Dre Urhahn: This theater is built on Copacabana, which is the most famous beach in the world, but 25 kilometers away from here in the North Zone of Rio lies a community called Vila Cruzeiro, and roughly 60,000 people live there. Now, the people here in Rio mostly know Vila Cruzeiro from the news, and unfortunately, news from Vila Cruzeiro often is not good news. But Vila Cruzeiro is also the place where our story begins.
Nhà hát này được xây dựng ngay tại Copacabana, bờ biển nổi tiếng nhất thế giới, cách đây 25 km về phía Bắc Rio là nơi cộng đồng Vila Cruzerio sinh sống, có khoảng 60,000 người ở đây. Ngày nay, nhiều người ở Rio biết đến Vila Cruzerio thông qua tin tức, nhưng không may, tin từ Vila Cruzeiro thường là tin không tốt. Nhưng Vila Cruzeiro cũng là nơi câu chuyện của chúng tôi bắt đầu.
Jeroen Koolhaas: Ten years ago, we first came to Rio to shoot a documentary about life in the favelas. Now, we learned that favelas are informal communities. They emerged over the years when immigrants from the countryside came to the cities looking for work, like cities within the cities, known for problems like crime, poverty, and the violent drug war between police and the drug gangs. So what struck us was that these were communities that the people who lived there had built with their own hands, without a master plan and like a giant work in progress. Where we're from, in Holland, everything is planned. We even have rules for how to follow the rules. (Laughter)
10 năm trước, chúng tôi lần đầu tiên đến Rio để thực hiện phim tài liệu về cuộc sống ở favelas. Chúng ta biết favelas là những cộng đồng không chính thống. Họ hòa nhập qua năm tháng, khi người nhập cư từ quê lên thành phố để kiếm việc làm, như thành phố trong lòng thành phố, được biết đến với những vấn đề như tội phạm đói nghèo và cuộc chiến dữ dội giữa cảnh sát và các băng đảng buôn ma túy. Điều gây ấn tượng cho chúng tôi là đây là cộng đồng nơi mà người dân tự xây dựng bằng chính đôi tay của mình mà không cần bất kỳ một kế hoạch kỳ công và trông như công trình khổng lồ vậy. Ở chỗ chúng tôi, Hà Lan mọi thứ đều được lên kế hoạch. Chúng tôi thậm chí còn có những quy tắc về cách tuân thủ quy tắc nữa. (Cười) Ngày quay cuối cùng của chúng tôi
DU: So the last day of filming, we ended up in Vila Cruzeiro, and we were sitting down and we had a drink, and we were overlooking this hill with all these houses, and most of these houses looked unfinished, and they had walls of bare brick, but we saw some of these houses which were plastered and painted, and suddenly we had this idea: what would it look like if all these houses would be plastered and painted? And then we imagined one big design, one big work of art. Who would expect something like that in a place like this? So we thought, would that even be possible? So first we started to count the houses, but we soon lost count. But somehow the idea stuck.
kết thúc ở Vila Cruzeiro, chúng tôi ngồi xuống uống với nhau và ngắm nhìn ngọn đồi với tất cả những ngôi nhà này, phần lớn chúng đều dang dở với những bức tường toàn gạch thô, vài trong số đó đã được trát vữa và sơn phết và chúng tôi chợt nảy ra ý tưởng sẽ ra sao nếu mọi ngôi nhà đều như vậy? Rồi chúng tôi tưởng tượng ra một bản thiết kế lớn, một tác phẩm nghệ thuật lớn. Ai sẽ mong chờ những thứ như thế ở một nơi thế này? Vì thế, chúng tôi đã nghĩ, nó có khả thi không? Chúng tôi bắt đầu đếm những ngôi nhà nhưng nhanh chóng đếm loạn xạ. Theo cách nào đó, ý tưởng tắc tịt.
