I'd like to take you on the epic quest of the Rosetta spacecraft. To escort and land the probe on a comet, this has been my passion for the past two years. In order to do that, I need to explain to you something about the origin of the solar system.
Tôi xin mời quý vị đến với câu chuyện của tàu vũ trụ Rosetta. Bay theo và thả tàu thăm dò xuống bề mặt sao chổi, là đam mê của tôi trong hai năm qua. Để thực hiện điều đó, tôi xin cung cấp cho quý vị vài thông tin về nguồn gốc của hệ mặt trời.
When we go back four and a half billion years, there was a cloud of gas and dust. In the center of this cloud, our sun formed and ignited. Along with that, what we now know as planets, comets and asteroids formed. What then happened, according to theory, is that when the Earth had cooled down a bit after its formation, comets massively impacted the Earth and delivered water to Earth. They probably also delivered complex organic material to Earth, and that may have bootstrapped the emergence of life. You can compare this to having to solve a 250-piece puzzle and not a 2,000-piece puzzle.
4.5 tỷ năm trước, có một đám mây khí và bụi. Ở trung tâm đám mây này, mặt trời của chúng ta hình thành và phát sáng. Cùng với đó là sự hình thành của các hành tinh, sao chổi và thiên thạch. Theo lý thuyết, điều đã xảy ra là khi trái đất nguội đi sau thời điểm hình thành, rất nhiều sao chổi va đập với Trái đất và cung cấp nước cho nó Có lẽ, chúng cũng mang tới Trái đất những chất hữu cơ phức tạp, và điều đó khởi đầu cho sự sống xuất hiện. Quý vị có thể so sánh điều đó với việc chơi bộ ghép hình có 250 mảnh và không phải bộ 2.000 mảnh ghép.
Afterwards, the big planets like Jupiter and Saturn, they were not in their place where they are now, and they interacted gravitationally, and they swept the whole interior of the solar system clean, and what we now know as comets ended up in something called the Kuiper Belt, which is a belt of objects beyond the orbit of Neptune. And sometimes these objects run into each other, and they gravitationally deflect, and then the gravity of Jupiter pulls them back into the solar system. And they then become the comets as we see them in the sky.
Sau đó, những hành tinh lớn như sao Mộc và sao Thổ, chúng ở vị trí khác so với hiện nay, và hút lẫn nhau bởi lực hấp dẫn, chúng quét sạch tất cả những gì bên trong hệ mặt trời, và các sao chổi tập hợp lại trong Vành đai Kuiper, đó là vành đai các vật thể ở ngoài quỹ đạo của sao Hải Vương. Và đôi khi các vật thể này rơi vào nhau, chúng chuyển hướng đi vì lực hấp dẫn, rồi trọng lượng của sao Mộc hút chúng lại trong hệ mặt trời. Và chúng trở thành sao chổi như chúng ta thấy trên bầu trời.
The important thing here to note is that in the meantime, the four and a half billion years, these comets have been sitting on the outside of the solar system, and haven't changed -- deep, frozen versions of our solar system.
Điều cần chú ý ở đây là trong thời gian đó, khoảng 4.5 tỷ năm, những sao chổi di chuyển bên ngoài hệ mặt trời, và không hề thay đổi-- giống như hệ mặt trời nhưng ở xa và lạnh.
In the sky, they look like this. We know them for their tails. There are actually two tails. One is a dust tail, which is blown away by the solar wind. The other one is an ion tail, which is charged particles, and they follow the magnetic field in the solar system. There's the coma, and then there is the nucleus, which here is too small to see, and you have to remember that in the case of Rosetta, the spacecraft is in that center pixel. We are only 20, 30, 40 kilometers away from the comet.
