Five years ago, I was on this stage to talk about the relationships between humans and machines. Today, I'm here to talk only about the relationships between humans.
П’ять років тому я стояв на цій сцені, щоб поговорити про стосунки між людьми і машинами. Сьогодні я тут, щоб говорити лише про стосунки між людьми.
I regularly say in my lectures on artificial intelligence that humans will always have a monopoly on evil. It's not a threat, just a reminder that people choose. We are not algorithms. We are not bound by code or commandments or laws or treaties. We have them. But we choose.
Я часто зазначаю у своїх лекціях про штучний інтелект, що люди завжди будуть мати монополію на зло. Це не погроза, а лише нагадування про людський вибір. Ми не алгоритми. Ми не зв’язані кодексами, заповідями, законами чи угодами. Вони є в нас. Але ми вибираємо.
So let us talk now about the choices we make. About things in black and white. About Russia's war on Ukraine. And about good and evil.
Тож давайте зараз поговоримо про вибір, який ми робимо. Про чорно-білі речі. Про війну Росії проти України. І про добро та зло.
My life experience prepared me to identify evil at an early age. Not my life as the chess player. Not even as the youngest world champion in history. No. My relevant experience is where I was born and raised, in what Ronald Reagan accurately called the “evil empire,” the USSR. As a young star in the chess-crazed Soviet Union in the ’70s and ’80s, I had many privileges my compatriots did not. I could travel to the West outside of the Iron Curtain, where it was obvious to me very quickly that they were the free world and we were not, despite what communist propaganda told us.
Мій життєвий досвід у ранньому віці підготував мене до розпізнавання зла. Не моє життя як шахіста. Навіть не роль наймолодшого чемпіона світу в історії. Ні. Відповідний досвід пов’язаний з місцем, де я народився і виріс, яке Рональд Рейган влучно назвав «імперією зла», – СРСР. Як молода зірка, у схибленому на шахах Радянському Союзі 70-х і 80-х років, у мене було багато привілеїв, яких не мали мої співвітчизники. Я міг подорожувати на Захід за межі Залізної Завіси, де мені дуже швидко стало зрозуміло, що вони були вільним світом, а ми ні, незважаючи на комуністичну пропаганду.
I eventually got into trouble for sharing these views. What late American civil rights hero and Congressman John Lewis would have called “good trouble.” My criticism of the Soviet system and my praise for America was bad enough. But it was even worse because where it was published. [“Playboy” Interview: Garry Kasparov]
Зрештою, у мене виникли проблеми через те, що я поділився цими поглядами. Покійний американський герой боротьби за громадянські права і конгресмен Джон Льюїс назвав би їх «хорошими проблемами». Моя критика радянської системи і похвала Америці були досить поганими. Але було ще гірше від того, де їх опублікували. [Інтерв’ю «Playboy»: Гаррі Каспаров]
(Laughter)
(Сміх)
My comments were almost as [much of] a scandal as Soviet movie star Natalya Negoda’s nude photos in “Playboy” in the same year. I felt I had to speak out to use my fame to push the envelope of free speech in Gorbachev's collapsing empire. The next year, in October 1990, in my world championship match against Anatoly Karpov in New York City, I refused to play under Soviet hammer and sickle and demanded to play under Russian flag. The USSR staggered on for another year until it disintegrated on Christmas Day, 1991.
Мої коментарі викликали майже такий же скандал, як оголені фотографії радянської кінозірки Наталії Негоди в «Playboy» того ж року. Я відчував, що повинен висловитися, використати свою славу, щоб розширити кордони свободи слова в імперії Горбачова, що руйнувалась. Наступного року, у жовтні 1990 року, у матчі чемпіонату світу проти Анатолія Карпова в Нью-Йорку я відмовився грати під радянським серпом і молотом і зажадав грати під російським прапором. СРСР проіснував ще рік, поки не розпався на Різдво 1991 року.
Oh, what a great moment in world history. How we celebrated, the evil empire had fallen, the future looked bright. And yet, eight years later, on December 31, 1999, a former lieutenant colonel of the KGB became the president of Russia. His name was Vladimir Putin. How this happened is a long, painful story. And in fact, I wrote a book about it in 2015 called "Winter is Coming." Not an original title, I have to admit.
