After a savage seafaring skirmish and eight long days of being battered by waves, Väinämöinen— a powerful bard and sage as old as the world itself— washed up on the shores of distant Pohjola.
Sau cuộc giao tranh đẫm máu giữa biển khơi và tám ngày dài vật lộn cùng những cơn sóng dữ, Väinämöinen— thi sĩ quyền năng, người có cái nhìn thấu suốt của cả thế gian— trôi dạt tới bờ biển Pohjola xa xôi.
Unlike his home Kalevala, Pohjola was a dark and frozen land, ruled by Louhi, “the gap-tooth hag of the North." The cunning witch nursed Väinämöinen back to health but demanded a reward for returning him home. Not content with mere gold or silver, Louhi wanted what did not yet exist— the Sampo. To be forged from “the tips of white-swan feathers," “the milk of greatest virtue," “a single grain of barley," and “the finest wool of lambskins," this artifact was said to be an endless font of wealth. But Väinämöinen knew that only Seppo Ilmarinen, the Eternal Hammerer who forged the sky-dome itself, could craft such an object. So he convinced Louhi to send him home and fetch the smith.
Không giống quê nhà Kalavala, Pohjola là cõi u tối và giá buốt, trị vì bởi Louhi, “mụ phù thủy móm phương Bắc.” Mụ phù thủy xảo quyệt giúp Väinämöinen hồi phục nhưng đổi lại ông phải báo đáp cho mụ mới được thả về quê nhà. Không phải bằng những hiện vật đơn thuần như vàng hay bạc, Louhi muốn thứ chưa từng tồn tại trên đời: chiếc cối xay thần Sampo. Được luyện từ “ngọn lông thiên nga trắng”, “dòng sữa của tiết nghĩa cao cả“, “một hạt lúa mạch” và “bộ lông cừu đẹp nhất”, tạo vật này có thể mang tới phúc phận vô biên cho kẻ nắm giữ nó. Nhưng Väinämöinen biết rằng chỉ có mình Seppo Ilmarinen, Thần rèn bất tử, người đã rèn nên vòm trời, mới có thể đúc ra một vật như thế. Vậy nên ông thuyết phục Louhi đưa mình về để mời tới vị thần rèn.
Though the journey was far from easy, the bard finally made it back to Kalevala. But Ilmarinen refused to go to the gloomy North— a land of witches and man-eaters. But keeping true to his word, Väinämöinen tricked Ilmarinen into climbing a giant tree, before summoning a mighty storm to carry the smith all the way to Pohjola. Ilmarinen was well received in the North. Louhi lavished her guest with extravagant hospitality and promised him the hand of her beautiful daughter— if he could craft what she wished. When she finally asked if Ilmarinen was capable of forging the Sampo, the powerful smith declared he could indeed accomplish the task. But try as he might to bend the forge to his will, its fires only produced other artifacts— beautiful in appearance but ill-mannered in nature. An elegant crossbow that thirsted for blood and a gleaming plow that ruined cultivated fields among others.
Dù chặng đường đầy ắp gian nguy, vị thi sĩ cuối cùng cũng trở về được Kalevala. Nhưng Ilmarinen từ chối tới phương Bắc u ám đầy phù thủy và thú ăn thịt người. Tuy thế, để giữ chữ tín, Väinämöinen dụ Ilmarinen trèo lên ngọn cây khổng lồ, rồi ông hô một cơn bão tố mãnh liệt cuốn phăng vị thần rèn tới Pohjola. Ilmarinen được tiếp đãi một cách nồng hậu ở cõi Bắc này. Louhi không ngại tiêu phí hoang tàn cốt chỉ để thỏa lòng vị khách và trao lời hẹn sẽ gả cho cô con gái út tuyệt sắc giai nhân— nếu như ông rèn ra được thứ mà mụ hằng ao ước. Chờ tới lúc, mụ mới hỏi liệu Ilmarinen có khả năng tạo ra Sampo không, vị thần quyền năng tuyên bố rằng tất nhiên ông có thể làm được. Nhưng khi ông cố rèn theo ý mình, lò luyện chỉ cho ra những vật khác lạ— có vẻ ngoài đẹp đẽ nhưng bản chất thô lậu. Một cây nỏ trang nhã nhưng đầy ác tính và một mỏ cày cùn cụt chỉ biết dùng để cày bừa như bao lưỡi cày khác mà thôi.
Finally, Ilmarinen summoned the winds themselves to work the bellows, and in three days time he pulled the Sampo, with its lid of many colors from the forge’s flames. On its sides the smith carefully crafted a grain mill, a salt mill, and a money mill. Louhi was so delighted with the object’s limitless productive power that she ran off to lock her treasure inside a mountain. But when Ilmarinen tried to claim his prize, the promised maiden refused to marry him, and the smith had to return home alone.