Trên bầu trời, chúng giống như thế này. Ta nhận biết chúng nhờ vào cái đuôi. Thực ra có hai cái đuôi. Một đuôi chứa bụi, bị thổi ra xa do gió mặt trời. Đuôi kia chứa các hạt ion mang điện tích, và chúng theo từ trường của hệ mặt trời. Có lớp mây phủ sao chổi, rồi đến phần lõi cứng, nó nhỏ quá chúng ta không thấy được, quý vị cần lưu ý trong trường hợp của tàu Rosetta, nó chỉ là một chấm trong bức ảnh. Chúng ta chỉ ở cách xa sao chổi khoảng 20, 30, 40 kilomet
So what's important to remember? Comets contain the original material from which our solar system was formed, so they're ideal to study the components that were present at the time when Earth, and life, started. Comets are also suspected of having brought the elements which may have bootstrapped life. In 1983, ESA set up its long-term Horizon 2000 program, which contained one cornerstone, which would be a mission to a comet. In parallel, a small mission to a comet, what you see here, Giotto, was launched, and in 1986, flew by the comet of Halley with an armada of other spacecraft. From the results of that mission, it became immediately clear that comets were ideal bodies to study to understand our solar system. And thus, the Rosetta mission was approved in 1993, and originally it was supposed to be launched in 2003, but a problem arose with an Ariane rocket. However, our P.R. department, in its enthusiasm, had already made 1,000 Delft Blue plates with the name of the wrong comets. So I've never had to buy any china since. That's the positive part. (Laughter)
Vậy cái gì là cần nhớ? Sao chổi chứa vật chất nguyên thủy để hệ mặt trời được hình thành, vậy chúng có thành phần lý tưởng để nghiên cứu nó là món quà được tặng tại thời điểm trái đất và sự sống hình thành. Ta cũng chưa rõ trong sao chổi có thành phần gì liên quan nguồn gốc sự sống. Năm 1983, Cơ quan Vũ trụ Châu Âu ESA có chương trình dài hạn Horizon 2000, gồm chương trình chính là chuyến hành trình đến sao chổi. Và một nhiệm vụ phụ là phóng Giotto đến sao chổi, mà quý vị thấy đây, năm 1986, Giotto bay về hướng sao chổi Halley trong đoàn của một tàu vũ trụ khác. Từ kết quả của chương trình, ta thấy sáng tỏ : các sao chổi là đối tượng lý tưởng để nghiên cứu hệ mặt trời. Vì thế, chương trình tàu Rosetta đã được phê duyệt vào năm 1993 và nó được chuẩn bị phóng vào năm 2003, nhưng một vấn đề xuất hiện với tên lửa Ariane. Tuy nhiên, bộ phận P.R. của chúng tôi rất hào hứng, sản xuất 1.000 cái đĩa sành Delft Blue có ghi tên của những sao chổi nhỏ. Vậy tôi không phải mua đĩa của Tàu nữa. Cái đó cũng hay. (Tiếng cười)
Once the whole problem was solved, we left Earth in 2004 to the newly selected comet, Churyumov-Gerasimenko. This comet had to be specially selected because A, you have to be able to get to it, and B, it shouldn't have been in the solar system too long. This particular comet has been in the solar system since 1959. That's the first time when it was deflected by Jupiter, and it got close enough to the sun to start changing. So it's a very fresh comet.
Khi vấn để đã được giải quyết, chúng tôi rời trái đất vào năm 2004 để đến sao chổi mới được chọn, Churyumov-Gerasimenko. Sao chổi này được chọn rất đặt biệt vì 2 lý do : A. bạn phải có thể bay đến nó, B. nó không ở trong hệ mặt trời quá lâu. Sao chổi phần tử này ở trong hệ mặt trời từ 1959. Đó là lần đầu tiên nó bị đổi hướng do sao Mộc, và nó đủ gần mặt trời để bắt đầu thay đổi. Vậy sao chổi này còn rất trẻ.
Rosetta made a few historic firsts. It's the first satellite to orbit a comet, and to escort it throughout its whole tour through the solar system -- closest approach to the sun, as we will see in August, and then away again to the exterior. It's the first ever landing on a comet. We actually orbit the comet using something which is not normally done with spacecraft. Normally, you look at the sky and you know where you point and where you are. In this case, that's not enough. We navigated by looking at landmarks on the comet. We recognized features -- boulders, craters -- and that's how we know where we are respective to the comet.
