Greg Gage: Who wouldn't love acing a geography exam, remembering all the locations of the countries on a map or avoiding embarrassing situations of suddenly forgetting the person's name standing right in front of you. It turns out that memory, like other muscles in the body, can be strengthened and enhanced. But instead of practicing with flash cards, there may be an interesting way that we can hack our memory while we sleep.
Greg Gage: Kush nuk do ta donte te provonte një provim gjeografie, duke kujtuar të gjitha lokacionet e vendeve në një hartë ose për te shmangur situatat e sikletshme si të harrosh papritur emrin e personit duke qëndruar perball jush. Rezulton se kujtesa, si muskujt e tjerë në trup, mund të forcohet dhe përmirësohet. Por në vend që të praktikoni me karta flash, mund të ketë një mënyrë interesante se ne mund të hakojmë kujtesën tonë ndërsa flemë.
(Music)
(Muzikë)
Why do we sleep? This has been a question asked since the early days of civilization. And while we may not know the exact answer, there are a number of really good theories about why we need it. Sleep is when the brain transfers short-term memories experienced throughout the day into long-term memories. This process is called memory consolidation, and it's the memory consolidation theory that has scientists wondering if we can enhance certain memories over others. There was a paper recently in the journal "Science" by Ken Paller and his colleagues at Northwestern that seemed to show that this may be true, and that piqued our curiosity. Joud has been working on a DIY version of this task to see if we can improve memories through the use of sound in sleep. So Joud, how do you test if we can improve our memories with sleep?
Pse flemë? Kjo ka qenë një pyetje e bërë qysh në ditët e para të qytetërimit. Dhe ndërsa mund të mos e dimë pergjigja e sakte, ka një numër të vërtetë teori të mira se pse na duhen. Gjumi është kur truri transferon kujtime afatshkurtra me përvojë gjatë gjithë ditës në kujtime afatgjata. Ky proces quhet konsolidimi i kujtesës, e është teoria e konsolidimit të kujtesës që i ka bere shkencëtarët te pyesin nëse mund të permisojmë kujtime të caktuara mbi të tjerat. Kohët e fundit kishte një letër në revistën "Science" nga Ken Paller dhe kolegët e tij në veriperëndim që dukej se tregon se kjo mund të jetë e vërtetë, e kjo na qetësoi kuriozitetin. Joud ka punuar në një version DIY të kësaj detyre për të parë nëse mund të përmirësojmë kujtimet përmes përdorimit të tingullit në gjumë. Pra, Joud, si e provoni nëse mundemi te përmirësojm kujtimet tona me gjumin?
Joud Mar’i: We need a human subject.
Joud M: Ne kemi nevojë për një lëndë njerëzore.
[Step 1: Play a game] We have a memory game that we have on an iPad, and then we make our subject play this game and remember the images and where they appear on the screen.
[Hapi 1: Luaj një lojë] Kemi një lojë kujtese që kemi në një iPad, dhe pastaj ne bëjmë temën tonë luajeni këtë lojë dhe mbani mend imazhet dhe ku ato shfaqen në ekran.
GG: So this is like a memory game you used to play as a child, which picture was where. And we tie each picture with a sound that represents it.
GG: Pra, kjo është si një lojë kujtese qe keni luajtur si fëmijë, cila fotografi ishte ku. Dhe ne e lidhim secilën fotografi me një tingull që e përfaqëson atë.
JM: So, if you can see a picture of a car, for example, and you would hear the car engine.
JM: Pra, nëse mund ta shihni në foto një makine, për shembull, dhe do të dëgjonit motorin e makinës.
(Car engine starting)
(Fillimi i motorit të makinave)
GG: Just before you go to sleep we're going to test you. We're going to see how well you remember where the pictures are. Every time you see the picture, you're going to hear the sound. And now comes the experiment. You're going to go take a nap. [Step 2: Take a nap] And while you're sleeping, we're going to be recording your EEG.
GG: Pak para se të shkoni për të fjetur ne do t'ju testojmë. Do të shohim sa mirë ju kujtohet ku janë fotot. Sa herë që shihni foton, do të dëgjosh tingullin. Dhe tani vjen eksperimenti. Ju do të shkoni të bëni një sy gjumë. [Hapi 2: Bëni një sy gjumë] Dhe ndërsa jeni duke fjetur, ne do të regjistrojmë EEG-në tuaj.
JM: And then we wait for them to go into what's called the slow-wave sleep, which is the deepest phase of your sleep where it's really hard for you to wake up.
JM: Dhe pastaj presim që ato të shkojnë në atë që quhet gjumi me valë të ngadaltë, qe është faza më e thellë e gjumit tuaj ku është vërtet e vështirë për ju të zgjoheni
GG: OK, pause. So, here's some information on sleep. There are four stages: we have lighter stages of sleep and REM, but what we're interested in is called slow-wave sleep. And it gets its name from the electrical signals called Delta waves that we record from the brain. This is the part of sleep where scientists believe that memory consolidation can happen. In this deep period of sleep, we're going to do something that you don't know we're going to do.
