I'd like to take you on the epic quest of the Rosetta spacecraft. To escort and land the probe on a comet, this has been my passion for the past two years. In order to do that, I need to explain to you something about the origin of the solar system.
Я радий запросити вас у легендарну подорож на космічному кораблі "Розетта". Супроводжувати та посадити зонд на комету було моєю мрією протягом останніх двох років. Щоб зробити це, мені потрібно пояснити вам дещо про походження Сонячної Системи.
When we go back four and a half billion years, there was a cloud of gas and dust. In the center of this cloud, our sun formed and ignited. Along with that, what we now know as planets, comets and asteroids formed. What then happened, according to theory, is that when the Earth had cooled down a bit after its formation, comets massively impacted the Earth and delivered water to Earth. They probably also delivered complex organic material to Earth, and that may have bootstrapped the emergence of life. You can compare this to having to solve a 250-piece puzzle and not a 2,000-piece puzzle.
Повернімось у минуле на 4.5 мільярдів років - тоді існувала лише хмара з газу та пилу. В центрі цієї хмари сформувалось та запалилось наше Сонце. А разом з ним і те, що нам сьогодні відоме як планети, комети та астероїди. А потім, згідно з теорією, коли Земля охолонула після утворення, комети почали масово падати на Землю і доставили на неї воду. Вони, ймовірно, доставили на Землю і складний органічний матеріал і, можливо, сприяли зародженню життя. Це можна порівняти зі складанням пазлу із 250-ти шматочків замість 2 тисяч шматочків.
Afterwards, the big planets like Jupiter and Saturn, they were not in their place where they are now, and they interacted gravitationally, and they swept the whole interior of the solar system clean, and what we now know as comets ended up in something called the Kuiper Belt, which is a belt of objects beyond the orbit of Neptune. And sometimes these objects run into each other, and they gravitationally deflect, and then the gravity of Jupiter pulls them back into the solar system. And they then become the comets as we see them in the sky.
Після цього, великі планети, як-от Юпітер та Сатурн - вони не були там, де зараз, і гравітаційно взаємодіяли - вичистили всю внутрішню частину Сонячної Систему, і комети, як їх ми сьогодні називаємо, опинились у так званому поясі Койпера, поясом об‘єктів за орбітою Нептуна. Іноді ці об'єкти стикаються одне з одним і гравітаційно відхиляються, а тоді гравітація Юпітера відштовхує їх назад до Сонячної Системи. А потім вони стають кометами, такими, як ми бачимо їх у небі.
The important thing here to note is that in the meantime, the four and a half billion years, these comets have been sitting on the outside of the solar system, and haven't changed -- deep, frozen versions of our solar system.
Потрібно зауважити, що весь той час, 4.5 мільярди років, ці комети знаходились поза Сонячною Системою і зовсім не змінились -- глибокі, заморожені версії нашої Сонячної Системи.
In the sky, they look like this. We know them for their tails. There are actually two tails. One is a dust tail, which is blown away by the solar wind. The other one is an ion tail, which is charged particles, and they follow the magnetic field in the solar system. There's the coma, and then there is the nucleus, which here is too small to see, and you have to remember that in the case of Rosetta, the spacecraft is in that center pixel. We are only 20, 30, 40 kilometers away from the comet.
В небі вони виглядають ось так. Ми впізнаємо їх по хвостах. Власне в комет є два хвости. Це хвіст із пилу, що його здуває сонячний вітер. А це - іонний хвіст, заряджені частинки, які рухаються слідом за магнітним полем в Сонячній Системі. Це кома, а це ядро, занадто маленьке, щоб його побачити, і запам'ятайте, що в випадку з Розетттою, космічний корабель - це центральний піксель. Ми лише за 20, 30, 40 кілометрів від комети.
