Před pěti lety jsem stál na tomto pódiu, abych mluvil o vztahu mezi lidmi a stroji. Dnes tu jsem, abych mluvil jen o vztahu mezi lidmi.
Five years ago, I was on this stage to talk about the relationships between humans and machines. Today, I'm here to talk only about the relationships between humans.
Na svých přednáškách o umělé inteligenci pravidelně říkám, že lidé budou vždycky mít monopol na zlo. Není to hrozba, jen připomenutí, že volba je na lidech. Nejsme algoritmy. Nejsme vázáni kodexem nebo přikázáními, zákony nebo smlouvami. Ty máme. Ale my si volíme.
I regularly say in my lectures on artificial intelligence that humans will always have a monopoly on evil. It's not a threat, just a reminder that people choose. We are not algorithms. We are not bound by code or commandments or laws or treaties. We have them. But we choose.
A tak si teď promluvme o tom, jaké děláme volby. O černobílých věcech. O ruské válce na Ukrajině. O dobru a zlu.
So let us talk now about the choices we make. About things in black and white. About Russia's war on Ukraine. And about good and evil.
Moje životní zkušenost mě v útlém věku naučila zlo poznat. Nikoli životní zkušenost coby šachisty. Dokonce ani jako nejmladšího světového šampiona v historii. Ne. Relevantní byla zkušenost z místa, kde jsem se narodil a vyrostl, kde to Ronald Reagan výstižně nazýval „říší zla“, SSSR. Jako mladá hvězda v šachem poblázněném Sovětském svazu v 70. a 80. letech jsem měl mnoho privilegií, které moji krajané neměli. Mohl jsem cestovat na západ přes železnou oponu, kde mi velmi rychle došlo, že tam je svobodný svět, ale u nás ne, a to navzdory tomu, co nám komunistická propaganda tvrdila.
My life experience prepared me to identify evil at an early age. Not my life as the chess player. Not even as the youngest world champion in history. No. My relevant experience is where I was born and raised, in what Ronald Reagan accurately called the “evil empire,” the USSR. As a young star in the chess-crazed Soviet Union in the ’70s and ’80s, I had many privileges my compatriots did not. I could travel to the West outside of the Iron Curtain, where it was obvious to me very quickly that they were the free world and we were not, despite what communist propaganda told us.
Nakonec jsem se dostal do průšvihu, když jsem tento názor sdílel. Zesnulý americký hrdina za občanská práva a kongresman John Lewis by to nazval „dobré potíže“. Už jen to, že jsem kritizoval sovětský systém a chválil Ameriku, bylo dost špatné. Ale bylo to ještě horší kvůli tomu, kde to bylo publikováno. [„Playboy“ rozhovor: Garry Kasparov]
I eventually got into trouble for sharing these views. What late American civil rights hero and Congressman John Lewis would have called “good trouble.” My criticism of the Soviet system and my praise for America was bad enough. But it was even worse because where it was published. [“Playboy” Interview: Garry Kasparov]
(smích)
(Laughter)
Mé komentáře byly téměř stejným skandálem jako nahé fotky sovětské filmové hvězdy Natalji Něgody v Playboyi z téhož roku. Cítil jsem, že musím promluvit, využít své slávy k posunutí hranice svobody projevu v Gorbačovově hroutící se říši. Následujícího roku, v říjnu 1990, při zápase proti Anatolimu Karpovovi na světovém mistrovství v New Yorku, jsem odmítl hrát pod sovětským srpem a kladivem a požadoval jsem hru pod ruskou vlajkou. SSSR se potácel ještě jeden rok, dokud se na Štědrý den roku 1991 nerozpadl.
My comments were almost as [much of] a scandal as Soviet movie star Natalya Negoda’s nude photos in “Playboy” in the same year. I felt I had to speak out to use my fame to push the envelope of free speech in Gorbachev's collapsing empire. The next year, in October 1990, in my world championship match against Anatoly Karpov in New York City, I refused to play under Soviet hammer and sickle and demanded to play under Russian flag. The USSR staggered on for another year until it disintegrated on Christmas Day, 1991.
Jaký to velký okamžik světových dějin. Jak jsme oslavovali, říše zla padla, budoucnost se zdála být zářivá. A přesto se o osm let později, 31. prosince 1999, stal bývalý podplukovník KGB prezidentem Ruska. Jmenoval se Vladimir Putin. Jak se to stalo, to je dlouhý a bolestivý příběh. Vlastně jsem o tom v roce 2015 napsal knihu „Zima přichází“. Uznávám, že to není originální název.
