Good morning, everyone. When I was first asked to do a TED Talk, I Googled to try and find out a little bit more about, you know, how it felt to be giving one. And one of the first things I read was a speaker in the States saying that she felt fine until she came onstage, and then she saw the timer ticking down.
Xin chào mọi người. Khi lần đầu tiên được mời diễn thuyết tại TED, tôi đã google , tìm hiểu một chút về cảm giác khi diễn thuyết như vậy sẽ như thế nào. Một trong những điều đầu tiên tôi đọc được là từ một diễn giả tại Mỹ cô nói rằng cô cảm thấy ổn cho tới khi lên sân khấu và nhìn thấy đồng hồ đếm ngược.
(Laughter)
(Tiếng cười)
And it reminded her of a bomb. I was thinking, "That's the last thing I need."
Nó khiến cô ấy liên tưởng tới một quả bom. Tôi đã nghĩ: "Đó là điều cuối cùng mình cần lúc này."
(Laughter)
(Tiếng cười)
(Applause)
(Vỗ tay)
Anyway, it's a great privilege to be here. I think it's a bit of a joke for an editor of a paper to choose a photographer to open a speaking event.
Dù sao đi nữa, là niềm vinh hạnh lớn khi được ở đây Tôi nghĩ rằng nó giống như một trò đùa khi lại chọn một nhiếp ảnh gia để mở đầu buổi thuyết trình.
(Laughter)
(Tiếng cười)
We're not renowned for our words, and I spent the last 40 years hiding behind a camera so I didn't have to speak. But I'm here today, and what I want to talk about are stories and the importance of stories to me and, I think, the importance of stories to everybody. I'm sure today you'll hear a lot of stories and, by listening to other people's stories, I think we can learn about the world, about other people and get a better understanding. So I want to talk about three stories that I've done as a photographer, and how they've inspired me, and how, in my life, I've become a part of the stories that I document myself.
Chúng tôi không giỏi dùng từ ngữ, và tôi đã dành trọn 40 năm giấu mình sau máy ảnh để không phải nói. Nhưng hôm nay, tôi đến đây, để kể về những câu chuyện cũng như tầm quan trọng của chúng đối với tôi và mong là với tất cả mọi người. Tôi chắc rằng hôm nay các bạn sẽ được nghe rất nhiều câu chuyện. Bằng cách lắng nghe câu chuyện của người khác, chúng ta sẽ học được nhiều điều về thế giới, về những người xung quanh đồng thời, nâng cao hiểu biết của bản thân. Tôi muốn kể ba câu chuyện của mình với tư cách là một nhiếp ảnh gia, chúng đã truyền cảm hứng cho tôi như thế nào, bằng cách nào tôi đã trở thành một phần của những câu chuyện mà tôi thu thập.
As John said, I was a fashion photographer and music photographer for 10 years. I enjoyed it, I had a lot of fun, but always wanted to do something more with my work. And storytelling was always something I wanted to do. So 10 years ago, I set out to travel the world, to go and photograph other people in their situations and to record their stories, to bring them back, so that other people might understand. But this didn't happen overnight. When I worked as a music photographer and a fashion photographer, I always had this nagging feeling that there was something missing, that I wasn't quite using my skills productively. And it may seem very obvious, the link, now, but at the time, I couldn't really work out how could I use my photography to do something useful. So I gave up photography. I walked away from it completely and decided to do care work.
Như John đã nói, tôi là nhiếp ảnh gia thời trang và âm nhạc trong 10 năm. Tôi rất thích công việc đó, nó cho tôi rất nhiều niềm vui nhưng tôi vẫn luôn muốn làm điều gì đó khác. Và kể chuyện luôn là việc mà tôi muốn làm Vì vậy, 10 năm trước, tôi đã du lịch khắp thế giới, đi và chụp lại những con người trong hoàn cảnh riêng, ghi lại những câu chuyện của họ, và chia sẻ chúng với thế giới. Điều đó không thể xảy ra trong một sớm một chiều. Khi còn là nhiếp ảnh gia về thời trang và âm nhạc, tôi luôn có cảm giác khó chịu vì có thứ gì đó thiếu vắng, rằng tôi đã không sử dụng kĩ năng của mình một cách hiệu quả. Rất dễ nhận thấy mối liên hệ đó, vào lúc này, nhưng khi đó, tôi không thể nghĩ ra được cách dùng những bức ảnh của mình vào việc có ích hơn. Cuối cùng, tôi đã từ bỏ nghiệp nhiếp ảnh. Tôi hoàn toàn rũ bỏ nó để đi làm công việc chăm sóc.