So what's important to remember? Comets contain the original material from which our solar system was formed, so they're ideal to study the components that were present at the time when Earth, and life, started. Comets are also suspected of having brought the elements which may have bootstrapped life. In 1983, ESA set up its long-term Horizon 2000 program, which contained one cornerstone, which would be a mission to a comet. In parallel, a small mission to a comet, what you see here, Giotto, was launched, and in 1986, flew by the comet of Halley with an armada of other spacecraft. From the results of that mission, it became immediately clear that comets were ideal bodies to study to understand our solar system. And thus, the Rosetta mission was approved in 1993, and originally it was supposed to be launched in 2003, but a problem arose with an Ariane rocket. However, our P.R. department, in its enthusiasm, had already made 1,000 Delft Blue plates with the name of the wrong comets. So I've never had to buy any china since. That's the positive part. (Laughter)
Що нам потрібно запам'ятати? У кометах міститься початковий матеріал, із якого була утворена Сонячна Система, тому вони просто ідеальні для вивчення компонентів, які існували в той час, коли утворилась Земля та виникло життя. Існують припущення, що комети принесли елементи, які допомогли зародитися життю. В 1983, ЄКА запустило довгострокову програму Горизонт-2000, що її головною метою було запустити місію на комету. Паралельно запустили невелику місію на комету, ось цього "Джотто", і в 1986 цей апарат разом із армадою інших шатлів пролетів повз комету Галлея. За результатами тієї місії стало чітко зрозуміло, що комети - ідеальні об'єкти для дослідження нашої Сонячної Системи. Таким чином, місію "Розетти" було затверджено в 1993, і спочатку планувалось запустити її в 2004, але тут виникла проблема з ракетою "Аріан", Проте наш відділ зі зв'язків із громадськістю на ентузіазмі вже зробив 1000 тарілок із дельфтського блакитног фаянсу із назвами неправильних комет. Відтоді мені вже ніколи не довелося купувати тарілок. Приємно, що не кажіть. (Сміх)
Once the whole problem was solved, we left Earth in 2004 to the newly selected comet, Churyumov-Gerasimenko. This comet had to be specially selected because A, you have to be able to get to it, and B, it shouldn't have been in the solar system too long. This particular comet has been in the solar system since 1959. That's the first time when it was deflected by Jupiter, and it got close enough to the sun to start changing. So it's a very fresh comet.
Як тільки проблему розв'язали, ми покинули Землю в 2004 році та полетіли на новообрану комету Чурюмова-Герасименка. Цю комету вибрали спеціально: по-перше, ми повинні бути в змозі туди дістатись, по-друге, вона не має надто довго перебувати в нашій системі. Ця комета востаннє була в Сонячній Системі 1959 року. Юпітер уперше змінив її напрям, і вона достатньо наблизилася до Сонця, щоб почати змінюватись. Це була дуже свіжа комета.
Rosetta made a few historic firsts. It's the first satellite to orbit a comet, and to escort it throughout its whole tour through the solar system -- closest approach to the sun, as we will see in August, and then away again to the exterior. It's the first ever landing on a comet. We actually orbit the comet using something which is not normally done with spacecraft. Normally, you look at the sky and you know where you point and where you are. In this case, that's not enough. We navigated by looking at landmarks on the comet. We recognized features -- boulders, craters -- and that's how we know where we are respective to the comet.
"Розетта" мала кілька історичних титулів першості. Це був перший супутник, який рухався по орбіті довкола комети й супроводжував її протягом усієї подорожі по Сонячній Системі -- в серпня вона найближче підлетіла до Сонця, а потім знову рушила за межі системи. Це перша в історії посадка на комету. Власне, рухаючись по орбіті довкола комети, ми використовуємо щось, чого зазвичай не роблять шатли. Коли ви дивитесь на небо, то знаєте, де ви і на що ви дивитесь. В цьому випадку цього не достатньо. Ми орієнтувались за позначками на кометі. Ми розпізнавали топографічні елементи -- валуни, кратери -- і саме так знали, де знаходимось відносно комети.
And, of course, it's the first satellite to go beyond the orbit of Jupiter on solar cells. Now, this sounds more heroic than it actually is, because the technology to use radio isotope thermal generators wasn't available in Europe at that time, so there was no choice. But these solar arrays are big. This is one wing, and these are not specially selected small people. They're just like you and me. (Laughter) We have two of these wings, 65 square meters. Now later on, of course, when we got to the comet, you find out that 65 square meters of sail close to a body which is outgassing is not always a very handy choice.