GG: Në rregull, pauzë Pra, këtu janë disa informacione për gjumin. Ekzistojnë katër faza: ne kemi faza më të lehta të gjumit dhe REM, por ajo për të cilën ne jemi të interesuar quhet gjumë me valë të ngadalta. Dhe merr emrin e saj nga sinjalet elektrike quhen valët Delta që ne regjistrojmë nga truri. Kjo është pjesa e gjumit ku shkencëtarët besojnë që konsolidimi i kujtesës mund të ndodhë. Në këtë periudhë të thellë të gjumit ne do të bëjmë diçka që ju nuk e dini ne do të bëjmë.
JM: Here's where the tricky part comes, and we start playing our cues.
JM: Ja ku vjen pjesa e ndërlikuar, dhe ne fillojmë të luajmë shenjat tona.
(Car engine starting)
(Fillimi i motorit të makinave)
GG: Do you play all the cues?
GG: A i luan të gjitha shenjat?
JM: No. We only want to play half of them to see if there's a difference.
JM: Jo. Ne vetëm duam të luajmë gjysmën e tyre për të parë nëse ka ndonjë ndryshim.
GG: So your hypothesis is the one that they were listening to while they're sleeping they're going to do better at.
GG:Hipoteza juaj është atë që po dëgjonin ndërsa ata ishin duke fjetur ata do të shkojnë më mirë në.
JM: Yes, exactly.
JM: Po, saktësisht.
GG: When you wake back up and play the game again, do you do better or worse than before a nap? What we found is that if we played you a cue during your sleep, for example, a car -- You would remember the position of that car when you woke back up again. But if we didn't play you the cue during the sleep, for example, a guitar, you'd be less likely to remember that guitar when you woke up. The memories that were cued they remembered better than the ones they weren't, even though they don't remember hearing those sounds?
GG: Kur zgjoheni përsëri dhe luaj lojën përsëri, a beni me mire apo keq sesa para gjumit? Ne kemi gjetur se duke luajtur një çelës gjatë gjumit, për shembull, një makinë - Do të kujtonit pozicioni i asaj makine kur u zgjonit përsëri. Por nëse nuk ju luajtëm sugjerim gjatë gjumit për shembull, një kitarë, do të keni më pak të ngjarë të mbani mend atë kitare kur t5 zgjoheni. Kujtimet që kishin sugjerime ata u kujtuan më mirë sesa ato që nuk ishin, edhe pse ata nuk mbajnë mend duke dëgjuar ato tinguj?
JM: Yes, we ask them.
JM: Po, ne i pyesim ata.
GG: We know they're sleeping, they can't hear it, they wake up, they do better on those than the ones you didn't play.
GG: Ne e dimë që ata po flenë, ata nuk mund ta dëgjojnë atë, ata zgjohen, ata bëjnë më mirë në ato sesa në ato që nuk i ke luajtur.
GG: That's amazing. JM: It's like magic.
GG: Kjo është e mahnitshme. JM: eshtë si magji.
GG: Joud ran this experiment on 12 people and the results were significant. It's not that you remember things better; it's that you forget them less. I was a huge skeptic when I first heard that you could do better at a memory test just by playing sounds during sleep. But we replicated these experiments. The facts and memories we collect throughout the day are very fragile, and they are easily lost and forgotten. But by reactivating them during sleep, even without us being aware, it seems like we could make them more stable and less prone to forgetting. That's pretty incredible. Our brains are still active even when we're not. So if you're like me and a bit forgetful, perhaps a solution is a pair of headphones and a soft couch.
GG: Joud e zhvilloi këtë eksperiment mbi 12 persona dhe rezultatet ishin domethënëse. Nuk është se i mbani mend gjërat më mirë; është se ju i harroni ato më pak. Isha një skeptik i madh kur dëgjova për herë të parë që mund të bënit më mirë në një test kujtese vetëm duke luajtur tinguj gjatë gjumit. Por ne i përsërisim këto eksperimente. Faktet dhe kujtimet që mbledhim gjatë gjithë ditës janë shumë të brishta, dhe ato janë lehtësisht të humbura dhe të harruara. Por duke i riaktivizuar ato gjatë gjumit, edhe pa vetëdijën tonë, duket sikur mund t’i bëjmë më të qëndrueshëm dhe më pak të prirur për të harruar. Eshtë goxha e jashtëzakonshme. Truri ynë është akoma aktiv edhe kur ne nuk jemi. Kështu që nëse je si unë dhe pak harrues, mbase një zgjidhje është një palë të kufjeve dhe një shtrati i butë.