Oh, what a great moment in world history. How we celebrated, the evil empire had fallen, the future looked bright. And yet, eight years later, on December 31, 1999, a former lieutenant colonel of the KGB became the president of Russia. His name was Vladimir Putin. How this happened is a long, painful story. And in fact, I wrote a book about it in 2015 called "Winter is Coming." Not an original title, I have to admit.
(smích)
(Laughter)
Ale jsem fanoušek „Hry o trůny“.
But I'm a fan of "Game of Thrones."
(smích)
(Laughter)
A měl jsem pocit, že je to vhodné, protože šlo o varování. Podtitul byl důležitější: „Proč musíme zastavit Vladimira Putina a nepřátele svobodného světa.“ Vydavateli se to mimochodem nelíbilo. „Nepřátelé.“ To je příliš drsné. Znělo to jako studená válka.
And also I felt it was appropriate because it was a warning. The subtitle was more important: "Why Vladimir Putin and the Enemies of the Free World Must Be Stopped." The publisher, by the way, didn't like it. "Enemies." It's too harsh. Sounded like Cold War.
„Naprosto,“ řekl jsem. „Studená válka, protože zima přichází.“
"Absolutely," I said. "Cold War because winter is coming."
(smích)
(Laughter)
A teď tu jsme, o 7 let později. A kdybych psal pokračování, jmenovalo by se „Zima je tady“. A podtitul by byl „Já vám to píp říkal.“
Well, here we are, seven years later. And if I wrote a sequel, it would be called “Winter Is Here.” And the subtitle would be "I Bleeping Told You So."
(smích)
(Laughter)
Můj první varovný článek byl vlastně publikován 4. ledna 2001 v „The Wall Street Journal“. Viděl jsem zlo, protože jsem zlo slyšel. Putin nám říkal, co je zač. Jediné, co jsme museli dělat, bylo poslouchat. Když Putin prohlásil, že neexistuje nic jako bývalý agent KGB, věděl jsem, že křehká demokracie v Rusku je v ohrožení. Když Putim řekl, že pád Sovětského svazu byl největší geopolitickou katastrofou 20. století, věděl jsem, že čerstvě nezávislí sousedé Ruska jsou v ohrožení. A když Putin v roce 2007 na Mnichovské bezpečnostní konferenci mluvil o návratu do sféry vlivu, věděl jsem, že je připraven spustit svůj plán. Byl to jazyk Paktu Ribbentrop–Molotov z roku 1939. Jazyk, kterým si Hitler a Stalin rozdělili Evropu. A o rok později, roku 2008, napadl Putin Gruzii. V roce 2014 Ukrajinu.
Actually, my first article of warning was published in “The Wall Street Journal” on January 4, 2001. I saw evil because I heard evil. Putin was telling us what he was. All we had to do was listen. When Putin said that there was no such thing as a former KGB agent, I knew Russia's fragile democracy was in danger. When Putin said that the collapse of the Soviet Union was the greatest geopolitical catastrophe of the 20th century, I knew Russia’s newly independent neighbors were at risk. And when Putin talked at the Munich Security Conference in 2007 about a return to spheres of influence, I knew he was ready to launch his plan. It was the language from the Molotov-Ribbentrop Pact, 1939. The language Hitler and Stalin used to divide Europe. And a year later, in 2008, Putin invaded the Republic of Georgia. 2014, Ukraine.
Je to paradoxní, že? Diktátoři lžou o všem, co udělali, ale často nám říkají přesně to, co udělat plánují. Jen poslouchejte. Každý, kdo je překvapen Putinovými válečnými zločiny na Ukrajině, si zřejmě není vědom jejich dlouhé historie, počínaje druhou čečenskou válkou v Grozném před více než dvěma desetiletími. Vladimir Putin je od samého začátku válečným zločincem.
It's a paradox, isn't it? Dictators lie about everything they have done, but often they tell us exactly what they're going to do. Just listen. Anyone who is surprised at Putin's war crimes in Ukraine must not be aware about his long record, beginning with the Second Chechen War in Grozny more than two decades ago. Vladimir Putin has been a war criminal from the start.
V roce 2005, kdy jsem pořád stál na prvních příčkách, jsem z profesního šachu odešel do důchodu a dal se do budování prodemokratického antiputinovského hnutí v Rusku. A jak vidíte, moc dobře jsem si nevedl. Ale tady nešlo o výhru, nebo prohru. Věděl jsem, že je to má morální povinnost, v souladu s heslem sovětských disidentů: „Dělej, co musíš, a tak se stane.“ Moji přátelé i kritici mi říkali: „Gary, jsi šachista, ne politik. Tohle nejsou šachy. Vidíš všechno černobíle. Politici jsou šedí. Musíš dělat kompromisy.“ Opravdu? Ti, kteří se mnou pokojně pochodovali za svobodné Rusko, jsou buď v exilu, jako já. Nebo ve vězení, jako Alexej Navalnyj. Nebo dokonce zavražděni, jako Boris Němcov.