І звичайно, це перший супутник, який вийшов за межі орбіти Юпітера на сонячних батареях. Це звучить більш героїчно, ніж воно є насправді, бо технологія радіоізотопного термоелектричного генератора в той час не була доступна в Європі, тож у нас не було вибору. Та ці сонячні батареї великі. Це одне крило, а це - не відібрані навмисно маленькі люди. Вони такі ж на зріст як я чи ви. (Сміх) У нас було два таких крила, 56 квадратних метрів. Пізніше, коли ми дістались до комети, ми побачили, що 65 кв.м. вітрил поруч із об'єктом, який виділяє гази - не зовсім вдалий вибір.
Now, how did we get to the comet? Because we had to go there for the Rosetta scientific objectives very far away -- four times the distance of the Earth to the sun -- and also at a much higher velocity than we could achieve with fuel, because we'd have to take six times as much fuel as the whole spacecraft weighed. So what do you do? You use gravitational flybys, slingshots, where you pass by a planet at very low altitude, a few thousand kilometers, and then you get the velocity of that planet around the sun for free. We did that a few times. We did Earth, we did Mars, we did twice Earth again, and we also flew by two asteroids, Lutetia and Steins. Then in 2011, we got so far from the sun that if the spacecraft got into trouble, we couldn't actually save the spacecraft anymore, so we went into hibernation. Everything was switched off except for one clock. Here you see in white the trajectory, and the way this works. You see that from the circle where we started, the white line, actually you get more and more and more elliptical, and then finally we approached the comet in May 2014, and we had to start doing the rendezvous maneuvers.
Як же ми дістались до комети? Щоб "Розетта" досягнула своїх наукових цілей, ми мали дістатися дуже далеко -- в чотири рази далі за відстань від Землі до Сонця -- і на набагато більшій швидкості, ніж можна було досягти з паливом, бо палива ми мали взяти в шість разів більше, ніж важив сам шатл. Що ж робити? Ми використовували гравітаційні зонди, рогатки: ви пролітаєте повз планету на низькій висоті, кілька тисяч кілометрів, а потім без зусиль набираєте швидкість руху тієї планети навколо Сонця. Ми так робили кілька разів. Ми пролетіли так Землю, Марс, знову двічі Землю, а ще пролетіли за двома астероїдами Лютецією і Штейнсом. Потім, у 2011, ми були так далеко від Сонця, що якби в корабля сталась проблема, ми б його не врятували, тож ми перейшли в сплячий режим. Все були вимкнено, крім одного годинника. Білим тут позначено траєкторію, і як це працює. Ви бачите коло, з якого ми почали, білу лінію, яка стає все більш еліптичною, і ось ми нарешті дістались до комети в травні 2014 і мали почати виконувати маневри наближення.
On the way there, we flew by Earth and we took a few pictures to test our cameras. This is the moon rising over Earth, and this is what we now call a selfie, which at that time, by the way, that word didn't exist. (Laughter) It's at Mars. It was taken by the CIVA camera. That's one of the cameras on the lander, and it just looks under the solar arrays, and you see the planet Mars and the solar array in the distance.
На шляху туди, пролітаючи повз Землю, зробили кілька фото для перевірки камер. Це Місяць піднімається над Землею, а це те, що зараз ми звемо селфі, в той час, до речі, такого слова не існувало. (Сміх) Це Марс. Фото було зроблено спеціальною камерою CIVA. Це одна з камер на спусковому апараті, вона знімає прямо під сонячними батареями, перед вами - Марс і сонячні батареї на відстані.
Now, when we got out of hibernation in January 2014, we started arriving at a distance of two million kilometers from the comet in May. However, the velocity the spacecraft had was much too fast. We were going 2,800 kilometers an hour faster than the comet, so we had to brake. We had to do eight maneuvers, and you see here, some of them were really big. We had to brake the first one by a few hundred kilometers per hour, and actually, the duration of that was seven hours, and it used 218 kilos of fuel, and those were seven nerve-wracking hours, because in 2007, there was a leak in the system of the propulsion of Rosetta, and we had to close off a branch, so the system was actually operating at a pressure which it was never designed or qualified for.