JK: We had a friend. He ran an NGO in Vila Cruzeiro. His name was Nanko, and he also liked the idea. He said, "You know, everybody here would pretty much love to have their houses plastered and painted. It's when a house is finished." So he introduced us to the right people, and Vitor and Maurinho became our crew. We picked three houses in the center of the community and we start here. We made a few designs, and everybody liked this design of a boy flying a kite the best. So we started painting, and the first thing we did was to paint everything blue, and we thought that looked already pretty good. But they hated it. The people who lived there really hated it. They said, "What did you do? You painted our house in exactly the same color as the police station." (Laughter) In a favela, that is not a good thing. Also the same color as the prison cell. So we quickly went ahead and we painted the boy, and then we thought we were finished, we were really happy, but still, it wasn't good because the little kids started coming up to us, and they said, "You know, there's a boy flying the kite, but where is his kite?" We said, "Uh, it's art. You know, you have to imagine the kite." (Laughter) And they said, "No, no, no, we want to see the kite." So we quickly installed a kite way up high on the hill, so that you could see the boy flying the kite and you could actually see a kite. So the local news started writing about it, which was great, and then even The Guardian wrote about it: "Notorious slum becomes open-air gallery."
JK: Chúng tôi có một người bạn, điều hành một tổ chức phi chính phủ ở Vila Cruzeiro, tên là Nanko. Anh ấy cũng thích ý tưởng này. Anh ấy nói: "Mọi người ở đây sẽ rất thích thú khi nhìn thấy nhà của mình được trát vữa và sơn phết. Đó là lúc ngôi nhà hoàn thành." Thế nên, anh ấy giới thiệu đúng người cho chúng tôi. Và Victor và Maurinho nhập đội. Chúng tôi chọn ra ba ngôi nhà ở trung tâm và bắt đầu ở đó. Chúng tôi đã thiết kế vài mẫu và mọi người đều thích mẫu cậu bé thả diều nhất. Chúng tôi bắt đầu sơn phết và điều đầu tiên chúng tôi làm là sơn mọi thứ màu xanh trời, chúng tôi nghĩ nó trông khá đẹp. Nhưng họ ghét nó. Người dân ở đây thực sự ghét nó Họ hỏi: Các anh làm quái cái gì thế? Các anh sơn nhà chúng tôi y như đồn cảnh sát vậy." (Cười) Ở favela, điều đó là không tốt. Màu đó cũng trùng với màu nhà giam. Nên chúng tôi nhanh chóng tiếp tục và vẽ nên cậu bé. Tưởng đã hoàn thành, chúng tôi rất vui nhưng có điều gì đó chưa đúng vì những đứa trẻ bắt đầu tìm đến và nói: "Các chú biết không, có một cậu bé thả diều nhưng diều của cậu ấy đâu?" Chúng tôi đáp: "Ồ, đó là nghệ thuật. Phải tưởng tượng ra con diều." (Cười) Rồi chúng nói: "Không, không, chúng cháu muốn thấy con diều." Vì thế, chúng tôi nhanh chóng tạo một con diều trên đồi cao để có thể thấy cậu bé thả diều và thực sự thấy một con diều. Các trang báo địa phương bắt đầu viết về nó, điều đó thật tuyệt, thậm chí cả tờ The Guardian cũng viết: "Khu ổ chuột khét tiếng trở thành khu triển lãm ngoài trời."
JK: So, encouraged by this success, we went back to Rio for a second project, and we stumbled upon this street. It was covered in concrete to prevent mudslides, and somehow we saw a sort of river in it, and we imagined this river to be a river in Japanese style with koi carp swimming upstream. So we decided to paint that river, and we invited Rob Admiraal, who is a tattoo artist, and he specialized in the Japanese style. So little did we know that we would spend almost an entire year painting that river, together with Geovani and Robinho and Vitor, who lived nearby. And we even moved into the neighborhood when one of the guys that lived on the street, Elias, told us that we could come and live in his house, together with his family, which was fantastic. Unfortunately, during that time, another war broke out between the police and the drug gangs. (Video) (Gunfire) We learned that during those times, people in communities really stick together during these times of hardship, but we also learned a very important element, the importance of barbecues. (Laughter) Because, when you throw a barbecue, it turns you from a guest into a host, so we decided to throw one almost every other week, and we got to know everybody in the neighborhood.