Rosetta làm những chuyến lịch sử đầu tiên. Là vệ tinh đầu tiên vào quỹ đạo sao chổi, và hộ tống sao chổi suốt hành trình xuyên qua hệ mặt trời -- đó là tiếp cận gần mặt trời nhất, như chúng ta thấy vào tháng tám, và sau đó sao chổi bay ra ngoài. Đó là lần đáp đầu tiên trên một sao chổi. Chúng ta thật sự đã bay quanh sao chổi một cách không bình thường với tàu vũ trụ. Thông thường, bạn nhìn lên trời, biết mình đang nhìn nơi nào và đang ở đâu. Trong trường hợp này, như thế là chưa đủ. Chúng tôi đã bay ngang để thấy những điểm mốc trên sao chổi đó. Chúng tôi nhận ra những điểm -- tảng đá, hố trũng -- và như thế chúng tôi biết chúng tôi ở đâu so với sao chổi.
And, of course, it's the first satellite to go beyond the orbit of Jupiter on solar cells. Now, this sounds more heroic than it actually is, because the technology to use radio isotope thermal generators wasn't available in Europe at that time, so there was no choice. But these solar arrays are big. This is one wing, and these are not specially selected small people. They're just like you and me. (Laughter) We have two of these wings, 65 square meters. Now later on, of course, when we got to the comet, you find out that 65 square meters of sail close to a body which is outgassing is not always a very handy choice.
Và, đương nhiên, đó là vệ tinh đầu tiên đi bên ngoài quỹ đạo của sao Mộc với tấm pin mặt trời. Bây giờ, nghe có vẻ oai hơn lúc đang thực hiện, vì công nghệ dùng máy phát nhiệt chất phóng xạ đồng vị chưa thịnh hành ở châu Âu vào lúc đó, nên không có chọn lựa nào khác. Nhưng pin mặt trời thì quá rộng. Đó là một chiếc cánh, và không ai nhỏ con được chọn. Họ phải như quý vị và tôi đây. (Tiếng cười) Chúng tôi có hai cánh này, 65 mét vuông. Rồi sau đó, đương nhiên, khi chúng tôi đến sao chổi, quý vị tưởng tượng xem, 65 mét vuông cánh khép lại trên một thân máy nóng rực không phải là một chọn lựa dễ dàng.
Now, how did we get to the comet? Because we had to go there for the Rosetta scientific objectives very far away -- four times the distance of the Earth to the sun -- and also at a much higher velocity than we could achieve with fuel, because we'd have to take six times as much fuel as the whole spacecraft weighed. So what do you do? You use gravitational flybys, slingshots, where you pass by a planet at very low altitude, a few thousand kilometers, and then you get the velocity of that planet around the sun for free. We did that a few times. We did Earth, we did Mars, we did twice Earth again, and we also flew by two asteroids, Lutetia and Steins. Then in 2011, we got so far from the sun that if the spacecraft got into trouble, we couldn't actually save the spacecraft anymore, so we went into hibernation. Everything was switched off except for one clock. Here you see in white the trajectory, and the way this works. You see that from the circle where we started, the white line, actually you get more and more and more elliptical, and then finally we approached the comet in May 2014, and we had to start doing the rendezvous maneuvers.
Bây giờ, làm sao hạ cánh trên sao chổi? Chúng tôi phải đến đó để thực hiện những mục tiêu khoa học của Rosetta ở rất xa -- bằng bốn lần khoảng cách từ trái đất đến mặt trời -- và cũng bay với vận tốc cao hơn rất nhiều so với vận tốc động cơ xăng, chúng tôi phải chở gấp sáu lần lượng nhiên liệu của toàn bộ tàu. Chúng tôi phải làm gì đây? Bạn dùng chuyến bay thám thính nhờ lực hấp dẫn và máy phóng, ở đó bạn bay ngang qua rất gần một hành tinh , khoảng một nghìn mét, rồi bạn đạt vận tốc của hành tinh này trên quỹ đạo xung quanh mặt trời. Chúng tôi bay như thế một lúc. Bay qua trái đất, sao hỏa, rồi trái đất 2 lần nữa, rồi chúng tôi cũng bay đến hai tiểu hành tinh Lutetia và Steins. Từ 2011 đến nay, quan sát vùng mặt trời, để kiểm tra các vấn đề của tàu vũ trụ, chúng tôi không chữa tàu lần nào nữa, vậy chúng tôi đi vào mùa ngủ đông. Mọi thứ chuyển sang dạng ngủ trừ đồng hồ. Ở đây, bạn thấy đường bay màu trắng, và đoạn đường nó đã đi qua. Bạn thấy từ vòng chúng tôi bắt đầu, đường trắng, bạn thấy nó ngày càng dài ra theo hình ê líp, sau cùng, chúng tôi tiếp cận sao chổi vào tháng 5, 2014, và chúng tôi bắt đầu thao tác hạ cánh.