Коли ми перейшли в сплячий режим у січні 2014, ми почали наближатись до відстані 2 млн. кілометрів від комети в травні, Тим не менше, швидкість корабля була занадто великою. Ми рухались зі швидкістю 2.8 км./год. швидше за комету, тому треба було гальмувати. Ми мали зробити вісім маневрів, і, як ви бачите тут, деякі з них були справді великі. Нам довелось гальмувати зі швидкістю кілька сотень км./год., це тривало сім годин і вимагало 218 кілограмів палива, і то були сім нервових годин, бо в 2001 році стався витік в системі руху "Розетти", і нам довелось закрити відділення, тож система працювала під тиском, для якого вона не була розрахована.
Then we got in the vicinity of the comet, and these were the first pictures we saw. The true comet rotation period is 12 and a half hours, so this is accelerated, but you will understand that our flight dynamics engineers thought, this is not going to be an easy thing to land on. We had hoped for some kind of spud-like thing where you could easily land. But we had one hope: maybe it was smooth. No. That didn't work either. (Laughter)
Тоді ми опинилися близько до комети, і це перші зображення. Реальний період обертання комет - 12 з половиною годин, тож це прискорення, та ви зрозумієте, що наші інженери механіки польоту подумали, що приземлитися буде не так легко. Ми сподівались, що вони придумають щось на кшталт мотики, щоб ми могли легко приземлитись. Але в нас була одна надія: можливо, поверхня була гладка. Ні. Так теж не вийшло. (Сміх)
So at that point in time, it was clearly unavoidable: we had to map this body in all the detail you could get, because we had to find an area which is 500 meters in diameter and flat. Why 500 meters? That's the error we have on landing the probe. So we went through this process, and we mapped the comet. We used a technique called photoclinometry. You use shadows thrown by the sun. What you see here is a rock sitting on the surface of the comet, and the sun shines from above. From the shadow, we, with our brain, can immediately determine roughly what the shape of that rock is. You can program that in a computer, you then cover the whole comet, and you can map the comet. For that, we flew special trajectories starting in August. First, a triangle of 100 kilometers on a side at 100 kilometers' distance, and we repeated the whole thing at 50 kilometers. At that time, we had seen the comet at all kinds of angles, and we could use this technique to map the whole thing.
Тоді на нас чекало неминуче завдання: скласти карту цього об'єкту в усіх деталях, тому що треба було знайти площу 500 метрів у діаметрі, ще й плоску. Чому 500 метрів? Це похибка, яку ми можемо собі дозволити при приземлення зонда. Ми з цим справились і склали карту комети. Використали прийом під назвою фотоклінометрія. Використали тінь від Сонця. Тут ви бачите скелю на поверхні комети, і сонце сяє зверху. Дивлячись на тінь, ми помізкували, що зможемо негайно визначити, приблизно якої форми скеля. Можна запрограмувати комп'ютер, просканувати всю комету й скласти її карту. Для цього, починаючи з серпня, ми пролітали по спеціальній траєкторії. По-перше, трикутник зі стороною 100 кілометрів, на відстані 100 кілометрів, і знову повторили те саме, але вже з 50 кілометрів. Тоді ми побачили комету з усіх кутів і змогли використати цей прийом, щоб скласти повноцінну карту.
Now, this led to a selection of landing sites. This whole process we had to do, to go from the mapping of the comet to actually finding the final landing site, was 60 days. We didn't have more. To give you an idea, the average Mars mission takes hundreds of scientists for years to meet about where shall we go? We had 60 days, and that was it.
Це допомогло вибрати місця приземлення. Весь процес нашої роботи - від складання карти комети до пошуку місця приземлення - зайняв 60 днів. Більше в нас не було. Щоб ви розуміли, місія на Марс вимагає, щоб сотні науковців роками працювали над тим, як дістатися до потрібного місця. У нас було 60 днів і все.