JK: Được thành công đó cổ vũ, chúng tôi về Rio thực hiện dự án thứ hai và tình cờ gặp con đường này. Nó được bao bọc bởi bê tông để phòng lở bùn, bằng cách nào đó, chúng tôi thấy ở đó một con sông, chúng tôi tưởng tưởng con sông này sẽ là một con sông kiểu Nhật với cá chép Nhật lội dòng. Chúng tôi quyết định vẽ nên con sông đó và mời Rob Admiraal, một nghệ sĩ xăm hình chuyên về phong cách Nhật Bản. Chúng tôi chẳng ngờ mình đã dành gần cả năm để vẽ nên dòng sông cùng với Geovani, Robinho và Vitor, những người sống gần đó. Thậm chí, chúng tôi còn chuyển đến khu vực này khi một anh bạn sống trên con phố, Elias, nói rằng chúng tôi có thể đến ở nhà cùng với gia đình anh, điều đó thật tuyệt. Đáng tiếc, thời gian đó, một cuộc chiến nổ ra giữa cảnh sát và các băng đảng buôn ma túy. (Video) (Tiếng súng) Chúng tôi biết được rằng suốt giai đoạn này, người dân trong khu phố đã giúp đỡ nhau vượt qua gian khổ và cũng biết được một nhân tố rất quan trọng: tầm quan trọng của tiệc BBQ. (Cười) Bởi vì khi tổ chức một buổi BBQ, nó biến bạn từ một vị khách sang chủ nhà, vì thế chúng tôi đã quyết định tổ chức hằng tuần và làm quen được với tất cả hàng xóm.
JK: We still had this idea of the hill, though.
JK: Chúng tôi vẫn còn ý tưởng về ngọn đồi.
DU: Yeah, yeah, we were talking about the scale of this, because this painting was incredibly big, and it was insanely detailed, and this process almost drove us completely insane ourselves. But we figured that maybe, during this process, all the time that we had spent in the neighborhood was maybe actually even more important than the painting itself.
DU: Vâng, ta đang nói về quy mô của nó, vì bức vẽ này lớn một cách đáng kinh ngạc và chi tiết một cách điên rồ, quá trình này gần như làm chúng tôi mất trí. Nhưng chúng tôi hiểu rằng có thể, suốt quá trình này thời gian mà chúng tôi bỏ ra ở khu phố thậm chí có thể quan trọng hơn bản thân công việc vẽ vời. JK: Vậy là, sau tất cả,
JK: So after all that time, this hill, this idea was still there, and we started to make sketches, models, and we figured something out. We figured that our ideas, our designs had to be a little bit more simple than that last project so that we could paint with more people and cover more houses at the same time. And we had an opportunity to try that out in a community in the central part of Rio, which is called Santa Marta, and we made a design for this place which looked like this, and then we got people to go along with it because turns out that if your idea is ridiculously big, it's easier to get people to go along with this. (Laughter) And the people of Santa Marta got together and in a little over a month they turned that square into this. (Applause) And this image somehow went all over the world.
ngọn đồi này, ý tưởng này vẫn ở đây, và chúng tôi bắt đầu phác thảo, tạo mô hình và nhận ra vài điều. Những ý tưởng và thiết kế cần phải đơn giản hơn dự án trước để chúng tôi có thể vẽ nó với nhiều người và nhiều nhà hơn cùng một lúc. Chúng tôi có cơ hội thử nghiệm nó ở một khu phố tại trung tâm ở Rio, Santa Marta, chúng tôi thiết kế cho khu phố thành thế này và tìm người đồng hành bởi hóa ra, nếu ý tưởng của bạn đủ lớn sẽ dễ tìm người thực hiện cùng hơn. (Cười) Và người dân Santa Marta làm việc cùng nhau suốt hơn một tháng. Họ đã biến quảng trường đó thành thế này đây. (Vỗ tay) Bức ảnh này bằng cách nào đó đã đi khắp thế giới.