As a care worker, I started looking after a young guy called Nick. Nick has autism, very severe autism. But over the years of looking after him, we became very close friends. I would give him a 24-hour care, we would go off and do things from swimming, going for walks ... all sorts. Bit by bit, though, as I got to know him better, I realized that his story wasn't being told. He self-harmed, he would punch himself quite a lot in the face. And nobody really got to see that. So this is Nick. He used to describe his life as living downstairs at a party. He said he could hear the party in the kitchen, but he felt like he was always trapped in the basement, in his own little world, wanting to be part of the party but not able to walk upstairs. So I documented his life. I started to photograph it, not really with any intention of doing anything with the pictures, but just as a way of recording.
Là một nhân viên chăm sóc, tôi bắt đầu chăm sóc một cậu bé tên Nick. Nick bị tự kỉ, chứng tự kỉ nghiêm trọng. Sau vài năm chăm sóc cậu bé, chúng tôi đã trở nên thân thiết hơn nhiều. Tôi chăm sóc cậu ấy suốt 24 giờ, chúng tôi thường ra ngoài, đi bơi, đi dạo,... rất nhiều việc khác nữa. Dần dần, tôi bắt đầu hiểu hơn về cậu bé. Tôi nhận ra rằng câu chuyện của cậu ấy chưa từng được kể. Cậu ấy tự mình làm đau, tự đánh mình rất nhiều lần vào mặt Và không một ai thực sự nhìn thấy điều đó. Đây là Nick. Cậu ấy từng miêu tả cuộc sống của mình như sống dưới hầm một bữa tiệc. Cậu có thể nghe được âm thanh bữa tiệc từ trong bếp, nhưng lại luôn cảm thấy mình bị kẹt dưới hầm, trong thế giới nhỏ của mình, muốn được tham gia bữa tiệc đó nhưng lại không tài nào đi lên lầu. Vì vậy, tôi đã ghi lại cuộc đời của cậu. Tôi bắt đầu chụp ảnh, không thực sự có ý định làm gì với các bức ảnh đó, chỉ là một cách để lưu lại.
And as I started doing that, I realized that I could tell somebody's story through my photographs. As I said, Nick would self-harm. He would punch himself in the face. And nobody really got to see that. As we built up a kind of closer friendship, he finally would allow me to actually see him doing this and to document it. It was a moment of trust. The social services were not particularly good at helping Nick, and they said that he wouldn't be self-harming as bad as we said.
Khi bắt đầu làm việc đó, tôi nhận ra mình có thể kể câu chuyện của một người thông qua những bức ảnh. Như tôi nói, Nick tự làm tổn thương mình. Cậu ấy tự đánh vào mặt. Và không một ai thực sự nhìn thấy điều đó. Vì chúng tôi khá thân thiết với nhau, cậu ấy, cuối cùng, cũng cho phép tôi thực sự nhìn xem cậu ấy làm gì và ghi nhận lại. Đó là thời khắc của lòng tin. Dịch vụ cộng đồng không thực sự giúp đỡ Nick, họ nói rằng cậu ấy không thể tự làm hại mình tệ như lời tôi nói.
So one day, I took a photograph of when he'd really been self-harming. We took that to the social services, and their reaction was immediately incredibly different, and they managed to get a lot of help. And I'm glad to say now, eight years later, I actually spoke to Nick last night, and he wanted to let me know that he was feeling a lot better, and he doesn't do the self-harming anymore. And in some small way, I hope that the photographs was a part of that process. The main thing it did is it inspired me to go out with my camera and to tell other people's stories.