We finally selected the final landing site and the commands were prepared for Rosetta to launch Philae. The way this works is that Rosetta has to be at the right point in space, and aiming towards the comet, because the lander is passive. The lander is then pushed out and moves towards the comet. Rosetta had to turn around to get its cameras to actually look at Philae while it was departing and to be able to communicate with it.
Врешті, ми вибрали місце приземлення, "Розетта" отримав команду запустити космічний апарат "Філе". "Розетта" мусив опинитися в правильній точці в космосі і націлитись на комету, бо посадковий модуль - пасивний. Посадковий модуль дістає поштовх і рухається прямо до комети. Розетта має розвернутись, щоб камери дивились прямо на "Філе", поки той вилітає, щоб тримати зв'язок.
Now, the landing duration of the whole trajectory was seven hours. Now do a simple calculation: if the velocity of Rosetta is off by one centimeter per second, seven hours is 25,000 seconds. That means 252 meters wrong on the comet. So we had to know the velocity of Rosetta much better than one centimeter per second, and its location in space better than 100 meters at 500 million kilometers from Earth. That's no mean feat.
Приземлення по всій траєкторії тривало сім годин. Зробимо простий підрахунок: якщо швидкість "Розетти" 1см/сек., то 7 годин - це 25,000 см. Це значить, що похибка комети - 252 метри. Ми мали знати швидкість "Розетти" точніше ніж до сантиметра за секунду, а також її розташування в космосі точніше за 100 метрів на відстані 500 млн. кілометрів від Землі. Це беззаперечна майстерність.
Let me quickly take you through some of the science and the instruments. I won't bore you with all the details of all the instruments, but it's got everything. We can sniff gas, we can measure dust particles, the shape of them, the composition, there are magnetometers, everything. This is one of the results from an instrument which measures gas density at the position of Rosetta, so it's gas which has left the comet. The bottom graph is September of last year. There is a long-term variation, which in itself is not surprising, but you see the sharp peaks. This is a comet day. You can see the effect of the sun on the evaporation of gas and the fact that the comet is rotating. So there is one spot, apparently, where there is a lot of stuff coming from, it gets heated in the Sun, and then cools down on the back side. And we can see the density variations of this.
Зараз я вас швидко ознайомлю з деякими поняттями та інструментами. Не втомлюватиму вас всіма деталями всіх інструментів, та це пояснить все. Ми можемо понюхати газ, можемо виміряти всі частинки пилу, їхню форму, склад, магнітометри, все. Ось один із результатів приладу, котрий вимірює щільність газу на "Розетті". Це газ, який залишає комету. На нижній діаграмі - торішній вересень. Це довгострокова змінна, котра сама по собі не є дивною, але ви бачите гострі піки. Це кометний день. Ви бачите, як Сонце впливає на випаровування газу, і бачите, як комета обертається. Ось це точка, від якої походить багато матеріалу, вона розігрівається Сонцем та охолоджується на холодній стороні. Тут ми бачимо зміну в щільності газу.
These are the gases and the organic compounds that we already have measured. You will see it's an impressive list, and there is much, much, much more to come, because there are more measurements. Actually, there is a conference going on in Houston at the moment where many of these results are presented.
Це гази та органічні сполуки, які ми вже виміряли. Чималий список, а буде ще більший, бо вимірювань є сила-силенна. На даний момент у Г'юстоні відбувається конференція, де представлено багато результатів.
Also, we measured dust particles. Now, for you, this will not look very impressive, but the scientists were thrilled when they saw this. Two dust particles: the right one they call Boris, and they shot it with tantalum in order to be able to analyze it. Now, we found sodium and magnesium. What this tells you is this is the concentration of these two materials at the time the solar system was formed, so we learned things about which materials were there when the planet was made.
Також ми виміряли частинки пилу. Ви не надто вражені, та вчені були в захваті, коли це побачили. Дві частинки пилу: праву звуть Борисом, в неї стріляли танталом, щоб її проаналізувати. Ми виявили натрій і магній. Це свідчить про концентрацію цих двох матеріалів у момент формування Сонячної Системи. Тож ми дізнались, які речовини існували, коли утворювалась наша планета.