On the way there, we flew by Earth and we took a few pictures to test our cameras. This is the moon rising over Earth, and this is what we now call a selfie, which at that time, by the way, that word didn't exist. (Laughter) It's at Mars. It was taken by the CIVA camera. That's one of the cameras on the lander, and it just looks under the solar arrays, and you see the planet Mars and the solar array in the distance.
Trên quỹ đạo đó, chúng tôi bay qua trái đất và chụp hình để kiểm tra camera. Đây là hình trăng nhô lên khỏi trái đất, và cái này, giờ được gọi "hình tự sướng," vào thời điểm đó, từ này chưa ai dám dùng. (Tiếng cười) Đó là sao hỏa. Nó được chụp bởi camera CIVA, một trong những camera trên tàu đổ bộ, và nó chỉ hoạt động nhờ tấm pin mặt trời, bạn thấy sao hỏa còn xa tấm pin mặt trời.
Now, when we got out of hibernation in January 2014, we started arriving at a distance of two million kilometers from the comet in May. However, the velocity the spacecraft had was much too fast. We were going 2,800 kilometers an hour faster than the comet, so we had to brake. We had to do eight maneuvers, and you see here, some of them were really big. We had to brake the first one by a few hundred kilometers per hour, and actually, the duration of that was seven hours, and it used 218 kilos of fuel, and those were seven nerve-wracking hours, because in 2007, there was a leak in the system of the propulsion of Rosetta, and we had to close off a branch, so the system was actually operating at a pressure which it was never designed or qualified for.
Bây giờ, khi chúng tôi ra khỏi giấc ngủ đông vào tháng một, 2014, chúng tôi vượt qua quảng đường 2 triệu km từ sao chổi vào tháng 5. Tuy nhiên, vận tốc của phi thuyền quá nhanh. Chúng tôi đi nhanh hơn sao chổi 2.800 km/h, vậy chúng tôi phải giảm tốc. Chúng tôi phải điều chỉnh tám lần, và bạn thấy đây, một vài điều chỉnh đó rất lớn. Chúng tôi phải giảm tốc lần đầu khoảng 100 km/h, và kéo dài trong 7 giờ, nó tiêu thụ 218 kilo nhiên liệu, đó là 7 giờ rất căng thẳng, vì vào năm 2007, có một sự rò rỉ trong hệ thống phản lực của Rosetta, và chúng tôi đã phải tắt một động cơ, thế là hệ thống hoạt động với một động cơ điều đó không được dự kiến và thử nghiệm trước.
Then we got in the vicinity of the comet, and these were the first pictures we saw. The true comet rotation period is 12 and a half hours, so this is accelerated, but you will understand that our flight dynamics engineers thought, this is not going to be an easy thing to land on. We had hoped for some kind of spud-like thing where you could easily land. But we had one hope: maybe it was smooth. No. That didn't work either. (Laughter)
Rồi chúng tôi đến gần sao chổi, và đã thấy những bức hình đầu tiên. Chu kỳ quay đúng của sao chổi là 12 giờ 30 phút, nó đã tăng tốc, nhưng bạn sẽ hiểu những gì mà kỹ sư thiết kế của chúng tôi đã nghĩ, thật không dễ dàng đáp xuống. Chúng tôi đã hy vọng gặp tình huống đơn giản để đáp xuống dễ dàng. Nhưng chúng tôi ước: mọi việc trơn tru. Ôi không. Không được rồi . (Tiếng cười)
So at that point in time, it was clearly unavoidable: we had to map this body in all the detail you could get, because we had to find an area which is 500 meters in diameter and flat. Why 500 meters? That's the error we have on landing the probe. So we went through this process, and we mapped the comet. We used a technique called photoclinometry. You use shadows thrown by the sun. What you see here is a rock sitting on the surface of the comet, and the sun shines from above. From the shadow, we, with our brain, can immediately determine roughly what the shape of that rock is. You can program that in a computer, you then cover the whole comet, and you can map the comet. For that, we flew special trajectories starting in August. First, a triangle of 100 kilometers on a side at 100 kilometers' distance, and we repeated the whole thing at 50 kilometers. At that time, we had seen the comet at all kinds of angles, and we could use this technique to map the whole thing.