Який чудовий момент у світовій історії. Як ми святкували, імперія зла впала, майбутнє виглядало світлим. І все ж через вісім років, 31 грудня 1999 року, колишній підполковник КДБ став президентом Росії. Його звали Володимир Путін. Як це сталося – довга, болюча історія. До речі, я написав книгу про це у 2015 році, під назвою «Зима близько». Мушу визнати, назва не оригінальна.
(Laughter)
(Сміх)
But I'm a fan of "Game of Thrones."
Я фанат «Гри престолів».
(Laughter)
(Сміх)
And also I felt it was appropriate because it was a warning. The subtitle was more important: "Why Vladimir Putin and the Enemies of the Free World Must Be Stopped." The publisher, by the way, didn't like it. "Enemies." It's too harsh. Sounded like Cold War.
Я вважав це доречним, тому що це було попередження. Важливішим був підзаголовок: «Чому треба зупинити Володимира Путіна і ворогів вільного світу». До речі, видавцеві це не сподобалося. «Вороги». Занадто різко. Звучало як холодна війна.
"Absolutely," I said. "Cold War because winter is coming."
«Авжеж», – сказав я. «Холодна війна, тому що зима близько».
(Laughter)
(Сміх)
Well, here we are, seven years later. And if I wrote a sequel, it would be called “Winter Is Here.” And the subtitle would be "I Bleeping Told You So."
І ось ми тут, 17 років потому. Якби я написав продовження, воно б називалося «Зима прийшла». А підзаголовок був би «Я так вам і казав».
(Laughter)
(Сміх)
Actually, my first article of warning was published in “The Wall Street Journal” on January 4, 2001. I saw evil because I heard evil. Putin was telling us what he was. All we had to do was listen. When Putin said that there was no such thing as a former KGB agent, I knew Russia's fragile democracy was in danger. When Putin said that the collapse of the Soviet Union was the greatest geopolitical catastrophe of the 20th century, I knew Russia’s newly independent neighbors were at risk. And when Putin talked at the Munich Security Conference in 2007 about a return to spheres of influence, I knew he was ready to launch his plan. It was the language from the Molotov-Ribbentrop Pact, 1939. The language Hitler and Stalin used to divide Europe. And a year later, in 2008, Putin invaded the Republic of Georgia. 2014, Ukraine.
Насправді, мою першу статтю-попередження опублікували у «The Wall Street Journal» 4 січня 2001 року. Я бачив зло, тому що чув зло. Путін розповідав нам, ким він був. Все, що потрібно було зробити, – це слухати. Коли Путін заявив, що колишніх агентів КДБ не існує, я зрозумів, що тендітна російська демократія в небезпеці. Коли Путін заявив, що розпад Радянського Союзу був найбільшою геополітичною катастрофою 20-го століття, я зрозумів, що нові незалежні сусіди Росії опинилися під загрозою. І коли Путін заявив на Мюнхенській конференції з безпеки у 2007 році про повернення до сфер впливу, я зрозумів, що він готовий до реалізації свого плану. Це була мова з пакту Молотова-Ріббентропа 1939 року. Мова Гітлера і Сталіна для поділу Європи. А через рік, у 2008-му, Путін вторгся до Грузії. У 2014-му – до України.
It's a paradox, isn't it? Dictators lie about everything they have done, but often they tell us exactly what they're going to do. Just listen. Anyone who is surprised at Putin's war crimes in Ukraine must not be aware about his long record, beginning with the Second Chechen War in Grozny more than two decades ago. Vladimir Putin has been a war criminal from the start.
Парадокс, чи не так? Диктатори брешуть про все, що вони зробили, але часто вони говорять нам, що саме збираються робити. От послухайте. Кожен, хто здивований воєнними злочинами Путіна в Україні, напевно не знає про його довгий послужний список – починаючи з Другої чеченської війни в Грозному понад два десятиліття тому. Володимир Путін з самого початку був військовим злочинцем.
So in 2005, still being ranked number one, I retired from professional chess to form a pro-democracy, anti-Putin movement in Russia. As you could see, it didn't go so well. But it was not about winning or losing. I knew it was my moral duty in keeping with the slogan of Soviet dissidents: "Do what you must and so be it." Ah, my friends and critics both kept telling me, "Gary, you are a chess player, you're not a politician. This is not chess. You see everything in black and white. Politics are gray. You have to compromise." Really? Those who peacefully marched with me for free Russia are either in exile, like me. Or in jail, like Alexei Navalny. Or even murdered like Boris Nemtsov.