Of course, one of the important elements is the imaging. This is one of the cameras of Rosetta, the OSIRIS camera, and this actually was the cover of Science magazine on January 23 of this year. Nobody had expected this body to look like this. Boulders, rocks -- if anything, it looks more like the Half Dome in Yosemite than anything else. We also saw things like this: dunes, and what look to be, on the righthand side, wind-blown shadows. Now we know these from Mars, but this comet doesn't have an atmosphere, so it's a bit difficult to create a wind-blown shadow. It may be local outgassing, stuff which goes up and comes back. We don't know, so there is a lot to investigate. Here, you see the same image twice. On the left-hand side, you see in the middle a pit. On the right-hand side, if you carefully look, there are three jets coming out of the bottom of that pit. So this is the activity of the comet. Apparently, at the bottom of these pits is where the active regions are, and where the material evaporates into space. There is a very intriguing crack in the neck of the comet. You see it on the right-hand side. It's a kilometer long, and it's two and a half meters wide. Some people suggest that actually, when we get close to the sun, the comet may split in two, and then we'll have to choose, which comet do we go for? The lander -- again, lots of instruments, mostly comparable except for the things which hammer in the ground and drill, etc. But much the same as Rosetta, and that is because you want to compare what you find in space with what you find on the comet. These are called ground truth measurements.
Звичайно, один із головних елементів - уява. Це одна з камер на "Розетті", камера "Озіріс", яка потрапила на обкладинку журналу "Наука" 23 січня цього року. Ніхто не очікував, що цей об'єкт так виглядатиме. Валуни й скелі найбільше схожі на гранітний купол Гаф Доум у Йосеміті, Ми бачили ще й таке: дюни і надуті вітром тіні праворуч. Ми бачили такі на Марсі, але в цієї комети немає атмосфери, тож тіні, надуті вітром, дуже важко створити. Це напевно місцеві гази, які виходять і знову повертаються. Ми не знаємо точно, чимало всього ще треба дослідити. Ви бачите те ж саме зображенні двічі. Ліворуч посередині ви бачите яму. Праворуч, якщо уважно поглянете, побачите, як із тієї ями виходять три струмені. Це і є активність комети. Очевидно, на дні цих ям є активні ділянки, де речовини випаровуються в космос. Це інтригуючий розлом в "шиї" комети. Ви бачите його праворуч. Кілометр завдовжки і два з половиною кілометри завширшки. Деякі люди припускають, що коли ми дістанемось до сонця, комета розірветься навпіл, і тоді нам доведеться вибирати, до якої комети летіти? Посадковий модуль, знову багато інструментів, схожих на ті, що забивають щось у землю та свердлять. Більшість таких же, як на "Розетті", бо те, що ми знайдемо в космосі, треба порівняти з тим, що знайдемо на кометі. Це називається підсупутникові вимірювання.
These are the landing descent images that were taken by the OSIRIS camera. You see the lander getting further and further away from Rosetta. On the top right, you see an image taken at 60 meters by the lander, 60 meters above the surface of the comet. The boulder there is some 10 meters. So this is one of the last images we took before we landed on the comet. Here, you see the whole sequence again, but from a different perspective, and you see three blown-ups from the bottom-left to the middle of the lander traveling over the surface of the comet. Then, at the top, there is a before and an after image of the landing. The only problem with the after image is, there is no lander. But if you carefully look at the right-hand side of this image, we saw the lander still there, but it had bounced. It had departed again.
Це фотографії посадки, зняті камерами "Озіріс". Ви бачите, як модуль відлітає все далі і далі від "Розетти". У правому верхньому куті - фото, зняте на висоті 60 метрів, 60 метрів над кометою. Валун приблизно 10 метрів. Це одне з останніх наших зображень перед приземленням на комету. Ось ви бачите все знову, але з іншого кута, бачите вибухи знизу ліворуч до середини посадкового модуля, котрий мандрує по поверхні планети. А вгорі - зображення, зняті перед приземленням і після. Єдина проблема в зображенні після спуску в тому, що тут нема посадкового модуля. Та якщо ви уважно поглянете на праву сторону фото, то побачите, що модуль "відскочив". Його опустили знову.