Vào thời điểm đó, không thể tránh khỏi : chúng tôi phải vẽ bản đồ chi tiết như bạn thấy đây, vì chúng tôi phải tìm ra khu vực bằng phẳng có đường kính 500 m. Tại sao 500 m? Đó là sai lầm của chúng tôi khi thăm dò để đáp. Chúng tôi hoàn thiện quá trình và vẻ bản đồ bề mặt sao chổi. Chúng tôi đã dùng kĩ thuật photoclinometry. Đó là vẽ bóng của vật dưới mặt trời. Cái bạn thấy đây là một hòn đá trên bề mặt sao chổi, dưới ánh sáng mặt trời. Với cái bóng đó, chúng tôi có thể xác định một cách khá chính xác hình dạng của tảng đá. Bạn có thể lập trình trên máy tính, bạn có thể mô tả toàn bộ sao chổi và vẽ bản đồ cho nó. Để làm điều đó chúng tôi bắt đầu bay theo những quỹ đạo đặt biệt từ tháng 8. Trước hết, theo hình tam giác với độ dài cạnh 100 km tại khoảng cách 100 km, chúng tôi xác định tất cả mọi vật trong 50 km. Lúc đó, chúng tôi thấy sao chổi có nhiều góc cạnh, và chúng tôi dùng kỹ thuật này để vẽ bản đồ đầy đủ.
Now, this led to a selection of landing sites. This whole process we had to do, to go from the mapping of the comet to actually finding the final landing site, was 60 days. We didn't have more. To give you an idea, the average Mars mission takes hundreds of scientists for years to meet about where shall we go? We had 60 days, and that was it.
Bây giờ, kết quả đó giúp chọn nơi để đáp xuống. Chúng tôi phải làm toàn bộ quá trình, từ việc vẽ bản đồ sao chổi đến việc tìm ra nơi đáp, mất hết 60 ngày. Chúng tôi có 60 ngày thôi. Để bạn hiểu, xin nói rõ chương trình sao hỏa cần hàng trăm nhà khoa học làm việc với nhau trong nhiều năm chỉ để kết luận họ sẽ đi đâu. Chúng tôi đã làm việc đó trong 60 ngày.
We finally selected the final landing site and the commands were prepared for Rosetta to launch Philae. The way this works is that Rosetta has to be at the right point in space, and aiming towards the comet, because the lander is passive. The lander is then pushed out and moves towards the comet. Rosetta had to turn around to get its cameras to actually look at Philae while it was departing and to be able to communicate with it.
Chúng tôi đã chọn được nơi đáp và các lệnh được chuẩn bị cho Rosetta phóng Philae. Theo cách này, Rosetta cần đến điểm bên phải trong không gian, và nhắm đến sao chổi, vì tàu đổ bộ không tự di chuyển. Tàu đổ bộ được phóng ra và di chuyển đến sao chổi. Rosetta phải bay vòng quanh để camera có thể quay được Philae hoạt động và có thể liên lạc với nó.
Now, the landing duration of the whole trajectory was seven hours. Now do a simple calculation: if the velocity of Rosetta is off by one centimeter per second, seven hours is 25,000 seconds. That means 252 meters wrong on the comet. So we had to know the velocity of Rosetta much better than one centimeter per second, and its location in space better than 100 meters at 500 million kilometers from Earth. That's no mean feat.
Bây giờ, toàn bộ thời gian đáp đã là 7 giờ. Hãy là một phép tính đơn giản : nếu vận tốc tĩnh của Rosetta là 1cm/giây, 7 giờ là 25.000 giây. Có nghĩa là 252 m lệch so với sao chổi. Vậy chúng tôi cần biết vận tốc của Rosetta lệch bao nhiêu cm trong một giây, và vị trí của nó trong không gian lệch bao nhiêu mét tại khoảng cách 500 triệu km từ trái đất. Đó là thành công tuyệt vời.