Cuối cùng, Ilmarinen bèn gọi những cơn gió tới để giúp thổi lò, và trong ba ngày ông luyện ra được chiếc cối xay thần Sampo, có cái nắp đậy mang nhiều màu sắc của lửa lò. Từ các mặt bên, ông tỉ mẩn chế tác ra ba cửa: cửa tuôn ra thóc, cửa ào ra muối, và cửa còn lại chảy ra muôn vàn bạc tiền. Louhi quá vui sướng với tạo vật có quyền năng sản sinh vô tận đó tới độ mụ ta đem giấu của báu của mình vào tận sâu trong lòng núi. Nhưng khi Ilmarinen đòi những tặng thưởng như đã giao kèo, cô con gái lại khước hôn và ông phải trở về quê nhà trong cảnh cô đơn.
Years passed, and while Pohjola prospered, Ilmarinen and Väinämöinen were without wives or great wealth. Bitter about this injustice, the bard proposed a quest to retrieve the Sampo, and the two sailed north with the help of Lemminkäinen— a beautiful young man with a history of starting trouble.
Năm tháng qua đi, Pohjola càng ngày càng trở nên hưng thịnh, còn Ilmarinen và Väinämöinen, người thì cô đơn, người thì túng thiếu. Cay đắng trước cảnh bất công, vị thi sĩ quyết đòi lại bằng được Sampo, rồi cả hai giăng buồm tới phương Bắc với sự giúp sức của Lemminkäinen— chàng tráng sĩ điển trai hay gây rắc rối.
Upon arrival, Väinämöinen requested half the Sampo’s profits as compensation— or they’d take the artifact by force. Outraged at this request, Louhi summoned her forces to fight the heroes. But as her army readied for war, the bard played his magic harp, Kantele, entrancing all who heard it and sending Pohjola into a deep slumber. Unimpeded, the three men took the Sampo and quietly made their escape.
Lúc tới nơi, Väinämöinen yêu cầu bồi thường một nửa báu vật mà Sampo mang lại— bằng không họ sẽ cưỡng đoạt chiếc cối bằng vũ lực. Bị xúc phạm bởi lời đề nghị, Louhi triệu hồi binh lính tấn công các vị hùng. Nhưng khi quân của mụ sắp đánh, thi sĩ chơi hạc cầm ma thuật Kantele của mình, rót vào tai người nghe giai điệu mê li, đưa chốn Pohjola vào cõi mộng sâu thẳm. Không còn gì ngăn trở, ba người nọ đoạt lấy Sampo và thoát đi trong yên lặng.
Lemminkäinen was ecstatic at their success, and demanded that Väinämöinen sing of their triumph. The bard refused, knowing the dangers of celebrating too early. But after three days of traveling, Lemminkäinen’s excitement overwhelmed him, and he recklessly broke out in song. His awful singing voice woke a nearby crane, whose screeching cries roused the Pohjolan horde. The army made chase. As their warship closed in, Väinämöinen raised a rock to breach their hull. Undeterred, Louhi transformed into a giant eagle, carrying her army on her back as they attacked the heroes’ vessel. She managed to grab the Sampo in her claw, but just as quickly, it dropped into the sea, shattering into pieces and sinking deep beyond her talon’s reach.
Lemminkäinen ngất ngây vì chiến tích, nên muốn Väinämöinen ca lên khúc mừng thắng lợi. Thi sĩ khước lời vì biết rằng ăn mừng quá sớm sẽ rước lấy họa. Nhưng qua ba ngày du hành, Lemminkäinen không kìm được sự sung sướng, đành cất giọng mà chẳng chút thận trọng. Giọng ca đầy kinh khiếp của gã làm lay động một con hạc cách đó không xa, tiếng kêu điếc óc của nó đánh thức lũ người Pohjolan. Binh đoàn đuổi theo con thuyền. Väinämöinen nâng đá chọi tàu chiến của chúng khi sát lá cà. Louhi tức thì hóa thành một con điểu sư khổng lồ, mang theo binh đoàn của mụ sau lưng, liên tục dội xuống những tràng công kích. Mụ dùng móng vuốt vồ lấy chiếc cối xay thần Sampo, nhưng thoắt một cái, nó rơi xuống đại dương, tan thành nhiều mảnh nhỏ chìm xuống sâu, vượt ra khỏi tầm vuốt của mụ.
Buried on the ocean floor, the remnants of this powerful device remain in the realm of Ahti, god of water— where they grind salt for the seas to this very day.
Bị phong kín nơi đáy đại dương, quyền năng còn sót lại của tạo vật được thủy thần Ahti— đem xay ra muối cho biển khơi đến tận ngày nay.