So in 2005, still being ranked number one, I retired from professional chess to form a pro-democracy, anti-Putin movement in Russia. As you could see, it didn't go so well. But it was not about winning or losing. I knew it was my moral duty in keeping with the slogan of Soviet dissidents: "Do what you must and so be it." Ah, my friends and critics both kept telling me, "Gary, you are a chess player, you're not a politician. This is not chess. You see everything in black and white. Politics are gray. You have to compromise." Really? Those who peacefully marched with me for free Russia are either in exile, like me. Or in jail, like Alexei Navalny. Or even murdered like Boris Nemtsov.
Kompromisy? Není to černobílé? Jste si jisti? Tohle a kompromisy? Nemůžete se dívat na snímky z Ukrajiny z posledních týdnů a říkat, že žádné čisté zlo neexistuje. Mariupol zničen, Buča vyvražděná, nádraží v Kramatorsku zmasakrováno. A to horší teprve přijde.
Compromise? Not black and white? Are you sure? Compromise with this? You cannot look at the images from Ukraine in recent weeks and say there is no pure evil. Mariupol destroyed, Bucha slaughtered, Kramatorsk train station massacred. And worse is yet to come.
A to nejsou hrůzy z Polska v roce 1945. Není to Rwanda v roce 1994. Není to Aleppo v roce 2016. To je Evropa v tomto týdnu. Jak se to mohlo stát? Jak jsme mohli zapomenout, čeho je zlo schopné? Generace, která zažila druhou světovou válku na vlastní kůži, nás opustila. Jinak si absolutní zlo vyhrazujeme pro fikci.
And these horrors are not from Poland in 1945. Not from Rwanda in 1994. Not Aleppo 2016. This is Europe this week. How could this happen? How did we forget what evil can do? We have lost the generation that saw World War II firsthand. Otherwise we reserve absolute evil for fiction.
V takových příbězích věří ve skutečné zlo. Těžší je definovat dobro. Neexistuje žádné čisté dobro. Jestli někdo říká, že ví, co je čisté dobro, je to pravděpodobně zlo.
In fables, they believe in true evil. Good is harder to define. There is no pure good. If anyone says they know what pure good is, it's probably evil.
(smích)
(Laughter)
Ve fantasy příbězích o hobitech, elfech a trpaslících existovala představa, že dobro přichází v různých podobách a tvarech, často v rozporu. Ale když čelili absolutnímu zlu, museli být jednotní. Dobro bude odporovat. Zlo řekne: „Už nikdy žádný odpor.“ Takový byl život ve skutečném Mordoru, v Sovětském svazu. To chce Putin pro Rusko a pro svět.
In fantasy tales of hobbits and elves and dwarves, there was an idea that good comes in different forms and shapes, often in conflict. But they had to be united when facing absolute evil. Good will disagree. Evil says, "No more disagreements ever." That was life in real Mordor, the Soviet Union. That's what Putin wants for Russia and the world.
Slavili jsme konec studené války, ale na příliš dlouhou dobu jsme zapomněli, že zlo neumírá. Může být na chvíli pohřbeno pod troskami Berlínské zdi, ale znovu proroste trhlinami naší apatie.
We celebrated the end of the Cold War, but for too long, we forgot that evil doesn’t die. It can be buried for a while under the rubble of the Berlin Wall, but it grows back through the cracks of our apathy.
Říkali jsme tomu diplomacie, když byl Putin navzdory svým zločinům přijímán vůdci svobodného světa jako jim rovný. Říkali jsme tomu spolupráce, když jsme nakupovali ruskou ropu a plyn za biliony dolarů, peníze, které pomohly vybudovat Putinův policejní stát a jeho válečnou mašinérii. Nazvěme to pravým jménem: bylo to chlácholení, byla to kolaborace.
We called it diplomacy when Putin was embraced by the leaders of the free world as equal despite his crimes. We called it engagement when we bought trillions of dollars in Russian oil and gas, money that built Putin's police state and his war machine. Let us call these things what they are: it was appeasement, it was collaboration.
V dnešní době se raději soustředíme na domácí problémy. Hádáme se o minulosti, fantazírujeme o budoucnosti a ignorujeme přítomnost
These days, we prefer to focus on domestic issues. We argue about the past, we fantasize about the future while ignoring the present.