Let me quickly take you through some of the science and the instruments. I won't bore you with all the details of all the instruments, but it's got everything. We can sniff gas, we can measure dust particles, the shape of them, the composition, there are magnetometers, everything. This is one of the results from an instrument which measures gas density at the position of Rosetta, so it's gas which has left the comet. The bottom graph is September of last year. There is a long-term variation, which in itself is not surprising, but you see the sharp peaks. This is a comet day. You can see the effect of the sun on the evaporation of gas and the fact that the comet is rotating. So there is one spot, apparently, where there is a lot of stuff coming from, it gets heated in the Sun, and then cools down on the back side. And we can see the density variations of this.
Xin giới thiệu với các bạn về ngành khoa học này và những thiết bị. Tôi sẽ làm bạn chán với những chi tiết máy quá nhỏ, nhưng đây là tất cả. Chúng tôi có thể kiểm khí ga, có thể đo được phân tử bụi, những hình dáng, thành phần, có cả máy đo từ trường, mọi thứ. Đây là một trong những kết quả của máy về độ đậm đặc khí ga tại vị trí của Rosetta, đó là khí ga sao chổi thải ra. Hình đồ thị phóng lớn là vào tháng 9 năm ngoái. Có thay đổi dài hạn bên trong hình, và không có gì ngạc nhiên, nhưng bạn thấy những đỉnh nhọn. Đó là một ngày sao chổi. Bạn có thể thấy ảnh hưởng của mặt trời trên việc bay hơi khí ga và ảnh hưởng do sự quay của sao chổi. Vậy có dấu vết rõ ràng về nguồn gốc của nhiều thứ, chúng nóng lên ở phía mặt trời, và nguội đi ở phía kia. Và chúng ta có thể thấy sự thay đổi độ đậm đặc khí ga.
These are the gases and the organic compounds that we already have measured. You will see it's an impressive list, and there is much, much, much more to come, because there are more measurements. Actually, there is a conference going on in Houston at the moment where many of these results are presented.
Đây là các loại khí ga và những hỗn hợp hữu cơ mà chúng tôi đã đo được. Bạn thấy một danh sách rất ấn tượng, và còn nhiều nhiều nữa, vì còn nhiều phép đo khác nữa. Thật vậy, có một hội thảo ở Houston đang diễn ra vào lúc này để trình bày về các kết quả đó.
Also, we measured dust particles. Now, for you, this will not look very impressive, but the scientists were thrilled when they saw this. Two dust particles: the right one they call Boris, and they shot it with tantalum in order to be able to analyze it. Now, we found sodium and magnesium. What this tells you is this is the concentration of these two materials at the time the solar system was formed, so we learned things about which materials were there when the planet was made.
Chúng tôi đã kiểm tra phân tử bụi. Bây giờ, các bạn thấy nó không ấn tượng lắm, nhưng các nhà khoa học lúc đó rất phấn khích khi thấy nó. Hai phân tử bụi : bên phải là Boris, và họ đã bắn nó với chất tantalum để có thể phân tích nó. Bây giờ, chúng tôi tìm thấy natri và ma-nhê. Điều đó cho thấy có sự tập trung của hai chất này vào thời điểm hệ mặt trời hình thành, vậy chúng ta biết được những vật chất ở thời điểm hành tinh hình thành.
Of course, one of the important elements is the imaging. This is one of the cameras of Rosetta, the OSIRIS camera, and this actually was the cover of Science magazine on January 23 of this year. Nobody had expected this body to look like this. Boulders, rocks -- if anything, it looks more like the Half Dome in Yosemite than anything else. We also saw things like this: dunes, and what look to be, on the righthand side, wind-blown shadows. Now we know these from Mars, but this comet doesn't have an atmosphere, so it's a bit difficult to create a wind-blown shadow. It may be local outgassing, stuff which goes up and comes back. We don't know, so there is a lot to investigate. Here, you see the same image twice. On the left-hand side, you see in the middle a pit. On the right-hand side, if you carefully look, there are three jets coming out of the bottom of that pit. So this is the activity of the comet. Apparently, at the bottom of these pits is where the active regions are, and where the material evaporates into space. There is a very intriguing crack in the neck of the comet. You see it on the right-hand side. It's a kilometer long, and it's two and a half meters wide. Some people suggest that actually, when we get close to the sun, the comet may split in two, and then we'll have to choose, which comet do we go for? The lander -- again, lots of instruments, mostly comparable except for the things which hammer in the ground and drill, etc. But much the same as Rosetta, and that is because you want to compare what you find in space with what you find on the comet. These are called ground truth measurements.