Тож у 2005 році, залишаючись номером один, я пішов із професійних шахів, щоб сформувати продемократичний, антипутінський рух у Росії. Як бачите, вийшло не дуже добре. Але мова не йшла про перемогу чи програш. Я знав, що це мій моральний обов’язок згідно з гаслом радянських дисидентів: «Роби, що повинен, і будь-що-будь». Мої друзі і критики постійно говорили мені, «Гаррі, ти шахіст, ти не політик. Це не шахи. Ти бачиш все у чорно-білому світлі. Політика сіра. Треба йти на компроміси». Справді? Ті, хто мирно йшов зі мною за вільну Росію, або в еміграції, як я. Або у в’язниці, як Олексій Навальний. Або навіть вбитий, як Борис Нємцов.
Compromise? Not black and white? Are you sure? Compromise with this? You cannot look at the images from Ukraine in recent weeks and say there is no pure evil. Mariupol destroyed, Bucha slaughtered, Kramatorsk train station massacred. And worse is yet to come.
Компроміси? Не чорно-біле? Ви впевнені? Компроміси з цим? Не можна дивитися на кадри з України останніх тижнів і стверджувати, що чистого зла не існує. Маріуполь зруйнований, Буча вирізана, на Краматорському вокзалі бійня. Та гірше ще попереду.
And these horrors are not from Poland in 1945. Not from Rwanda in 1994. Not Aleppo 2016. This is Europe this week. How could this happen? How did we forget what evil can do? We have lost the generation that saw World War II firsthand. Otherwise we reserve absolute evil for fiction.
І ці жахи не з Польщі 1945 року. Не з Руанди 1994 року. Не з Алеппо 2016 року. Це Європа цього тижня. Як таке могло статися? Як ми забули, що може робити зло? Ми втратили покоління, що бачило Другу світову війну на власні очі. Бо ми залишаємо абсолютне зло для белетристики.
In fables, they believe in true evil. Good is harder to define. There is no pure good. If anyone says they know what pure good is, it's probably evil.
У казках вірять у справжнє зло. Добре визначити важче. Немає чистого добра. Якщо хтось каже, що знає, що таке чисте добро, то це, мабуть, зло.
(Laughter)
(Сміх)
In fantasy tales of hobbits and elves and dwarves, there was an idea that good comes in different forms and shapes, often in conflict. But they had to be united when facing absolute evil. Good will disagree. Evil says, "No more disagreements ever." That was life in real Mordor, the Soviet Union. That's what Putin wants for Russia and the world.
У фантастичних казках про хобітів, ельфів і гномів існує думка, що добро буває в різних формах і видах, часто конфліктних. Але вони повинні об’єднатися перед обличчям абсолютного зла. Добро розходиться в думках. Зло каже: «Більше ніяких розбіжностей». Таке було життя в справжньому Мордорі, Радянському Союзі. Це те, чого Путін хоче для Росії та світу.
We celebrated the end of the Cold War, but for too long, we forgot that evil doesn’t die. It can be buried for a while under the rubble of the Berlin Wall, but it grows back through the cracks of our apathy.
Ми відсвяткували кінець холодної війни, але занадто надовго забули, що зло не вмирає. Його можна на деякий час поховати під уламками Берлінської стіни, але воно знову проростає через тріщини нашої апатії.
We called it diplomacy when Putin was embraced by the leaders of the free world as equal despite his crimes. We called it engagement when we bought trillions of dollars in Russian oil and gas, money that built Putin's police state and his war machine. Let us call these things what they are: it was appeasement, it was collaboration.
Ми назвали це дипломатією, коли лідери вільного світу прийняли Путіна за рівного, незважаючи на його злочини. Ми назвали домовленостями закупівлю російської нафти і газу на трильйони доларів, грошей, які побудували путінську поліцейську державу та військову машину. Назвемо речі своїми іменами: це було умиротворення, це була співпраця.
These days, we prefer to focus on domestic issues. We argue about the past, we fantasize about the future while ignoring the present.
Сьогодні ми вважаємо за краще зосередитися на внутрішніх питаннях. Ми сперечаємося про минуле, фантазуємо про майбутнє, ігноруючи сьогодення.
