we hit our mid-to-late 20s. I think this is conclusive proof, if ever it were needed, that everybody's brains are prewired to be just a little bit mathematical.
Thế nên, công thức này không cho bạn 100% khả năng thành công, nhưng không có chiến lược nào có thể làm tốt hơn. Và thật ra, trong thế giới hoang dã, một số loài cá đã làm theo chiến lược này. Chúng từ chối mọi lời cầu hôn đến trong khoảng 37% đầu tiên trong mùa giao phối, và chọn con cá đến sau khoảng 37% đó, tôi không biết nữa, lớn hơn, vạm vỡ hơn, những con chúng gặp trước đó. Tôi cũng nghĩ rằng trong tiềm thức, chúng ta đằng nào cũng làm điều này. Chúng ta cho bản thân một ít thời gian để chơi bời, để cảm nhận thị trường hoặc bất kì thứ gì khi còn trẻ. Và chỉ bắt đầu nghiêm túc tìm kiếm ứng viên có tiềm năng hôn nhân khi qua giữa hoặc cuối tuổi 20. Tôi nghĩ đây là một bằng chứng quả quyết, nếu cần, rằng bộ não mỗi người đã được kết nối để luôn có một chút tính toán.
OK, so that was Top Tip #2. Now, Top Tip #3: How to avoid divorce. OK, so let's imagine then that you picked your perfect partner and you're settling into a lifelong relationship with them. Now, I like to think that everybody would ideally like to avoid divorce, apart from, I don't know, Piers Morgan's wife, maybe?
Đó là mẹo thứ 2. Giờ là mẹo thứ 3: làm thế nào để tránh việc li hôn. Hãy tưởng tượng bạn đã chọn được đối tượng hoàn hảo và quyết định lập gia đình, thiết lập mối quan hệ lâu dài với họ. Tôi thích nghĩ rằng mọi người thường muốn tránh việc li hôn, ngoại trừ những người, tôi không biết nữa, có thể là vợ của Piers Morgan?
(Laughter)
Nhưng điều đáng buồn trong đời sống hiện đại
But it's a sad fact of modern life that one in two marriages in the States ends in divorce, with the rest of the world not being far behind. Now, you can be forgiven, perhaps for thinking that the arguments that precede a marital breakup are not an ideal candidate for mathematical investigation. For one thing, it's very hard to know what you should be measuring or what you should be quantifying. But this didn't stop a psychologist, John Gottman, who did exactly that. Gottman observed hundreds of couples having a conversation and recorded, well, everything you can think of. So he recorded what was said in the conversation, he recorded their skin conductivity, he recorded their facial expressions, their heart rates, their blood pressure, basically everything apart from whether or not the wife was actually always right, which incidentally she totally is. But what Gottman and his team found was that one of the most important predictors for whether or not a couple is going to get divorced was how positive or negative each partner was being in the conversation.
là cứ 1 trong 2 cuộc hôn nhân ở Mỹ sẽ kết thúc bằng việc li hôn, không khác mấy với các nước khác. Bạn có thể được tha thứ khi nghĩ rằng các cuộc cãi nhau trước thềm li hôn không phải là một đối tượng lý tưởng trong nghiên cứu toán học. Một điều là, rất khó để biết rằng nên tính tóan điều gì hay nên định lượng điều gì. Nhưng nó không hề ngăn cản nhà tâm lý học John Gottman làm điều này. Gottman quan sát hàng trăm cặp đôi đối thoại với nhau và ghi chép tất cả những gì bạn có thể nghĩ ra. Ông ấy thu âm những đoạn hội thoại, ghi lại độ dẫn điện của da họ, ghi lại biểu cảm trên gương mặt họ, nhịp tim, huyết áp, đơn giản là, mọi thứ trừ việc người vợ có luôn đúng hay không, tình cờ rằng cô ấy thật sự đúng. Nhưng điều mà Gottman và đội ngũ tìm thấy là một trong những yếu tố dự báo quan trọng nhất về việc một cặp đôi có sẽ li hôn hay không, đó là việc mỗi người tiêu cực hoặc tích cực đến đâu trong đoạn hội thoại.
Now, couples that were very low-risk scored a lot more positive points on Gottman's scale than negative. Whereas bad relationships, by which I mean, probably going to get divorced, they found themselves getting into a spiral of negativity. Now just by using these very simple ideas, Gottman and his group were able to predict whether a given couple was going to get divorced with a 90 percent accuracy. But it wasn't until he teamed up with a mathematician, James Murray, that they really started to understand what causes these negativity spirals and how they occur. And the results that they found, I think, are just incredibly impressively simple and interesting. So these equations predict how the wife or husband is going to respond in their next turn of the conversation, how positive or negative they're going to be. And these equations depend on the mood of the person when they're on their own, the mood of the person when they're with their partner, but most importantly, they depend on how much the husband and wife influence one another.
Các cặp đôi có rủi ro thấp sẽ số điểm tích cực nhiều hơn tiêu cực, dựa trên thang điểm của Gottman. Trong khi các mối quan hệ xấu, ý tôi là có lẽ sẽ li hôn, thấy bản thân rơi vào vòng xoáy tiêu cực. Sử dụng những ý tưởng đơn giản, Gottman và đội ngũ của mình đã có thể dự báo liệu một cặp đôi có li hôn với độ chính xác là 90%. Nhưng phải đến khi kết hợp với nhà toán học James Murray, họ mới bắt đầu hiểu được điều gì tạo nên những vòng xoáy tiêu cực và chúng xuất hiện như thế nào. Kết quả mà họ tìm thấy đơn giản một cách ấn tượng và thú vị. Với phương trình này, họ dự đoán người vợ hoặc người chồng sẽ phản ứng ra sao khi đến lượt hội thoại của mình, họ sẽ tích cực hay tiêu cực đến đâu. Những phương trình này tùy thuộc vào tâm trạng của một người khi một mình, tâm trạng của một người khi ngồi với bạn đời của mình, quan trọng nhất là, ảnh hưởng lẫn nhau giữa người chồng và người vợ.