Vì vậy, một ngày, tôi lấy một bức ảnh chụp Nick lúc thực sự tự làm đau mình. Chúng tôi đưa nó cho dịch vụ cộng đồng, và phản ứng của họ ngay lập tức thay đổi. Họ đã kêu gọi được rất nhiều sự giúp đỡ. Tôi rất vui được nói rằng, tám năm sau, tôi vừa nói chuyện với Nick tối qua, cậu ấy muốn tôi biết rằng cậu cảm thấy tốt hơn rất nhiều. Và cậu ấy không tự làm đau mình một lần nào nữa. Tôi hy vọng, ở một mức độ nào đó, những bức ảnh của mình cũng là một phần của quá trình đó. Hơn tất cả, tôi đã được truyền cảm hứng bước ra ngoài cùng chiếc máy ảnh và kể những câu chuyện của người khác.
One of the stories I did was in Kutupalong, on the border of Burma and Bangladesh. Here, the Rohingyas refugees have been left, pretty much to rot, for over 20 years. This is a picture of the unofficial camp. At the top, you can see the official UN camp. All these huts are the unofficial camps. Literally, the raw sewage runs through the camp. The people there have been forgotten, so I thought it was important to go and document their stories. So I arranged with the village elder; the people would come along the next day, and I would take portraits of all these people and record their stories. So as the time went on, I turned up in the morning, I put a big, white sheet up, and I started to photograph these people.
Một trong những câu chuyện tôi từng làm diễn ra tại Kutupalong, ở biên giới Burma với Bangladesh. Tại đây, những người tị nạn Rohingyas đã bị bỏ rơi, gần như đến mức thối rữa, trong vòng hơn 20 năm. Đây là bức ảnh về nơi đóng quân không chính thức. Ở phía trên, bạn có thể thấy trại chính thức của LHQ. Tất cả những cái lều này đều là trại không chính thức. Dòng nước thải chưa qua xử lý chảy qua nơi cắm trại. Người dân nơi đây bị lãng quên, do đó, tôi nghĩ cần phải đến đó và thu thập câu chuyện của họ. Nên tôi thu xếp với già làng, để người dân sẽ đến ngày hôm sau, rồi tôi sẽ chụp chân dung và lưu lại câu chuyện của tất cả họ. Khi thời gian đến, tôi thức dậy vào buổi sáng, Tôi treo một tấm màn lớn màu trắng, và bắt đầu chụp ảnh.
Suddenly, though, everything got a bit out of control, and, although it was still dawn, we were filled in this small little compound we had made with literally hundreds of people turning up with ailments and diseases and just ... a hopeless situation. And that's exactly what their situation is -- helpless. A child with a tumor that nobody helped, who was slowly suffocating. I got in a bit of a panic, because these people were coming up to me, desperate, and I was trying to explain to the village elder that I was not a doctor, and I couldn't help these people. And the village elder turned to me and he said, "No, it's really important; these people know you're not a doctor, but at least somebody is now telling their story, and somebody is recording what is happening to them." And it was a good moment for me. It was a realization that maybe it was worthwhile going off and doing these things.
Đột nhiên, mọi thứ vượt ngoài tầm kiểm soát, dù rạng sáng, mọi người đến chật kín cái lán nhỏ mà chúng tôi dựng lên. Hàng trăm người đang chịu khổ sở và bệnh tật và chỉ còn là sự tuyệt vọng. Đó chính xác là hoàn cảnh của họ -- tuyệt vọng, Một đứa bé dần chết ngạt vì một khối u mà không một ai giúp đỡ. Tôi hơi hoảng sợ, vì những người này đến với tôi trong tuyệt vọng, và tôi thì cố gắng giải thích với già làng rằng tôi không phải là bác sĩ, và không thể giúp đỡ gì. Vị già làng quay sang tôi, ông nói: "Không, nó thực sự quan trọng, họ biết cậu không phải bác sĩ, nhưng ít nhất là có ai đó đang kể câu chuyện của họ, đang ghi lại những gì xảy ra với họ." Đó là khoảnh khắc đẹp đối với tôi. Tôi nhận ra nó quả thực rất đáng giá khi tới đây và làm những điều này.