DU: So then we received an unexpected phone call from the Philadelphia Mural Arts Program, and they had this question if this idea, our approach, if this would actually work in North Philly, which is one of the poorest neighborhoods in the United States. So we immediately said yes. We had no idea how, but it seemed like a very interesting challenge, so we did exactly the same as we did in Rio, and we moved into the neighborhood and started barbecuing. (Laughter) So the project took almost two years to complete, and we made individual designs for every single house on the avenue that we painted, and we made these designs together with the local store owners, the building owners, and a team of about a dozen young men and women. They were hired, and then they were trained as painters, and together they transformed their own neighborhood, the whole street, into a giant patchwork of color. (Applause) And at the end, the city of Philadelphia thanked every single one of them and gave them a merit for their accomplishment.
DU: Sau đó, chúng tôi nhận được cuộc gọi bất ngờ từ chương trình Philadelphia Mural Arts, và họ có câu hỏi thế này: Nếu ý tưởng này, phương pháp này, nếu điều này thực hiện ở North Philly, một trong những khu phố nghèo nhất ở Hoa Kỳ thì sao? Chúng tôi ngay lập tức đồng ý. Chúng tôi không biết làm thế nào, nhưng có vẻ đó là một thử thách rất thú vị. Thế nên, chúng tôi đã làm giống như ở Rio: di chuyển đến khu phố và bắt đầu tiệc BBQ. (Cười) Dự án đã mất gần 2 năm để hoàn thành, chúng tôi thiết kế riêng cho từng ngôi nhà trên đại lộ và vẽ nó cùng với những chủ cửa hàng, cao ốc địa phương và một nhóm khoảng 12 nam và nữ. Họ được thuê, sau đó, được đào tạo như những họa sĩ, cùng nhau, họ biến đổi khu phố cả con đường, thành một tác phẩm chấp vá khổng lồ của màu sắc. (Vỗ tay) Cuối cùng, thành phố Philadelphia đã cảm ơn từng người một và tán dương thành quả của họ.
JK: So now we had painted a whole street. How about we do this whole hill now? We started looking for funding, but instead, we just ran into questions, like, how many houses are you going to paint? How many square meters is that? How much paint are you going to use, and how many people are you going to employ? And we did try for years to write plans for the funding and answer all those questions, but then we thought, in order to answer all those questions, you have to know exactly what you're going to do before you actually get there and start. And maybe it's a mistake to think like that. It would lose some of the magic that we had learned about that if you go somewhere and you spend time there, you can let the project grow organically and have a life of its own.
JK: Vậy là chúng tôi đã vẽ cả con đường. Sẽ thế nào nếu làm điều đó với cả ngọn đồi? Chúng tôi bắt đầu tìm tài trợ, nhưng thay vì thế, chúng tôi đặt ra những câu hỏi như: Sẽ sơn bao nhiêu căn nhà? Tổng cộng là bao nhiêu mét vuông? Bao nhiêu sơn sẽ được sử dụng? Bao nhiêu người sẽ được thuê? Chúng tôi mất nhiều thời gian để lập kế hoạch về nguồn tài trợ và trả lời những câu hỏi đó, nhưng sau đó, chúng tôi nghĩ để trả lời tất cả, bạn phải biết chính xác mình sẽ làm gì trước khi đến đó và bắt tay vào việc. Có thể là một sai lầm khi nghĩ như thế. Sẽ mất đi một vài điều kỳ diệu vốn có thể học được về việc nếu đi và bỏ thời gian ở đâu đó, bạn có thể để dự án tự phát triển và có một cuộc sống riêng.
DU: So what we did is we decided to take this plan and strip it away from all the numbers and all the ideas and presumptions and just go back to the base idea, which was to transform this hill into a giant work of art. And instead of looking for funding, we started a crowdfunding campaign, and in a little over a month, more than 1,500 people put together and donated over 100,000 dollars. So for us, this was an amazing moment, because now — (Applause) — because now we finally had the freedom to use all the lessons that we had learned and create a project that was built the same way that the favela was built, from the ground on up, bottom up, with no master plan.