Now, I think it's important to point out at this stage, that these exact equations have also been shown to be perfectly able at describing what happens between two countries in an arms race.
Điều quan trọng cần được chỉ ra là những phương trình này cũng cho thấy khả năng mô tả chuyện gì sẽ xảy ra giữa 2 đất nước trong một cuộc chạy đua vũ trang.
(Laughter)
(Tiếng cười)
So that an arguing couple spiraling into negativity and teetering on the brink of divorce is actually mathematically equivalent to the beginning of a nuclear war.
Thế nên, một cặp vợ chồng bị xoáy vào tiêu cực và loạng choạng trên bờ vực li hôn -- trong toán học, nó ngang ngửa với bắt đầu một cuộc chiến tranh hạt nhân.
(Laughter)
(Tiếng cười)
But the really important term in this equation is the influence that people have on one another, and in particular, something called "the negativity threshold." Now, the negativity threshold, you can think of as how annoying the husband can be before the wife starts to get really pissed off, and vice versa. Now, I always thought that good marriages were about compromise and understanding and allowing the person to have the space to be themselves. So I would have thought that perhaps the most successful relationships were ones where there was a really high negativity threshold. Where couples let things go and only brought things up if they really were a big deal. But actually, the mathematics and subsequent findings by the team have shown the exact opposite is true. The best couples, or the most successful couples, are the ones with a really low negativity threshold. These are the couples that don't let anything go unnoticed and allow each other some room to complain. These are the couples that are continually trying to repair their own relationship, that have a much more positive outlook on their marriage. Couples that don't let things go and couples that don't let trivial things end up being a really big deal.
Nhưng điều thật sự quan trọng trong phương trình này là sự ảnh hưởng lẫn nhau giữa mọi người, và đặc biệt, thứ gọi là ngưỡng tiêu cực, Bây giờ, bạn có thể xem ngưỡng tiêu cực giống như khả năng gây phiền toái của người chồng trước khi người vợ bắt đầu nổi giận, và ngược lại. Tôi luôn nghĩ rằng hôn nhân tốt đẹp là sự thỏa hiệp và sự thấu hiểu và cho phép đối phương có không gian riêng của mình. Thế nên, tôi nghĩ rằng các mối quan hệ tốt đẹp nhất là những mối quan hệ có ngưỡng tiêu cực rất cao. Khi mà các cặp đôi bỏ qua cho nhau và chỉ nói về chúng nếu thật sự nghiêm trọng. Trên thực tế, toán học và những kết quả sau đó đã chỉ ra điều hoàn toàn ngược lại. Các cặp đôi hoàn hảo nhất hoặc các cặp đôi tuyệt nhất là những cặp đôi có ngưỡng tiêu cực cực kì thấp. Đây là những cặp đôi chú ý tất cả mọi thứ và cho phép đối phương được phàn nàn ở một mức độ nào đó. Đây là những cặp đôi luôn tìm cách phát triển mối quan hệ của chính mình, giúp họ có cái nhìn tích cực hơn về hôn nhân. Các cặp đôi không bỏ qua mọi chuyện và không để những điều tầm thường trở nên nghiêm trọng.
Now of course, it takes a bit more than just a low negativity threshold and not compromising to have a successful relationship. But I think that it's quite interesting to know that there is really mathematical evidence to say that you should never let the sun go down on your anger.
Dĩ nhiên, để có được một mối quan hệ tốt đẹp, đòi hỏi nhiều hơn một ngưỡng tiêu cực thấp và sự không thỏa hiệp. Tôi nghĩ rất thú vị khi biết là thật sự có bằng chứng toán học nói rằng đừng đi ngủ trong tức giận.
So those are my top three tips of how maths can help you with love and relationships. But I hope, that aside from their use as tips, they also give you a little bit of insight into the power of mathematics. Because for me, equations and symbols aren't just a thing. They're a voice that speaks out about the incredible richness of nature and the startling simplicity in the patterns that twist and turn and warp and evolve all around us, from how the world works to how we behave. So I hope that perhaps, for just a couple of you, a little bit of insight into the mathematics of love can persuade you to have a little bit more love for mathematics.
Và đó là top 3 mẹo của tôi về cách toán học có thể giúp bạn trong tình yêu và các mối quan hệ. Hy vọng rằng ngoài việc được dùng như những lời khuyên, chúng cũng cho các bạn cái nhìn sơ bộ về sức mạnh của toán học. Vì với tôi, các phương trình và ký hiệu không chỉ là "điều gì đó". Chúng là tiếng nói kể về về sự phong phú lạ thường của thiên nhiên và sự đơn giản đáng ngạc nhiên của các quy luật quanh co khúc khuỷu quanh ta, từ việc xã hội vận hành thế nào cho đến ta hành xử ra sao. Tôi hy vọng rằng, với một vài bạn, một chút cái nhìn sơ bộ về toán học tình yêu có thể thuyết phục các bạn có thêm chút tình yêu vào toán học
Thank you.
Xin cám ơn.
(Applause)
(Vỗ tay)