Another story that inspired me was in Odessa, in Ukraine. I was documenting a bunch of street kids. I ended up actually living with them in a squat, which I can say was an experience. Many late nights of vodka-fueled violence with me sitting in the corner with my bag, just going, "When was this a good idea?"
Một câu chuyện khác truyền cảm hứng cho tôi là tại Odessa, Ukraine. Tôi thu thập hình ảnh một nhóm những đứa trẻ lang thang. Cuối cùng, tôi đã sống cùng chúng trong một ngôi nhà lấn chiếm, đó là một trải nghiệm chưa từng có. Nhiều đêm, những trận đánh nhau vì say vodka cứ thế diễn ra, còn tôi thì co ro trong góc với túi đồ của mình, thầm nghĩ: "Sao mình lại làm điều nay cơ chứ?"
(Laughter)
(Tiếng cười)
I would say it's moments like that when I think, "Why did I leave the fashion world?"
Vào những lúc như vậy tôi cũng thầm nghĩ: "Sao mình lại rời bỏ thế giới thời trang kia chứ?"
But they were great kids, and on the last day, they took me down to the sea for a sort of trip, a sort of farewell. There they are, drinking vodka. And then Serge, who was the oldest and the most violent -- he'd just got out of the prison for stabbing somebody -- comes and puts his arm around me and says, "We go swimming." Now, I have to say, I had a "Lonely Planet" guide to Ukraine and in it, it gave some advice. And in that advice was, "Do not talk to the street kids, at no point leave your baggage unattended and in all counts, do not go swimming."
Nhưng chúng là những đứa trẻ tuyệt vời. Vào ngày cuối cùng, chúng dẫn tôi ra biển như là một chuyến đi chơi, thay cho lời tạm biệt. Những đứa trẻ đó đó, vẫn cứ nốc vodka. Và rồi Serge, đứa lớn tuổi nhất và cũng bạo lực nhất - vừa ra tù vì tội đâm người khác, bước đến gần, khoác tay tôi và nói: "Đi bơi đi." Trong cuốn sách hướng dẫn du lịch Ukraine "Lonely Planet" của tôi có vài lời khuyên. Một trong số đó là: "Đừng nói chuyện với những trẻ lang thang, đừng bao giờ rời mắt khỏi hành lý của bạn, và thế nào đi nữa, đừng bao giờ đi bơi."
(Laughter)
(Tiếng cười)
So I was like, "I don't know if this is a good idea." Serge has got his arm around me. I'm like, "OK." So there I am.
Do đó, tôi đã băn khoăn: "Không biết đây có phải là ý hay." Serge vẫn khoác tay tôi. Tôi nghĩ bụng: "Thôi được rồi.". Và tôi đi cùng cậu ấy.
(Laughter)
(Tiếng cười)
I literally handed all my cameras, all my equipment, to these street kids. And they took it. It's kind of funny to know, if you look in the background, you can see the other street kids who didn't get in the water go, "Why would you get in that water?"
Tôi đã đưa tất cả máy ảnh, tất cả thiết bị của mình cho bọn trẻ. Bọn trẻ nhận lấy chúng. Khá buồn cười khi nhìn lại phía sau thấy những đứa trẻ khác không xuống bơi cùng, bạn sẽ nghĩ: "Sao mày lại xuống bơi cơ chứ?"
But one of the little kids, Lilic, he was the one who had taken my camera, and he started taking photographs. He was really excited by this camera. And we talked a lot about how I was going to get him a camera and would return and we could start to teach him photography. He had a real eye for things. That's him, there. That was taken on the last evening I was there. I'd been staying there, but that night, I left to go and collect my things. And when I came back in the morning, he was dead. He had taken a lot of pills and a lot of vodka. And he had passed out in the night and didn’t recover. Again, it was another reminder of maybe why I should record these people's stories: because their lives are important, and it's important for me to document them.