DU: Những gì chúng tôi đã làm là thực hiện dự án và loại bỏ những con số, những ý tưởng và giả định, quay trở lại ý tưởng cốt yếu ban đầu là biến đổi ngọn đồi thành một tác phẩm nghệ thuật khổng lồ. Và thay vì tìm kiếm nguồn tài trợ, chúng tôi bắt đầu chiến dịch gây quỹ từ quần chúng, trong vòng hơn một tháng, hơn 1,500 người đã tham gia quyên góp hơn 100,000 đô la. Với chúng tôi, đó là một khoảnh khắc tuyệt vời, bởi vì giờ - (Vỗ tay) - chúng tôi cuối cùng cũng có thể tự do sử dụng những gì đã học, tạo nên một dự án được xây dựng như cách của favela từ mặt đất lên, từ dưới lên, mà không có quy hoạch tổng thể.
JK: So we went back, and we employed Angelo, and he's a local artist from Vila Cruzeiro, very talented guy, and he knows almost everybody there, and then we employed Elias, our former landlord who invited us into his house, and he's a master of construction. Together with them, we decided where to start. We picked this spot in Vila Cruzeiro, and houses are being plastered as we speak. And the good thing about them is that they are deciding which houses go next. They're even printing t-shirts, they're putting up banners explaining everything to everybody, and talking to the press. This article about Angelo appeared.
JK: Vậy là chúng tôi trở về, và thuê Angelo, một họa sĩ địa phương ở Vila Cruzeiro, một anh chàng tài năng, và quen biết hết thảy mọi người, rồi chúng tôi thuê Elias, chủ nhà cũ người đã mời chúng tôi vào nhà, bậc thầy xây dựng. Cùng với họ, chúng tôi quyết định điểm bắt đầu. Chúng tôi chọn chỗ này ở Vila Cruzeiro, những ngôi nhà được trát vữa như tôi nói. Điều tốt đẹp về họ là họ quyết định làm ngôi nhà nào kế tiếp. Thậm chí khi in áo thun, họ đưa lên các biểu ngữ giải thích mọi thứ cho mọi người và nói chuyện với báo chí. Đây là bài báo về Angelo.
DU: So while this is happening, we are bringing this idea all over the world. So, like the project we did in Philadelphia, we are also invited to do workshops, for instance in Curaçao, and right now we're planning a huge project in Haiti.
DU: Trong lúc đó, chúng tôi đem ý tưởng này ra thế giới. Giống như dự án ở Philadelphia, chúng tôi được mời tham gia những hội thảo, như ở Curacao, và giờ đây, chúng tôi đang lên kế hoạch cho một dự án lớn ở Haiti. JK: Favela không chỉ là nơi
JK: So the favela was not only the place where this idea started: it was also the place that made it possible to work without a master plan, because these communities are informal — this was the inspiration — and in a communal effort, together with the people, you can almost work like in an orchestra, where you can have a hundred instruments playing together to create a symphony.
ý tưởng này bắt đầu mà còn là nơi có thể hiện thực hoá nó mà không cần tới một kế hoạch tổng thể nhờ vào sự không chính thức của cộng đồng này - đó là nguồn cảm hứng và trong một nỗ lực cộng đồng, cùng với mọi người, bạn có thể hoạt động như một dàn nhạc, nơi có thể có đến 100 nhạc cụ, phối hợp để tạo nên bản giao hưởng. DU: Chúng tôi muốn cảm ơn mọi người, những người
DU: So we want to thank everybody who wanted to become part of this dream and supported us along the way, and we are looking at continuing.
đã là một phần của giấc mơ này và ủng hộ chúng tôi suốt chặng đường, hi vọng sẽ tiếp tục nhận được sự ủng hộ của các bạn.
JK: Yeah. And so one day pretty soon, when the colors start going up on these walls, we hope more people will join us, and join this big dream, and maybe one day, the whole of Vila Cruzeiro will be painted.
JK: Vâng, một ngày sớm thôi, khi sắc màu hiện lên trên những bức tường, hy vọng mọi người sẽ cùng chúng tôi bước vào giấc mơ, một ngày không xa, toàn bộ Vila Cruzeiro sẽ được sơn phết. DU: Xin cảm ơn.
DU: Thank you.
(Vỗ tay)
(Applause)