Một trong những phần quan trọng này là kỹ thuật hình ảnh. Đây là một trong những camera của Rosetta, camera OSIRIS, đây là trang bìa của tạp chí Science vào ngày 23 tháng 1 năm nay. Không ai ngờ lại có được hình ảnh thế này. Đá tảng, đá sỏi -- liệu có gì còn giống Đỉnh Núi Chẻ tại Yosemite hơn thế này không. Chúng tôi cũng thấy những thứ giống đụn cát, bên phải giống như bóng gợn sóng cát. Ta đã biết các hình thể này trên sao hỏa, nhưng sao chổi không có khí quyển, vậy thật khó để tạo ra được sóng cát. Có thể do khí thải ra từ các vùng cục bộ, chúng bốc lên và thổi trở lại. Chúng tôi không chắc, vậy phải tìm hiểu thêm về hiện tượng này. Ở đây, bạn thấy hình này hai lần. Bên phía trái, bạn thấy một cái hố ở giữa. Hình bên phải, nếu nhìn kỹ, bạn sẽ thấy 3 tia nhỏ từ đáy hố. Đó là hoạt động của sao chổi. Chúng ta thấy ở đáy các hố là các vùng hoạt động, ở đó các vật chất bốc hơi lên. Có một khe nứt nhỏ ở cổ sao chổi. Bạn thấy nó ở hình phải, dài một kilomet, và rộng hai mét rưỡi. Vài người đoán là, khi chúng tôi đến gần mặt trời, sao chổi sẽ bị gãy ra làm hai, và chúng tôi tự hỏi : chúng tôi sẽ chọn phần nào để nghiên cứu? Trở lại tàu đổ bộ -- với nhiều thiết bị, phần lớn giống như những dụng cụ để đục và khoan đất. Nhưng cũng như Rosetta, và vì bạn muốn so sánh cái bạn thấy trong không gian với cái bạn thấy trên sao chổi. Đây được gọi là thăm dò địa chất.
These are the landing descent images that were taken by the OSIRIS camera. You see the lander getting further and further away from Rosetta. On the top right, you see an image taken at 60 meters by the lander, 60 meters above the surface of the comet. The boulder there is some 10 meters. So this is one of the last images we took before we landed on the comet. Here, you see the whole sequence again, but from a different perspective, and you see three blown-ups from the bottom-left to the middle of the lander traveling over the surface of the comet. Then, at the top, there is a before and an after image of the landing. The only problem with the after image is, there is no lander. But if you carefully look at the right-hand side of this image, we saw the lander still there, but it had bounced. It had departed again.
Có những hình ảnh về đổ bộ được chụp bởi camera OSIRIS. Bạn thấy tàu đổ bộ đi xa dần Rosetta. Ở phía trên, bên phải , bạn thấy một hình chụp cách tàu đổ bộ 60 m, 60 mét bên trên mặt của sao chổi. Tảng đá khoảng 10m. Đây là hình cuối cùng mà chúng tôi chụp trước khi chúng tôi đáp xuống sao chổi. Hãy xem lại toàn bộ các hình lần nữa, nhưng với góc nhìn khác, và bạn thấy ba hình phóng lớn từ dưới bên trái đến giữa của hành trình tàu đổ bộ trên bề mặt sao chổi. Ở trên cao, có một hình trước và một hình sau đổ bộ. Vấn đề với hình sau là không thấy tàu đổ bộ. Nhưng nếu nhìn kỹ bên trái của hình, chúng ta thấy tàu đổ bộ vẫn còn đó, nhưng nó bị tung lên cao. Rồi nó rơi trở lại.
Now, on a bit of a comical note here is that originally Rosetta was designed to have a lander which would bounce. That was discarded because it was way too expensive. Now, we forgot, but the lander knew. (Laughter) During the first bounce, in the magnetometers, you see here the data from them, from the three axes, x, y and z. Halfway through, you see a red line. At that red line, there is a change. What happened, apparently, is during the first bounce, somewhere, we hit the edge of a crater with one of the legs of the lander, and the rotation velocity of the lander changed. So we've been rather lucky that we are where we are.