Nhưng rồi trong số đó, một cậu bé tên Lilic, người cầm máy ảnh của tôi, đã giơ máy lên và bấm máy. Cậu thấy chiếc máy ảnh này rất thú vị. Chúng tôi đã nói chuyện rất nhiều rằng tôi muốn mua tặng cậu một chiếc máy ảnh và rằng tôi sẽ trở lại đây, dạy cậu cách chụp ảnh. Cậu ấy khá có khiếu trong lĩnh vực này. Cậu ấy đó, kia kìa. Bức ảnh này được chụp vào buổi tối cuối cùng của tôi ở đó. Tôi đã ở đấy, nhưng tối đó, tôi đã rời đi để thu dọn đồ đạc của mình. Khi tôi quay lại vào buổi sáng thì cậu ấy đã mất. Cậu đã uống rất nhiều thuốc và rất nhiều rượu vodka, nó khiến cậu ngất đi vào ban đêm và không bao giờ tỉnh dậy. Một lần nữa, đó như là một lời nhắc nhở tại sao tôi nên lưu giữ câu chuyện của những con người này: vì cuộc sống của họ rất đáng quý, và tôi cần phải lưu giữ chúng. Tháng hai năm ngoái, khi đang đi tuần ở Afghanistan,
Then in February of last year, when I was on patrol in Afghanistan, I stepped on an IED. That's me down there, somewhere. I became part of the story. At first, I was devastated by what had happened, obviously. I thought my work was over, I thought -- everything didn't make sense to me. And then I realized: I never set out to Congo, to Angola, to Bangladesh to take photographs. I went to those places because I wanted to make some kind of change, and photography happened to be my tool.
tôi đã giẫm phải một thiết bị nổ tự chế (IED). Đó là tôi, ở đâu đó, dưới kia. Tôi đã trở thành một phần của câu chuyện Ban đầu, hiển nhiên là tôi hoàn toàn suy sụp bởi những gì xảy ra. Tôi nghĩ rằng sự nghiệp của mình đã chấm hết, tôi nghĩ rằng - mọi thứ với tôi có ý nghĩa gì. Tồi tôi nhận ra: mình chưa từng đặt chân đến Congo, Angola, hay Bangladesh để chụp ảnh. Tôi đến những nơi đó bởi tôi muốn tạo ra sự thay đổi, và chụp ảnh chính là công cụ giúp tôi làm điều đó.
And then I became aware that my body was, in many ways, a living example of what war does to somebody. And I realized I could use my own experience, my own body, to tell that story. And it was also by looking back at the other people I've documented. I thought of Nick, and I thought of his resilience. I thought of the Rohingyas and the fact that they have no hope. I thought of Lilic and a lost life. And in fact, it was the stories that I've documented that inspired me to get through the last year, to survive, to get back up on my new legs and to be able to come and tell their stories, but also my own story.
Rồi tôi ý thức được rằng, cơ thể của tôi, theo khía cạnh nào đó, là một ví dụ sống của việc chiến tranh ảnh hưởng thế nào tới đời người. Tôi nhận ra, tôi có thể dùng trải nghiệm, thân thể của mình để kể câu chuyện đó. Và cũng nhờ vào việc nhìn lại những con người tôi từng lưu ảnh. Nghĩ về Nick và về sự kiên cường của cậu ấy. Nghĩ về những người Rohingyas và sự tuyệt vọng của họ. Nghĩ về Lilic và về một cuộc đời đã mất. Chính những câu chuyện mà tôi lưu giữ đã truyền cảm hứng cho tôi chống chọi, vượt qua để sống tiếp. để đứng dậy trên đôi chân mới, để đến đây, kể câu chuyện của họ, và cả của riêng tôi.
So I did a self-portrait, because I wanted to show everybody what a bomb does to somebody, but also to show that losing your limbs doesn't end your life; that you can have what people say is disability, but not be disabled; that you can be able to do anything if you put your mind to it and have belief in it. It's strange, but in many ways I look at where I was a year ago, and I look at where I am now, and I realize that I have a lot of things I didn't have then. I wouldn't be sitting here right now if this hadn't happened. I wouldn't have been able to show you those photographs and tell you those stories. I was lucky 10 years ago, when I sat down and I tried to work out what I could do to make a difference in this world. I realized that my photography was a tool and a way to do it.