Jakmile je tah proveden, nelze jej změnit. Uznejte špatné skutky minulosti, ale nepředstírejte, že je lze napravit. Napravit musíme současnost. Hrdinové minulosti měli k dokonalosti daleko. Ale svět, ve kterém žijeme, je díky nim lepší. Ani my nemůžeme být dokonalí. Ale vždy se musíme snažit být lepší.
Once the move is made you cannot change it. Acknowledge the wrongdoings of the past, but do not pretend it can be fixed. It's the present that must be fixed. The heroes of the past were far from perfect. But the world we live in is better because of them. We too cannot be perfect. But we must always try to be better.
Jako šachista vím, že strategie je budoucí dopad současných rozhodnutí. Jakkoli velké jsou naše plány na dva, pět, dokonce deset tahů dopředu, právě ten tah, který uděláme nyní, určuje naši budoucnost.
As a chess player, I know that strategy is the future impact of present decisions. However grand our plans are for two, five, even ten moves ahead, it's the move that we make now that determines that future.
Ukrajina je nyní v první linii války, globální války svobody proti tyranii. Válka, kterou si svobodný svět nechtěl připustit, existovala. Už to nelze dál ignorovat.
Ukraine is now on the front line of the war, global war of freedom against tyranny. The war the free world didn't want to admit existed. It cannot be ignored any longer.
Stateční Ukrajinci bojují jako diví a umírají právě teď, aby nám připomněli, že nemáme brát svobodu jako samozřejmost. Putin, tak jako každý diktátor před ním, podcenil svobodnou vůli svobodných lidí. Oni si zaslouží každou zbraň, každý zdroj, aby tuto válku vyhráli. Protože bojují za nás. Nejen za celou a svobodnou Ukrajinu.
Brave Ukrainians are fighting like hell and dying right now to remind us not to take liberty for granted. Putin, like every dictator before him, underestimated the free will of free people. They deserve every weapon, every resource to win this war. Because they're fighting for us. Not only for the whole and free Ukraine.
Každý, kdo mi před deseti lety říkal, že jsem se mýlil, teď říká, že mám pravdu. Bohužel. Ale stále opakujeme tytéž chyby, když si myslíme, že se můžeme protlouct, aniž bychom riskovali, aniž bychom zaujali stanovisko. Cena za zastavení diktátora stoupá vždy s každým opožděním, s každým zaváháním. Setkat se se zlem na půli cesty, to je stále vítězství pro zlo.
Everyone who told me a decade ago I was wrong, now is telling I'm right. Unfortunately. But we're still repeating the same mistakes of thinking that we can muddle through without taking risks, without taking a stand. The price of stopping a dictator always goes up with every delay, every hesitation. Meeting evil halfway, it's still a victory for evil.
Zlo nás láká naší slabostí, naší touhou po pohodlí, chce, abychom byli pohodlní, opatrní, rozumní, civilizovaní. Za jakou civilizaci bojujeme, když znovu připustíme válečné zločiny a genocidu? Jaký svět necháváme našim dětem a vnoučatům, když mluvíme pouze o minulosti a budoucnosti a ignorujeme vraždy a utrpení v přítomnosti?
Evil tempts us with our weakness, with our desire for comfort, being comfortable, cautious, rational, civilized. What kind of civilization [are we] fighting for, if we allow war crimes and genocide again? What kind of world are we leaving for our children and grandchildren if we only talk of the past and the future while ignoring murder and misery in the present?
Tohle nejsou šachy. Nejde o boj mezi opačnými barvami, ale o boj opačných hodnot. Svoboda, život a láska proti tyranii, smrti a nenávisti.
This is not chess. This is not a battle between opposite colors, but of opposite values. Freedom, life and love versus tyranny, death and hatred.
Tohle nejsou šachy. Ale někdy jsou věci černobílé. Někdy musíte bojovat za to, čemu věříte. Jinak prohrajete.
This is not chess. But sometimes things are black and white. Sometimes you have to fight for what you believe. Or you lose it.
Nejsou to šachy. V boji proti opravdovému zlu neexistuje remíza, neexistují kompromisy. Buď vyhraješ, nebo prohraješ. A proto musíme bojovat. A proto musíme vyhrát. (ukrajinsky) Slava Ukraini! Sláva Ukrajině. Sláva svobodě.
This is not chess. There are no draws, no compromises in our battle with true evil. It's win or lose. And so we must fight. And so we must win. (Ukrainian) Slava Ukraini! Glory to Ukraine. Glory to freedom.
Děkuji.
Thank you.
(potlesk)
(Applause)