Now, on a bit of a comical note here is that originally Rosetta was designed to have a lander which would bounce. That was discarded because it was way too expensive. Now, we forgot, but the lander knew. (Laughter) During the first bounce, in the magnetometers, you see here the data from them, from the three axes, x, y and z. Halfway through, you see a red line. At that red line, there is a change. What happened, apparently, is during the first bounce, somewhere, we hit the edge of a crater with one of the legs of the lander, and the rotation velocity of the lander changed. So we've been rather lucky that we are where we are.
Цікаво, що спочатку "Розетту" планували оснастити модулем, який би "відскакував". Але цю ідею відкинули, бо це занадто дорого. Ми забули про це, а от посадковий модуль - ні. (Сміх) Під час першого стрибка, на магнітометрі: дані з трьох осей x, y та z. Посередині ви бачите червону лінію. А на ній видно зміну. Вона сталась, напевно, під час першого стрибка, котрась із ніжок модуля втрапила на край кратеру, і швидкість апарату змінилась. Тож нам пощастило, що ми були там, де були.
This is one of the iconic images of Rosetta. It's a man-made object, a leg of the lander, standing on a comet. This, for me, is one of the very best images of space science I have ever seen.
Це одне з легендарних фото "Розетти". Це об'єкт, створений людьми, ніжка посадкового модуля, яка стоїть на кометі. Для мене це найкраще фото космосу, яке я бачив у своєму житті.
(Applause)
(Оплески)
One of the things we still have to do is to actually find the lander. The blue area here is where we know it must be. We haven't been able to find it yet, but the search is continuing, as are our efforts to start getting the lander to work again. We listen every day, and we hope that between now and somewhere in April, the lander will wake up again.
Ми ще маємо виконати одне завдання - знайти посадковий модуль. Блакитна зона - місце, де він має бути. Нам ще не вдалося його знайти, та пошуки продовжуються, як і наші зусилля в спробі дістатись до модуля, щоб заново працювати. Ми щодня слухаємо і сподіваємось що десь до квітня модуль знову прокинеться.
The findings of what we found on the comet: This thing would float in water. It's half the density of water. So it looks like a very big rock, but it's not. The activity increase we saw in June, July, August last year was a four-fold activity increase. By the time we will be at the sun, there will be 100 kilos a second leaving this comet: gas, dust, whatever. That's 100 million kilos a day.
Наші знахідки на кометі: ця річ триматиметься на поверхні води. Її густина наполовину менша за густину води. Вона схожа на великий камінь, але це не так. Підвищення активності, яке ми бачили торік у червні, липні й серпні - це активність, що збільшилася в чотири рази. До того часу, як ми опинимося біля сонця, цю комету покидатимуть за секунду сто кілограмів газу, пилу, інших речовин. Це 100 мільйонів кілограмів на день.
Then, finally, the landing day. I will never forget -- absolute madness, 250 TV crews in Germany. The BBC was interviewing me, and another TV crew who was following me all day were filming me being interviewed, and it went on like that for the whole day. The Discovery Channel crew actually caught me when leaving the control room, and they asked the right question, and man, I got into tears, and I still feel this. For a month and a half, I couldn't think about landing day without crying, and I still have the emotion in me.
І ось, врешті, день приземлення. Я ніколи не забуду -- абсолютне божевілля, 250 телевізійних команд у Німеччині. В мене брало інтерв'ю BBC, інші телевізійні команди, ходили за мною весь день, знімали мої інтерв'ю, і це тривало до самого вечора. Команда каналу Discovery спіймала мене на виході з диспетчерської, вони поставили мені правильне питання, чесно, я аж просльозився, і досі так почуваюся. Півтора місяці я не міг без сліз думати про день приземлення, я досі відчуваю ті емоції.
With this image of the comet, I would like to leave you.
І ось на цьому фото комети я б хотів закінчити свій виступ.
Thank you.
Дякую.
(Applause)
(Оплески)