Tôi đã chụp lại chân dung mình, vì tôi muốn cho tất cả mọi người thấy hậu quả mà một quả bom gây ra cho ai đó, nhưng đồng thời, cũng muốn chỉ ra rằng, mất đi đôi chân không có nghĩa là kết thúc rằng bạn vẫn có thể, như mọi người nói, tàn nhưng không phế, rằng bạn có thể làm bất cứ điều gì nếu đặt tâm trí mình vào đó và tin tưởng. Có vẻ kì lạ, nhưng khi nhìn vào nơi tôi đang ở một năm trước, và hiện tại, tôi nhận ra mình đang có rất nhiều điều mà trước đây không có. Tôi sẽ không thể ngồi đây, lúc này nếu chuyện đó không xảy ra, không thể cho các bạn xem những bức ảnh vừa rồi và kể các bạn nghe những câu chuyện khi nãy. 10 năm trước thật may mắn khi tôi ngồi xuống và cố tìm xem mình có thể làm gì để tạo ra điều khác biệt cho thế giới. Tôi nhận ra nghiệp nhiếp ảnh chính là công cụ và là lối đi cho tôi.
I think that's what's really key. It's that we all can be part of that wheel. We can all be cogs in a wheel of change. We can all make a difference. Everybody here has an ability to use something to make a difference to the world. We can all sit in front of the TV and go, "I don't know what to do about it," and forget about it. But the reality is that we can all do something. It might be just writing a letter. It might be standing on a soapbox and talking. It might be just recording somebody's story and telling it to somebody else. But every single one of us here, if we want to make a difference, we can, an there is nothing to stop us. And we all have our own experiences that we can use as well.
Nó thật sự là chìa khóa cho tôi. Chúng ta đều có thể trở thành một phần của bánh xe đó. Đều có thể là những bánh răng trong bánh xe của sự thay đổi. Chúng ta đều có thể tạo ra khác biệt. Mỗi người ở đây đều có khả năng sử dụng cái gì đó để tạo ra khác biệt cho thế giới. Chúng ta đều có thể ngồi xem TV và nghĩ: "Mình không biết phải làm gì với nó cả", và rồi lại quên ngay. Sự thật là ai cũng có thể làm việc gì đó. Có thể chỉ là viết một bức thư. Là đứng trên bục và diễn thuyết. Hay chỉ là ghi lại câu chuyện của một ai đó và kể lại Nhưng mỗi người trong chúng ta ở đây, đều có thể tạo ra khác biệt, và không gì ngăn được ta làm điều đó. Ta đều có những trải nghiệm của riêng mình và có thể dùng chúng.
So really, that's all I wanted to talk about today. I just wanted to say that life goes on all around the world. People are going through terrible things. Everyone of us is going through our own terrible experience. But if we share those and we talk about stories, then we can inspire each other to get through our own bad experiences. I know that the people I've recorded have gotten me to this point. And I hope in some small way, the stories I've been able to tell you will help you get through things. And in turn, I hope you will use your experiences to help others.
Đó là tất cả những gì tôi muốn nói hôm nay. Tôi chỉ muốn nói là cuộc sống vẫn tiếp diễn trên trái đất. Có những người đang trải qua những điều tồi tệ. Mỗi người chúng ta đều trải qua những điêu tồi tệ của riêng mình. Nhưng nếu ta chia sẻ và kể cho nhau nghe những câu chuyện đó, chúng ta có thể truyền cảm hứng cho nhau vượt qua những điều tồi tệ kia. Tôi biết, những người mà tôi lưu giữ năm xưa đã mang tôi đến đây. Và tôi hy vọng, dù chỉ chút ít, rằng những câu chuyện tôi kể sẽ giúp các bạn vượt qua khó khăn. Đổi lại, tôi hy vọng các bạn sẽ dùng trải nghiệm của mình để giúp đỡ người khác
Thank you very much.
Cảm ơn các bạn rất nhiều.
(Applause)
(Vỗ tay)