Bây giờ, trên một ghi chép về sao chổi đây là Rosetta được thiết kế có tàu đổ bộ chịu xốc. Tàu này bị loại bỏ vì quá đắt. Chúng tôi quên rồi, nó còn nhớ đã bị loại đấy. (Tiếng cười) Khi bị tung lên lần đầu, trong máy đo từ trường, bạn thấy dữ liệu từ chúng, từ ba trục x,y và z. Ở giữa, bạn thấy một đường đỏ. Tại đường đỏ này, có một thay đổi. Điều xảy ra là trong khi bị tung lên lần đầu, ở đâu đó, một chân của tàu đổ bộ va đập vào bờ của một miệng hố, và vận tốc quay của tàu đổ bộ thay đổi. Chúng tôi khá may mắn vì đang ở ngay đó.
This is one of the iconic images of Rosetta. It's a man-made object, a leg of the lander, standing on a comet. This, for me, is one of the very best images of space science I have ever seen.
Đây là một trong những ảnh đại diện của Rosetta. Đối tượng là sản phẩm nhân tạo, một chân của tàu đổ bộ, đang đứng trên một sao chổi. Theo tôi, đây là một trong những hình vũ trụ đẹp nhất mà tôi từng thấy.
(Applause)
(Vỗ tay)
One of the things we still have to do is to actually find the lander. The blue area here is where we know it must be. We haven't been able to find it yet, but the search is continuing, as are our efforts to start getting the lander to work again. We listen every day, and we hope that between now and somewhere in April, the lander will wake up again.
Một trong những thứ mà tôi vẫn phải làm là tìm ra tàu đổ bộ. Vùng xanh ở đây là nơi chúng tôi nghĩ nó phải ở đó. Chúng tôi chưa thể tìm ra nó, nhưng cuộc tìm kiếm vẫn tiếp tục, như là những cố gắng để khởi động lại tàu đổ bộ. Chúng tôi lắng nghe mỗi ngày, và chúng tôi hy vọng từ bây giờ đến tháng 4, tàu đổ bộ sẽ tỉnh lại.
The findings of what we found on the comet: This thing would float in water. It's half the density of water. So it looks like a very big rock, but it's not. The activity increase we saw in June, July, August last year was a four-fold activity increase. By the time we will be at the sun, there will be 100 kilos a second leaving this comet: gas, dust, whatever. That's 100 million kilos a day.
Kết quả chúng tôi tìm thấy trên sao chổi là thứ có thể trôi nổi trong nước. Độ đậm đặc của nó bằng một nửa của nước. Nó giống một hòn đá rất lớn, nhưng không phải. Sự tăng hoạt động của sao chổi được quan sát trong tháng 6, 7 và 8 năm ngoái đã tăng gấp bốn. Lúc đó, chúng tôi gần mặt trời, sẽ có 100 kilo mỗi giây bốc hơi khỏi sao chổi: khí ga, bụi, và những thứ khác. Tức là 100 triệu kg mỗi ngày.
Then, finally, the landing day. I will never forget -- absolute madness, 250 TV crews in Germany. The BBC was interviewing me, and another TV crew who was following me all day were filming me being interviewed, and it went on like that for the whole day. The Discovery Channel crew actually caught me when leaving the control room, and they asked the right question, and man, I got into tears, and I still feel this. For a month and a half, I couldn't think about landing day without crying, and I still have the emotion in me.
Cuối cùng là ngày trở về trái đất. Tôi không bao giờ quên -- sự lên cơn cực độ với 250 nhóm truyền hình Đức. BBC đang phỏng vấn tôi, và một nhóm truyền hình khác liên tục theo tôi đang quay phim cuộc phỏng vấn, và nhóm này cứ tiếp tục theo đến cuối ngày. Nhóm Discovery Channel gọi cho tôi khi tôi đang rời phòng điều khiển, và họ đã hỏi thăm tôi, và tôi đã rơi nước mắt, tôi còn nhớ cảm giác này. Trong bốn tháng rưỡi, tôi không thể nghĩ đến ngày về mà không có nước mắt, và tôi vẫn giữ mãi cảm xúc này.
With this image of the comet, I would like to leave you.
Với hình ảnh của sao chổi, tôi xin chào tạm biệt.
Thank you.
Cám ơn.
(Applause)
(Vỗ tay)