Once the move is made you cannot change it. Acknowledge the wrongdoings of the past, but do not pretend it can be fixed. It's the present that must be fixed. The heroes of the past were far from perfect. But the world we live in is better because of them. We too cannot be perfect. But we must always try to be better.
Після того, як зроблено хід, ви не можете його змінити. Визнайте помилки минулого, але не вдавайте, що їх можна виправити. Це сьогодення, яке потрібно виправити. Герої минулого далекі від досконалості. Але світ, у якому ми живемо, кращий саме завдяки їм. Ми теж не можемо бути ідеальними. Але ми завжди повинні намагатися бути кращими.
As a chess player, I know that strategy is the future impact of present decisions. However grand our plans are for two, five, even ten moves ahead, it's the move that we make now that determines that future.
Як шахіст, я знаю, що стратегія – майбутній вплив нинішніх рішень. Хоч якими грандіозними будуть наші плани на два, п’ять, або десять кроків вперед, саме те, що ми робимо зараз, визначає майбутнє.
Ukraine is now on the front line of the war, global war of freedom against tyranny. The war the free world didn't want to admit existed. It cannot be ignored any longer.
Україна зараз на лінії фронту у війні, глобальній війні за свободу проти тиранії. Війні, існування якої вільний світ не хотів визнавати. Це більше не можна ігнорувати.
Brave Ukrainians are fighting like hell and dying right now to remind us not to take liberty for granted. Putin, like every dictator before him, underestimated the free will of free people. They deserve every weapon, every resource to win this war. Because they're fighting for us. Not only for the whole and free Ukraine.
Відважні українці борються щосили і вмирають прямо зараз, щоб нагадати нам не сприймати свободу як належне. Путін, як і кожен диктатор до нього, недооцінив свободу волі вільних людей. Вони заслуговують на будь-яку зброю, будь-який ресурс, щоб виграти цю війну. Тому що вони воюють за нас. Не тільки за цілісну і вільну Україну.
Everyone who told me a decade ago I was wrong, now is telling I'm right. Unfortunately. But we're still repeating the same mistakes of thinking that we can muddle through without taking risks, without taking a stand. The price of stopping a dictator always goes up with every delay, every hesitation. Meeting evil halfway, it's still a victory for evil.
Кожен, хто казав мені десять років тому, що я помиляюся, тепер кажуть, що я правий. На жаль. Але ми все ще повторюємо ті самі помилки, думаючи, що ми можемо абияк довести справу до кінця, не ризикуючи, не відстоюючи свою позицію. Ціна зупинки диктатора завжди зростає з кожною затримкою, кожним ваганням. Компроміс зі злом – це все одно перемога зла.
Evil tempts us with our weakness, with our desire for comfort, being comfortable, cautious, rational, civilized. What kind of civilization [are we] fighting for, if we allow war crimes and genocide again? What kind of world are we leaving for our children and grandchildren if we only talk of the past and the future while ignoring murder and misery in the present?
Зло спокушає нас нашою слабкістю, прагненням до комфорту, зручності, обережності, раціональності, цивілізованості. За яку цивілізацію боремося, якщо знову дозволимо воєнні злочини та геноцид? Який світ залишимо нашим дітям і онукам, якщо говоримо лише про минуле та майбутнє, ігноруючи вбивства та нещастя в сьогоденні?
This is not chess. This is not a battle between opposite colors, but of opposite values. Freedom, life and love versus tyranny, death and hatred.
Це не шахи. Це боротьба не протилежних кольорів, а протилежних цінностей. Свобода, життя і любов проти тиранії, смерті і ненависті.
This is not chess. But sometimes things are black and white. Sometimes you have to fight for what you believe. Or you lose it.
Це не шахи. Але іноді речі чорно-білі. Іноді доводиться боротися за те, у що віриш. Або ти це втратиш.
This is not chess. There are no draws, no compromises in our battle with true evil. It's win or lose. And so we must fight. And so we must win. (Ukrainian) Slava Ukraini! Glory to Ukraine. Glory to freedom.
Це не шахи. У нашій боротьбі зі справжнім злом немає нічиїх, немає компромісів. Перемога або поразка. І тому ми повинні боротися. І тому ми повинні перемогти. (Українською) Слава Україні! Слава Україні. Слава свободі.
Thank you.
Дякую.
(Applause)
(Аплодисменти)